بررسي مسئله «حشر» حيوانات از منظر كلامي ـ فلسفي

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بررسي مسئله «حشر» حيوانات از منظر كلامي ـ فلسفي
گروه انديشه: مقاله « بررسي كلامي ـ فلسفي مسئله حشر حيوانات» نوشته «سعيد نظري توكلي» در فصلنامه «نامه حكمت» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، نويسنده در اين مقاله به بررسي حيات اخروي حيوانات، معناشناسي حشر، بررسي‌هاي تفسيري حشر، امكان عقلي حشر حيوانات، هدف از حشر حيوانات، دادخواهي حيوان از حيوان، دادخواهي حيوان از انسان و ميزان حضور حيوانات در جهان آخرت پرداخته است.

به زعم نگارنده مقاله، گرچه وجود جهان پس از مرگ و زندگي اخروي، از جمله اصول اعتقادي تمامي مسلمانان است، در اين‌كه اين نوع زندگي به چه گروهي از موجودات اختصاص دارد، ديدگاه‌هاي مختلفي توسط انديشمندان مسلمان مطرح شده است.

صرف نظر از تفسيرهاي مختلفي كه از آيات و روايات در اين زمينه وجود دارد، بحث حشر حيوانات در منابع كلامي ـ فلسفي مذاهب مختلف اسلامي با دو اصل وجود يا نبود نفس ناطقه براي حيوانات و تكلف‌ناپذير بودن آن‌ها پيوند خورده است.

وي مي‌نويسد: هرچند نبود تكاليف شرعي براي حيوانات، مسلم به نظر مي‌رسد، امت دانستن حيوانات از جانب قرآن كريم، هم حكايت از فهم آن‌ها از هستي دارد و هم معلوم مي‌كند كه داراي هدفي مشخص و مشترك در زندگي دنيوي خود هستند. وجود دو عامل فهم و هدفمندي در حيوانات سبب شده است كه قرآن كريم آن‌ها را هم‌سان انسان بداند و براي آن‌ها نيز حيات اخروي را مطرح كند.

در چنين فرضي مي‌توان ادعا كرد كه حضور حيوانات در جهان آخرت، افزون بر دادخواهي ميان گروهي، به منظور دادخواهي آن‌ها از انسان‌ها نيز است. بر اين اساس، اصل مسئوليت‌پذيري انسان در برابر حيوانات قابل طرح است و امكان هر گونه بهره‌وري از آن‌ها را در خارج از هدف ذاتي از خلقتشان منتفي مي‌كند.

در بخشي ديگر از مقاله آمده است: صرف نظر از مطالبي كه در اساطير پيرامون حضور حيوانات همراه با انسان در جهان آخرت آمده است، قرآن كريم نخستين بار به حضور مستقل حيوانات و وجود آن‌ها پس از مرگ اشاره كرده، بدون‌ آن‌كه آن را با حلول و تناسخ روح انساني در قالب حيوانات، آن‌گونه كه در ساير متون آمده است، پيوند دهد.

ترديدي نيست كه براي توجيه حضور حيوانات در جهان آخرت هم‌چون انسان، بايد بتوانيم براي آن‌ها نوعي زندگي هدفمند، و البته داراي شعور، را تصور كنيم. با ملاحظه اين جهت است كه قرآن كريم در آيه 38 سوره انعام، ابتدا مسئله همساني انسان و حيوان و برخورداري آن‌ها را از نوعي زندگي اجتماعي مطرح مي‌كند و سپس بر اساس آن، مسأله حشر حيوانات را يادآور مي‌شود و آن را نشانه وسعت گستره دانش خداوند مي‌داند.

آخرين شماره دو فصلنامه علمي ـ پژوهشي «نامه حكمت» با موضوع فلسفه دين و معرفت‌شناسي به صاحب ‌امتيازي دانشگاه امام صادق(ع) و سردبيري «رضا اكبري» منتشر شده است.
سه شنبه 5 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 166]