خستگي يعني چه؟

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: خستگي يعني چه؟

با اين كه امروزه در مقايسه با گذشته، بيشتر كارها با ماشين‌هاي مختلف انجام مي‌گيرد، اما شكايت از خستگي افزايش يافته است.

دائماً جملاتي مي‌شنويم با ايــــن مضمون: «وقتي از اداره به خانه مي‌آيم، گويي شيره جانم كشيده شده است» و يا «با وجود اين كه به مقدار كافي خوابيده‌ام ولي صبح‌ها هميشه كسل و خسته‌ام» به طور كلي خستگي را به سه دسته تقسيم كرده‌اند كه در اينجا به اختصار درباره هركدام توضيحاتي مي‌دهيم:

خستگي بدني

خستگي بدني در نتيجه فعاليت و به كارگيري زياد عضلات به وجود مي‌آيد. در اين نوع خستگي دي‌اكسيدكربن و اسيدلاكتيك خون افزايش مي‌يابد كه در نهايت سبب تحليل نيرو و انرژي مي‌شود. ولي در عوض رخوت لذت بخشي را به دنبال دارد. معمولاً بعد از يك راهپيمايي طولاني دچار اين خستگي مي‌شويد. از بين بردن آن به طرز ساده و سريعي صورت مي‌گيرد. كافي است با استراحتي كه به بدنتان مي‌دهيد، انرژي دوباره را به ماهيچه‌هايتان برگردانيد، امروزه خستگي پيش از آن كه نتيجه پركاري و فعاليت زياد باشد، به كم كاري بدن مربوط مي‌شود. افزايش فعاليت بدني كمك مي‌كند تا انرژي راكد به جريان بيفتد و همين امر به مقدار زيادي از بروز خستگي جلوگيري مي‌كند.

خستگي ناشي از بيماري

خستگي به دليل بيماري نتيجه اختلال بدني است كه اين اختلال مي‌تواند يك بيماري ساده، نظير سرماخوردگي و يا ناراحتي جدي‌تري باشد. البته نشانه‌هاي ديگري هم وجود دارند كه علل واقعي خستگي‌اند ولي شخصي كه مدتي مديد و طولاني احساس ضعف و خستگي كند، حتماً بايد معاينه دقيق و كامل بدني شود.

خستگي رواني

مشكلات و تضادهاي عاطفي، مخصوصاً اضطراب و افسردگي، در اكثر موارد، ساده‌ترين علل خستگي مداوم‌ا‌ند. اين نوع خستگي مي‌تواند يك مكانيسم دفاعي براي روبه رو نشدن و مقابله نكردن با يكي از موارد افسردگي، و يا سرپوشي بر تضادهاي عاطفي باشد. في‌المثل اگر شما به شــغلتان علاقه‌اي نداشته باشيد و يا از ازدواجي كه كرده‌ايد راضي نباشيد، معمولاً احســاس خستگي مي‌كنيد. به عبارت ديگر چنانچه احساسات ناخوشايند به طرز روشن و بارزي بيــان نشوند، اغلب به صورت نشانه‌هاي بدني كه خستگي يكي از عادي‌ترين آنهاست، بروز مي‌كند. روانكاوي معتقد است كه: «بسياري از افرادي كه دچار خستگي مفرطند به هيچ عنوان از افسردگي شان مطلع نيستند آنها قبل از آن كه در پي يافتن عامل افسردگي شان باشند، بيشتر به خستگي و مسائل جسمي شان فكر مي‌كنند؛ در حالي كه نمي‌داننداين افسردگي است كه خستگي را موجب مي‌شود.»

يكي از نمونه‌هايي كه مي‌توانيم در اين زمينه ذكر كنيم، «سندرم كدبانوي خسته از كار» است. بسياري از گرفتاران اين عارضه، مادران جواني اند كه به سبب نگهداري از كودكانشان، يا رتق و فتق امور منزل و آشپزي و اين كه هم صحبت و سرگرمي مناسبي ندارند، دائماً از يكنواختي امور احساس كسالت و خستگي مي‌كنند. چنين كدبانويي ممكن است باطناً رنجيده باشدو به شاغل بودن همسرش رشك بورزد و البته براي داشتن چنين احساساتي خود را سرزنش كند اما از آنجايي كه سعي نمي‌كند مسائل‌اش را حل و فصل كند، دچار خستگي مفرط مي‌شود. به علاوه امروزه به علت آن كه يك سوم مادران شاغلند، اين سندرم ممكن است به خاطر نقش‌ها و مسئوليت‌هاي متفاوتي كه به عهده‌شان است بروز كند و اغلب احساس گناه ناشي از نبود مراقبت و توجه كافي به فرزندانشان باخستگي بدني شان توأم مي‌شود. به علاوه خستگي عاطفي ايجاد شده ممكن است با ناراحتي‌هاي مربوط به خواب، كه ازتضادهاي رواني ريشه گرفته‌اند، همراه شود. في المثل فــردي ممكن است دچار بيخوابي شود و ديگري شايد به اندازه كافي هم بخوابد ولي شب هنگام آن‌قدر در رختخواب غلت بزند و كابوس ببيند كه در نتيجه صبح باكوفتگي و خستگي از رختخواب برخيزد. يـــافتن ريشه مشكل عاطفي، نخستين گام اساسي در درمان خستگي رواني است و همين به تنهايي در كاهش آن مي‌تواند نقش مثبتي ايفا كند در غير اين صورت در بعضــي موارد روان درماني لازم مي‌شود. ولي راهي هم وجود دارد كه مي‌توانيد شخصاً عليه خستگي مداوم و متناوب تان انجام دهيد. ويتـــامين‌ها و آرام بخش‌ها اغلب راه حل مسأله نيستند. قرص‌هاي خواب آور نيز فايده‌اي ندارند و البته مقدار زياد كافئين مي‌تواند سهم مهمي در ايجـــاد و تشديد اضطراب داشته باشد.

بنابراين مي‌توانيد طريق زير را به عنوان درمان اساسي به كار بريد:

1) قند كم و پروتئين زياد مصرف كنيد

چنانچه صبحانه مختصري مي‌خوريد و يا اصولاً عادت به خوردن غذا در روز نداريد، پس انتظار اين را هم داشته باشيد كه چند ساعت از روز گذشته، خستگي به سراغ‌تان بيايد و اين به علت آن است كه مقدار قند خون‌تان كه انرژي مغز و بدن تان وابسته به آن است، كاهش مي‌يابد و اگر صبحانه‌اي با مقدار قند كم ولي پروتئين زياد مصرف كنيد، يقيناً در طول ساعات اوليه روز، خون‌تان ذخيره‌اي ثابت و مفيد از قند خواهد داشت كه اين شيريني به‌تدريج در طي روز مصرف مي‌شود. اضافه وزن نيز عامل ديگري است كه موجب خستگي جسم و روان مي‌شود، داشتن وزن نرمال كمك زيادي مي‌كند تا كمتر دچار خستگي شويد.

2) ورزش كنيد

ورزش به مراتب بيش از قند و شيريني توليد انرژي مي‌كند. ورزش‌هايي كه روي اصول و قاعــــده‌اند، نظيــــر دويدن، شنا كردن، قدم زدن و دوچــــرخه سواري به شما كمك مي‌كننـــد تا از عهده كارهاي مشكل تـــر برآييد. به علاوه ورزش احســــاس آرامشــــي به انسان مي‌دهد كه به ياري آن مي‌تـــوان در برابــــر هيجانات زندگي، خونسردي و انعطاف بيشتري از خود نشــــان داد. ورزشي كه قبل ازخواب انجام شود، يقيناً در داشتن خواب راحت مؤثر است.

3) خوب بخوابيد

چنانچه خستگي‌تان نــاشي از كم خـــوابي است، راه حل بسيار ساده‌اي وجود دارد: سعي كنيد زودتـــر به رختخواب برويد. براي از بيـــن بردن بي خــوابي و ديگر اختلالات خواب به هيچ وجه از قرص‌هاي خواب آور و يا ديگر مسكن‌هـــا استفاده نكنيد، زيرا اينها باعث تشــديد ناراحتي مي‌شوند.

4) خودشناسي

چنانچه براي كارهايي كه در پيش داريد برنامه ريزي مي‌كنيد، سعي كنيد انجام امور دشوارتر را به زماني اختصاص دهيد كه سرحاليد. عده زيادي از افراد سحرخيز، هنگام ظهر ديگر تاب و توان چنداني ندارند و خسته اند و بسياري ديگر عصرها، بيشترين و مفيدترين بــازده كاري را دارند. بنابراين خـــودتان را خسته نكنيد. بكوشيد تا نردبان تـــرقي و موفقيت را با گام‌هاي مثبت و آهسته‌اي طي كنيد. اوقاتي را كه انرژي بيشتري براي كار كردن داريد، شناسايي كرده و براساس آن‌ها برنامه‌ريزي كنيد.

5) دوره‌هاي تنفس و استراحت

مهم نيست كه شغل تان تا چه اندازه جالب و دوست داشتني است.

چنانچه تمدد اعصاب كنيد و هر چند وقت يك بار به خود استراحتي بدهيد، مي‌توانيد كارتان را با بازدهي هرچه تمام‌تر انجام دهيد.

ضمن استراحتي كه در حين كار به خود مي‌دهيد، به جاي خوردن چاي و بيسكويت، به ورزش و قدم زدن و تمركز نكردن بپردازيد و سعي كنيد افكار دلنشين را جانشين ناراحتي‌هاي زندگي كنيد. باشد كه با به كار بستن تدابير ذكر شده روح تازه اي در كالبدتان دميده شود.

به خاطر داشته باشيد:

* فقـــط به چيـــزهايي كه مي‌خــــواهيد فكر كنيد و تنها درباره همان‌ها حرف بزنيد.

* تنها رؤياهاي بزرگ مي‌توانند روح انسان‌ها را به حركت درآورند.

* از كساني كه افكار منــــفي دارند، دوري كنيد، چرا كه روحيه تان را ضعيف مي‌كنند.

دوشنبه 4 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 362]