محبوبترینها
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798701613
فقهاء و کتب فقهی شیعه
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: وبلاگ > معزی، محمدحسین - ترجمه ای از قسمت اول کتاب موسوعه طبقات فقها. برگرفته از سایت حوزه آغاز تدوین و تعلیم فقه در میان شیعیان را میتوان درست بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) دانست، و در زمان امام باقر و امام صادق علیهما السلام به اوج شکوفایی خود رسیده، و بعد از آن تا به امروز همچنان دارای رونق و گسترش است. گوشههائی از حیات فقهی شیعه را در کتاب «موسوعه طبقات الفقهاء» بیان کردیم. روش تدوین و تالیف کتب فقهی شیعه با یک نظر کلی میتوان گفت فقهاء شیعه سه روش برای تدوین فقه بکار بردهاند الف) تدوین فقه از طریق بیان روایات همراه با ذکر اسانید این روش در زمان ائمه علیهم السلام مخصوصا زمان امام باقر (ع) و امام صادق (ع) تا اواسط قرن سوم ادامه داشت، در این روش فقه بصورت بیان روایات معصومین (ع) همراه با اسانید بوده است و اجتهاد در این دوره در واقع بمعنای تمییز روایت صحیح از غیر صحیح، و تبویب احادیث بر اساس ابواب فقه بوده است. ـ بعضی از کتب فقهی که به این روش تدوین شدهاند عبارتند از: 1ـ کتاب «الصلاة» تالیف «حریز بن عبدالله سجستانی» از فقهاء اواخر قرن دوم. نجاشی درباره این کتاب میگوید: «کتاب بزرگی است که منبع فقهی برای شیعیان آن دوره بوده است و بزرگانی از فقهاء شیعه مثل «حماد بن عیسی جهمی» (119ـ209 ه) تمامی آن را از حفظ داشتند. (نجاشی، رجال 1/340 رقم 373) 2ـ کتاب «یوم و لیله» تالیف «یونس بن عبدالرحمن موسی ال یقطین» (متوفای 208 ه) از بزرگان شیعه که امام رضا (ع) او را در علم و فتوی به مردم معرفی مینمود ابو هاشم داود بن قاسم جعفری میگوید: کتاب «یوم و لیله» یونس را خدمت امام ابی محمد عسگری (ع) عرضه نمودم امام (ع) فرمود: خداوند برای هر حرفی از این کتاب نوری به او (یونس) داده است. یونس بن عبدالرحمن بیش از 30 کتاب تالیف نموده است. (نجاشی، رجال 2/420 فهرست، شیخ، 211 رقم 820) ب) تدوین متون فقهی بدون ذکر اسانید این روش در قرن چهارم بروز و ظهور داشته است؛ در این روش مسائل و احکام فرعی به لفظ خود احادیث بوده هر چند اسانید و ناقلین احادیث ذکر نمیشد ـ نمونههایی از کتب فقهی این روش: 1ـ کتاب «الفقه الرضوی» در مورد مؤلف او تردید وجود دارد که آیا «محمد بن علی شلمغانی» معروف به «ابن ابی العزاقر» (مقتول در سال 322 ه) است، یا «علی بن حسین بن بابویه قمی» پدر شیخ صدوق (متوفای 329 ه) است. علی ای حال مولف این کتاب با آشنائی به متون روایات و مطلق و مقیده و عام و خاص آن، فروعات فقهی را عینا به لفظ روایات آورده بدون اینکه بیان کند اینها همان احادیث هستند 2ـ کتاب «مقنع» تالیف شیخ صدوق «محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی» (306ـ381) شیخ صدوق نزدیک به دویست تالیف در حدیث، فقه و کلام دارد. 3ـ کتاب «النهایه» تالیف «محمد بن حسن بن علی طوسی» (385ـ460 ه) شیخ طوسی رهبر شیعیان عصر خود و جانشین «سید مرتضی» و موسس حوزه علمیه نجف اشرف و دارای تالیفات زیادی در حدیث، فقه، کلام و ادعیه است. شهرت شیخ طوسی نیاز به تعریف ندارد. ج) روش نو در بیان مسائل فقهی از قرن چهارم و پنجم به جهت پدید آمدن حوادث جدید و فقدان نص صریح در این موارد، فقها تلاش کردند تا فقه را به روش استنباطی تدوین نمایند یعنی اولا قواعد کلی را از روایات بدست آورند و ثانیا فروعات جزئی را از آنها استنباط و استخراج کنند. نمونههایی از کتب فقهی این روش 1ـ کتاب «المتمسک بحبل ال الرسول» تالیف «حسن بن علی بن ابی عقیل عمانی» (متوفای حوالی 329ه). ظاهرا این کتاب تا قرن هشتم موجود بوده، چون «علامه حلی» آراء و نظرات او را در کتاب «مختلف الشیعه» نقل میکند. 2ـ کتاب «تهذیب الشیعه لاحکام الشریعة» تالیف «محمد بن احمد بن جنید ابی علی اسکافی» (متوفای 381 ه). شیخ طوسی در تمجید از این کتاب میگوید: «کتاب عظیمی است و مشتمل بر بیست جزء است» نجاشی در مورد مقام و منزلت مؤلف میگوید: «او از اصحاب امامیه، ثقه جلیل القدر و دارای مصنفات زیادی است. تا اینجا روشهای سه گانه در تدوین فقه شیعه را بیان کردیم. اکنون نمونههائی از جوامع و متون فقهی از قرن چهارم تا قرن چهاردهم را بطور اجمال معرفی میکنیم. نمونههائی از جوامع فقهی شیعه 1ـ کتاب «مبسوط» تالیف شیخ الطائفه «ابی جعفر محمد بن حسن بن علی طوسی» (385ـ460) این کتاب در واقع رد ایرادات بر فقه شیعه است که میگویند: «فقه شیعه بلحاظ اینکه قیاس و استحسان و سایر ظنون را حجت نمیداند، لذا توان استنباط احکام غیر منصوصه را ندارد و فقه غیر اجتهادی است و فقط نقل روایات است». شیخ در این کتاب اولا: اثبات میکند نصوص شیعه در احکام فقهی از نصوص اهل سنت بیشتر است و ثانیا از همین نصوص میتوان احکام غیر منصوصه را استنباط نمود بدون اینکه احتیاجی به معیارهایی که هیچ دلیل شرعی بر حجیت آنها نداریم، داشته باشیم و لذا شیخ متعرض متفرعات زیادی که در نصوص نیامده میشود. این کتاب در 8 جلد به چاپ رسیده است. 2ـ کتاب «مهذب» تالیف «سعد الدین ابی القاسم عبد العزیز بن براج طرابلسی» (400ـ481 ه) . مولف، این کتاب را بعد از اینکه سالیان درازی در منصب قضاوت بوده تالیف نمود؛ و لذا مشتمل بر مسائلی است که خودش در ایام قضاوت بدان مبتلی بوده است. این کتاب در دو جلد به چاپ رسیده است. 3ـ کتاب «غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع» تالیف «سید حمزة بن علی بن زهره حلبی» (511ـ585). مباحث این کتاب بر حول سه محور است: الف): «فقه اکبر» که مسائل مهم کلامی را مطرح میکند. ب) «اصول فقه» قواعد اصولی که از آنها احکام شرعیه استنباط میشود. ج) «فروع» و از این جهت یک دوره فقه استدلالی مشتمل بر تمام ابواب فقه است. این کتاب اخیرا با مقدمهای از آیت الله سبحانی چاپ شده است. 4ـ کتاب «السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی» تالیف «ابی جعفر محمد بن منصور بن احمد بن ادریس حلی» (543ـ598ه). اهمیت این کتاب در باز نمودن باب اجتهاد است که بعد از شیخ طوسی تا زمان مؤلف تقریبا بسته بوده است. ابن ادریس فقهای جدیدی را در حرکت فقهی اجتهادی به روی فقها گشوده است . 5ـ کتاب «المعتبر» تالیف «محقق نجم الدین جعفر بن حسن» معروف به «محقق حلی» (607ـ676) . این کتاب از تعمق، دقت نظر و قوت استدلال خوبی برخوردار است. گرچه تمام ابواب فقه را ندارد و تا کتاب حج جلوتر نرفته است. 6ـ «تذکرة الفقهاء» تالیف «حسن بن یوسف بن مطهر اسدی حلی» معروف به «علامه حلی» (648ـ726) . مؤلف این کتاب، دورههای فقهی بزرگی نوشته، مهمترین آنها از نظر استدلال و بحث همین کتاب است، آنچه امروزه از این کتاب به دستمان رسیده تا اواخر کتاب نکاح است. و حقیقتا ثروت علمی فقهی غنی هست و مثل آن در متقدمین و متاخرین دیده نشده است، این کتاب به روش فقه مقارن نگارش یافته است. 7ـ «مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام» تالیف «زین الدین الجبعی العاملی» معروف به «شهید ثانی» (911ـ966). این کتاب شرح کتاب «شرایع الاسلام» محقق حلی است. از ویژگیهای این کتاب دقت همراه با اختصار آن است. و نشان دهنده اطلاعات گسترده، مؤلف از علوم اسلامی بخصوص حدیث، رجال، هیئت و ریاضیات است، و اگر بگوئیم مثل این کتاب هنوز تالیف نشده است غلو نکردهایم. و اخیرا در 20 جلد به چاپ رسیده است. 8ـ کتاب «مجمع الفائده و البرهان» تالیف «احمد بن محمد اردبیلی» معروف به «مقدس اردبیلی» (متوفای 993 ه). از ویژگیهای این کتاب، طرح نظرات جدید و خدشه در بعضی اجماعات و اسانید بعضی روایات است. و اخیرا در 14 جلد چاپ شده است تصنیف دیگر مؤلف کتاب «زبدة البیان فی تفسیر آیات الاحکام» است. 9ـ کتاب «کشف اللثام عن قواعد الاحکام» تالیف «بهاء الدین محمد بن حسن اصفهانی» مشهور به «فاضل هندی» (1062ـ1137). صاحب جواهر عنایت خاصی به این کتاب داشته و مورد اعتمادش بوده است. 10ـ کتاب «الحدائق الناظره فی احکام العترة الطاهرة» تالیف فقیه محدث شیخ «یوسف بحرانی» (1107ـ1186) کتاب جامع و مبسوطی است و مشتمل بر آراء و اقوال و دلائل اصولی و جمیع احادیث وارده از پیامبر (ص) و ائمه علیهم السلام است. ولی مؤلف تا کتاب طلاق بیشتر بحث نکرده است. این کتاب در 25 جلد چاپ شده است. 11ـ کتاب «ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل» مشهور به «شرح کبیر» تالیف «سید علی بن محمد علی طباطبائی حائری» (1161ـ1231). که شرح مزجی بر «المختصر» و متین، دقیق و مورد توجه فقهاست. 12ـ کتاب «مستند الشیعه لاحکام الشریعه» تالیف «احمد بن محمد مهدی نراقی» (1185ـ1265) . امتیاز این کتاب در دقت زیاد، اسلوب بدیع، بیان تعارض آراء همراه با نقد و ابرام و عبارت مختصر است. مباحث قبله وارث این کتاب نشان دهنده تبحر مؤلف در فلکیات و ریاضیات است. سید محمد کاظم یزدی طباطبائی صاحب کتاب «عروة الوثقی» به این کتاب عنایت داشته و شاگردانش را نیز سفارش میکرده که به آن رجوع داشته باشند. 13ـ کتاب «جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام» تالیف فقیه بزرگ «شیخ محمد حسن نجفی» (1200ـ1266) ، که یک دوره کامل فقه استدلالی است، و پر است از تحقیقات و فروعات نادر، و یکی از مهمترین کتب مرجع فقهاء متاخرین است بطوریکه هیچ عالم فقیه بی نیاز از آن نیست، و اخیرا در 43 جلد به چاپ رسیده است. 14ـ کتاب «مصباح الفقیه» تالیف «شیخ رضا همدانی» (متوفای 1322 ه). بیان روان همراه با دقت و تعمق از ویژگیهای آن است. هر چند فقط مشتمل بر مباحث طهارت، نماز، زکات، صوم و رهن است. نمونههایی از کتبی که متون درسی فقه را تشکیل دادهاند 1ـ «النهایه» تالیف «شیخ طوسی محمد بن حسن طوسی» ، که تا عصر محقق حلی یعنی تقریبا سه قرن محور تدریس و شروح و تعالیق بوده است. 2ـ «شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام» تالیف محقق حلی (602ـ676) کتاب جالبی است که به زبانهای مختلف هم ترجمه شده است، و بهترین متن فقهی شیعه است. مؤلف در این کتاب قدرت بیان و مهارت در تعبیر و تبویب خود را نشان میدهد. تالیف دیگر مؤلف «المختصر النافع» است که خلاصه کتاب «شرایع الاسلام» است که مورد توجه فقهاء قرار گرفته و بر آن شروحی نوشتهاند. از جمله: شاگرد مؤلف «محقق آبی» که شرحش به نام «کاشف الرموز» است. و دیگری شرح فقیه معاصر سید احمد خوانساری (1309ـ1405 ه) به نام «جامع المدارک» است. 3ـ «تبصرة المتعلمین» تالیف «حسن بن یوسف بن مطهر اسدی». 4ـ «اللمعه الدمشقیه» تالیف شهید سعید «محمد بن مکی بن محمد بن حامد بن احمد الدمشقی النبطی العاملی» (734ـ786). این کتاب همراه شرحش که شهید ثانی تالیف نموده به نام «الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه» و اخیرا در ده جلد به چاپ رسیده از کتابهای درسی حوزههای علمیه شیعه است .
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1052]
-
گوناگون
پربازدیدترینها