بررسي زبان دين و قرآن/ 5ابوالفضل ساجدي:نفي كلام الهي مستلزم نفي ديگر صفات الهي است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بررسي زبان دين و قرآن/ 5ابوالفضل ساجدي:نفي كلام الهي مستلزم نفي ديگر صفات الهي است
گروه انديشه: اگر قرار باشد كه كلام و زبان را از خداوند نفي كنيم، بالطبع بايد ساير صفات الهي هم‌چون علم، قدرت و … را نيز نفي كنيم، چرا كه همه صفات الهي، ذاتي خداوند و عين او هستند و لذا از اين جهت فرقي ميان صفات الهي نيست.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، حجت‌الاسلام و المسلمين «ابوالفضل ساجدي»، دانشيار مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)، در گفت‌وگو با سرويس انديشه در باب زبان دين ضمن بيان مطالب فوق گفت: يكي از مهم‌ترين پيش‌فرض‌هاي فهم متون ديني، امكان معنايابي و معناداري گزاره‌هاي ديني است؛ اما قبل از پذيرش و تأييد معناداري گزاره‌ها بايد «چيستي معنا» مورد بحث قرار گيرد؛ يعني بايد مقصود از معنا و يا به عبارتي ديگر «معناي معنا» در بحث فهم متون ديني مشخص شود.

ساجدي در ادامه افزود: به عبارت ديگر تا حقيقت معنا را به طور مشخص نشناسيم، نمي‌توانيم معياري براي فهم ارائه دهيم و در نتيجه آن بتوانيم در باب معناداري گزاره‌هاي ديني به داوري بنشينيم، چرا كه بعد از تبيين ماهيت معنا، بحث از فهم متون ديني ممكن مي‌شود.

مؤلف «زبان دين و قرآن» در مورد رابطه زبان و معنا گفت: زبان با معنا پيوند دارد، لذا هر جايي كه معنا مطرح شود، مي‌توان به گونه‌اي آن را با زبان پيوند داد، لذا قوام زبان به انساني بودن و بشري بودن آن نيست، بلكه قوام زبان، به پيوندش با نوعي معناست؛ يعني هر جا معنا تحقق پيدا كند، بالطبع زبان هم مطرح مي‌شود، لذا تعامل زبان با معنا يك تعامل دو سويه است.

عضو هيئت علمي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) تأكيد كرد: نزول وحي بر نبي مكرم اسلام(ص) زباني و كلامي بوده است، لذا قرآن كلامي بشري نيست بلكه قرآن، معنا و كلامش از طريق وحي نازل شده است و بنابراين اگر در وحي‌شناسي، معنا مطرح شود بالطبع بايد از زبان و كلام هم بحث شود كه اين نشان از ارتباط وثيق ميان زبان، كلام و معناست.

مؤلف «دين و دنياي مدرن» اظهار كرد: اگر قرار باشد كه كلام و زبان را از خداوند نفي كنيم، بايد ساير صفات الهي را هم‌چون علم، قدرت و … نيز نفي كنيم چرا كه از اين جهت هيچ فرقي بين صفات الهي نيست. همه صفات الهي، ذاتي خداوند و عين او هستند و لذا از اين جهت فرقي ميان صفات الهي نيست، پس اگر صفتي از صفات خدا را نفي كرديم، هيچ محذوريتي در نفي ديگر صفات خداوند نيست.

ساجدي در باب قادر بودن خداوند در خلق اشيا گفت: چون خدا را قادر بر خلق همه چيز مي‌دانيم، لذا خدا همان‌گونه مي‌تواند خالق امور مادي باشد و مي‌تواند خالق معنا در امور مادي، هم‌چون صوت نيز باشد.

ساجدي تعريف معنا را در عوالم مجرد بهتر دانست و گفت: فلاسفه اسلامي معنا را امري مجرد مي‌دانند و اساسا تبيين معنا در عوالم بالاتر بهتر قابل تبيين است تا عالم مادي. بنابراين محدود كردن معنا و زبان و گفتار به بشر و ماده، داراي دليل عقلي مقبولي نيست.

مترجم «فلسفه زبان ديني» يكي از مباحث مطرح در نظام‌هاي الهياتي را چنين معرفي كرد: يكي از بحث‌هايي كه در زبان الهيات مطرح است اين است كه چگونه مي‌توان كلامي را به خدا نسبت داد و ما چگونه مي‌توانيم در مورد خدا صحبت كنيم؛ يعني كلام خدا چيست و ما چگونه و از چه لغاتي براي خدا مي‌توانيم استفاده كنيم.

ساجدي در ادامه تأكيد كرد: اساسا به سادگي ميسر نيست كه بتوانيم به حقيقت معنا، حتي در مورد انسان دست پيدا كنيم. از معاني نفساني، تصوير روشني از آن در دست نيست و اگر خواسته شود معناي نفساني به ماده نسبت داده شود، به طريق اولي اين نسبت مشكل‌تر خواهد بود.

مؤلف «دين و دنياي مدرن» در مورد تعلق معنا به ماده گفت: توسعه معنايي زبان، حتي در ميان انديشمندان غربي نيز بيان شده است كه زبان چيزي نيست كه فقط به ماده تعلق داشته باشد، بلكه مي‌تواند به عالم ماوراي طبيعت نيز تعلق گيرد.

مدرس حوزه علميه قم اظهار كرد: اگر گفته شود آنچه در قرآن است داراي دلالت تصديقيه نيست، چرا كه قرآن كلام مستقيم الهي نيست، بلكه معنا الهي است كه ما آن را درك نكرده‌ايم، بلكه نبي(ص) آن را درك كرده است و با كلام خودش آن را بيان داشته است و فقط براي خود نبي ضرورت تصديقيه دارد و نيز ولو پذيرفته شود كه قرآن كلام الهي است باز هم دلالت تصديقيه براي ما ندارد چرا كه بر نبي نازل شده است نه بر من، دچار نقد‌هايي مي‌شود.

وي نظريه فوق را چنين نقد كرد: اولا اگر كلام الهي را حذف كنيم هيچ محذوريتي در حذف ديگر صفات الهي نداريم و ثانيا معنا با كلام ارتباط وثيقي دارد، لذا اگر از معنا سخن به ميان آيد، بايد از كلام هم سخن به ميان آيد و نيز اين گونه استدلال كه چون كلام به طور مستقيم بر من گفته نشده لذا بر من دلالت تصديقيه ندارد، نظريه معقولي نيست، چرا كه در اين صورت خيلي از قوانين و دستورات اجتماعي و … را نبايد اجرا كرد، زيرا به طور مستقيم به ما نگفته‌اند.

ساجدي در مورد الهي بودن كلام قرآن گفت: در مجموع نمي‌توان بحث زبان و گفتار و معنا را مختص بشر دانست، بلكه هر سه را خداوند مي‌تواند داشته باشد لذا در‌ اين صورت زباني بودن وحي بر قلب نبي(ص) قابل پذيرش است.
شنبه 2 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 235]