واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: فرهنگ > ادبیات - بازار گمانهزنی برنده جایزه نوبل ادبیات که پنجشنبه هفتم اکتبر (15 مهر) اهدا میشود داغ است و به نظر میرسد امسال دیگر نوبت شاعران باشد. به گزارش خبرآنلاین، پس از 13 سال که جایزه نوبل به رماننویسها و نمایشنامهنویسها رسیده است به نظر میرسد امسال دیگر نوبت شاعران باشد. «ویسلاوا ژیمبروسکا»، شاعر لهستانی آخرین شاعری بود که در سال 1996 برنده این جایزه افتخارآمیز شد، سال قبل از آن هم «شیموس هینی»، شاعر ایرلندی به این جایزه دست یافته بود. امسال توماس ترنسترومر، شاعر و نویسنده سوئدی آثاری چون «پنجرهها و سنگها» و «بهشت نیمهتمام» بیشترین بخت را برای دریافت این جایزه دارد، این درحالی است که پس از مدتها نویسندگان امریکایی نیز از بختهای اصلی هستند. کمپانی بریتانیایی «لدبروکس» که متخصص گمانهزنی در مسابقات و جوایز معتبر است بخت ترنسترومر 79 ساله را یک به پنج عنوان کرده است. رقیبهای جدی او برای این جایزه آدام زاگایوفسکی («صوفیگری باری تازهکارها» و«دشمن ازلی») از لهستان، کو اون («نوای امواج من») از کره شمالی و آدونیس («اگر دریا میتوانست بخوابد» و «صفحات روز و شب»)از سوریه هستند. این چهار نفر بیشتر به دلیل شعرهایشان شهرت دارند، دیگر شاعر مطرح لِس موری («شعرهایی در اندازه عکس») از استرالیا است که بخت پیروزیاش یک به یازده اعلام شده است. اولین نویسنده غیرشاعری که از بختهای اصلی نوبل ادبیات محسوب میشود نستور آماریلا («رزا آمریکانا»)، نمایشنامهنویس اهل پاراگوئه است که گفته میشود نامش در فهرست نهایی نامزدهای این جایزه معتبر بوده. هرچند نام نامزدهای این جایزه رسما اعلام نمیشود. با این حال دیوید ویلیامز، یکی از مقامات ارشد «لدبروکس» میگوید: «توماس ترنسترومر، بیشترین شانس را دارد. سالها است نام او به عنوان یکی از بختهای این جایزه برده میشود و به نظرمان آثار او بالاخره لیاقت بردن این جایزه را دارند.» البته این سایت بخت یک نویسنده گمنام اهل کنیا را بیش از دیگران میداند. این نویسنده 72 ساله نگوگی وا تیونگو («جادوگر کلاغ» و «مادر برایم آواز بخوان») نام دارد. احتمال برنده شدن این نویسنده یک به سه اعلام شده است. و حتی برخی منابع اینترنتی نام را به عنوان برگزیده نیز اعلام کردهاند. حدس زدن برنده نوبل ادبیات، جایزهای که میتواند نویسندگان گمنام را به شهرت جهانی برساند بهویژه با توجه به غافلگیریهای چند سال اخیر همیشه کار دشواری بوده است. گفته میشود اعضای کمیته تصمیمگیری این جایزه ضدآمریکایی هستند. پس از انتخاب فهرست نهایی نامزدها از میان نویسندگان سراسر جهان، آکادمی سوئد برنده نهایی را با رایگیری انتخاب میکند. «لدبروکس» بخت توماس پینچن («رنگینکمان جاذبه») و فیلیپ راث («خداحافظ کلمبوس»)، دو نویسنده آمریکایی را برای بردن این جایزه یک میلیون و 500 هزار دلاری یک به 18 میداند. بخت ماریو بارگاس یوسا («گفتوگو در کاتدرال» و «جنگ آخرالزمان») از آمریکای لاتین نیز یک به 25 ذکر شده است. در میان نویسندگان زن نیز شانس آلیس مونرو («فرار»)، جویس کرول اوتس («جانورها»)، مارگارت آتوود («سال سیل» و «آدمکش کور») و ای.اس.بیات («کتاب کودکان») از همه بیشتر است. درمیان نویسندگان آسیایی علاوه بر آدونیس، هاروکی موراکامی («کافکا در ساحل»)، داستاننویس مشهور و خلاق نیز از بخت بالای یک به هفت برخوردار است. اما مجله معتبر «نیویورکر» نظری کاملا متفاوت دارد، این مجله معتقد است افرادی که این روزها نامشان بیش از دیگران بر سر زبانهاست از بخت کمتری برای بردن نوبل ادبیات برخوردار هستند. این مجله در وبلاگ خود با اشاره به برندگان یکی دو سال اخیر نوشت: «گفته میشد بخت هرتا مولر، برنده سال گذشته نوبل ادبیات یک به پنجاه بوده، درمورد ژان-ماری گوستاو لوکلزیو هم میگفتند بختش یک به چهارده است. انتخابهای نوبل اغلب عجیب است.» دفاع کمیته از استقلال خودپر وستبرگ، نویسنده سوئدی و رئیس کمیته داوری و انتخاب هرگونه احساس ضدآمریکایی بین شش عضو این کمیته را تکذیب میکند. او در گفتوگویی تلفنی با آسوشیتدپرس گفت: «ما تلاش بسیاری میکنیم و همه گونه ادبیات را مد نظر قرار میدهیم، ادبیات اعراب، چین، ژاپن، اندونزی و آمریکا که تاثیر به سزایی در ادبیات دارد.» او افزود: «شنیدن چنین صحبتهایی جای تاسف دارد و اصلا معنایی ندارد. ما بدون توجه به نژاد و ملیت آثار نویسندگان را بررسی میکنیم چون این جایزه متعلق به یک کشور نیست.» او در ادامه صحبتهایش با اشاره به نویسنده فقید رمان «کوری» گفت: «وقتی در سال 1998 ژوزه ساراماگو از پرتغال این جایزه را برد، پرتغال ذوقزده شده بود اما خود ساراماگو فکر میکرد پرتغال کشور مزخرفی است و به همین دلیل به جزایر قناری مهاجرت کرده بود.» فیلیپ راث، نویسنده آمریکایی و یکی از بختهای این جایزه در پاسخ به این پرسش که آیا بالاخره نوبت او شده است، گفت: «واقعا برایم مهم نیست و فکر نکنم اینجا برای کس دیگری هم اهمیت داشته باشد.» آخرین نویسنده آمریکایی برنده این جایزه تونی موریسون («محبوب») بود که سال 1993 به این افتخار نایل آمد. وی در ادامه گفت: «به نظرم برای دیگر نویسندگان اینجا هم مهم نیست. ادبیات ما قدرتمندترین است. 60 سال است که همینطور است. به نظرم از پایان جنگ جهانی دوم به بعد ما بهترین ادبیات را داشتهایم.» از میان نویسندگان مطرح سالهای دور این جایزه میتوان به ارنست همینگوی از آمریکا، توماس مان از آلمان و گابریل گارسیا مارکز از کلمبیا اشاره کرد. مارسل پروست از فرانسه و جیمز جویس از ایرلند از جمله نوابغ ادبی هستند که این جایزه را دریافت نکردهاند. بنیاد نوبل این حق را دارد که در صورت صلاح دید در یک سال جایزه را اهدا نکند. تاریخچه نوبل ادبیاتجایزه نوبل ادبیات یکی از پنج جایزه نوبل از سال 1901 هر سال به نویسندهای با هر میلیتی تعلق گرفته که به قول آلفرد نوبل، بینانگذار این جایزه «در ادبیات برجستهترین آثار با آرمانهای والا را نوشتهاست.» در اینجا کلمه «آثار» به مجموعه کارهای نویسنده برمیگردد هرچند گاهی ممکن است در بیانیه این بنیاد نام اثری خاص برده شود. انتخاب برنده نوبل ادبیات برعهده آکادمی سوئد است و طبق سنت نام برنده ابتدای ماه اکتبر هر سال اعلام میشود. بحث «آرمان» یا «ایدهآل» که مد نظر آلفرد نوبل بوده همیشه جای بحث داشته است. در اوایل قرن بیستم کمیته نوبل ادبیات این واژه را به آرمانگرایی نویسنده تعبیر کرد و به همین دلیل نویسندگان بزرگ آن زمان چون جیمز جویس، لئو تولستوی، هنریک ایبسن و هنری جیمز از گرفتن این جایزه بازماندند. در سالهای اخیر تعبیر کمیته از این واژه بازتر شده است، درنتیجه در این سالها این جایزه به آثاری میرسد که هم ارزشهای والای ادبی دارند و ماندگار هستند و هم آثاری هستند که نویسندگانشان در سطحی آرمانگرا هستند. میتوان گفت نوبل ادبیات به نویسندهای میرسد که با آرمانگراییاش حقوق بشر را تکریم میکند. این موجب شده در چند سال اخیر انگ «سیاسیبودن» را به نوبل ادبیات زد. شیوه انتخابهر سال آکادمی سوئد از اعضای اکادمی، اعضای انجمنها و آکادمیهای ادبی، اساتید ادبیات و زبانشناسی و برندگان دورههای پیشین نوبل ادبیات میخواهد تا هرکدام نام یک نفر را به عنوان کاندید اعلام کنند. البته هیچکس حق ندارد نام خودش را عنوان کند. سالانه بیش از هزار درخواست از سوی آکادمی ارسال میشود و نام حدود 50 نفر به عنوان نامزد به دست اکادمی میرسد. این پیشنهادها باید تا اول فوریه به دست آکادمی برسد. سپس کمیته نوبل این فهرست را بررسی میکند. ماه آوریل آکادمی نام نامزدها را به 20 نفر تقلیل میدهد و با رسیدن فصل تابستان این تعداد به پنج نفر میرسد. پس از این آثار نویسندگان فهرست نهایی بررسی میشود و در ماه اکتبر آکادمی با رایگیری برنده را تعین میکند. جایزه نوبل ادبیات نیز شامل یک مدال طلا، دیپلم افتخار که متن اهدا جایزه روی آن نوشته شده و جایزه نقدی است. جدول برندگان نوبل ادبیات دهه 2000 دلیل بردن جایزه سال آثار مطرح کشور زبان نام نویسنده به دلیل ارائه آثاری جهانی، بصیرت تلخ و نبوغ زبان که راهی جدید در رمان و نمایشنامه چین باز کرد. 2000 «کوهستان جان» فرانسه چینی گائو ژانگژیانگ برای متحد ساختن افق روایت با دقت خدشه ناپذیر در آثاری که ما را به خواندن تاریخ های سرکوب شده جذب می کند. 2001 «بذرهای جادویی»، «راز ورود» بریتانیا انگلیسی وی.اس. نایپل برای نثری که تجربه شکنندگی فرد در برابر پوچی وحشیانه تاریخ را به تصویر می کشد 2002 «بی فرجام» و «سوگواری برای کودک زاده نشده» مجارستان مجار ایمره کرتز کسی که دخالت بیگانگان را در پوشش های مختلف نشان می دهد. 2003 «خاطرات روزانه سال بد» و «در انتظار بربرها» آفریقای جنوبی انگلیسی جی.ام. کوتزی برای جریان موسیقایی صدا و ضدصدا در رمان ها و نمایشنامه هایی که با دقت زبانی خارق العاده ای پوچی کلیشه ها و قدرت سرکوب جوامع را عیان می کند. 2004 «حرص» و «معلم پیانو» اتریش آلمانی الفریده یلینک کسی که در نمایشنامه هایش پرتگاه زیرین زندگی روزمره را به تصویر می کشد. 2005 «بازگشت به خانه» و «جشن تولد» بریتانیا انگلیسی هارولد پینتر کسی که در جستجوی روح اندوهناک زادگاهش نمادی برای برخورد فرهنگ ها یافته است. 2006 «نام من سرخ» و «کتاب سیاه» ترکیه ترکی اورهان پاموک حماسه سرای تجربیات زنان، کسی که با ظن، شور و تخیل تمدنی چندپاره را دعوت به دقت بیشتر کرده است. 2007 «تابستان پیش از تاریکی» و «پنجمین فرزند» بریتانیا انگلیسی دوریس لسینگ نویسنده فراق های نوین، ماجراجویی های شاعرانه و عواطف، کاوشگر انسانیت ورای تمدن های غالب. 2008 «بیابان» و «دادخواست» فرانسه فرانسوی ژان-ماری گوستاو لوکلزیو کسی که با تمرکز نظم و صراحت نثر سرزمینی اشغل شده را به تصویر می کشد. 2009 «سرزمین گوجههای سبز» رومانی آلمانی هرتا مولر زبان برندگان نوبل ادبیات زبان رکورد انگلیسی 26 فرانسوی 13 آلمانی 13 اسپانیایی 10 سوئدی 6 ایتالیایی 6 روسی 5
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2602]