واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: امروزه شاهد نظرات متفاوت و گاه متضاد در باره نوع چربي مناسب براي حفظ سلامتي هستيم. عدهاي بهدليل اينكه چربي حيواني (بدست آمده از دنبه آب شده و يا از كره آب كرده) را طبيعي ميدانند، اظهار ميدارند كه مصرف اين نوع چربي براي سلامتي از انواع گياهي بهتر است. دليل آنها نيز عمليات فرايندي است كه بر روي دانههاي گياهي به هنگام روغنكشي انجام ميشود. دليل ديگري كه گاه شنيده ميشود، چسبنده بودن قطرات روغن گياهي سرخكردني به هنگام استفاده است. مدعيان ناسالم بودن روغنهاي گياهي مخصوص سرخ كردني معتقدند به علت اين كه قطرات روغن دنبه هنگام سرخ كردن به سطح گاز نميچسبد، پس نشانگر سالمتر بودن اين نوع چربي است. از طرف ديگر، متخصصان تغذيه نيز اعتقاد دارند كه مصرف چربي گياهي براي حفظ سلامت افراد مناسبتر است. دليل عمده آنان نيز وجود كلسترول و اسيدهاي چرب اشباع در روغن حيواني است كه موجب رسوب چربي در رگها و نيز سخت تر كردن ديواره رگها شده و منجر به بيماري تصلب شرائين و در نهايت پرفشاري خون و بيماريهاي قلبي عروقي ميگردد. اين در حالي است كه در روغنهاي گياهي علاوه بر اسيدهاي چرب غيراشباع امگا-6 و امگا-3، ضمنا مقادير مناسبي آنتياكسيدانهاي طبيعي از قبيل ويتامين D وجود دارد كه خود به حفظ تندرستي مصرفكنندگان كمك ميكند. بنابراين، در اين مقاله به طور مختصر به ساختمان روغنها ميپردازيم تا ضمن ارائه اطلاعاتي در اين زمينه، به تفاوتهاي چربيها بيشتر بپردازيم. از تركيب يك الكل سه ظرفيتي به نام گليسرول يا گليسرين با يك تا سه اسيد چرب، يك ملكول چربي حاصل ميشود. ملكول اسيد چرب از تعدادي كربن و ئيدروژن تشكيل ميگردد. اگر بين هر دو كربن در اين ملكول تنها يك الكترون به اشتراك گذاشته شود، به آن پيوند معمولي گفته ميشود؛ در حالي كه اگر بين دو كربن دو الكترون به اشتراك گذاشته شود به آن پيوند دوگانه اطلاق ميگردد. به اين ترتيب به حالت اول، يعني وقتي كه بين اتمهاي كربن موجود در زنجير اسيد چرب هيچ پيوند دوگانهاي وجود نداشته باشد، اسيد چرب اشباعشده يا SFA گفته ميشود. ليست اسيدهاي چرب اشباع شده در جدول زير آمده است. تعداد كربن نام اسيد چرب اشباعي منبع غذايي 4 كربنه بوتيريك كره 6 كربنه كاپروئيك كره 8 كربنه كاپريليك نارگيل 10 كربنه كاپريك نارگيل 12 كربنه لوريك نارگيل، هسته خرما 14 كربنه مريستيك نارگيل، كره 16 كربنه پالمتيك روغن خرما، چربي حيواني 18 كربنه استئاريك كره كاكائو، چربي حيواني 20 كربنه آراشيديك بادام زميني 22 كربنه بهنيك بادام زميني اگر بين اتمهاي كربن موجود در زنجير اسيد چرب، پيوند دوگانهاي وجود داشته باشد، اسيد چرب اشباعنشده (Saturated Fatty Acid = SFA) نام ميگيرند. بسته به اينكه اين اسيدهاي چرب داراي يك و يا چند پيوند دوگانه باشند، نامگذاري آنها متفاوت خواهد بود. اگر تنها يك پيوند غيراشباع در ساختار اسيد چرب وجود داشته باشد، به آن اسيد چرب تك غير اشباعي (Mono Unsaturated Fatty Acid = MUFA) گفته ميشود. چنانچه بيش از يك پيوند دوگانه داشته باشد، به آن اسيد چرب چند غير اشباعي (Poly Unsaturated Fatty Acid = PUFA) ميگويند. بسته به ساختمان اسيد چرب و محل قرار گرفتن پيوندهاي دوگانه در آن، ممكن است اسيد چرب امگا-3 و يا امگا-9 و غيره نامگذاري شود. بايد خاطر نشان كرد سه اسيد چرب غيراشباع به نام اولئيك، لينولئيك و لينولنيك براي بدن ضروري هستند؛ يعني بدن قادر به ساخت آنها نيست، ولي به آنها نياز دارد. همانگونه كه ذكر شد، اسيدهاي چرب ضروري فقط در روغنهاي گياهي به اندازه مناسب وجود دارند. به طور كلي اگر اسيدهاي چرب اشباع فراوان مصرف شوند، موجب بالا رفتن غيرطبيعي كلسترول در خون ميشوند. ضمنا اغلب اسيدهاي چرب از جمله اسيد لوريك، اسيد ميريستيك و اسيد پالمتيك موجب افزايش چربي خون شده و ضايعات عروقي ايجاد ميكنند. اسيد ميريستيك بيشترين قدرت ايجاد ضايعات عروقي را دارد و پس از آن نيز اسيدهاي پالمتيك و لوريك اين اثر را نشان ميدهند. اسيد ميريستيك اغلب در چربي كره و نارگيل و روغن هسته خرما ديده ميشود. اسيد پالمتيك 60 درصد اسيدهاي چرب اشباع شده دريافتي را تشكيل داده و موجب بيشترين شيوع هيپركلسترولمي (بالا رفتن كلسترول خون) ميشود. اين اسيد چرب در اغلب چربيهاي حيواني وجود دارد. جايگزيني اسيدهاي چرب اشباع با اسيدهاي چرب غير اشباع با يك پيوند دوگانه (مثل اسيد لينولئيك كه يك اسيد چرب 18 كربنه داراي يك پيوند دوگانه است) و همچنين افزايش دريافت ميوه و سبزي موجب پيشگيري از بيماريهاي قلبي-عروقي ميگردد. بنابراين نوع اسيد چرب موجود در غذاي مصرفي بهشدت بر افزايش چربي و كلسترول خون و ايجاد بيماريهاي قلبي عروقي اثر ميگذارد. افزايش دريافت اسيدهاي چرب غير اشباع به ميزان 1 درصد، موجب كاهش كلسترول به اندازه 4/1 ميليگرم در دسيليتر ميگردد. اين اسيدهاي چرب به طور وسيعي در روغنهاي گياهي، سسهاي سالاد و مارگارينها وجود دارند. مطالعات نشان داده كه رژيم مديترانهاي موجب كاهش عود بيماريهاي مزمن عروقيبه ميزان 70-50 درصد ميشود. اين رژيم داراي مقادير زيادي ميوهجات، سبزيجات ريشهاي (هويج، شلغم، سيبزميني، پياز، تربچه) و سبزيجات برگ سبز، نانها و غلات، ماهي، و غذاهاي حاوي مقادير زيادي اسيد لنيولئيك (روغن كتان و كانولا)، روغنهاي گياهي از قبيل كانولا و مغز دانههايي مثل گردو ميباشد. فرايند ئيدروژناسيون كه براي سفت كردن روغن و مارگارين در صنعت به طور گستردهاي استفاده ميشود، موجب ايجاد اسيد چرب خطرناكي بنام ترانس ميشود. گرچه مقداري اسيد ترانس در غذاهاي حيواني (گوشت گاو، كره، چربي شير) نيز وجود دارد، اما ميزان اسيدهاي چرب اشباع نشده ترانس موجود در چربيهاي طبيعي كم است. مصرف اسيدهاي چرب ترانس موجب بالا رفتن كلسترول ميشود. اين اسيدها از نظر بيولوژيكي شبيه اسيد چرب اشباع شده عمل كرده و ضمنا قدرت اكسيد شوندگي بالاي آنها، امكان فساد بيشتري را فراهم ميكند كه در نتيجه براي سلامتي مفيد نيستند. توصيه ميشود كه بيشتر از ٢ درصد مقدار كل انرژي رژيم غذايي توسط اسيدهاي چرب ترانس تامين نشود. از مصرف كرههاي گياهي جامد كه با روشهاي قديميتوليد ميشوند، بايد پرهيز شود. مقدار چربي رژيم غذايي: چاقي با مقدار چربي دريافتي ارتباط داشته و بر روي بسياري از عوامل خطر بيماريهاي قلبي عروقي و از جمله آترواسكلروز، تاثير ميگذارد. وقتي چربي رژيم غذايي كاهش مييابد، سطح تريگليسريد و كلسترول نيز تحت تاثير قرار ميگيرد. البته رژيم بسيار كم چرب كه كمتر از 20 درصد انرژي كل را از چربي تامين كند نيز نميتواند سطح كلسترول خون را به طور چشگيري كاهش دهد. بنابراين، توصيه اساسي اين است كه دريافت چربي كمتر از 30 درصد كالري روزانه باشد و فقط كمتر از 7 درصد رژيم غذايي از چربي اشباعشده تامين گردد و بقيه چربي حتما از نوع غير اشباعي، بهويژه انواع غير ترانس و امگا-3 باشد. kibod.com پایگاه اینترنتی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 479]