بی مزه ترین فیلم های دهه هشتاد به بهانه پایان اکران اخراجی ها!

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

نگاهی به سینمای كمدی دهه هشتاد به بهانه پایان اكران فیلم «اخراجی.ها 3»

ژانر غالب سینمای دهه هشتاد ما بی.شك ژانر كمدی بود. اگرچه بهترین آثار این دهه كمدی نبودند اما ژانر غالب كمدی بوده است. اینكه چه عواملی باعث می.شود كه یك ژانر در یك دهه از سینمای یك كشور حكمفرما شود بحث بسیار مهمی است كه باید به آن پرداخته شود. اما پیش از آن باید به این نكته اشاره كرد كه غالب شدن ژانر كمدی در یك دهه از سینمای ما نكات مثبت و منفی فراوانی را به همراه داشته است.
دانته در جواب این سوال كه چرا اثر بزرگش را كمدی الهی دانته نامیده می.گوید كه تراژدی برای خواص است و كمدی برای عوام ومن نمی.خواستم اثرم فقط برای خواص باشد. سینمای دهه هشتاد ما این امتیاز مثبت را داشت كه بیشترین فیلم.هایش مختص قشر خاصی نبوده.اند اما از نكات منفی این دهه می.توان به این اشاره كرد كه متاسفانه هیچ یك از این آثار كمدی جزو آثار برتر دهه نبوده.اند. آثار كمدی متوسط و بعضا خوبی داشته.ایم اما هیچ.كدام در رده آثار مطرح و محبوب این دهه نبوده.اند. ضمن آنكه تمام كمدی.ها كمدی سطحی (Low Comedy) بوده.اند و هیچ اثر یا هیچ كمدینی نداشتیم كه پا را فراتر بگذارد و به درجه.ای بالاتر از كمدی سطحی (High Comedy) دست یابد. البته در مواقعی و در حد یك سكانس یا یك صحنه این اتفاق رخ داده. است اما به هیچ وجه به سطح مطلوب و كاملی نرسیده. است. این انتظار در دهه شصت یا دهه هفتاد به هیچ وجه وجود نداشت. اما در دهه.ای كه گستردگی آثار كمدی و حمایت.ها از آن چندین برابر گذشته بوده است نرسیدن به یك كمدی متعالی.تر قطعا یك امتیاز منفی تلقی می.شود اما به بهانه عبور از دهه هشتاد و احتمال پوست اندازی سینمای ایران، بد نیست سینمای كمدی دهه هشتاد را بر اساس فرمول.ها و تقسیم بندی.های معمول كمدی در ادبیات نمایشی بررسی كنیم.
كمدی های كلامی ژانر كمدی را به انواع و اقسام فراوانی تقسیم.بندی كرده.اند. در این دهه سهم كمدی.های كلامی بیش از اقسام دیگر كمدی است. اكثر آثار كمدی دهه هشتاد بخصوص از اواسط آن به بعد با تكیه بر شوخی.ها و به دنبال آن جا انداختن تكه كلام.هایی در بین جامعه به فروش نسبتا بالایی دست یافتند. از مشهورترین این نوع آثار نیز می.توان به اخراجی.ها 1 و 2 اشاره كرد كه برخلاف تصور نه به دلیل سنت شكنی.ها و جسارت در روایت و قصه كه به دلیل همین شوخی.های كلامی فراوان دست به ركورد شكنی زد. از این نظر نیز این دو اثر موجب تاثیر گذاری روی بسیاری از كمدی.های بعد از خود شدند. افراطی.ها یكی از این آثار است كه تاثیر پذیری بسیار زیادی از این دو فیلم دارد. البته آثاری نیز بودند كه قصه و موقعیت نسبتا قابل قبولی داشتند اما به دلیل همین سلیقه.سازی برخی فیلم.های گذشته در ورطه همین شوخی.های كلامی افتادند. فیلم سن پطرزبورگ اثر بهروز افخمی بهترین مثال در این خصوص است.
گاهی كمدی. كلامی.های ما به دلیل استقبال مردمی فراوانی كه در مقاطعی از آن.ها شد آنچنان افسار گسیخته شدند كه به نوعی به این سمت پیش رفتند. كه كاراكترها برای خنداندن تماشاگر هر حرف زشت و ناپسندی را حتی به قیمت پایمال شدن برخی از عقاید چند هزار ساله ما می.زدند. سردمدار این نوع كمدی و البته گروتسك را نیز بیشتر باید در تلویزیون یافت تا سینما. رضا عطاران در اكثر آثارش و بخصوص در دو سریال آخر تلویزیونی.اش به شدت به این نوع كمدی و البته نوعی كمدی گروتسك نزدیك شد. اساسا تلویزیون در دهه هشتاد نقش مهمی در سلیقه.سازی مخاطبان و به دنبال آن جهت دهی ناخودآگاه به سینماگران داشته است. تلویزیون در دهه هشتاد بیشترین تعداد سریال كمدی را به روی آنتن فرستاد و تقریبا تمام گونه.های كمدی سینمای ایران پیش از آنكه در سینما مخاطب پیدا كنند در تلویزیون مخاطب انبوه یافته.اند. به جز كمدی.هایی كه خطوط قرمز پر رنگی دارند. مثل كمدی.های سیاسی كه البته باز هم با شمایل دیگری در تلویزیون یافت می.شوند یا كمدی.های جوان پسند. البته كمدی رمانتیك هم در تلویزیون به شكل كمرنگی داشته.ایم اما كمدی.هایی نظیر آتش بس را در سینما خیلی نمی.توان كمدی رمانتیك نامید. این نوع آثار بیش از آنكه تحت تاثیر این ژانر باشند و به نوعی باقی مانده سینمای آن سال.ها هستند، با این تفاوت كه كمی معتدل.تر و منطقی.تر هستند. اما در كل با نیم نگاهی به این نوع علایق سینماروها ساخته شده.اند. در زمینه كمدی.های سیاسی نیز فیلم سینمایی نان، عشق، موتور هزار نیز كه جزو اولین آثار كمدی دهه هشتاد محسوب می.شود وجود دارد كه به نسبت دیگر آثار كمدی سیاسی تاریخ سینمای ما قطعا اثر قابل قبولی به شمار می.آید. اخراجی.ها 1 و 2 نیز جزو كمدی.های سیاسی محسوب می.شوند. البته باز هم نه به اندازه و شدت نان، عشق، موتور هزار اما همین كه زمینه ساز ساخت اخراجی.ها 3 در آغاز دهه نود می.شوند كه یك فیلم كاملا سیاسی محسوب می.شود به نوعی می.توان آن.ها را سیاسی خواند و جالب.تر آنكه در این دهه نوعی از كمدی در ایران رواج پیدا كرد كه یادآور فیلم.های موسوم به تلفن سفید در ایتالیاست. آثاری كه با درشت نمایی زندگی شیك و بی.دغدغه، قشر خاصی از تماشاگران را جذب می.كنند. فیلم.هایی مثل توفیق اجباری و زن.ها فرشته.اند جزو این دسته از آثار هستند. آثاری كه با نمایش حسرت.های زندگی یك قشر خاص، مثل پرداختن به زندگی سوپر استارها، نمایش بی.حد و اندازه خانه و اتومبیل.های لوكس و گران قیمت و عدم نمایش سختی.های زندگی و كار و زحمات روزمره در مقاطعی نیز به فروش بالایی دست یافتند.
البته كمدی.هایی نیز داریم كه نام خاصی ندارند اما مشخصات قابل تحلیلی دارند. به عنوان مثال كمدی.هایی كه در آن یك نفر كه معمولا دختری دم بخت هم هست از فرنگ به كشور می.آید و جنگ و جدال عشاق این از فرنگ برگشته محوریت كمدی را تشكیل می.دهد. در این نوع آثار از فرنگ برگشتن نمادی از كمالات یك دختر است. در حقیقت خود كمالات یك دختر است. آثار قدرت الله صلح میرزایی معمولا از این الگو تبعیت می.كنند و فیلم دلداده نیز نمونه كامل این نوع كمدی است. از مولفه.های دیگر این نوع كمدی كه به طرز انبوهی در نیمه دوم این دهه رشد یافتند كمرنگ بودن روابط علی و معلولی، تمایل شدید به نزدیك شدن به ساختار فیلمفارسی.های قبل از انقلاب و از همه مهم.تر فیلمنامه.های سست و به شدت سطحی است. عرصه بازیگری هم در این دهه، عرصه متناقض و بی.در و پیكری بود. در دو دهه گذشته با وجود آنكه آثار كمدی به این اندازه تولید نمی.شدند اما افرادی بودند كه پتانسیل تبدیل شدن به یك كمدین را داشتند اما متاسفانه در این دهه نه. ضمن آنكه استفاده از نابازیگران و به شهرت رساندن چهره.های روزمره نیز در این دهه بیش از همیشه باب شد. نوع استفاده از این نابازیگران به این ترتیب است كه با استفاده از عدم توانایی.های بازیگری حرفه.ای این افراد تولید خنده شود. چه با حركات و چه با گنجاندن حرف.های نامرتبط با سن و سال و فرهنگ .آنها. از این نظر نیز كمدی.هایمان به نوعی به سیاه بازی هم شباهت دارند. هركدام از این نابازیگران با توجه به عدم توانایی.های بازیگری.اش اشتباهاتی كرده و حرف.های نامربوطی می.زند كه كاملا مورد نظر كارگردان این نوع كمدی. است. چیزی كه در كمدی.های بین.المللی به كمدیا دل آرته معروف است. با این تفاوت كه این نسخه بسیار من درآوردی و سوءاستفاده گرایانه آن است و سازندگانشان نیز هیچ اطلاعاتی از اجزای كمدیا دل آرته ندارند. این اتفاق باز هم پیش از سینما در تلویزیون افتاد و باب شد. در این بین، دهه هشتاد نوعی از كمدی را متولد كرد كه جزو هیچ یك از این دسته.ها قرار نمی.گیرد و چه بسا در آینده.ای نزدیك خودش به یك سرشاخه تبدیل شود. كمدی شبكه نمایش خانگی. یك كمدی صد در صد من در آوردی كه البته سینمای دهه نود قطعا از آن استفاده خواهد كرد. فیلم سینمایی وفا 2012 كه برای پخش در شبكه نمایش خانگی تهیه و تولید شده. است اولین هدیه این سینما و این نوع كمدی تازه كشف شده به دهه نود است.
اما از این آمار رنگارنگ نتیجه دیگری را نیز می.توان گرفت. نتیجه.ای كه نه می.توان آن. را خوب ارزیابی كرد و نه بد. در این دهه بهترین آثار كمدی را كمدی سازها نساختند. فیلمسازانی كه با آثار جدی.شان به مقام و منزلتی رسیده.اند آثار كمدی قابل قبول تری ارائه دادند. از داریوش مهرجویی (مهمان مامان) گرفته تا كمال تبریزی و حمید نعمت الله. این موضوع هم آدم را به داشتن اسعتداد.های بزرگی همچون این فیلمسازان كه در هر حوزه.ای اثر درخشان ساخته.اند، امیدوار و دلگرم می.كند و هم بابت نداشتن یك كمدی ساز خوب و درجه یك، كمی نگران.
--------------------------
منبع : تهروز

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 373]