Isi چیست؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: موسسه اطلاعات علمی ( Institute for Scientific Information )بانک اطلاعاتISI مرکزی برای فهرست نمودن و پوشش دادن جامع مهمترین مجلاتعلمی منتشره در دنیا به منظور تبادل اطلاعات میان پژوهشگران مختلف میباشد. شمار مجلات ISI ثابت نیست. یک مجله ممکن است در یک زمان٬ از مجلاتISI محسوب شود٬ اما به دلیل کاهش بار علمی٬ بعدا از لیست مجلات ISI کنارگذاشته شود. در حال حاضر بیش از ۱۶۰۰۰ مجله٬ در لیست ISI قرار دارند. هرساله ۲۰۰۰ مجله جدید مورد ارزیابی قرار می گیرد و حدود ده درصد آنها بهلیست ISI اضافه می شوند.
هر مجله علمی قبل از انتخاب شدن و فهرست شدندر ISIیکسری مراحل ارزیابی را پشت سر می گذارد. ازجمله عوامل مورد ارزیابیو رعایت استانداردهای بانک اطلاعاتی ISI ، کمیته علمی منتخب مجله، تنوعبین المللی مقالات چاپ شده در آن، نشر به موقع مجله و جایگاه نشرآن میباشد. لازم به ذکر است که هیچ یک از این عوامل به تنهایی مورد بررسی وارزیابی قرار نمی گیرد بلکه با بررسی مجموع عوامل یک امتیاز کلی دادهخواهد شد. از جمله مواردی که در ارزیابی مجله مورد توجه قرار دارد این استکه عنوان مقالات، چکیده و کلمات کلیدی باید به زبان انگلیسی باشد همچنینتوصیه می شود که منابع نیز به زبان انگلیسی نوشته شوند. اگر چه اطلاعاتعلمی مهم به تمامی زبانها به چاپ می رسد اما موارد ذکر شده باید به زبانانگلیسی باشد تا تحت داوری و ارزیابی ISI قرار گیرد زیرا ارزیابی کنندگانمجلات علمی در ISIنمی توانند عناوین و منابع بکاررفته در مقالات را بهزبان انگلیسی ترجمه کنند. داوری علمی و تخصصی مقالات چاپ شده در مجله توسطداوران نام آشنای علمی از جمله عمده ترین موارد مورد توجه ارزیابی کنندگانمی باشد که گویای اعتبار و غنای علمی مجله است.

ارجاع به خود یا self citation چیست؟
اگرمنابع ذکر شده در مقاله٬ پژوهش نویسندگان خود مقاله باشد٬ این کار از ارزشمقاله می کاهد زیرا جنبه بین المللی بودن آن را ضعیف می کند. درجه ارجاعبه خود مجلات ISI معمولا کمتر از ۲۰٪ است.

ضریب تاثیر یا درجه تاثیر یا Impact factor چیست؟
اینعامل همه ساله توسط ISI برمبنای ارجاعات به هر یک از مجلات علمی آن محاسبهمی شود و نتیجه در گزارشات ارجاع مجله یا Journal Citation Reports یا بهاختصار JCR ٬ منتشر می شود. این ضریب٬ نه برای مقاله یا نویسنده٬ بلکهبرای مجله محاسبه می شود. محاسبه برمبنای یک دوره سه ساله صورت می گیرد.فرضا اگر در سال ۸۴ جمعا ۴۰ ارجاع به یک مجله صورت گرفته باشد و در آنمجله در سال ۸۲ تعداد ۲۶ مقاله و در سال ۸۳ تعداد ۲۴ مقاله چاپ شده باشد٬ضریب ارجاع آن مجله٬ از تقسیم ۴۰ بر ۵۰ به دست می آید که ۸/۰ است. یعنی بهطور متوسط٬ هر مقاله آن نشریه ۸/۰ مرتبه مورد استناد مقالات دیگر قرارگرفته است.

ISI بودن یک مجله را چگونه تعیین کنیم؟
بهترین راه٬مراجعه به سایت هایی نظیر تامسون است. زیرا همچنان که گفته شد٬ هم تعدادمجلات زیاد است و هم ISI محسوب شدن یک مجله ممکن است همیشگی نباشد.هرنشریه با هر امتیاز علمی در کشور چاپ شود اگر ضریب تأثیرش صفر باشد، دراین پایگاه قرار نمی گیرد. متأسفانه، در حال حاضر تمامی نشریات ایرانیدارای ضریب تأثیر صفر بوده و جایی در این پایگاه ندارند.

ISC چیست؟
ISCیا همان پایگاه استنادی علوم جدید و تکنولوژی که همانند ISI دارای مقالاتدانشمندان است که خوشبختانه در ایران نیز چنین پایگاهی تاسیس شده است وهماکنون به فعالیت می پردازد.

معیار اصلی ورود مجلات به نمایه های سه گانه ISI چیست؟
براساس قانون تجمع گارفیلد متون هسته برای تمامی رشته های علمی بیش از 1000مجله نیست. همچنین مطالعه ای از سوی گارفیلد بر روی پایگاه اطلاعاتیاِس.سی.آی (Science Citation Index) نشان داده است که 75% ارجاعات در کمتراز 1000 عنوان مجله شناسایی شدند.
حال اگر لازم نباشد که یک نمایه استنادی چند رشته ای جامع بیشتر از چندهزار مجله را پوشش دهد، این مجلات را چگونه باید برگزید؟

هرچند برخی شائبه تاثیر پذیری این امر از سیاست و ... را مطرح می کنند ولینظر ISI Thomson چیز دیگری است. یعنی هزینه- کارآیی. گارفیلد خود می گوید:چون مساله پوشش، وجهی عملا اقتصادی دارد، معیار برای آنچه انتخاب می شود،هزینه-کارایی است. هدف هزینه – کارآمدی یک نمایه به حداقل رسانیدن هزینهدر ازای شناسایی یک مدرک مفید و به حداکثر رسانیدن احتمال دستیابی به یکمدرک مفید منتشره است. یک نمایه هزینه- کارآمد باید پوشش دهی خود را تا حدامکان محدود به آن مدارکی نماید که ممکن است افراد مفیدشان بدانند. بهزبان ساده ISI Thomson مجلاتی را نمایه می کند که احتمال استناد به آنهابیشتر باشد.ولی چه شاخصی می تواند صلاحیت ورود دیگر مجلات به جمع مجلاتمنبع ISI Thomson را تایید کند. جواب بسیار ساده است: فراوانی استناد بهمجلات در منابعی که پیشتر در این نمایه وارد شده اند.اگر دانشگاهها میخواهند مجلات خود را در نمایه های سه گانه ISI Thomson وارد کنند، علاوهبر رعایت ضوابط عمومی مانند وضعیت نشر، کیفیت مقالات، ترکیب سردبیری وتحریریه و ... باید در جستجوی راهکارهایی باشند که به مجلات آنها از سویمجلات منبع ISI Thomson، استناد شود. شاید یکی از راهها تشویق محققاندانشگاه در استناد به مدارک مجلات داخلی، در مقالات ارسالی به مجلات تحتپوشش نمایه های سه گانه ISI Thomson باشد.

پيوستن پايگاه استنادي علوم ايران به ISI :
رئيسکتابخانه منطقه اي علوم و تکنولوژي گفت: پيوستن ISC به ISI با هدف افزايشسهم توليدات علمي ايران در جهان در نشستي با حضور مسئولين ISI در کتابخانهمنطقه اي بررسي شد.با توجه به اينکه تمامي خصيصه هاي ISI در ISC نيز وجوددارد، کتابخانه منطقه اي علوم و تکنولوژي شيراز که متولي ايجاد ISC (پايگاه استنادي علوم و تکنولوژي ) در کشور است، براي درج شدن مجلات بيشتريبه زبان فارسي در ISI و ايجاد ارتباط بيشترISC با ISI تلاش مي کند .
بابرقراري پيوند علمي ميان ISI و ISC شناسايي علم به زبان فارسي در سطح بينالمللي بيشترمي شود و سهم ايران از توليدات علمي دنيا بيشتر خواهد شد . هماکنون بيش از 6 هزار مقاله توسط مجلات معتبر در ISC توليد مي شود اماانعکاس اين توليدات علمي در سطح بين المللي کم است که با درج تعدادي ازمجلات در ISI بازتاب علمي ايران در جهان بيشتر مي شود .

وي با بياناينکه هم اکنون 25 مجله ايراني توسط ISI شناسايي شده و نمايه مي شود،افزود: در حال حاضر تلاش مي شود اين تعداد به 500 مجله افزايش يابد .مسئول راه اندازي ISC در ايران با بيان اينکه ايران چهارمين کشور دارايمطالعات استنادي علوم بر پايه ISI است، گفت: کشورهاي ژاپن و چين نيزتوانسته اند مجلات خود را به همين روش در ISI درج کنند .

گفتني استکتابخانه منطقه اي علوم و تکنولوژي شيراز چندي پيش مأمور راه اندازيپايگاه استنادي علوم ايران و جهان اسلام شد و اين مرکز هم کانون در تلاشبراي سنجش توليدات علمي در کشورهاي اسلامي، رتبه بندي نشريات کشورهاياسلامي، توليد نمايه استنادي علوم کشورهاي اسلامي به منظور توسعه ISC درميان تمامي کشورهاي اسلامي و پيوند دادن ISC به IS I است .

درد سرهای علم وارداتی

دكترمحمد قدسی استاد دانشكده مهندسی كامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف است. وی كهدر سال ۱۳۸۴ از دانشیاری به مرتبه استادی ارتقا یافت هم اكنون رئیس گروهنرم افزار این دانشكده است. در میان مباحثاتی كه این روز ها درباره خوب وبد قوانین ارتقای استادان درگرفته است به سراغ ایشان رفتیم. دكتر قدسینظرات قابل توجهی در این باره دارند كه در ادامه تقدیم می كنیم.

جنابآقای دكتر قدسی، با تشكر از این كه وقت خود را در اختیار ما گذاشتید. درنخستین پرسش خود می خواهیم اصل مطلب را از شما جویا شویم.ISI چیست؟ خوباست یا خوب نیست؟
ISI مؤسسه ای خصوصی است كه نشریات و مقالات را فهرستمی كند. این تنها مؤسسه در جهان نیست كه به فهرست كردن مقالات مشغول است.گروه های دیگری هم هستند اما ISI معتبرتر از بقیه است. این گروه ها مقالاترا فهرست كرده و آمارهایی مانند تعداد ارجاعات، ضریب تأثیر مقالات و دیگرآمارهای مربوط به آن را در اختیار اعضا و مشتركان مركز خود گذاشته و درآمدكسب می كنند.

در مراكز علمی ایرانISI خیلی مشهور است اما در دیگردانشگاه های معتبر دنیاISI چندان معروف نیست. زیرا ارتقای علمی در آندانشگاه ها اساساً ربطی بهISI ندارد. در دانشگاه های خوب دنیا روش ارتقایاستادان تقریباً مشابه حوزه های علمیه است. در این دانشگاه ها، مقالات،نوشته ها، تحقیقات و كارهای علمی فرد را برای چند استاد درجه یك در آنرشته بخصوص می فرستند و در صورت تأیید آنها فرد ارتقای علمی پیدا می كند.ما متأسفانه اعتماد به نفس كافی نداریم و داوری درباره خود را به مددمعیار ها و ارزیابی های خارجی انجام می دهیم.
اما مجلات ISI، مجلات خوبی هستند. چرا نباید به ارزیابی آنها اتكا كنیم؟

ISIمجلات بسیار خوبی را فهرست كرده اما مجلات ضعیف زیادی هم در آن وجود دارد.مقررات فعلی، دانشجوی دكترا را مجبور می كند تا در یك مجله فهرست شدهدرISI مقاله داشته باشد و به ضعف و قوت مجله چندان كاری ندارد.
●داستان چاپ شدن مقاله ای بی محتوا كه به وسیله یك نرم افزار تولید شده بودو دانشجویان دانشكده كامپیوتر دانشگاه شریف آن را در یك نشریه ISI به چاپرسانده بودند چه بود؟
مقاله ای با یك نرم افزار معروف به صورت خودكارتهیه و توسط چند دانشجوی دكترای ریاضی شریف برای یك مجله ISI كه به وسیلهناشر معتبر Elsevierمنتشر می شود، فرستاده شد. با خواندن حتی خلاصه اینمقاله به راحتی به هجو بودن آن می شد پی برد. این كار را به این دلیلانجام دادند تا نشان دهند برخی از این نشریات خیلی ضعیف هستند. مسئولانمجله مقاله را پس از دو هفته بدون ایرادی پذیرفتند و در نوبت چاپ قراردادند. چند ماه در نوبت چاپ بود تا اخیراً پس از افشای این مطلب آن رابرداشتند. افرادی هستند كه در مدت ۲ سال بیش از ۶۵ مقاله فقط در این نشریهچاپ كرده اند. هجوم زیادی از سوی برخی در ایران برای چاپ در آن دیده میشد. ناشر این نشریه معروف است ولی اعتبار یك نشریه را سردبیر و كمیته علمیآن تعیین می كند. خوشبختانه كار این دانشجویان خیلی تأثیر گذار بود.
● ولی در هر حال چاپ مقاله در نشریات ISI تا حدی كیفیت علمی مقالات را كنترل می كند؟!
هرچند كه ISI موجب نوعی نظارت حداقلی بر كیفیت علمی مقالات شده است، اما اینبه هیچ وجه كافی نیست. شناسایی مجلات نامعتبر در میان نشریات ISI بسیارضروری است. اما در حال حاضر این كار انجام نمی شود. آئین نامه ها و مقرراتفعلی تولید انبوه و افزایش كمی مقالات را تشویق می كند وبه كیفیت كاریندارد.
● گاهی اوقات چیزهایی در باره جایگزینی معیارهای داخلی به جایISI می شنویم. آیا با این جایگزینی نمی شود این گونه مشكلات ISI را برطرفكرد؟
آنچه درباره معیار داخلی می گویند به گمان من نقاط ضعف به مراتببیشتری از ISI دارد و برداشت خیلی ها این است برخی كه نمی توانند درمقالات معتبر خارجی مقاله های خود را به چاپ برسانند به دنبال یك راه فرارهستند و آن هم معیار داخلی جایگزین ISI است. البته قبول دارم كه در برخیزمینه های علوم انسانی مجلات معتبر خارجی وجود ندارد. اما ما می توانیماین مجلات را ایجاد و آنها را پس از مدتی در ISI به ثبت برسانیم. به نظرمن این جایگزینی آشفتگی ارتقای استادان را شدیدتر می كند.

● آیا در ایران مجله ای كه در ISIفهرست شود وجود دارد؟
قبلاً تعداد كمی بود كه یكی از آنها مجله «علوم و فناوری» دانشگاه شیراز است كه از سال های پیش در این فهرست قرار گرفته است.
ولیظاهراً در حال حاضر بیش از ۲۰ مجله از ایران به صورت ISI ثبت شده است واین جای خوشحالی دارد. البته مجلات داخلی معتبر دیگری هم در ایران چاپ میشود كه به دلایلی هنور نتوانسته اند در این فهرست قرار بگیرند. قاعدتاًاگر یك مجله شرایط این مؤسسه را داشته باشد، پس از مدتی توسط آن فهرست میشود. بنابراین به جای ایجاد یك ISI دیگر بهتر است سعی كنیم مجلات خود رابا كیفیت تر كنیم تا بتوانیم آنها را در این جا ثبت كنیم .
● آیا خود ISI هیچ برآورد كیفیتی از مقالات فهرست شده اش انجام نمی دهد؟
البته.در سایت Web of Knowledge این مؤسسه اطلاعات خیلی خوبی از مجلات و مقالاتو حتی مؤلفان تهیه می شود (مانند ضریب تأثیر، درصد ارجاعات و . . .) كه ازآنها می توان به كیفیت یك مجله یا مقاله پی برد. اخیراً هم ضریبی به نامhindex به عنوان شاخصی برای توان علمی مؤلفان محاسبه می شود. البته اینشاخص هنوز عمومی نشده و بحث های زیادی در مورد آن در جریان است. این شاخصبرای بیشتر محققان ایرانی خیلی پائین است و این یعنی این كه ما در مواجههبا مقاله نویسی علمی، كیفیت را فدای كمیت كرده ایم.
●چگونه كمیت به كیفیت ترجیح داده میشود؟
دانشجویدكترا مجبور است در زمان كمی كه در اختیار دارد، مقاله ISI چاپ كند و اینشرط فارغ التحصیلی او در مقطع دكترا است. نتیجه طبیعی این است كه در میاننشریات ISI، نشریات ضعیف و سهل گیر مورد توجه بیشتری واقع شود تا بتوانمقاله نه چندان قوی را در آن منتشر ساخت. این نكته قابل توجه است كه دربرخی رشته ها مانند رشته كامپیوتر اصولاً كنفرانس های معتبر جایگاه مهمتری از مجلات دارند. و البته مقالا تی كه در این كنفرانس ها چاپ می شوندقطعاً پس از مدتی در یك مجله خوب هم قابل چاپ است. بسیاری از استادان خوبدانشگاه های خارج از كشور درچنین رشته هایی اصلاً تأكید چندانی بر مقالهنویسی دانشجویان در مجلات ندارند، بلكه به جای مجلات به كنفرانس های معتبراهمیت می دهند كه هم سریعتر می توان در آن چاپ كرد و هم به عنوان مرز دانشتوسط محققان دیگر در آن زمینه خوانده می شود.

● در خلال مباحثاتیكه درباره ISI درگرفته است، یكی از استادان گفته بود برخی با دادن پولمقاله های خود را در مجلات چاپ می كنند. آیا این موضوع صحت دارد؟
بله.مثلاً WSEAS ارگانی است كه ظاهراً در قبرس قرار دارد و سالانه تعداد زیادیكنفرانس برگزار می كند و تقریباً به طور خودكار مقالات ارائه شده دركنفرانس ها را درچیزی به نام ژورنال هم چاپ می كند. البته برای هر مقالهحدود ۷۵۰ دلار هم می گیرد! من خودم مقاله غلطی برای این ارگان عمداًفرستادم كه پذیرفته شد ولی چون پول ندادیم چاپ نشد! این یك مجله پولی استو البته الان دیگر در دانشگاه های داخل هم اعتباری ندارد. ولی قبل ازمعلومشدن وضع آن در داخل بسیاری در آن مقاله نوشتند و شاید ارتقا هم پیدا كردهباشند. از این گونه مجلات كم نیستند. تشخیص آنها نیاز به دقت نظر دارد.توجه نكردن به این امر اثرات منفی زیادی روی استادان و دانشجویان دكتراگذاشته است.
● وجه دیگر انتقادی كه به معیار قرارگرفتن ISI برای ارتقایاستادان می شود این است كه این رویكرد فاصله دانشگاه و مسائل جامعه رازیاد می كند، یعنی با این رویكرد دانشگاه مسائلی را برای پژوهش بر میگزیند كه مورد توجه مجلات ISI است و نه مسائل واقعی جامعه خود را. مثلاًدر رشته های فنی چنین رویكردی موجب افزایش شكاف دانشگاه و صنعت می شود.نظر شما دراین باره چیست؟
پژوهش طیفی وسیع و امری جهانی است. ما بایدمقالاتی در سطح جهان داشته باشیم و آن مقالات یقیناً به كار داخل نمی آید.ولی باید پژوهش هایی هم باشد كه به مشكلات داخل بپردازد. بزرگ ترین شركتهای صنعتی در ایران D & R بسیار ضعیفی دارند و این موجب می شود كهنتوان برای آنها كار دانشگاهی كرد. پژوهشگرانی كه مقالات جهانی می نویسندبه احتمال زیاد می توانند برای مشكلات داخلی هم چاره اندیشی كنند. گرفتاریعمده ما این است كه سطح پژوهشی موردنیاز داخل بسیار ضعیف است و حمایت مالیكافی هم نمی شود، در نتیجه دانشمند ما خود را وقف آن نمی كند، بلكه ترجیحمی دهد به سمت كارهای جهانی برود.
سیاستگذاری در پژوهش هم اشكال جدیدارد و انتظارات كوتاه مدت است. مثلاً مراكز اقتصادی می خواهند اگر هزارتومان برای پژوهش سرمایه می گذارند، همان را هم برداشت كنند. در صورتی كهپژوهش آثار بلندمدت دارد و ممكن است در كوتاه مدت با سرمایه گذاری هزارتومان، فقط ۱۰ تومان بازده داشته باشد. اما اگر در این كار ممارست داشتهباشیم به نتیجه می رسیم. ما نباید جلوی پژوهش های بین المللی را بگیریمزیرا رجوع دانشمند به سپهر جهانی علم امری طبیعی است، بلكه باید ساز و كارها را به نحوی تغییر داد كه پژوهش درمسائل داخلی وسعت پیدا كند. رویكردمثبتی برای سرمایه گذاری در بخش پژوهش به چشم نمی خورد و بودجه پژوهشیفعلی از آنچه در برنامه ۵ ساله هم آمده كمتر است.
در شوروی سابق ارتشسفارش دهنده اصلی پژوهش بود و در آمریكا هم ارتش و بازار سفارش دهندگاناصلی پژوهش هستند و آنها را در راستای مسائلشان جهت می دهند. اما پژوهشهای ما در ایران عمدتاً معطوف به مسائلی است كه از بیرون می آید.
بهطور قطع. بخش زیادی از علومی كه ما در دانشگاه ها تدریس می كنیم وارداتیاست و فاصله علمی باموطن آنها خیلی زیاد است و طبیعتاً مسائل آن هم ازآنجا می آید و نه از داخل. ساز و كار ارتباط پژوهش با صنعت در چنانكشورهایی به كلی متفاوت است. دانشكده ها در آن كشور ها با حمایت صنعت بهوجود می آیند و یا از بین می روند.

اینجا فاصله نهاد علم و نهادهایصنعتی خیلی زیاد است. اما این نباید منجر به جلوگیری از پژوهش های مراكزپژوهشی بشودكه مسائلشان عمدتاً داخلی نیست. ما توان تحقیق روی مسائل داخلیرا قطعاً داریم اما سیاست های پژوهشی باید به تدریج این توان را هدایتكند. باید فرد بتواند هم روی مسائل داخلی و هم بین المللی كار كند. افرادیدر همین دانشگاه ما هستندكه به خوبی از پس هر دو برآمده اند و در هر دومورد كاملاً موفق اند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 464]