نفت يا كرم؟

واضح آرشیو وب فارسی:الف: نفت يا كرم؟
خبر راه‏اندازي و افتتاح كارخانه تبديل زباله به كود (كمپوست) توسط شهرداري تهران با پول نفت يا بيت‏المال مايه مباهات، مسرت و شادماني هر شهروندي اعم از تهراني، ايراني و يا جهاني است. ضمن اينكه توجه و اقدام شهرداري در اين راستا نبايد كوچك شمرده شود، بلكه اين اقدام شايسته بايد ارزش‏گذاري و ارج نهاده شود. لكن پيشنهاد مي‏گردد با توجه به مدارك، مستندات، تجربيات علمي و عملي خارجي و داخلي موجود، به همراه و به موازات توسعه كارخانه‏هاي مذكور از طريق نعمات طبيعي خداوند متعال نيز تبديل زباله به كود(كرمي كمپوست) هم توجه گردد.

تبديل زباله به كود (كرمي كمپوست) چگونه انجام مي‏شود؟

خداوند بيش از 3200 نوع كرم خاكي آفريده است كه دو نوع آن با مابقي تفاوت دارد، مابقي با توليد مثل سالي يك بار، مبادرت به شخم زدن و جابجايي خاك مي‏كنند وليكن دو نوع ديگر با ويژگي خاصي نجات دهنده محيط زيست انسان‏ها و تامين كننده غذاي سالم آنها هستند، يكي از اين دو نوع كرم، كرم خاكي آيزينيا فوتيدا (Eisenia foetida)است كه در زبان فارسي به «كرم قرمز خاكي حلقوي باراني» و در سطح بين‏المللي به «كرم قرمز كاليفرنيايي» Red Worm) (California معروف است.

اين كرم با توليد مثل هر هفته، با ويژگي داشتن 70 درصد پروتئين در مقايسه با 22 درصد پروتئين گوشت قرمز يعني بيش از سه برابر و همچنين داراي امگا 3 نيز مي‏باشد. علاوه بر اين فضولات اين كرم كودي بنام كرمي كمپوست با خواص منحصر بفردي است كه در ادامه خواص آن ارائه خواهد شد. اين كرم در سال 1942 ميلادي شناسايي شده است و از سال 1979 ميلادي با آن كسب و كار مي‏شود.

مصارف كرم: در سطح كشورهاي توسعه يافته از اين كرم بدليل داشتن پروتئين 70 درصدي در موارد زير استفاده مي‏شود:

1- مصرف پروتئيني انساني: در ساير كشورها از جمله در كشور آمريكا غذاي مصرفي مردم است (از گرانترين غذاهاي فروشگاه-هاي زنجيره‏اي مك دونالد)، با توجه به فرهنگ ما استفاده از آن فعلا امكان‏پذير نمي‏باشد. (خود كرم به عنوان پروتئين)

2- مصرف پروتئيني حيواني: غذاي دام، طيور و ماهي (مصرف خود كرم)

3- به عنوان مواد اوليه: در توليد لوازم آرايشي و بهداشتي(مصرف خود كرم)

4- به عنوان مواد اوليه: در توليد دارو براي بيماران سرطاني و شيميايي (مصرف خود كرم)

فضولات كرم: اين كرم، در روز بيش از وزن خود غذا مي‏خورد و 60 درصد آن را به فضولاتي به نام كود كرمي كمپوست تبديل مي‏كند و اين كود داراي حداقل 5 خاصيت زير است:

1- بي بو است.

2- مانع از ايجاد علف هرز مي‏شود.

3- استفاده از اين نوع كود، كيفيت محصولات كشاورزي را نسبت به كود شيميايي عملاً‌ حدود 50 درصد و كميت (تعداد در واحد سطح) آنها را نيز چيزي در حدود 20 تا 70 درصد افزايش مي‏دهد. و به علاوه مشكلات مربوط به باقي ماندن كود شيميايي در مواد غذايي را ندارد. با توجه به توليد حدود 100 ميليون تن توليدات كشاورزي در سال 1386، معادل 20 ميليون تن افزايش محصول بدون هزينه در پي خواهد داشت.

4- بدليل خاصيت اسفنجي كود توليد شده در نگهداشت آب و آزاد سازي تدريجي آب موجود، از اين كود به همراه فنّاوري خاص، اقدام به بارور نمودن و حاصلخيزي زمين‏هاي شوره‏زار، شيميايي شده،‌ كوهپايه و غيرقابل كشت مي‏شود.

5- از همه مهمتر، بدليل فقدان هر نوع مواد شيميايي، محصول كشاورزي توليدي با استفاده از اين كود، ارگانيك است و قيمت محصول كشاورزي ارگانيك در سطح جهاني، بين 2 تا 5 برابر قيمت محصول كشاورزي عادي است.

خوراك كرم: همه نوع زباله تر شهري و فضولات حيواني بجز مواد سنگي،‌ شيشه‏اي،‌ پلاستيكي، فلزي و گوشتي، غذاي اين كرم مي‏باشد. به همين دليل اسم ديگر اين كرم، كرم آشغال‏خوار است. در ايران هر شهروند ايراني روزي 800 گرم و هر روستايي روزي 350 گرم زباله توليد مي‏كند كه 70 درصد آن خوراك اين كرم مي‏باشد. اين كرم حداقل معادل وزن خود در روز غذا مي‏خورد و 60 درصد آن به كود تبديل مي‏شود و مابقي غذاي خورده شده براي تكثير و افزايش وزن و تعداد كرم مصرف مي‏شود.

قابل ذكر است، در عالم طبيعت براي توليد 2.5 سانتيمتر كود كرمي كمپوست از زباله بشر به 500 تا 1000 سال زمان نياز است و از طريق اين كرم اين مدت به 5 سال كاهش پيدا مي‏كند.

در كشورهاي كانادا، آمريكا و اروپايي،‌ سطل‏هاي مخصوص زباله طراحي شده است كه زباله تر در مراكز توليد زباله (منازل و ....) به صورت خانگي تبديل به كود شده و كود كرمي كمپوست توليدي جمع‏آوري و در باغچه‏ها استفاده شده و يا فروخته مي‏شود. و از اين طريق هزينه جمع‏آوري، حمل و نقل و دفن زباله علاوه بر هزينه‏هاي بهداشتي، محيط زيستي و ...به جامعه تحميل نمي‏شود و يا به حداقل رسيده است.
تبديل زباله به كود كرمي كمپوست توسط چند شهرداري از جمله شهرداري‏هاي شيراز، رشت، مشهد، تبريز و ... به صورت متمركز در حال انجام است وليكن در داخل كشور، هنوز توجه جدي براي تبديل زباله به كود در مراكز توليد زباله (منازل، ادارات و ....) نشده است. و هزينه جمع‏آوري، حمل و نقل و بازيافت مجدد انجام مي‏شود.

محاسبات اقتصادي براي تبديل زباله به كود كرمي كمپوست به تفكيك شهري و روستايي براي كليه شهرها و استانهاي كشور به عمل آمده است كه نتيجه نهايي آن با فرضيات پيش‏بيني شده به شرح زير مي‏باشد:

فرضيات:

ميزان روزانه توليد زباله شهري نفر به كيلوگرم(0.8)
ميزان روزانه توليد زباله روستايي نفر به كيلوگرم(0.3)
نسبت درصد مصرف زباله شهري روزانه كرم (0.7)
نسبت درصد مصرف زباله روستايي روزانه كرم (0.7)
نسبت درصد توليد كود ازمصرف زباله شهري روزانه كرم به ازاي يك كيلوگرم مصرف به كيلوگرم(0.6)
نسبت درصد توليد كود ازمصرف زباله روستايي روزانه كرم به ازاي يك كيلوگرم مصرف به كيلوگرم(0.6)
تامين آب مورد نياز به ازاي هر 10تن زباله شهري در سال به متر مكعب(1)
تامين آب مورد نياز به ازاي هر 10تن زباله روستايي در سال به متر مكعب(1)
تامين نيروي كارگري در منطقه به ازاي هر 300 تن زباله شهري به نفر(1)
تامين نيروي كارگري در منطقه به ازاي هر 300 تن زباله روستايي به نفر(1)
هزينه يك نفر كارگر در شهر براي 16 ماه از قرارماهي3 ميليون ريال(48)
هزينه يك نفر كارگر در روستا براي 16 ماه از قرارماهي3 ميليون ريال (48)
هزينه مشاور براي تبديل 10تن زباله شهري در سال به ميليون ريال (3)
هزينه مشاور براي تبديل 10تن زباله روستايي در سال به ميليون ريال (3)
فروش هر كيلو كود كرمي كمپوست در شهر به 500 ريال
فروش هر كيلو كود كرمي كمپوست در روستا به 500 ريال
نسبت درصد توليد كرم ازمصرف زباله شهري ساليانه به ازاي يك تن مصرف به تن(5/4)
نسبت درصد توليد كرم ازمصرف زباله روستايي ساليانه به ازاي يك تن مصرف به تن(5/4)
فروش هر كيلوگرم كرم در شهر به 100000 ريال
فروش هر كيلوگرم كرم در روستا به 100000 ريال

پس از كسر هزينه‏هاي انجام شده از درآمد حاصل، مجموع سود حاصله از اين تبديل در شهر 10579 ميليارد ريال و در روستا 1816 ميليارد ريال يعني 12395 ميليارد ريال در سال عايد مجري (مثلا آموزش و پرورش) مي‌شود. به اين سود بايد منافع حاصل از حفظ محيط زيست، حفظ بهداشت، افزايش محصول كشاورزي، حفظ آب و خاك، توليد محصول ارگانيك و ... نيز اضافه كرد.

بديهي است محاسبات فوق بر مبناي تبديل متمركز زباله به كود است كه در صورت انجام آن در منازل به ارقامي بيش از آنچه ارائه شده است خواهيم رسيد.

براي شروع كار پيشنهاد مي‌شود بزرگترين تعاوني دانش‏آموزي كشور با عنوان تعاوني صلح با طبيعت تشكيل گردد و سهامداران آن بخشي از درآمد حاصله را با وزارت آموزش و پرورش تسهيم نمايد.

اين فرايند با استفاده از نيروي انساني، مخلص و فهيم آموزش و پرورش در كوتاهترين زمان و با كمترين هزينه قابل اقدام مي‏باشد. چرا هنوز بايد بدنبال جذب منابع از درآمد نفت بود آيا وقت آن نرسيده است با استفاده از نعمات الهي ضمن شكر گزاري، به توليد ثروت از طلاي سياه كرد و در عزم جهاني براي صلح با طبيعت همگام شد؟!

اطلاعات تكميلي:

قيمت جهاني كرم هر كيلوگرم 33 دلار و قيمت جهاني كود كرمي كمپوست هر كيلوگرم3000 ريال مي‏باشد.

اطلاعات بيشتر در وب‏گاه www.karafarini.gov.ir قابل دسترسي است.

* عضو هيات علمي بازنشسته معاونت برنامه‏ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري
سه شنبه 21 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 455]