آیا اطاعت مطلق از ائمه (ع) واجب است ؟حتی در امور شخصی ؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

:newComment(583)" target="_blank">
از جمله مسائلى كه قرآن به آن اهمیت خاص داده است، وظیفه جامعه اسلامى نسبت به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) است و از جمله این وظایف، اطاعت از ایشان است. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) را از آن نظر كه وحى الهى را از مقام ربوبى دریافت مى‏كند، نبى (آگاه از اخبار غیبى) و از آن نظر كه مأمور به ابلاغ پیامى از جانب خدا به مردم است، رسول مى‏نامند. اما پیامبر در این دو مقام، فاقد امر و نهى و اطاعت و عصیان است و وظیفه‏اى جز پیام‏گیرى و پیام رسانى ندارد. ولی قرآن کریم در موارد زیادى بر موضوع اطاعت از پیامبرخدا(صلی الله علیه و آله و سلم) تكیه مى‏كند. لذا لازم است میان دو نوع اطاعت (یعنی اطاعت طریقى و موضوعى) فرق گذاشته شود تا مقصود و منظور آیات بهتر درک شود. آیات قرآن در باب اطاعت از پیامبر در دو دسته.بندی کلی قابل جمع.بندی است:

الف) گروهى كه بر اطاعت رسول فرمان مى‏دهند و قرائن گواهى مى‏دهد كه مقصود از اطاعت ایشان، همان انجام دستورات الهى است كه آن حضرت تبلیغ مى‏كند، مانند: انجام واجبات و دورى از محرمات. روشن است که در این صورت اطاعت رسول، راهى است براى اطاعت خدا و شخص رسول در حقیقت، اطاعت و عصیانى ندارد. از همین.روست که قرآن درباره ایشان مى‏فرماید:

«ما على الرسول إلا البلاغ و الله یعلم ما تبدون و ما تكتمون»(سوره مائده، آیه 99)

پیامبر وظیفه.ای جز رسانیدن پیام (الهی) ندارد (و مسئول اعمال شما نیست.) و خداوند آنچه را آشکار و آنچه را پنهان می.دارید، می.داند.

انجام چنین وظایفى هر چند که به ظاهر اطاعت پیامبر نیز به شمار مى‏رود ، اما در حقیقت، اطاعت فرمان خدا است و نه اطاعت شخص پیامبر. قرآن ماهیت این نوع اطاعت.ها را در آیه دیگر به صورت روشن بیان مى‏كند و مى‏فرماید: «هر كس رسول را فرمان بَرد، خدا را فرمان برده است.

ب) نوع دیگر اطاعت از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) را گروهى از آیات مشخص می کند كه ایشان را به عنوان «اولى الامر»، فرمانده، قاضى و داور معرفى مى‏نماید و دست آن حضرت را در تنظیم امور اجتماع باز نهاده و به ایشان حق امر و نهى مى‏دهد. بنابر این در چنین مواردى، اطاعت از شخص ایشان موضوعیت پیدا مى‏كند و داراى احكام و ویژگیهائی مى‏گردد. برخی از آیاتی دستور به انجام چنین اطاعتی از پیامبر را می.دهند، عبارتند از:

1- «یا ایها الذین آمنوا أطیعو الله و أطیعوا الرسول و أولى الأمرمنكم...» (سوره نساء، آیه 59)

خدا را اطاعت كنید و رسول و صاحبان فرمان از خود را اطاعت كنید...»(3) شكى نیست كه رسول در این آیه، خود از جمله. افرادی است که «اولى الامر» تلقی شده.اند؛ ولی به خاطر تکریم بیشتر بطور جداگانه از ایشان نام برده شده است.

2- «فلا و ربك لا یومنون حتى یحكموك فیما شجر بینهم ثم لا یجدوا فى أنفسهم حرجاً مما قضیت و یسلموا تسلیماً» (سوره نساء، آیه 65)

به پروردگارت سوگند که آنان مومن نخواهند بود مگر این كه تو را در اختلافات خود داور قرار دهند؛ (و) آنگاه از قضاوت تو در دل، احساس ناراحتى نكنند و كاملاً تسلیم باشند.

در این مورد رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) به صورت قاضى و داور، تجلى نموده و براى حفظ نظام، داراى مقام امر و نهى است و اگر مورد اطاعت نبوده و دستورات او اجراء نگردد، داورى مختل، و هرج مرج بر جامعه حاكم مى‏گردد.

با توجه به آیاتى كه در زمینه اطاعت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) وارد شده است، مى‏توان قلمرو اطاعت از ایشان را در زمینه‏هاى مسائل سیاسى و قضائى و نظامى برشمرد. آن حضرت علاوه بر مقام تبلیغ احكام، رهبر سیاسى و مرجع قضائى و فرمانده كل قوا نیز می باشد و در این زمینه‏ها «نافذ القول» و مطاع است. لذا هر مسلمانی وظیفه دارد كه در مسائل سیاسى، قضائى، نظامى و... به رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) مراجعه كند و از سخنان او تخلف و تخطى ننماید.1

همانگونه مستحضرید ائمه (علیهم السلام) با وحی در ارتباطند فلذا گفتار و رفتارشان مطابق با وحی است بنابراین محال است اشتباهی از این بزرگواران سر بزند و گفتار و رفتارشان برای شیعیان حجت است .

وَ مَا یَنطِقُ عَنِ الهَْوَى‏ * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْىٌ یُوحَى‏ (النجم آیات 3 و 4)

و سخن از روى هوى نمى‏گوید نیست این سخن جز آنچه بدو وحى مى‏شود

از آنجایی كه گفتار ائمه مطابق با وحی است اگر امر كند لازم الاطاعه خواهد بود ، و سرپیچی از امر ائمه (علیهم السلام) جایز نیست .

با اوصافی كه قرآن كریم برای پیامبر (ص) و ائمه اطهار(ع) می شمارد یقینا خلاف عقل سخن نمی گویند ، اما اگر خود انسان از زبان خود معصوم سخنی را بشنود بدون تعلل بایسی اطاعت كند لكن اگر سخن امام را از طریق شخص دیگری ( در زمان ما از طریق راوی) بشنود اولا باید توسط كارشناس مربوط به رجال و درایه سند آن بررسی شود ثانیا توسط علمای آگاه مضمون حدیث تفسیر شود .

1-(برگرفته از تفسیر "منشور جاوید"، تألیف: آیت الله جعفر سبحانی)

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 313]