سركه انداختيم شراب شد!(ندامت مشروطه خواهان در پایان کار)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:
سركه انداختيم شراب شد!
(ندامت مشروطه.خواهان در پايان كار)

علي .ابوالحسني (منذر)

يكي از نقاط سياه جنبش مشروطيت حذف مرحله به مرحله علما و مراجع دلسوز جامعه و در رأس آنها ضايعه به شهادت رساندن عالم مجاهد شيخ فضل.الله نوري بود. اين حوادث كه توسط مخالفين جنبش مشروعيت صورت گرفت، موجي از تنفر و بيزاري از «مشروطيت» را در ميان علما و طبقات مختلف مردم به وجود .آورد.
مقاله زير بازتاب اين ضايعه بزرگ را در جامعه آن روز ايران به بحث گذارده است.
عين.السلطنه، از رجال مطّلع عصر قاجار، حدود 3 سال و نيم پس از به شهادت رسيدن شيخ فضل.الله نوري از ميزان نفرت مردم تهران نسبت به مشروطه چنين خبر مي.دهد:
من آرزو داشتم بروم طهران، با آنها كه براي اين مشروطه خودكشان مي.كردند كمي صحبت كنم. حالا كه آمدم مي.بينم از هر صنف مردم، چنان بيزار شده.اند كه به گوش آدم، اسم مشروطه نمي.رسد؛ چه رسد به آنكه صحبت آن به ميان بيايد. همه فحش مي.دهند، همه ناسزا مي. گويند، همه نفرين مي.كنند. شديدتر از آنچه من به نظر داشتم و تصور مي.كردم. از دهان احدي اسم مشروطه شنيده نمي.شود، حتي از دهان عزالممالك [از رجال و دست.اندركاران مشروطيت] هم.
بازارها كساد [بوده] و تجارت هيچ نيست. گراني و فلاكت [است. مردم] مثل مرده.ي متحرك هستند و مثل قالب بي.روح. درب دكانهاي خود نشسته.اند، خودشان از خجالت، اسم اوضاع گذاشته را به زبان نمي.آوردند و متصل، تُف و لعنت به خودشان مي.فرستند، كه آلت اغراض ديگران شدند و مملكت رفت، كسب رفت، تجارت رفت. فقرو پريشاني سرتاسر آنها را فرو گرفته و روز بروز بدتر مي.شود. 1
سخن فوق را، ديگر شاهدان عيني نيز (نظير معيرالممالك در «وقايع.الزمان») تأييد مي.كنند. حتي سيد علي محمد دولت.آبادي، ليدر حزب مشروطه خواه «اعتدال»، ضمن تشريح اختلافات و كشمكشهاي مشروطه چيان و نيز كشتار و غارت مردم توسط آنان در سالهاي 1328 ـ 1330 2، تصريح مي.كند كه: 90% مردم تهران، در اثر مشاهده.ي اين اعمال و حوادث سوء، خواهان بازگشت محمد.عليشاه به كشور بوده.اند.
افزون بر اين، تاريخ، «نارضايي و افسردگيِ» بسياري از سران مشروطه را نسبت به اوضاع و احوالي كه پس از شهادت شيخ فضل.الله بر كشور حاكم شد و احياناً «پشيمانيِ» آنان از عملكرد خويش در مشروطه.ي اول ضبط كرده است. در اين زمينه مي.توان از علماي مشروطه.خواه ايران و عراق (نظير سيد.محمد طباطبايي و آخوند خراساني) و همچنين اديب.الممالك فراهاني (شاعر مشهور و مدير روزنامه.ي مجلس)، شيخ يحيي كاشاني (مدير روزنامه.هاي حبل.المتين و مجلس)، دهخدا و حتي سپهدار تنكابني ركن.بزرگ تجديد مشروطه ياد كرد كه هر يك به نحوي نارضائي يا ندامتشان از روند مشروطيت را ابراز كرده..اند. ذيلاً به توضيحاتي در اين باره توجه كنيد:

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 398]