نويسنده:محمدمهدي فجري مسجد در فرهنگ اسلامي

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نويسنده:محمدمهدي فجري مسجد در فرهنگ اسلامي
خبرگزاري فارس:آنچه از بررسي نقش مسجد در صدر اسلام بدست مي آيد، جامعيت مسجد در همه زمينه هاي عبادي سياسي، فرهنگي، آموزشي، نظامي، قضايي و... بوده است؛ و محور همه آنها امامت و پيشوايي در مسجد است كه به عنوان مهم ترين مسئله در ساختار و پيكره اين مكان مقدس مطرح است و كوچكترين غفلت ولو جزئي، سرانجام به لوث شدن هدف كلي و پايمال گشتن مقصد نهايي خواهد شد.

مساجد در ماه مبارك رمضان همواره بيشتر از ساير ماهها مورد توجه و اقبال مسلمين قرار مي گيرد.
اقشار مختلف همه ساله در اين ماه براي آشنايي بيشتر با مفاهيم اسلام و فرهنگ قرآن به طور گسترده تر به مساجد مراجعه مي كنند.
آنچه در پي مي آيد به جايگاه و اهميت مسجد پرداخته است. با هم اين مقاله را مي خوانيم:
سخن از طلوع اسلام و مطلع آن و فجر صادق آيين محمدي(صلي الله عليه و آله) و مركز اشاعه آن يعني مسجد است. مسجد مهمانخانه خدا در زمين،1 جايگاه نزول بركات و خيرات آسماني،2 خانه راز و نياز، عشق و محبت، صفا و صميميت، ايثار و رحمت، تجلي بهشت خدا در زمين3 و محل آرامش موحدان است.
آنچه از بررسي نقش مسجد در صدر اسلام بدست مي آيد، جامعيت مسجد در همه زمينه هاي عبادي سياسي، فرهنگي، آموزشي، نظامي، قضايي و... بوده است؛ و محور همه آنها امامت و پيشوايي در مسجد است كه به عنوان مهم ترين مسئله در ساختار و پيكره اين مكان مقدس مطرح است و كوچكترين غفلت ولو جزئي، سرانجام به لوث شدن هدف كلي و پايمال گشتن مقصد نهايي خواهد شد. اهميت اين موضوع در ساختار مسجد به اندازه اي است كه در زمان حضور پيامبر (صلي الله عليه و آله) در مدينه، شخص ايشان عهده دار اداره مسجد النبي(صلي الله عليه و آله) بود و در غياب حضرت(صلي الله عليه و آله) امامت مسجد برعهده كسي بود كه توسط آن بزرگوار معين مي گرديد.

جايگاه مسجد از ديدگاه امام خميني(ره)
با پيروزي انقلاب اسلامي به رهبري امام خميني(ره)، مساجد نيز همانند دوران صدر اسلام جايگاه واقعي خود را باز شناختند، به طوري كه نيروهاي فعال در مساجد به طور مستقيم در متن انقلاب شركت جستند، به گونه اي كه از آن پس مساجد نقش پايگاه ارتباطي مردم را به عهده داشتند؛ و در شرايط حساسي كه نهضت اسلامي فاقد هرگونه تشكيلات منطبق با معيارهاي اسلامي بود مساجد توانستند اين نارسايي مهم را جبران كرده و به انسجام نيروهاي مردمي بپردازند. علاوه بر اين بسياري از برنامه هاي انقلاب مانند رفراندوم، شوراهاي محلي، كانون هاي بسيج و ديگر ضرورتهاي زمان در مساجد انجام مي گرفت.
نويسنده در صدد آن است تا با مروري ولو اجمالي، جايگاه و نقش مسجد در ساختار جامعه اسلامي را از منظر آن بزرگ مرد تاريخ مورد بررسي قرار دهد.

1- نقش مسجد در مبارزه با دشمنان اسلام
با بررسي نقش مسجد در مبارزه عليه كفر و الحاد، اين نكته بدست مي آيد كه چشمه زلال مبارزه و نهضت عليه باطل در طول تاريخ از مسجد جوشيده است و اين مكان الهي بود كه توانست به قيام مقدس مردم ايران كه به برقراري حكومت اسلامي انجاميد، نيرو و توان بخشد و همه اين مبارزات و پيروزي ها بر محور سفارشات و رهنمودهاي آن پير فرزانه و بت شكن زمان بود. او بود كه بر پايه شناختي كه از موقعيت و نقش مسجد داشت، خطاب به مسلمانان جهان مي فرمايد:
«اگر حرم و كعبه و مسجد و محراب، سنگر و پشتيبان سربازان خدا و مدافعان حرم و حرمت انبياء نيست، پس مأمن و پناهگاه آنان در كجاست؟»4

1-1: مسجد خنثي كننده نقشه هاي دشمن
ازجمله ترفندهاي استعمار و دشمنان داخلي و خارجي براي محو اسلام، خاموش كردن چراغ و رونق مساجد بوده است كه اين حيله خائنانه در رژيم گذشته تا حد زيادي مؤثر افتاد، و الان نيز تمام سعي و تلاش دشمنان در خلوت كردن مساجد به عنوان پايگاه ضد استكباري است.
آن بزرگوار با تأكيد بر نقش محوري مسجد در خنثي كردن نقشه هاي دشمنان اسلام مي فرمايد:
«اينها از مسجد مي ترسند، من تكليفم را بايد ادا كنم به شما بگويم، شما دانشگاهي، شما دانشجويان، همه تان مساجدتان برويد، پركنيد، سنگر هست اينجا، سنگرها را بايد پر كرد.» 5
و در جايي ديگر مي فرمايند:
«مساجد و محافل دينيه را كه سنگرهاي اسلام در مقابل شياطين است، هرچه بيشتر گرم و مجهز نگه داريد.» 6

1-2: مسجد مركز انقلاب و تداوم آن
با بررسي تحولات سالهاي سرنگوني رژيم شاهنشاهي و پيروزي انقلاب اسلامي، نقش و اهميت مسجد در ابعاد مختلف به وضوح هويدا است. هرآن موقعيت مردم و روحانيت با محوريت مساجد به مبارزه ادامه مي داد كه نه در گذشته و نه در حال و آينده هيچ مكاني قابليت اين مركزيت را ندارد و هم اينك نيز اگر مردم از اين مركز دور بمانند، موجب شادي دشمنان و تضعيف انقلاب خواهد شد. در آن موقعيت حساس، مسجد پايگاه عمده اي شد تا شاگردان و پيروان ايشان به همراه اقامه فرايض ديني و عبادي كه دليل حضور مردم در مساجد بود، پيامها و اهداف امام خميني را دريافت كنند.
آن بزرگ معمار انقلاب، با تأكيد بر حفظ مساجد به عنوان اصل و اساس انقلاب مي فرمايند:
«مساجد در انقلاب اسلامي ايران، مركز انقلاب و مركز آشنايي مردم با اسلام و وظايف شرعي آنان درجهت پاسداري از ارزشهاي والاي اسلام بوده است.»7
«مسجد محلي است كه از آن بايد امور اداره بشود، اين مساجد بود كه اين پيروزي را براي ملت ما درست كرد، اين مراكز حساسي است كه ملت بايد به آن توجه داشته باشند، اين طور نباشد كه خيال كنيم حالا ديگر ما پيروز شديم، ديگر مسجد مي خواهيم چه كنيم؟ پيروزي ما براي اداره مسجد است.» 8

1-3: مسجد مركز جنبش و حركت هاي اسلامي
در زمان رسول اكرم(صلي الله عليه و آله) يكي از مهم ترين نقش هاي مسجد تدارك مقدمات فكري و بسيج عمومي مسلمانان به منظور جهاد با كفار بوده است. عيناً همين نقش در جريان نهضت روحانيون شيعه به رهبري امام خميني(ره) در سال 2431(ش) و پس از آن در جريان پيروزي انقلاب اسلامي ايران مشاهده مي شد. تأثير اين مكان مقدس در طول 8 سال دفاع مقدس در جذب نيروهاي رزمنده بسيجي و آموزش آنها و نيز پشتيباني و فعاليتهاي پشت جبهه، بر هيچ كس پوشيده نيست. مسلم و بديهي است كه اگر بيانات روشنگرانه آن پير فرزانه نبود، مساجد نمي توانستند جايگاه حقيقي خود را بدست آورند و او بود كه مساجد را مركز جنبش ها و حركت هاي اسلامي معرفي كرده و مي فرمود:
«مسجد در اسلام و در صدر اسلام هميشه مركز جنبش و حركت هاي اسلامي بوده... از مسجد تبليغات اسلامي شروع مي شده است، از مسجد حركت قواي اسلامي براي سركوبي كفار و وارد كردن آنها در بيرق اسلام بوده است. شما كه از اهالي مسجد و علماي مساجد هستيد، بايد پيروي از پيغمبر اسلام(صلي الله عليه و آله) و اصحاب آن سرور كنيد و مساجد را براي تبليغ اسلام و حركت اسلاميت و قطع ايادي شرك و كفر و تأييد مستضعفين در مقابل مستكبرين قرار دهيد.» 9
براساس همين ديدگاه است كه متفكران و نويسندگان خارجي نيز به اهميت مساجد در ساختار انقلاب تأكيد كرده و آن را محور اصلي و شكل گيري انقلاب اسلامي دانسته اند.از آن جمله حامد الگار نويسنده و منتقد بزرگ مي گويد:
«مسجد هسته اساسي تشكيلات انقلاب اسلامي بود. يكي از عناصر مهم در پيروزي انقلاب، احياي مجدد مسجد و تمام ابعاد عملكردي آن بود. نقش مسجد، ديگر نه عزلت و گريزگاهي از جامعه بود كه مردم براي دوري جستن از دنيا، گرفتن وضو، انجام عبادات يا گوش دادن به صوت قرآن به آن پناه مي بردند بلكه برعكس، مسجد به عنوان يك كانون مبارزه و مركز فرماندهي بدل گرديد به طور خلاصه مسجد تماماً آن چيزي شد كه در عصر پيامبر بود»10.

2- نقش و اهميت اجتماع در مسجد
با توجه به نقش آفريني عميق دين در ايجاد تشكل هاي اجتماعي است كه موجب شده تا اسلام در ابتداي نظام دهي سازمان ديني خود تأسيس مركز تجمع عمومي مسلمانان را با نام «مسجد» در اولويت قرار داده و اجتماع در آن را به نيكوترين وجه ستوده و شديدترين تأكيدات را در راستاي حفظ اين سنگرهاي توحيدي ابراز داشته است.
حضرت امام(ره) براساس همين شناخت، بارها بر اهميت اجتماع و حضور فعال در مساجد تأكيد داشته و آن را موجب تقويت اسلام و نظام مي دانستند.
«مساجد بايد مجتمع بشود از جوانها، اگر ما بفهميم كه اين اجتماعات چه فوائدي دارد و اگر بفهميم كه اجتماعاتي كه اسلام براي ما دستور داده و فراهم كرده است، چه مسائل سياسي را حل مي كند، چه گرفتاري ها را حل مي كند، اين طور بي حال نبوديم كه مساجدمان مركز بشود براي چند پيرزن و پيرمرد.» 11
و در جاهاي مختلفي مي فرمودند:
«نماز را در جماعت بخوانيد، اجتماع بايد باشد. اجتماعاتتان را حفظ كنيد. مساجدتان را محكم نگه داريد.»12
و در سخني ديگر مي فرمايد:
«مسجد مركز تبليغ است، در صدر اسلام از همين مسجدها جيش ها، ارتش ها راه مي افتاده، مركز تبليغ احكام سياسي- اسلامي بوده، هر وقت يك گرفتاري را طرح مي كردند صدا مي كردند: «الصلوه مع الجماعه» اجتماع مي كردند، اين گرفتاري را طرح مي كردند، صحبت ها را مي كردند، مسجد مركز اجتماع سياسي است. اجتماعات خود را هرچه بيشتر در مساجد و محافل و فضاهاي باز عمومي برپا نماييد.»13
ترس دشمن از مسجد:
آنچه در تاريخ مسجد در سراسر ايران و در طول مبارزات و فعاليتهاي انقلابي بدست مي آيد، مساجد تنها جايگاهي بوده است كه در جوي آكنده از وحدت و اخوت و معنويت، نيروهاي مبارز و مؤمن و شجاع را در خود جاي داده و از اين طريق درجهت بيداري و آگاهي بخشي به توده هاي بسيج و گروههاي مختلف مردمي، رسالت خويش را متحقق ساخته است. به همين دليل است كه دشمنان از مسجد به عنوان مركز نيرومند پشتيباني انقلاب و ستاد عملياتي رهبر انقلاب اسلامي در هراس و وحشت بوده و بارها مساجد آماج حملات دژخيمان رژيم سابق قرار گرفته و هم اينك نيز دشمنان داخلي و خارجي درصدد خلوت كردن و دور كردن مردم به خصوص جوانان از مساجد مي باشند.
آن بت شكن زمان با درك اين حساسيت دشمنان، بارها خطر جدايي انقلاب از مساجد را مورد تأكيد قرار داده و مي فرمودند:
«اگر اين مسجد و مركز ستاداسلام قوي باشد، ترس از فانتوم ها نداشته باشيد. ترس از آمريكا و شوروي و اينها نداشته باشيد. آنروز بايد ترس داشته باشيد كه شما پشت كنيد به اسلام، پشت كنيد به مسجد.» 14
و در بياني ديگر مي فرمايد:
«اي ملت! مسجدهاي خودتان را حفظ كنيد، روشنفكر غربي نباشيد، اي حقوقدانها! مسجدها را حفظ كنيد؛ برويد به مسجد... تا اين نهضت به ثمر برسد، مملكت شما نجات پيدا كند.»15
«اين يك توطئه است كه مي خواهند مسجدها را كم كم خالي كنند. شما بايد هوشيار باشيد كه مسجدهايتان و محراب هايتان و منبرهايتان را حفظ كنيد و بيشتر از سابق، شمايي كه اين معجزه را از مسجد ديديد كه همه قدرتها را به هم شكست، نه فقط ابرقدرتها، قدرتهاي ديگر را هم به هم شكست، نبايد در اسلام سستي كنيد. مسجدها را محكم نگه داريد و پرجمعيت كنيد.»16
رهبر كبير انقلاب(ره) با تيزبيني كه در مسائل سياسي اوايل انقلاب داشتند، خطر جدايي مردم و انقلاب را از مساجد حس مي كردند و مراقب بودند تا ارتباط مردم با مسجد قطع نگردد، اسناد تاريخي نشانگر آنست كه ارتباط مردم با مساجد، نقش بسيار مؤثري در پيروزي انقلاب اسلامي داشته است و تداوم آن نيز بستگي به همين ارتباط دارد.
ازجمله مواردي كه نشان دهنده اهميت فوق العاده حضور مردم در مساجد را از ديدگاه حضرت امام(ره) نشان مي دهد، پيامي بود كه اعلام كردند كه تمامي اسلحه هايي كه در اوج تظاهرات و درگيريها به دست مردم افتاده است، به مساجد تحويل داده شود. اين پيام كه با استقبال همگان مواجه شد، تأكيد ديگري بر اين مطلب است كه علاوه بر اهميت اجتماع و تجمع در مسجد، حتي رفت و آمد به اين جايگاه الهي نيز داراي آثار و بركات و خنثي كننده نقشه هاي دشمنان است، درحاليكه مكانهاي ديگر نظامي و انتظامي بود كه مي توانست به عنوان پايگاه جمع آوري معرفي شود، و اين چيزي نيست جز اهميت حضور و رفت و آمد به مساجد و پيوند و ارتباط جامعه با روحانيت!!
حضرت امام (ره) در بخشي از اين پيام مي فرمايند:
«بايد تمام اسلحه هايي كه در دست مردم است، جمع شوند. هركس اسلحه اي پيدا كرد، بايد به مسجد محله خود ببرد و به امام جماعت مسجد تحويل بدهد، و بعد اين اسحله ها از مساجد به كميته آورده مي شود.» 17
و به خاطر همين لزوم ارتباط است كه در صدر اسلام و حتي بعد از آن، تمام خطابه ها و پيام ها و مشورت ها و نيز محل رفع مشكلات مردم، محل رسيدگي به اختلافات و مسائل حقوقي و قضائي، مركز آموزش و تعليم و دانش اندوزي و... در اين مكان مقدس انجام مي گرفته است.

3- توجه به مديريت در مسجد:
بحث مهم ديگر در مسجد مديريت و امامت آن است، اين رسالت ويژه و مهم- امامت در نماز- نوعي رهبري و پيشوايي است كه لازمه آن اين است كه امام جماعت در حد خود واجد كمال، خصال، روحيات و عملكردهاي پسنديده اي باشد كه همان كمالات در سطح بالاتر براي رهبري صالح جامعه اسلامي مطرح مي باشد.
با نگرشي اجمالي به تاريخ مساجد درمي يابيم كه مساجد تنها براي اداي فرائض ديني نبوده، بلكه علاوه بر پايگاه تجمع طبقات گوناگون اجتماع براي اداي وظايف شرعي و ديني همواره پايگاهي براي استفاده هاي علمي، فرهنگي، آموزشي و... براي جوانان بوده است و همانگونه كه مساجد محل تصميم گيري هاي سياسي و شروع بسياري از حركت هاي اسلامي و نهضت ها بوده است، در مقابل، روزي كه ارتباط با دين و مساجد ضعيف يا قطع شده، ضعف و ناتواني و شكست را براي ملت ها به دنبال داشته است.
در تاريخ انقلاب شكوهمند اسلامي نيز مساجد نقش سازنده و مؤثر خود را در تقويت ايمان به هدف و همچنين گردآوري طبقات گوناگون مردم، به خصوص جوانان ايفا كردند.
با توجه به مطالب فوق جايگاه و نقش مهم امام جماعت به عنوان اولين برنامه ريز، هم در تقويت بنيه ديني و مذهبي و هم به منظور بهره برداري مناسب و مفيد از مسائل سياسي، اجتماعي و ارتقاي ميزان آگاهي آحاد مردم، آشكار مي شود.
به همين جهت است كه در صدر اسلام مديريت و امامت مسجدالنبي(صلي الله عليه و آله) به عهده شخص پيامبر(صلي الله عليه و آله) و در غياب ايشان به عهده كساني بوده است كه به تشخيص آن بزرگوار صلاحيت امامت را داشته اند و توسط خود حضرت معرفي مي شده اند.
حضرت امام خميني(ره) نيز با توجه به نقش مهم مسجد در ابعاد عبادي- سياسي، نظامي و اجتماعي، وظيفه امام جماعت را بسيار گسترده تر از يك نماز جماعت مي دانستند، و لزوم شايستگي و احراز صلاحيت امام جماعت را مورد تأكيد قرار مي دادند و بر اين مسئله تأكيد داشتند كه استقامت هر مسجد و اهل مسجد بستگي به امام جماعت آن دارد، چراكه گاه عدم شايستگي او، موجب انحراف و دوري جماعتي از مسلمين از مسير حق مي شود. آن فقيد فرزانه مي فرمودند:
«استقامت هر مسجدي و اهل هر مسجد به عهده امام مسجد است. گوينده ها بايد مستقيم باشند تا بتوانند مستقيم كنند. ائمه جماعات بايد مستقيم باشند تا بتوانند مستقيم كنند ديگران را.» 18
توجه خاص آن بزرگوار بر لزوم دقت و حساسيت در تعيين و نصب امام جماعت مخصوصاً در مساجد خاص و پرجمعيت تا آنجا بود كه حتي در مواردي شخصاً امام جماعت برخي از مساجد را انتخاب و معرفي مي كردند.
كه اين انتخاب ها از دو جهت حائز اهميت و قابل دقت مي باشد:
اولاً: تعيين و انتخاب امام جماعت مساجد به قدري مهم و حائز اهميت است كه در بعضي موارد رهبر حكومت اسلامي، شخصاً اقدام مي فرمودند.
ثانياً: با توجه به تأكيدات مكرر آن بزرگوار بر نقش سياسي، اجتماعي و نظامي مسجد، علاوه بر نقش عبادي آن، اين مطلب به دست مي آيد كه لازم است ائمه جماعات مساجد، افرادي آگاه به زمان و با تاييد علماء انتخاب شوند.
استفاده بهينه از مسجد:
مسجد از آغاز نه تنها محل نيايش و عبادت، ذكر، وعظ و خطابه و تجمع مؤمنان در ساعات خاص بوده، بلكه محل ابلاغ احكام و دستورها و آموزه هاي ديني، جايگاه قضاوت و دادرسي، ستاد تبليغات، و مركزي براي رفع مشكلات مردم نيز بوده است.
آنچه در شرايط اجتماعي و پر از حساسيت فعلي به عنوان يكي از وظايف مهم امام جماعت هر مسجد مطرح مي باشد، اختصاص زماني مناسب براي برقراري ارتباط صميمانه با اقشار مختلف مردم جهت حل مشكلات اجتماعي و فرهنگي آنان و نيز رسيدگي به اختلافات خانوادگي و مشابه آن مي باشد؛ كه از اين طريق امام جماعت خواهد توانست ضمن برنامه ريزي دقيق براي ارائه خدمات مختلف فرهنگي و ديني به مراجعين، از فضا و محيط مسجد نيز استفاده بهينه بنمايد. بخصوص اين برنامه مي تواند عاملي براي جذب بيشتر نسل نو به مسجد باشد، چراكه چشمه هاي اميد به آينده موفق و بالنده را در دل و ذهن آنها جاري خواهد ساخت و از خالي شدن اين سنگر جهاد و عبادت، جلوگيري خواهد كرد.

4-نقش و اهميت مسجد در بعد سياسي
مسئله حائز اهميت ديگري كه در صدر اسلام مورد توجه خاص پيامبر گرامي اسلام(صلي الله عليه و آله) بوده است و مرحوم امام(ره) نيز به تبعيت از آن حضرت بر آن تأكيد داشتند، مديريت سياسي مسجد است.
اهميت اين موضوع به حدي است كه اگر مسجد از سياست اسلام دور بماند، آنگونه خواهد شد كه دشمنان خواستارش بوده و سعي كرده اند تا مسجد و نماز جماعت را به محل صرف عبادت مبدل كنند، تا هيچ ضرر و خطري از اين ناحيه متوجه آنها نباشد.
در دوران انقلاب اسلامي ايران نيز پس از محور اعتقادي و عبادي، پررنگ ترين، فعال ترين و بارز ترين بخش كار مساجد در محور سياست بوده است؛ چراكه مساجد در آگاهي و بيداري توده ها در دوران قبل و بعد از انقلاب نقش مؤثري داشته اند و رژيم هاي استعماري جهان نيز از مسجد بيش از هر نهاد انقلابي مي ترسند و اين واضح است كه همانگونه كه مسجد از آغاز به عنوان خانه خدا و محبوبترين مكانها به عنوان نخستين كانون عبادي مطرح بوده است و همانطور كه نخستين جايگاه دانش و مركز تعليم و تعلم قرآن و بحث و بررسي مسائل ديني بوده است، به همان نسبت به عنوان نخستين نهاد سياسي در جامعه اسلامي، از جايگاه و اعتبار خاصي برخوردار بوده است.
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله) اصول سياسي اسلام را به ويژه در اموري كه مي دانست مسلمانان از نظرات و تجربيات مفيدي برخوردارند، در مسجد به شوري مي گذاشت.
حضرت امام(ره) در تبيين بعد سياسي مسجد مي فرمايند:
«اما راجع به اسلام شروع كردند تبليغات كردن به اينكه اسلام يك مكتبي است كه ملايم، كم كم پيش مي رود، يك مكتبي است كه مربوط به دعا و ذكر و يك روابطي مابين مردم و مابين خالق، و سياست را كاري به آن ندارد، اسلام به حكومت كاري ندارد، به سياست كاري ندارد، اين را آنقدر تبليغات روي آن كردند كه در جامعه خودي روحانيت هم به خورد آنها دادند كه بسياري از آنها هم همين اعتقاد را پيدا كردند كه روحاني مسجد برود و نماز بخواند و عرض مي كنم از اين صنف كارها، درس بگويد و مباحثه بكند و آن آداب شرعيه را به مردم نشان دهد. آنها ديدند كه نماز روحانيون و نماز اسلام هيچ به آنها ضرر ندارد، هرچه مي خواهند نماز بخوانند.» 19
و در جايي ديگر با بيان اينكه اسلام با سياست آميخته شده و اسلام بدون سياست، اسلام نيست مي فرمايند:
«كتابهايي كه اسلام در سياست دارد بيشتر از كتابهايي است كه در عبادت دارد، اين غلط را در ذهن ما جاي گير كرده اند و حتي حال باورشان آمده است. آقايان، به اينكه اسلام با سياست جداست، يك احكام عبادي است مابين خود و خدا، برويد توي مساجدتان و هرچه مي خواهيد دعا كنيد، هرچه ميخواهيد قرآن بخوانيد ما هم با شما كار نداريم اما اين اسلام نيست.» 20
آن بزرگ مرد تاريخ در اوج اختناق رژيم ستمشاهي يعني سال 52 مي فرمايند:
«وظيفه علماي اعلام و مبلغين است كه جرائم اسرائيل- را- در مساجد و محافل ديني به مردم گوشزد كنند.» 21
البته ناگفته پيداست كه سياست مسجد با مسجد سياسي كه طرفداران هر گروه و جناح، اين مكان مقدس را سياسي و جناحي كرده و امام جماعت، نمازگزاران، سخنرانان و تمام برنامه هاي آن طبق سليقه آن گروه اجرا مي شود، فرق مي كند. چراكه با تعريف كه اسلام از مسجد عرضه مي كند، مسجد نمي تواند پايگاه سياسي «يك حزب» باشد، مسجد از يك سو به «خدا» و از سوي ديگر به «مردم» تعلق دارد از اين رو نمي تواند زير سيطره يك باند سياسي قرار بگيرد و از آن به صورت مركز فعاليتهاي تشكيلات گروهي استفاده شود.
حضرت امام(ره) در خاطره اي مي فرمودند: «در دوران رضاخان من از يكي از ائمه جماعات سؤال كردم كه اگر يك وقت رضاخان لباس ها را ممنوع كند و اجازه پوشيدن لباس روحاني به شما ندهد، چكار مي كنيد؟ او گفت: ما توي منزل مي نشينيم و جايي نمي رويم. گفتم: من اگر پيشنماز بودم و رضاخان لباس را ممنوع مي كرد همان روز با لباس تغييريافته به مسجد مي آمدم و به اجتماع مي رفتم. نبايد اجتماع را رها كرد و از مردم دور بود.»22
آنچه از لابلاي سخنان و پيامهاي حضرت امام خميني(ره) مشهود است، تأكيد و سفارش بر اهميت مسجد و اجتماع در آن است كه پرداختن به تمامي آنها در اين مقال نمي گنجد. ولي آنچه از مجموع سخنان پيامبرگونه ايشان درباره نقش مهم و سرنوشت ساز مسجد در جامعه اسلامي بدست مي آيد، حفظ مسجد در راستاي حفظ اسلام و دور نشدن از اهداف آن است.
نتيجه آنكه مسلمانان و حكومت اسلامي مكلفند دستورات و احكام دين را به بهترين وجه در تمامي ابعاد زندگي خود پياده نمايند، و از سوي ديگر، بايد مراقب باشند تا مبادا به بهانه هاي مختلف (مانند مقدس بودن مسجد) توطئه جدايي دين از سياست در جامعه و مسجد اجرا شود؛ چراكه يكي از جلوه هاي پياده شدن احكام ديني در زندگي مؤمنين، توجه و اهتمام به مسائل و مشكلات سياسي جامعه و تلاش درجهت رسيدگي و برطرف ساختن آنهاست و چه مكاني بهتر از مسجد براي هماهنگي اين فعاليت ها؟ و چه فضايي بهتر از جماعت مؤمنين، كه خود، جلوه اي از بعد سياسي نماز- اين عبادت بي همتا- است؟
پس بجاست تا سفارشات و نصايح آن پير فرزانه را به گوش جان بشنويم و به مقدار توان در اجراي آن بكوشيم تا زمانيكه بفرموده آن عزيز همه جا يك صبغه و رنگ اسلامي پيدا كند، كه اگر انشاءالله اين معنا تحقق پيدا كند همه چيز ما اصلاح مي شود.

پاورقي:
1- وسايل الشيعه ج 3 ص 715
2- من لا يحضره الفقيه ج1 ص77
3-ترمذي دعوات ج3 ص8
4-صحيفه نور ج 02 ص 211 چ اول
5-همان ج 21 ص 841
6-همان ج1 ص091
7-همان ج 21 ص032
8- همان
9- همان ج 6 ص 94
01- مسجد و انقلاب اسلامي ص64
11-صحيفه نور ج 31 ص 551
21-همان ج 21 ص841
31-همان ج 9 ص 631
41- همان ج21 ص 332
51- همان ج 7 ص 85
61- همان ج 21 ص332
71- همان ج 5 ص 67
81- همان ج 9 ص 793
91-همان ج 2 ص 361
02-همان ج1 ص 932
12- همان ج 1 ص 702
22- 024 داستان از نماز و عبادات امام خميني(ره)
----------------------------------------------------------------
انتهاي پيام/
سه شنبه 14 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 287]