تلقين پذيري

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: یک روز در باشگاه ورزشی روی تردمیل در حال دویدن بودم. به ساعت نگاه نمی.کردم و سعی می.کردم فراموش کنم که زمان چقدر کند می.گذرد. ناگهان متوجه شدم که برنامه مسابقه معلومات عمومی که تلویزیون نشان می.داد تمام شد و برنامه بعدی که به پخش مسابقات دو و میدانی اختصاص داشت شروع شد. من به کسانی نگاه می.کردم که داشتند همان کاری که من می.کردم را انجام می.دادند.
و اتفاق عجیبی افتاد. همان طور که سرگرم تماشای دونده.ها بودم ناگهان متوجه شدم که سرعت دویدنم افزایش یافته و احساس انرژی بیشتری می.کنم! این اتفاق تا پیش از آن که من متوجهش بشوم کاملاً به صورت ناخودآگاه روی داده بود. اگر برنامه بعدی تلویزیون به جای پخش مسابقات دو و میدانی، برنامه.ای در مورد سالمندان بود برای من چه اتفاقی می.افتاد؟ دیدن یک «نوع» باعث تغییر رفتار ما می.شود
جان بارگ، روا.ن.شناس، آزمایشی را بر روی دانشجویان انجام داد. او می.خواست ذهن ناخودآگاه (ناهشیار) آن.ها را به گونه خاصی آماده کند تا بر روی رفتارشان تأثیر بگذارد. او از دانشجویان خواست که از انتهای راهرو تا دفتر کارش را پیاده طی کنند و در آنجا در آزمونی شرکت کنند. تعداد زیادی کلمه در اختیار دانشجویان قرار داده می.شد و آن.ها می.بایست با استفاده از آن.ها به سرعت جملات چهار کلمه.ای می.ساختند.
دانشجویان نمی.دانستند که بسیاری از کلمه.ها مربوط به وضعیت سالمندی است. به عبارت دیگر، تصویر کلیشه.ای که به ذهن ناخودآگاه این دانشجویان جوان ارائه می.شد مربوط به افراد سالمند بود. بنابراین، .آن.ها باید با کلماتی چون «خاکستری»، «تنها»، «چین و چروک»، «پیر» و ... جمله می.ساختند. این کلمات در بین بسیاری کلمات دیگر قرار داشت و لزوماً به طور خاص به انسان مربوط نمی.شد. اتفاقی که افتاد شگفت.آور بود.
آنچه جان بارگ درصدد آزمایشش بود، تاثیر این عرضه غیرمستقیم و ظریف یک «نوع» خاص بر شیوه راه رفتن دانشجویان به هنگام خروج از دفترش بود.
اکثریت قریب به اتفاق دانشجویان، در هنگام خروج از دفتر جان بارگ، خیلی آهسته.تر از موقعی که برای امتحان می.آمدند راه می.رفتند. رفتار آن.ها تحت تأثیر کلماتی که مربوط به یک «نوع» بود قرار گرفته بود (هر چند آن.ها از کلمات مربوط به سالمندان که بهشان عرضه شده بود ناآگاه بودند!)
همین آزمایش بر روی گروهی دیگر از دانشجویان تکرار شد و این بار کلماتی چون «قوی»، «سفت»، «جوان»، «سریع»، «تند»، «ورزشکار» و ... به جای کلمات قبلی به آن.ها عرضه شد.
دانشجویان پس از خاتمه آزمون، بسیار سریع.تر از هنگام ورود به دفتر جان بارگ راه می.رفتند. در واقع، علّت این که سرعت دویدن من بر روی تردمیل بیشتر شده بود نیز این بود که ذهنم در معرض یک «نوع» (ورزشکارانی با اندام متناسب و سریع) قرار گرفته بود.
ما موجوداتی هستیم که به سادگی تحت تأثیر چیزهایی که در ورای ضمیر خودآگاهمان وجود دارد قرار می.گیریم و به طور خودکار سعی می.کنیم که خود را با تصویر کلیشه.ای یا «نوعی» که به ما عرضه می.شود هماهنگ سازیم - به ویژه اگر دقیقاً آگاهی نداشته باشیم که چیست. به این جهت است که نوجوانان خود را با «نوعی» که در تلویزیون و جامعه به آن.ها عرضه می.شود وفق می.دهند و طرز حرف زدن و لباس پوشیدنشان متناسب با آن است (به جای آن که از والدینشان تقلید کنند یا سرمشق بگیرند).
بنابراین اگر می.خواهید در امتحان ورزش نمره بهتری کسب کنید کاری که باید بکنید چنین است: قبل از امتحان (یا در حین آن) به ورزشکاران نگاه کنید و یا آن.ها را در ذهنتان مجسّم سازید. یا حتی می.توانید قبل از امتحان به کلماتی چون «توانا»، «قوی»، «طاقت»، «توان»، «ورزشکار» فکر کنید. چیزی که به آن نیاز دارید این است که تصویر کلیشه.ای «ورزشکار متناسب» را به ذهن بیاورید.
حال از خود بپرسید: پیرامون شما را چه جور آدم.هایی فرا گرفته.اند؟
«نوع» خود را انتخاب کنید
محیط.هایی که شامل تعداد زیادی از یک «نوع»، مثلاً خانه.های افراد سالمند، باشند بیشتر رفتارهای متناسب با آن «نوع» را به وجود می.آورند. در کشور آلمان، در بعضی از مناطق، مهدکودک.ها و کودکستان.ها را درست در کنار خانه.های افراد سالمند ساخته.اند که نتایج بسیار خوبی در برداشته است. ساکنان سالمند آن منطقه کودکان پرشور و پرانرژی را می.بینند و با آن.ها تعامل می.کنند و در نتیجه ذهنشان در معرض تصویر کلیشه.ای «جوان» و «پرشور» قرار می.گیرد. کودکان نیز از همجواری با سالمندان، خویشتن.داری و تفکر را می.آموزند. مثل افراد هوشمند فکر کنید
دو پژوهشگر هلندی مطالعه.ای را بر روی گروهی از دانشجویان انجام دادند. دانشجویان باید به سوالات نسبتاً سخت هوش پاسخ می.دادند. دانشجویان به دو دسته تقسیم شدند. از یک گروه خواسته شد که پنج دقیقه قبل از امتحان به خصوصیات یک استاد دانشگاه فکر کنند (مثلاً باهوش، عینک، فضای آموزشی، و غیره) و از گروه دیگر خواسته شد که پنج دقیقه به خصوصیات یک تماشاگر متعصب فوتبال فکر کنند (مثلاً صدای بلند، مشکل.ساز، توهین، اغتشاش و غیره). دانشجویان باید در آن 5 دقیقه هر چه درباره موضوعی که بهشان گفته شده بود به فکرشان می.رسید را روی کاغذ می.نوشتند.
سپس از هر گروه امتحان هوش گرفته شد. گروه «تماشاگر فوتبال» به طور میانگین به 6/42 درصد سوالات پاسخ درست دادند و گروه «استاد دانشگاه» به 6/55 درصد سوالات.
این آزمایش چند بار بر روی گروه.های متفاوتی تکرار شد و هر بار نتیجه مشابهی به بار آمد. فکر کردن درباره افراد هوشمند (تصویر کلیشه.ای) شما را با هوش.تر می.سازد! و فکر کردن درباره افراد نادان و کلماتی که مرتبط با نادانی و حماقت است، شما را نادان.تر!
همه آنچه گفته شد، تأثیرات عمیقی بر ارتباطات انسانی دارد. کلماتی که شما در محاوره.هایتان استفاده می.کنید، چنانچه بیشتر به یک «نوع» خاص مرتبط باشد، تأثیری قوی بر روی مخاطبان شما می.گذارد و به طور مشابه، شما نیز هنگامی که به دیگران گوش می.کنید تحت تاثیر قرار می.گیرید.
روان درمانی بد
اگر روان درمانگر یا پزشکی در گفتگو با بیمار، کلماتی چون «سخت»، «دردناک»، «مشکل»، «ناراحت.کننده» و نظایر این.ها را به کار ببرد، بیمار به احتمال زیاد رفتارش را «به طور ناخودآگاه» با «نوع» فرد افسرده یا مضطرب یا حتی از نظر جسمی پردرد، وفق خواهد داد. به این خاطر است که در تمام دانشکده.های روان.شناسی و پزشکی به دانشجویان آموزش داده می.شود که چگونه از بیان مناسب استفاده کنند. اگر درمانگر در حرف.هایش از کلماتی چون «راحت»، «خوب»، «عالی»، «آرام» و ... استفاده کند، بیمار را در معرض یک «نوع» مثبت قرار خواهد داد و بیمار سعی خواهد کرد خود را با آن وفق دهد.
پزشکی که بیمارانش را در معرض کلماتی چون «بهبودی»، «راحت»، «فعال»، «بهتر»، «سریع»، «سالم» و نظایر آن قرار دهد، الگوی سلامتی و بهبود سریع.تر را در آن.ها فعّال خواهد کرد.
امّا در اینجا می.خواهیم یک نکته جالب.تر به شما بگویم: داشتن یک قهرمان یا بت در ذهن، می.تواند برای شما بد باشد و باعث عملکرد بدتر شما گردد!
اینشتین و سوپر مدل.ها
هنگامی که افراد در معرض تصویری از گروهی از استادان قرار می.گیرند، عملکرد بهتری درآزمون هوش خواهند داشت زیرا تصویر کلیشه.ای «استاد»، الگوی هوشمندی را در آنان فعال می.سازد. امّا هنگامی که تصویری از یک نابعه، مثلاً اینشتین، به آن.ها نشان داده شود، نمره کمتری در آزمون به دست می.آورند! چرا؟ زیرا اینشتین به عنوان کسی که «من هیچگاه نمی.توانم مثل او شوم» در نظر گرفته می.شود و باعث می.شود که شما خود را در «مقایسه» نادان.تر حس کنید و در نتیجه، نمره پایین.تری به دست آورید.
به دانشجویانی که تصویر گروهی از سوپرمدل.ها نشان داده شد، الگوی «نه چندان باهوش» به طور ناخودآگاه در ذهنشان فعّال می.شد و امتیاز کمتری در آزمون هوش می.گرفتند. امّا هنگامی که تصویر یک سوپرمدل خیلی معروف به آن.ها نشان داده می.شد، امتیاز بهتری به دست می.آوردند. علتش این بود که حس می.کردند«من به هیچ وجه شبیه او نیستم.»
دانش بالاتر ادیان
ستایش نمونه.های دست نیافتنی مانند اینشتین یا مادر ترزا می.تواند باعث کاهش کارایی ما گردد. آنچه رفتار ما را شکل می.دهد، در معرض یک «نوع» عمومی قرار گرفتن است. شاید هنگامی که ادیان بزرگ از خطر پرستش بت.ها صحبت می.کنند صرفاً بر بعد اخلاقی آن تاکید نمی.کنند بلکه می.خواهند توجه ما را به حقایق پیچیده.تر روان.شناختی جلب کنند و آن عبارت است از این که بت ساختن از افراد، رشد خود ما را مورد تهدید قرار می.دهد.
به طور مشابه، قرار دادن یک فرد نابغه در رأس یک سازمان می.تواند باعث کاهش استعداد کارمندان داخل آن سازمان گردد زیرا کارمندان به او به چشم یک فرد دست نیافتنی می.نگرند. بهتر است در ذهن ناخودآگاه کارمندان تصویر مثبتی از «افراد خیلی باهوش» نقش بندد تا یک فرد «استثنایی». در این صورت است که تشویق می.شوند رفتار خود را با آن.ها وفق دهند.
و اکنون؟
با توجه به آنچه گفته شد اکنون این سوال مطرح می.شود که چگونه زندگی کنیم؟
آیا پیرامون شما را افرادی باهوش، پرشور، خوش.بین و امیدوار فرا گرفته.اند؟ این یک «نوع» عالی برای پیروی کردن است! دانشجویانی که باید با استفاده از کلمات جمله می.ساختند را به یاد بیاورید و به برنامه.های تلویزیونی، فیلم.های سینمایی و کتاب.هایی که به شما عرضه می.شود فکر کنید.
اگر دائماً فیلم.های جنایی ببینید، این «نوع» در شما فعّال می.شود. اگر به مباحثات هوشمندانه گوش کنید، احتمالاً نمره شما در آزمون هوش افزایش خواهد یافت. امّا اگر فیم زندگی.نامه اینشتین (به عنوان یک نابغه) را تماشا کنید احتمالاً نمره شما در آزمون هوش تنزل خواهد کرد.
ما خیلی بیشتر از آنچه فکر می.کنیم تلقین.پذیریم. ما حتی هنگامی که فکر می.کنیم این چنین نیستیم، تلقین.پذیرتر می.شویم!
ترجمه: کلینیک الکترونیکی روان.یار منبع “Suggestibility”,Mark Tyrrell,
http://www.uncommon-knowledge.co.uk/suggestibility.html

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 340]