حوض فيروزه ويژگي هاي معماري حسينيه اسدي بيرجند

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: حوض فيروزه ويژگي هاي معماري حسينيه اسدي بيرجند
پلان اين بنا به شكل هشت ضلعي است و تمام فضاها در اطراف حياط قرار دارد.

اين بنا نسبت به خيابان به اندازه 6 پله در سطح پائين تري واقع مي باشد.ورودي بنا به شكل دالاني با پوشش ضربي است كه سمت چپ آن اتاقي است با تزئينات گچ بري برجسته و استامپي و مقرنس كاري هاي زير سقف در دور تا دور اتاق كه به شكل خنچه پوش تخت مسقف شده است اين اتاق داراي دو در دو لنگه بوده كه يكي در دالان، براي ورود به اتاق و ديگري رو به حياط كه جهت روشنايي اتاق بوده و عملكردي هم چون پنجره داشته و در ارتفاع حدود يك متري حياط واقع مي شود.

اين در درون درگاهي با قوس خنچه پوش تخت قرار دارد، مقابل آن، درگاهي با همان قوس تزئيني اما با عمق بيشتر واقع است كه طاقچه هايي در اطراف آن ديده مي شود.

در سمت چپ ورودي اتاق راهي به درون زيرزمين بوده كه هم اكنون كاملا پرشده است(طبق سخنان مستاجر بنا) طاقچه هاي اين اتاق داراي قوس هاي تزئيني از جمله((قوس كند ابرو در زمينه مربع)) مي باشد.در ضلع جنوبي بنا ايواني با قوس((كلاله ده و دوازده)) واقع است كه داراي كتيبه اي با نام((ا...و اهل بيت پيامبر)) مي باشد.

در دو سوي اين ايوان اتاق هايي به شكل قرينه قرار دارد كه مانند ساير اتاق هاي بنا داراي دو در دو لنگه بوده با اين تفاوت كه مقابل در رو به حياط، درگاهي با قوس خنچه پوش تخت موجود نمي باشد.

مقابل در ورودي قفسه هايي است با قوس هاي تخت و هلالي.پوشش اين اتاق ها به صورت گهواره اي مي باشد.زيباترين فضاي اين بنا، اتاقي است چليپا شكل در ضلع شمالي كه مقابل ايوان واقع است.اين اتاق به شيوه طاق و تويزه با تزئينات رسمي بندي مسقف گشته است.

دور تا دور اتاق داراي تزئينات مقرنس كاري بوده كه بالاي آن ها در بخش زيرين تزئينات رسمي بندي طاق نماهايي ديده مي شود.

اين اتاق داراي طاقچه هايي است با تزئينات متنوع و قوس هاي تزئيني از جمله ((قوس كند ابرو در زمينه مربع و قوس خنچه پوش با گلويي باز)) به طوري كه طاقچه هاي موجود در هر بازوي چليپا دو به دو مشابه و قرينه مي باشند.

مقابل ورودي اتاق كه هم چون ساير اتاق هاي اين بنا در دالاني قرار دارد يك درگاهي و سمت راست در ضلع شرقي اتاق ، دري است كه به اتاق پهلويي مرتبط مي شود در دو سوي اتاق چليپا، اتاق هايي است كه هم چون ساير اتاق هاي بنا داراي در دو لنگه با طاقچه هاي ساده مي باشد.

با اين تفاوت كه مقابل در رو به حياط فرورفتگي عميقي با قوس خنچه پوش تخت مي باشد به طوري كه كل ضلع شمالي را دربرمي گيرد و خود فضايي است با طاقچه هاي ساده هم چون اتاق ضلع غربي. اين اتاق ها داراي رفي بالاي در روبه حياط مي باشند كه به شكل خنچه پوش تخت مسقف شده اند.

لازم به ذكر است كه در اتاق سمت راست از در روبه حياط براي ورود استفاده مي شود و به اين خاطر سكوي آن قسمت را به شكل پله درآورده اند و در مورد اتاق سمت چپ، در روبه حياط و پنجره هاي اطراف آن را كاملا مسدود كرده اند.

در ضلع غربي بنا در دو سوي دالاني كه به اندازه 2پله از كف حياط بالاتر است اتاق هايي قابل مشاهده است.در سمت راست توسط دالاني به شكل ذوزنقه 90درجه وارد اتاق هشت ضلعي مي شويم كه انتهاي آن پستويي 5 ضلعي است با سكويي در يك ضلع كه داراي حفره اي نيز مي باشد.

در ضلع شرقي اتاق دري است روبه حياط كه فضاي بالاي آن با قوس خنچه پوش تخت مزين شده است.

مقابل اين در درگاهي با قوس خنچه پوش تخت و طاقچه اي در انتهاي آن موجود است.

اين اتاق به شكل ضربي با گچ بري ساده كه در واقع به شكل پلان اتاق است مسقف شده است.اتاق سمت چپ داراي پلان مستطيل شكل است كه طاقچه هاي آن با قوس خنچه پوش تخت مزين شده اند.سقف اتاق به شكل مسطح و از چوب مي باشد.اين اتاق نيز هم چون ساير اتاق ها داراي دربي روبه حياط و درگاهي مقابل آن كه هر دو با قوس خنچه پوش تخت مزين شده اند، مي باشد.

همچنين اين اتاق داراي دو پنجره بزرگ در دو سوي در روبه حياط است.

در انتهاي اين اتاق نيز پستويي چهار ضلعي با سكويي داراي حفره موجود مي باشد.

در مجاورت اين اتاق دالاني است كه انتهاي آن فضاي بسيار كوچك با پوشش ضربي قرار دارد و در دو ضلع شمالي و جنوبي اين فضا قفسه هايي با قوس هلالي ديده مي شود.سمت چپ دالان اتاقي است با سه درگاهي و طاقچه اي ساده كه به شكل چهار گرده پوش مسقف شده است.در انتهاي دالان درضلع شمالي آشپزخانه واقع است كه داراي اجاق هايي براي پخت و پز، تنور، هواكش هايي بر فراز اين فضاها، سكويي داراي دو حفره با قوس هلالي در مقابل تنور، سكويي در سمت راست ورودي آشپزخانه، قفسه هايي در سمت چپ ورودي و طاقچه اي ساده مي باشد.قوس هاي موجود در اين فضا : خنچه پوش تخت، هلالي، تخت و قوس هاي بسيار كم خيز مي باشد.

در ضلع شرقي آشپزخانه، اتاق هيزم دان با سقفي گهواره اي و هورنو واقع است.

آشپزخانه به صورت طاق و تويزه مسقف گشته كه فضاي بين تويزه ها به صورت هاي گوناگون پوشيده شده است.

فضاي مياني به شكل كلنبو مسقف شده كه روشنداني در وسط آن تعبيه گشته است و دو سوي اين فضا به شكل كجاوه با پوشش چپيله بوده كه پوشش سمت چپ داراي هورنو است و هم اكنون مسدود مي باشد.فضاي ما بين سكوهاي قسمت ورودي نيز احتمالا به شكل كجاوه اي بوده است.

در گوشه جنوب غربي دالاني است كه در سمت راست توسط دالاني طويل و خميده به فضاي مربع شكل مي رسيم كه به شكل كلنبو مسقف شده است و داراي روشنداني هشت ضلعي مي باشد.

در گوشه جنوب شرقي اتاقي است كه هم چون ساير اتاق ها داراي دو درب بوده كه يكي به سمت حياط باز مي شود مقابل آن درگاهي است كه هم چون قوس بالاي در رو به حياط از نوع خنچه پوش تخت مي باشد.

اين اتاق به شكل تاوه اي مسقف شده و داراي طاقچه هاي ساده اي مي باشد.همان طور كه ذكر شد اطراف حياط داراي دالان هايي است. اين دالان ها كه طاقچه هاي ساده اي دارند با قوس خنچه پوش تخت مسقف شده اند و بالاي اين پوشش، قوس جناغي همراه با تزئينات رسمي بندي ديده مي شود.

هم اكنون دالان سمت راست ضلع شمالي را به شكل حمام براي استفاده در آورده اند.در دو ضلع شمال شرقي و جنوب غربي حياط سكوهايي با قوس خنچه پوش تخت قرار دارد.دور تا دور صحن حياط به شيوه رگ چين با آجر مزين شده است.طرح هاي رگ چين به كار رفته در اين بنا عبارتند از : خفته و راسته، لوزي و سه به يك انتهاي ديواره هاي حياط به صورت هره چيني مزين شده است.

پايگاه بافت تاريخي شهر بيرجند
سه شنبه 7 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 6566]