نوشيدن آب يا ما الشعير يا دوغ؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: نوشيدن مايعات با غذا يکي از عادتهاي رايج مردم دنياست. مردم هر شهر و کشوري، بنا به عادات و عرف و آييني که دارند، به نوشيدني يا نوشيدنيهاي خاصي علاقه بيشتري نشان ميدهند...
در کشور ما هم نوشيدنيهايي مثل آب و دوغ از ديرباز رايج بوده و در دهههاي اخير نوشابههاي گازدار و ماءالشعير نيز به جمعشان افزوده شدهاند. البته خيليها بدون توجه به ارزش غذايي و صرفا به دليل علاقهاي که به برخي نوشيدنيها دارند از آنها استفاده ميکنند؛ در حالي که با دانستن ويژگيهاي تغذيهاي اين نوشيدنيها ميتوانند انتخاب بهتري داشته باشند. در اين گزارش قصد داريم درباره چهار نوشيدني اصلي که ايرانيها همراه غذا ميل ميکنند (آب، دوغ، نوشابهها و ماءالشعير)صحبت کنيم.
1- ارزش غذايي آب
آب هنوز هم يکي از گواراترين نوشيدنيهاي دنيا محسوب ميشود و به عقيده بسياري از افراد، تنها آب است که ميتواند در اوج تشنگي، عطش را فرو بنشاند. دکتر سيد علي کشاورز، متخصص تغذيه و رژيم درماني و مدير گروه تغذيه و بيوشيمي دانشگاه علوم پزشکي تهران، آب سالم و گوارا را «بهترين نوشيدني» ميداند.البته او اذعان ميکند که: «در بعضي از شهرهاي بزرگ و صنعتي، آلوده شدن آب آشاميدني با فاضلاب باعث مخلوط شدن مقاديري نيترات با آب شهري شده و اگرچه به گفته مقامات سازمان آب، اين نيترات هنوز به حد غيرمجاز نرسيده اما بايد اقدامات احتياطي را انجام داد و قبل از نوشيدن آب هر شهر و منطقه از سالم بودن آن مطمئن شد.» وي در ادامه ميافزايد: «در شرايطي که آب آشاميدني سالم نباشد، بهترين گزينه استفاده از آب معدني است؛ البته آب معدني مطمئني که توسط شرکتهاي معتبر بستهبندي شده باشد.» پس هنوز هم آب رتبه اول را در بين نوشيدنيها به خود اختصاص داده است اما به گفته دکتر کشاورز، چون ذايقه بشر تنوعطلب بوده و دوست دارد مايعاتي با طعمهاي مختلف بنوشد، توليد نوشيدنيهايي متنوع رونق گرفته است.
2- ارزش غذايي دوغ
دوغ يکي ديگر از نوشيدنيهاي سنتي ما ايرانيهاست که از قضا بعد از آب، سالمترين محسوب ميشود. دکتر کشاورز ميگويد: «چون دوغ از ماست تهيه شده، اگرچه رقيقتر است اما از نظر ارزش تغذيهاي با ماست فرقي ندارد. اين نوشيدني، علاوه بر تأمين مقداري از آب مورد نياز بدن، مقاديري کلسيم، پروتئين، ويتامينهاي گروه b مثل ?b و همچنين ويتامين d را به بدن ميرساند.» او البته بر مصرف دوغ سالم تأکيد ميکند و توضيح ميدهد که مقصود از دوغ سالم، دوغي است که نمک به آن اضافه نشده باشد. دوغهاي تجاري و صنعتي معمولا داراي نمک هستند و اين نمک براي کساني که دچار فشارخون بالا يا نارسايي کليوي يا نارسايي قلبي هستند، مضر است. اگرچه به تازگي صحبت از حذف نمک از دوغهاي تجاري به ميان آمده ولي همچنان بهتر است افراد مسن به جاي دوغهاي تجاري از دوغهاي خانگي دستساز استفاده کنند.
به دوغهاي صنعتي و تجاري علاوه بر نمک، اسانس نعناع هم اضافه ميکنند که به گفته دکتر کشاورز، ضرري ندارد؛ چون نعناع خاصيت ضدنفخ داشته درحالي که خود دوغ نفاخ است. به علاوه اين اسانس به خوشطعمتر شدن دوغ نيز کمک ميکند. اگرچه بهتر است به جاي اسانس از عصاره خود نعناع استفاده شود. دکتر کشاورز مصرف دوغ را به عنوان يک نوشيدني مفيد و بيضرر به همه گروههاي سني حتي کودکان يک سال به بالا توصيه ميکند.
3- ارزش غذايي ماءالشعير
نوشيدني نسبتا جديدي که چند سالي است به سبد غذايي خانوادههاي ايراني اضافه شده و در همين مدت کوتاه هم طرفداراني پيدا کرده، ماءالشعير است. ماءالشعير اوايل ورودش به بازار ايران چندان با ذايقه مردم سازگار نبود اما تبليغاتي که درباره تأثيرات مفيد اين نوشيدني از جمله زياد کردن شير مادران شيرده و کمک به دفع سنگ کليه در بيماران کليوي انجام گرفت، باعث رواج مصرف آن شد. البته اين روزها طعمهاي مختلف ماءالشعير توسط شرکتهاي تجاري متعدد به بازار آمده که ذايقههاي سختگير و مشکلپسند را هم راضي کرده است. اما درباره ارزش غذايي اين نوشيدني بايد بيشتر بدانيم. دکتر کشاورز معتقد است که: «ماءالشعير را از نظر ارزش تغذيهاي نميتوان با دوغ مقايسه کرد اما از آنجا که اين مايع، از تخمير جو به دست ميآيد مملو از ويتامينهاي گروه b است.» به گفته وي، اين نوشيدني در مقدار کم، خوب و مفيد است؛ چون افزودنيهاي مضرش به اندازه نوشابههاي گازدار نيست اما مصرف زياده از حدش، به خاطر ميزان قابل توجه انرژي، چاقکننده است. اين متخصص تغذيه به خانوادهها توصيه ميکند که در مصرف ماءالشعير حد اعتدال را رعايت کنند و به خصوص براي بچهها محدوديتهايي تعيين کنند؛ چون ممکن است به خاطر استفاده بيرويه از اين نوشيدني، دچار اضافه وزن و چاقي شوند. همچنين اين متخصص به افرادي که مبتلا به بيماري نقرس هستند و اسيداوريک خونشان بالاست، هشدار ميدهد که در مصرف ماءالشعير افراط نکنند چون ميتواند موجب تشديد مشکلشان شود.
4- ارزش غذايي نوشابهها
و اما آخرين گروه از نوشيدنيهاي پرطرفدار، نوشابههاي گازدار هستند. اين نوشيدنيها را معمولا هيچ متخصص تغذيهاي توصيه نميکند. دکتر کشاورز ميگويد: «علت مضر بودن اين نوشابهها گازدار بودنشان نيست؛ بلکه اسيدفسفريکي است که به آنها اضافه ميکنند. در هنگام توليد، به منظور جلوگيري از فساد اين نوشابهها به آنها موادنگهدارندهاي مثل اسيدفسفريک، اسيدبنزوئيک و بنزوات سديم اضافه ميکنند. اين افزودنيها در مقدار کمضرري ندارند اما اگر مصرفشان مداومت يابد، نگرانکننده خواهند شد. به هر حال، اينها مواد شيميايياي هستند (به خصوص اسيدفسفريک)که مانع جذب کلسيم، آهن و روي ميشود.»
دکتر کشاورز به دو دسته از افراد درباره مصرف نوشابههاي گازدار هشدار جدي ميدهد؛ يکي کودکان، به اين دليل که نوشابه باعث اختلال در جذب مواد مغذي و در نتيجه کندي رشدشان ميشود و ديگري خانمها. اين متخصص اضافه ميکند: «خانمي که روزي يک ليوان نوشابه مينوشد، خطر پوکي استخوان در وي بعد از ?? سالگي سه برابر ميشود. جالب است بدانيد، زنان ايراني و کلا همه ايرانيها سرانه مصرف لبنياتشان بسيار پايين است و?? درصد بانوان ما به طور معمول بعد از سي سالگي دچار مشکلات استخواني مثل دردهاي آرتروز و پوکي استخوان ميشوند. از اين رو، دکتر کشاورز به همه گروههاي سني سالم يا بيمار توصيه ميکند که از مصرف نوشابههاي گازدار اجتناب کنند.
خلاصه اينکه
ـ آب : گواراترين
ـ دوغ : پرپروتئينترين
ـ ماءالشعير : پرويتامينترين
ـ نوشابهها: زيانبارترين

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 397]