گفت وگو با گيتى ظهوريان، پژوهشگر و متخصص تغذيه پيرامون تغذيه در دوران نوجوانى تغذيه درست، داروى كج خلقى نوجوانى

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: گفت وگو با گيتى ظهوريان، پژوهشگر و متخصص تغذيه پيرامون تغذيه در دوران نوجوانى تغذيه درست، داروى كج خلقى نوجوانى
[زينب سادات محسنى]
نوجوانان به علت رو در رو شدن با افزايش فشار درسى، تأثير دوستان و روابط خانوادگى، با مشكلاتى در تغذيه روبه رو مى شوند. نخوردن صبحانه، ناهار آماده، تنقلات با ارزش غذايى پائين در طول روز، از جمله اين مشكلات است. اين در حالى است كه تغذيه سالم باعث ايجاد انرژى، بهبود يادگيرى و افزايش سطح هوشيارى نوجوان در كلاس مى شود. علاوه بر اين تغذيه مناسب، احتمال ابتلا به بيمارى هايى مانند ديابت، آسم، بيمارى هاى قلبى و برخى از انواع سرطان را نيز كاهش مى دهد.گيتى ظهوريان، مهندس صنايع غذايى و عضو هيئت علمى انستيتو و دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايى كشور وابسته به دانشگاه علوم پزشكى شهيد بهشتى نكاتى را در اين خصوص يادآور مى شود.

*** امروزه دختران نوجوان علاقه زيادى به لاغر بودن از خود نشان مى دهند، حتى گاهى به صورت خودسرانه رژيم مى گيرند، آيا اين مسئله مشكل ساز نخواهد شد.
دختران در اين دوره بايد روزانه ۲۲۰۰ تا ۲۴۰۰ كالرى دريافت كنند. اضافه وزن نتيجه مصرف بيش از حد نشاسته، نمك و احتباس آب در بدن است. گرفتن رژيم غذايى در اين سنين اصلاً صحيح نيست زيرا نوجوان بايد از تمام گروه هاى غذايى استفاده كند. ما يك هرم غذايى متشكل از پنج گروه اصلى داريم كه سبزيجات پايه اين هرم و غذاهاى چرب و شيرين كه باعث افزايش وزن مى شوند، رأس هرم را تشكيل مى دهند. اگر اين مواد در اين دوران به ميزان كافى به بدن نرسيده و بدن كمبود پيدا كند، ممكن است در بزرگسالى باعث بروز بيمارى هاى حاد و مزمن در فرد شود، زيرا اين عارضه ها لحظه اى نيستند، بلكه ثمره كمبودهاى دوران كودكى و نوجوانى فرد است.
*** ارتباطى بين تغذيه و رفتار نوجوان وجود دارد
بچه ها در اين سنين، بسيار حساس و درون گرا مى شوند و از آنجايى كه مسائل تغذيه اى با مسائل روانى ارتباط تنگاتنگ و دو طرفه اى دارند، تغذيه دختران و توجه به آن در اين سنين بسيار مهم است و حتى گاهى اختلالات تغذيه اى كه نتيجه اختلالات هورمونى است با تغيير خلق و خو بروز پيدا مى كند.
*** مصرف كلسيم كافى در اين دوران چه اهميتى دارد
نوجوانان به دليل افزايش قد، نياز به دريافت كلسيم دارند كه اين ميزان براى افراد زير ۴۰ سال، هزار ميلى گرم در روز و براى افراد بالاى چهل سال ۱۲۰۰ ميلى گرم در روز است. به دليل اين كه كلسيم به مرور جذب بدن مى شود و بدن نمى تواند درهر بار مصرف كلسيم، بيش از ۵۰۰ ميلى گرم از آن را دريافت كند، در برخى موارد نياز به مصرف دارو هاى مكمل مانند قرص هاى كلسيم يا كمپلكس هاى حاوى مولتى كلسيم بنا به تجويز پزشك احساس مى شود كه گاهى به دليل مشكلات كليوى ناشى از مصرف اين داروها، تجويز آنها صورت نمى گيرد، اما بايد در برنامه غذايى نوجوانان به ميزان كافى نيز پنير، تخم مرغ، ماست، شير، ميوه و مواد غذايى كنسانتره شده حاوى كلسيم را مورد توجه قرار داد. در مورد افرادى هم كه با مصرف شير دچار اختلالات گوارشى مى شوند، جايگزين كردن پنير و ماست توصيه مى شود. بايد گفت كلسيم موجود در مواد طبيعى بسيار بهتر از مكمل هاى كلسيم جذب مى شود. براى جذب بهتر كلسيم، بدن به ويتامين D و منيزيم نياز دارد. ويتامين D از طريق قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و نيز مصرف غذاهايى مانند زرده تخم مرغ، جگر و.‎/‎/ تأمين شده و منيزيم نيز در سبزيجات با برگ هاى سبز، مغزها و بنشن ها وجود دارد و بايد روزانه ۳۲۰ ميلى گرم آن توسط بدن دريافت شود. در اينجا توجه به تركيب مواد معدنى جهت افزايش جذب آنها ضرورى است. براى مثال كاهو را بايد همزمان با آهن مصرف كرد و يا اين كه بايد ويتامين آ و اى را همراه با هم مورد مصرف قرار داد. گاهى اوقات افراد نسبت به نحوه مصرف انواع ويتامين ب كه بايد به صورت محلول در آب مورد مصرف قرار گيرند، بى توجهى مى كنند و يا حتى گاهى آنها را همراه داروهاى مسكن مصرف مى كنند كه اين امر تأثير اين ويتامين را از بين مى برد. ويتامين ب بايد همراه با ويتامين ث مصرف شود تا جذب آن دو برابر شود. ويتامين ث هم عمدتاً در ميوه جات و سبزيجات خام وجود دارد.
*** نياز به آهن در اين دوران چقدر است
اين ميزان براى دختران حدود ۱۵ ميلى گرم در روز است. متأسفانه اكثر دختران به دليل كمبود مصرف مواد لبنى و سبزيجات مشكل آهن دارند. در برخى از مواد كه حاوى ستيات بالايى است، جذب آهن با مشكل روبه رو مى شود. امروزه آهن را درون مولكو لهاى ليپوزون (Lipozone) تزريق مى كنند. ليپوزون ها به شكل توپهايى تو خالى هستند كه دورشان را چربى فرا گرفته است. توصيه مى شود مواد غذايى به شكل صحيح پخت شوند تا آهن و ويتامين آنها در تركيب با مواد از بين نرود. براى افرادى كه كمبود آهن دارند، مصرف گوشت و تخم مرغ توصيه مى شود. زيرا اين گروه غذايى علاوه بر پروتئين، حاوى ويتامين ها و مواد معدنى مانند ويتامين ب، آهن و روى نيز هستند.
*** آيا مصرف كافئين در اين دوران ضرر دارد
مصرف كافئين در اين دوران اصلاً توصيه نمى شود، زيرا نوجوانان ما دچار كمبود آهن هستند و كافئين نيز جذب آهن مواد غذايى را كاهش مى دهد. توصيه مى شود حداقل تا يك ساعت پس از صرف غذا، كافئين مصرف نشود.
*** مصرف ويتامين آ براى درمان جوش هاى پوستى در دوران نوجوانى چه تأثيرى دارد
يكى از دلايل بروز جوش هاى پوستى كمبود ويتامين آ است، به همين دليل گاهى توسط پزشكان تجويز مى شود. البته بايد توجه داشت كه ويتامين آ و اى مكمل هم هستند و ويتامين اى جذب ويتامين آ را تا دو برابر افزايش مى دهد اما اين امر درمان قطعى جوش ها به حساب نمى آيد، زيرا گاهى اختلالات هورمونى و روش تغذيه در بروز اين جوش ها نقش دارند. بطور كلى به دختران نوجوان توصيه مى شود، از مصرف غذاهاى حاوى قندهاى ساده مانند قند و شكر كه در دهان جذب شده و به صورت لحظه اى قند خون را بالا مى برند، خوددارى كرده و به جاى آن از قندهاى مركب مانند قند ميوه و قند نشاسته مثل انگور، انجير، خربزه، عسل و خرما استفاده كنند زيرا قند هاى مركب داراى تجزيه تدريجى بوده و در معده پس از گذشت يك ساعت تجزيه مى شوند.
*** كمبود ويتامين ها چه تأثيرى بر نوجوان دارد
در اين سنين والدين بايد نسبت به گنجاندن انواع ويتامين در برنامه غذايى نوجوان، بسيار دقيق باشند. زيرا كمبود ويتامين مى تواند باعث اختلال در رشد قدى، رفتارهاى روحى- روانى و جسمى مانند كاهش ديد، تارى ديد (خصوصاً در شب)، سايه دار شدن ديد، خطاى ديد (درهم ديدن خطوط)، نازك شدن مو و ناخن و ‎/‎/‎/ شود، كه اين امر در موارد بسيار حاد حتى باعث تغيير شكل گلبولهاى قرمز و كاهش ميزان هموگلوبين نيز مى شود.
افسردگى كه امرى رايج در دوران نوجوانى است، به دليل كمبود ويتامين ب و ث رخ مى دهد. البته بايد توجه داشت كه همانطور كه گفته شد، ويتامين ث جذب ويتامين ب را تا ۵۰ درصد افزايش مى دهد.
*** علائم كم خونى در دوره نوجوانى چيست
سرگيجه يا سياهى رفتن چشم، بى رنگ شدن ناخن ها، تعرق زياد، عصبانيت، خشكى پوست، ترك خوردن گوشه ناخن و لب از علائم كم خونى است.
*** براى رفع كم خونى بايد چه موادى را بيشتر مصرف كرد
در برنامه غذايى فرد بايد پروتئين بيشترى گنجانده شود. براى مثال ميزان دريافت پروتئين (مقدار گوشت) براى ناهار حدود يك الى يك ونيم گرم به ازاى هر كيلوگرم وزن بدن است. بقيه نياز پروتئينى بدن نيز بايد با مصرف پنير، ماست، نان، برنج و.‎/‎/ تأمين شود. در اين ميان نقش عمده را مصرف گوشت بازى مى كند. زيرا پروتئين هاى گياهى مانند نخود، لوبيا، عدس و ‎/‎/‎/ به دليل نداشتن ارزش بيولوژيكى بالا چندان اهميت ندارند. از اين رو به افرادى كه كم خونى و كمبود آهن دارند مصرف گوشت اعم از گوشت سفيد يا قرمز توصيه مى شود. در كل بايد هفته اى دو الى سه بار گوشت قرمز مصرف شود.
*** در مورد ميزان مصرف مايعات توضيح دهيد
بدن انسان در صورت عدم دريافت آب و مايعات به ميزان كافى دى هيدراته مى شود كه عمدتاً افراد خودشان از آن مطلع نيستند. خستگى مفرط، ضعف در تمركز، سردرد و ‎/‎/‎/ از علائم آن است. از اين روتوصيه مى شود روزانه هشت ليوان آب نوشيده شود.
*** در زمينه تغذيه نوجوانان چه توصيه اى به والدين آنها داريد
از آنجايى كه تغذيه نقش عمده اى در پيشرفت و عملكرد نوجوانان دارد، به والدين توصيه مى شود كه به تغذيه نوجوانان توجه بيشترى داشته باشند. از مصرف غذاهاى فرآورى شده مانند سوسيس، كالباس و ‎/‎/‎/ كه ارزش غذايى ندارند، خوددارى كنند. سعى كنند مواد را حتى الامكان به شكل طبيعى مورد مصرف قرار دهند. مواد را به شكل صحيح طبخ كرده و از سرخ كردن بيش از حد غذاها پرهيز كنند. براى صبحانه اهميت زيادى قائل شوند.
تدابيرى اتخاذ كنند تا نوجوان حتماً صبحانه كامل بخورد. بخصوص مصرف نان، پنير، گردو، تخم مرغ و گوجه فرنگى توصيه مى شود.
چهارشنبه 1 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 63]