احکام مساقات

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: احکام مساقاتسؤال 1_ عقد « مُساقات » به چه معنی است؟
جواب _ عقد « مساقات » یعنی انسان با کسی معامله کند که درختهای میوده ای را که میوۀ آن مال خود اوست یا اختیار میوه های آن با اوست، تا مدت معینّی به آن شخص واگذار کند تا آن را تربیت نموده، آب دهد و به مقداری که قرار می گذارند از میوۀ آن بردارد.
س 2_ معاملۀ مساقات برای چه درختای صحیح نیست؟
ج _ برای درختهای که مانند بید و چنار میوه نمی دهند، بنابر احتیاط صحیح نیست.
س 3_ معاملۀ مساقات در مورد درخت حنا صحیح است؟
ج _ در مورد درخت حنا که از برگهای آن استفاده می کنند، اشکال ندارد.
س 4_ در جاهایی که مزارعه و مساقات صحیح نیست، آیا می توان عقدی بست؟
ج _ در جاهایی که مزارعه و مساقات صحیح نیست، می توان مصالحه نمود.
س 5_ آیا خواندن صیغه در معاملۀ مساقات لازم است یا خیر؟
ج _ در معاملۀ مساقات، لازم نیست صیغه بخوانند، بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات، آن را واگذار کند و کسی که کار می کند، به همین قصد مشغول کار شود، معامله صحیح است.
س 6_ مالک و کسی که تربیت درختها را بر عهده می گیرد، باید چه شرایطی داشته باشند؟
ج _ باید بالغ و عاقل باشند، کسی آنها را مجبور نکرده و سفیه نباشند، یعنی مال خود را در کارهای بیهوده، مصرف نکنند.
س 7_ آیا باید مدّت مساقات معلوم باشد یا خیر؟
ج _ مّدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اول آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوۀ آن سال بدست می آید، صحیح است.
س 8_ در مساقات سهم هر کدام چقدر است؟
ج _ در مساقات باید سهم هر کدام، نصف یا ثلث حاصل و مانند آن باشد، اما اگر قرار بگذارند مثلاً صد من از میوه ها، مال مالک و بقیّه مال کسی باشد که کار می کند، مساقات باطل است و می توان به عنوان صلح معامله کرد.
س 9_ قرار معاملۀ مساقات باید در چه زمانی باشد؟
ج _ باید پیش از ظاهر شدن میوه باشد.
س 10_ اگر بعد از ظاهر شدن میوه و پیش از رسیدن آن قرار معاملۀ مساقات بگذارند شرایط چیست؟
ج _ اگر کاری مانند آبیاری که برای تربیت درخت لازم است، باقی مانده باشد، معامله صحیح است و گر نه اشکال دارد. اگر چه احتیاج به کاری مانند چیدن میوه و نگهداری آن داشته باشد اما می توان به عنوان مصالحه معامله کرد.
س 11_ معاملۀ مساقات در بوتۀ خربزه و خیار و مانند آن چگونه است؟
ج _ صحیح است.
س 12_ برای چه درختی معامله، معاملۀ مساقات نیست؟
ج _ درختی که از آب باران یا رطوبت زمین استفاده می کند و به آبیاری احتیاج ندارد، اگر چه به کارهای دیگری، مانند بیل زدن و کود دادن محتاج باشد، مساقات نبوده و می توان به عنوان صلح معامله کرد.
س 13_ در چه صورت های می توان معامله مساقات را بر هم زد؟
ج _ دو نفری که مساقات کرده اند با رضایت یکدیگر می توانند معامله را بر هم بزنند و نیز اگر در ضمن خواندن صیغۀ مساقات، شرط کنند هر دو یا یکی از آنان، حق بر هم زدن معامله را داشته باشد، در این صورت طبق قرار داد، بر هم زدن معامله اشکال ندار، بلکه اگر در معامله شرطی کنند و عملی نشود، کسی که برای نفع او شرط کرده اند، می تواند معامله را بر هم بزند.
س 14_ اگر مالک بمیرد، آیا معاملۀ مساقات بر هم می خورد یا نه؟
ج _ معاملۀ مساقت بر هم نمی خورد و ورثه اش به جای او هستند.
س 15_ اگر کسی که تربیت درختها به او واگذار شده، بمیرد و در عقد شرط نکرده باشند، خودش آنها را تربیت کند، حکم آن چیست؟
ج _ اگر او بمیرد و در عقد نیز شرط نکرده باشند خودش آنها را تربیت کند، ورثه اش به جای او هستند و چنانچه خودشان انجام ندهند و اجیر نیز نگیرند، حاکم شرع از مال میّت اجیر می گیرد و حاصل را بین ورثۀ میّت و مالک، قسمت می کند.
س 16_ اگر کسی که تربیت درختها به او واگذار شده بمیرد و در عقد شرط کرده باشند خودش آنها را تربیت کند، حکم آن چیست؟
ج _ اگر او بمیرد و در عقد نیز شرط کرده باشند خود او درختها را تربیت نماید، پس اگر قرار گذاشته اند به دیگری واگذار نکند، با مردن او معامله بر هم می خورد، اما اگر قرار نگذاشته اند، مالک می تواند عقد را بر هم بزند یا راضی شود ورثۀ او یا کسی که آنها اجیرش می کنند، درختها را تربیت نماید.
س 17_ در چه صورت مساقات باطل است و چرا؟
ج _ اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد، مساقات باطل است و میوه مالک می باشد و کسی که کار می کند، نمی تواند مطالبۀ اجرت نماید، زیرا در حکم کسی است که کاری را مجانی انجام دهد.
س 18_ اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگری باشد، حکم آن چیست؟
ج _ مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول، به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد.
س 19_ اگر زمینی را به دیگری واگذار کند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل می آید مال هر دو باشد آیا معامله صحیح است یا خیر؟
ج _ معامله صحیح است.
س 20_ احکام مربوط به باطل بودن معامله مساقات چیست؟
ج _ در صورت باطل بودن معامله، اگر درختها مال صاحب زمین بود، بعد از تربیت نیز مال اوست و باید مزد کسی که آنها را تربیت کرده بدهد. و اگر مال کسی بوده که آنها را تربیت کرده، بعد از تربیت نیز مال اوست و می تواند آنها را بکند، ولی گودالهایی که بر اثر کندن درختها پیدا شده باید پر کند و اجارۀ زمین را، از روزی که درختها را کاشته، به صاحب زمین بدهد و مالک نیز او را مجبور نماید که درختها را بکند و اگر بر اثر کندن درخت، عیبی در درخت پیدا شود، لازم نیست عوض آن را بدهد. اما اگر خود مالک زمین، درختها را بکند، باید تفاوت قیمت آن را به صاحب درخت بدهد و صاحب درخت نمی تواند او را مجبور کند با اجاره یا بدون اجاره درخت را در زمین باقی بگذراد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 277]