زنان50درصد توليدات كشاورزي را برعهده دارند اما ناديده گرفته مي شوند

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: زنان50درصد توليدات كشاورزي را برعهده دارند اما ناديده گرفته مي شوند
زنان به طور متوسط 50 درصد از توليدات كشاورزي را برعهده دارند اما فقط توانسته اند پنج درصد از منابع آموزش ها و تعليمات ترويجي را به خود اختصاص دهند.

اين بخشي از يافته هاي محمدحسين عمادي، پژوهشگر در مسائل توسعه روستايي است. او در تحقيقي تحليلي به اين موضوع پرداخته كه چرا نقش زنان در روند توسعه روستايي و نيز در پژوهش هاي مربوط به اين حوزه مورد غفلت واقع شده است.

اين محقق در ريشه يابي غفلت از پرداختن به نقش زنان روستايي در روند توسعه معتقد است: فعاليت هاي مهم زنان در نقش همسر و مادر خانواده توسط محققان در مراكز تحقيقاتي ناديده انگاشته مي شود و به عنوان يك فعاليت مثبت و سازنده تلقي نمي شود و صرفا به عنوان تكاليف از قبل تعيين شده و موظف زنان پنداشته مي شود.

به گفته او همواره آن بخش از فعاليت هاي مهم زنان در علوم اقتصادي و اجتماعي مورد توجه و دقت قرار گرفته است كه در اقتصاد ملي و خارج از منزل ظهور داشته است، اين در حالي است كه تحولات سه دهه اخير علم اقتصاد، شاهد ظهور «اقتصاد نهادي» بوده است علمي كه به دليل پرداختن به نهاد خانواده، بسياري از ابعاد ناديده گرفته شده زنان را در اقتصاد خانواده مورد بازبيني قرار داده است.

او همچنين اعتقاد دارد كه در مراحل اخذ اطلاعات و آمار، عمدتا مردان مورد سوال قرار گرفته اند و طبعا بيش تر فعاليت هايي انعكاس داده شده كه توسط مردان انجام شده است.

در تحليل ديگري كه محمدحسين عمادي از ناديده گرفته شدن زنان در تحقيقات روستايي ارائه مي دهد به شناخته شدن مردان به عنوان سرپرست خانوار اشاره كرده است: در بسياري از كشورها، مردان به عنوان سرپرست خانواده تلقي مي شوند و مالكان زمين و اراضي كشاورزي نيز آنان هستند. بنابراين همه فعاليت هاي توليدي به عنوان فعاليت هاي روساي خانواده و مردان تلقي مي شود و يك تجزيه و تحليل دقيق و تفكيكي از سوي محققان به عمل نيامده است تا از اين طريق بتوان سهم و نقش زنان را به طور مشخص و آماري بيان كرد.

نويسنده در بخش ديگري از يافته هاي تحقيقاتش نداشتن قدرت را يادآوري مي كند: زنان عمدتا قدرت سياسي و اجتماعي لازم را در مناطق روستايي نداشته اند و همين امر باعث كمرنگ شدن نقش آنان در انعكاس فعاليت هاي آن ها شده و در نهايت به چشم پوشي از نقش حياتي و اساسي آنان در فعاليت هاي توسعه انجاميده است.

سازمان ها و دولت هايي كه متولي انتقال خدمات زيربنايي و تسهيلات به مناطق روستايي هستند، ويژگي هاي زنان را نشناخته اند. اين هم يكي ديگر از عواملي است كه عمادي با اشاره به آن مي نويسد: سازمان ها و دولت ها به دليل عدم شناخت ويژگي هاي زنان، آنان را در فعاليت ها و اقدامات توسعه ناديده گرفته اند. هرچند بسياري از سازمان هاي بين المللي و سازمان هاي متولي امر توسعه در مناطق روستايي-اعم از دولتي و غيردولتي-عامل عدم مشاركت زنان در فعاليت هاي توسعه را ساختار فرهنگي و اجتماعي اين جوامع دانسته اند و بر اين باورند كه وجود عوامل فرهنگي، اجتماعي و سنتي است كه مانع ارتباط مستمر و دسترسي زنان به كمك هاي مربوط به توسعه مي شود.

عمادي در بخشي از اين پژوهش مروري بر سمت گيري پژوهش و اجرا در زمينه مسائل زنان در ايران داشته است. او سمت گيري هاي پژوهشي را در پنج دسته ارائه مي دهد. دسته اول بسياري از تحقيقاتي كه مجموعه اي از مطالعات تاريخي در ارتباط با نقش زنان در فعاليت هاي اقتصادي، سياسي و روند تحول نقش زنان در زمينه هاي متعدد را شامل مي شود.

دسته دوم از مطالعات و پژوهش ها، شامل مطالب فقهي و اسلامي است كه درباره وظايف زنان در جامعه و خانواده مطرح شده اند. در دسته سوم از مطالعات هم سعي شده تا تصويري روشن از نقش و ميزان حضور زنان در عرصه هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي در مقايسه با مردان ارائه شود.

چهارمين دسته از مطالعات، پژوهش هاي حقوقي است و آخرين دسته پژوهش هايي است كه سعي دارند اشكال و صورتعاوني ها و مشاركت هاي اقتصادي و اجتماعي زنان روستايي را در طول تاريخ نشان دهند.

اين محقق با ارائه اين تحليل ها به اين نتيجه مي رسد كه در نگرش به امور زنان روستايي در ايران بايد تحولاتي رخ دهد: با توجه به پيچيدگي هاي خاص مشاركت زنان در روند تحول و توسعه روستايي، دستگاه هاي اجرايي نيازمند تحقيقاتي هستند كه يك تصوير واقعي، شفاف و همه جانبه از واقعيت موجود زندگي زنان روستايي از ديدگاه خودشان منعكس كند.

همچنين شاخص اشتغال زنان در بيش تر مطالعات آن دسته از فعاليت هايي است كه منجر به درآمد مي شود. عمادي با اشاره به اين نكته معتقد است كه فعاليت هاي درون منزل و فعاليت هاي كشاورزي معيشتي بايد به حساب بيايند.

او همچنين در بخش ديگري از تحليل هايش به نكاتي اشاره مي كند كه تاكنون در تحقيقات روستايي ناديده گرفته مي شدند: تحقيق درباره فعاليت هاي درون منزل و فعاليت هاي خانوادگي زنان روستايي ضروري است چرا كه از اين طريق به فرآيند تخصيص اوقات و منابع در درون منزل پرداخته مي شود و از طريق تهيه چرخه كار و زمان ويژه زنان روستايي، تصويري شفاف تر از واقعيت موجود در فعاليت هاي خانوادگي زنان به دست مي آيد.

توجه به سازمان هاي سنتي تشكل زنان از ديگر نكاتي است كه مدنظر اين محقق قرار گرفته است، اين كه در نظام كشاورزي سنتي، سهم زنان و نقش نهفته آنان در بهره برداري هاي خانوادگي بايد مشخص شود.

از جمله روش هاي تحقيق، در حوزه نقش زنان روستايي كه اين محقق پيشنهاد مي كند، روش هاي تحقيق مشاركتي توسط خود زنان است چرا كه بااين روش مسائل زنان و اولويت هاي آن ها از ديدگاه خود زنان مدنظر قرار مي گيرد.

به اعتقاد عمادي، نتايج اين گونه تحقيقات نشان مي دهد كه مشاركت زنان در فعاليت هاي اجتماعي توسعه به حذف چه سهمي از فعاليت هاي كنوني زنان در زندگي روزمره خواهد انجاميد و چه بخشي از فعاليت هاي كنوني آنان كمرنگ تر خواهد شد. اين مطالعات از يك سو، ميزان و سهم فعاليت هايي را مشخص مي كند كه مي توان با معرفي فناوري هاي نوين، سهم اين فعاليت ها را كاهش داد و از سوي ديگر، روش هاي مناسب جهت آموزش هاي رسمي و غيررسمي را به زنان تعيين مي كند.

موضوع ديگري كه تاكنون درباره تحقيقات مورد كم توجهي قرار گرفته تاثير معرفي كشاورزي تجاري و فناوري هاي مختلف بر زندگي زنان و تسهيل فعاليت هاي روزمره آن هاست. به عقيده نگارنده، بيش تر فناوري هاي معرفي شده به جوامع سنتي و روستايي به كمك مردان آمده و زندگي آنان را در مقايسه با زنان ساده تر كرده است. اختراع اسلحه، نقش امنيتي مردان را در جوامع روستايي و عشايري بسيار ساده تر كرده است. همچنين ابزار و فنون جديد كشاورزي عمدتا به كمك مردان آمده و به طور كلي فعاليت هاي اقتصادي را تسهيل كرده اند و فعاليت هاي درون منزل، اعم از نگهداري كودكان، جمع آوري سوخت و چوب، حمل آب، پخت غذا، فرآوري غذا، بازاريابي محصولات، نگهداري حيوانات اهلي و مهم تر از آن ها صنايع دستي را كم تر تحت تاثير قرار داده است.محمدحسين عمادي كه دكتراي رشته سيستم ها و توسعه روستايي دارد، معتقد است كه ميدان دادن به زنان در فرآيند تصميم گيري نه تنها باعث افزايش مشاركت آنان خواهد شد، بلكه باعث تحول و رشد شخصيتي آن ها مي شود و روند تصميم گيري يك سويه دستگاه هاي اجرايي را نيز تصحيح مي كند.
يکشنبه 28 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 358]