دزدان دريايي سومالي به دنبال گنج

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: دزدان دريايي سومالي به دنبال گنج
خارجي- موضوع دزدان دريايي در آب‌هاي كشور سومالي در شرق قاره آفريقا، هر روز ابعاد تازه‌ و وسيع‌تري به‌خود مي‌گيرد.

از آنجا كه كشتي‌هايي از كشورهاي مختلف قرباني دزدان دريايي شده‌اند، اين موضوع به يك بحران بين‌المللي تبديل شده و بسياري از كشورها را درگير خود كرده‌ است. شوراي امنيت سازمان ملل در اين باره تشكيل جلسه فوري داد و قطعنامه‌اي صادر كرده و كشورهاي اروپايي و آمريكا، هر روز از تصميم تازه خود براي اعزام نيرو به اين آب‌ها خبر مي‌دهند. دزدان دريايي از اتباع كشور سومالي هستند و گفته‌مي‌شود كه به شبه‌نظاميان اين كشور تعلق دارند. آنها در گفت‌وگو با نشريه آمريكايي تايم كه به‌صورت تلفن ماهواره‌اي انجام شده، دلايل اين كار خود را گفته‌اند.

دزدان دريايي، آدم‌هاي چندان مشكل‌پسند و سخت گيري نيستند. آنها در سواحل سومالي (در شرق قاره آفريقا و مشرف به شاخ آفريقا ) – مسلح به مسلسل‌هاي كلاشينكف و راكت‌انداز و سوار بر قايق‌هاي موتوري كوچك – در حالي كه وانمود مي‌كنند مشغول ماهيگيري هستند، در جست‌وجوي شكار خود از بين كشتي‌هاي عبوري پرسه مي‌زنند، مانند شيري كه در جست‌وجوي شكار خود به انتظار مي‌نشيند. هرچه كشتي مورد نظر كندتر حركت كند و بي‌دفاع‌تر باشد، براي دزدان دريايي شكار خوشايندتري است. سوگلي علي، يك ناخداي دزد‌هاي دريايي، در گفت‌وگو با هفته نامه تايم از طريق تلفن ماهواره‌اي مي‌گويد: « ما هر نوع كشتي را كه بتوانيم مي‌رباييم.»

كشتي ‌ام وي فاينا از هر لحاظ مطلوب آنها بود. اين كشتي‌باري با سرعت اندكي حركت مي‌كند و ارتفاع عرشه آن از سطح آب چندان زياد نيست و در كل تفاوت چنداني با كشتي‌هايي كه در سال‌جاري مورد حمله دزدان دريايي قرار گرفته‌اند – حدود 60 فروند – ندارد. علي و مردانش تصور نمي‌كردند كه حمله به فاينا عواقب متفاوتي، در مقايسه با ساير كشتي‌ها، براي آنها داشته باشد.

آنها معمولا در مسير‌هاي پر تردد، يك كشتي را به‌مدت چند روز يا در نهايت چند هفته نگه مي‌دارند تا مذاكراتشان با صاحبان كشتي براي دريافت باج مورد نظر خود – كه معمولا بين 500 هزار تا 2 ميليون دلار است – به نتيجه برسد. پس از آن، كشتي ربوده شده به همراه خدمه آن، صحيح و سالم آزاد مي‌شوند. براساس گزارش جديد مؤسسه تحقيقاتي چتم هاوس در بريتانيا، صنعت دزدي دريايي سومالي در سال‌جاري تاكنون 30 ميليون دلار درآمدزايي داشته است.

اما محموله كشتي فاينا، علي و مردانش را شگفت زده كرد و زنگ خطر را در سراسر جهان به صدا درآورد. اين كشتي باري به ظاهر معمولي، حامل 33 دستگاه تانك روسي تي-72 و تسليحات سنگين ديگري بود كه از اوكراين بارگيري شده بودند.

در روزهاي اخير، چند ناو محافظ آمريكايي و يك رزم ناو روسيه براي مقابله با دزدان دريايي وارد عمل شده‌اند و اتحاديه اروپا تصميم گرفته است تا ماموريت‌هايي چندمليتي را با هدف مقابله با دزدان دريايي آغاز كند و در اين حال، پاي اوكراين و كنيا نيز به رسوايي خريد و فروش غيرقانوني تسليحات سنگين كشيده شده است.

ايالات متحده – به همراه متحدانش از جمله فرانسه – رهبري تلاش‌هاي بين‌المللي را براي بازگرداندن امنيت به مسير كشتيراني بسيار مهم شاخ آفريقا تا كانال سوئز در دست گرفته است. كشور سومالي از سال 1991 در پي بروز جنگ داخلي دستخوش اغتشاش و آشوب بوده؛ جنگي كه تبعات فاجعه باري از جمله آواره شدن بيش از 2‌ميليون‌نفر، گسترش هرج و مرج و بي‌قانوني در سراسر كشور و البته افزايش سريع موارد دزدي دريايي داشته است.

به‌نظر مي‌رسد كه نگراني راهبردي عمده ايالات متحده درباره منطقه شاخ آفريقا، مربوط به شبكه القاعده است و از اين رو است كه ارتش آمريكا از اقدام اتيوپي در اشغال خاك سومالي براي جلوگيري از به قدرت رسيدن يك جنبش اسلامگراي مردمي حمايت كرد.

اما شبه‌نظامياني كه خود را اسلامگرا مي‌خوانند در سومالي همچنان قدرت دارند. بن بست سياسي خشونت بار اين كشور، هرگونه چشم‌انداز اعاده قانون و نظم را تيره و مخدوش نشان مي‌دهد. اگرچه دزدان دريايي براي پياده كردن تانك‌هاي كشتي فاينا، اسكله‌اي در اختيار ندارند و بعيد به‌نظر مي‌رسد كه قبايل و طوايف آنها با شبه‌نظاميان ارتباط برقرار كنند، ناو محافظ يواس‌اس هاوارد خود را به 3 مايلي فاينا رسانده است تا از دور ماندن دست شبه‌نظاميان اسلامگرا از تانك‌هاي روسي اطمينان حاصل كند.

سرنوشت محموله كشتي فاينا به دلايل ديگري به سرعت تبديل به يك مخمصه و دردسر بين‌المللي شده است. واكنش روسيه به اين ماجرا، اعزام يك رزم ناو به منطقه بوده است – 3 نفر از خدمه به گروگان گرفته شده فاينا روس تبارند – و دولت سودان نيز از روسيه خواسته است تا عليه دزدان دريايي وارد عمل شود.

علت اين درخواست آن است كه گرچه دولت كنيا مدعي است كه قرار بوده تانك‌ها را به اين كشور تحويل دهند، اما بسياري از صاحب‌نظران – از جمله اندرو موانگورا، مدير «برنامه همكاري دريانوردان» واقع در مومباسا و نيز ستوان ناثان كريستنسن، رابط رسانه‌اي ناوگان پنجم ايالات متحده در بحرين – بر اين باورند كه مقصد واقعي تانك‌ها، كشور ديگري غيراز كنيا بوده است. هفته پيش كريستنسن در اين باره به آسوشيتدپرس گفت: «ما آگاهيم كه مقصد واقعي اين محموله سودان بوده است، نه كنيا.» هرچند پس از اين اظهارات، كريستنسن در روزهاي اخير در جمع خبرنگاران حاضر نمي‌شود و موانگورا نيز به اتهام تشويش اذهان عمومي دستگير شده است.

در اين حال ديپلمات‌هاي مستقر در نايروبي، پايتخت كنيا، مي‌گويند؛ آنان نيز در اين باره كه مقصد تانك‌ها واقعا كنيا بوده است، ترديد دارند و تلويحا جنوب سودان را مقصد اصلي محموله فاينا مي‌دانند. كنيا از يك جنبش مقاومت مخالف دولت سودان كه خواهان جدايي بخش‌هاي جنوبي سودان است، حمايت مي‌كند. دولت سودان تحت سيطره ساكنان شمالي اين كشور قرار دارد كه به لحاظ اجتماعي، نژادي و مذهبي با جنوبي‌ها اختلاف و تفاوت دارند.

اين نكته كه انتقال تانك‌هاي ساخت روسيه توسط فاينا ممكن است ناقض تحريم‌هاي تسليحاتي در سطح بين‌المللي باشد، آشكار مي‌سازد كه چرا فاينا با به‌كارگيري كمترين تمهيدات امنيتي، خود را به ظاهر يك كشتي باري عادي و معمولي براي مقامات دولتي كشورهاي مسير و نيز دزد‌هاي دريايي جلوه مي‌داده و سعي در گمراه كردن آنها داشته است. نكته نگران‌كننده ديگر درباره امنيت منطقه‌اي در شاخ آفريقا، گزارش‌هاي جديدي است كه از شمال و جنوب سودان تهيه شده‌اند و نشان مي‌دهند كه دو طرف درگيري‌ها در اين كشور در حال تجهيز دوباره نيروهاي خود هستند.

آغاز مجدد جنگ داخلي بين شمال و جنوب سودان كه چند دهه به طول انجاميد، به معناي شروع دوباره خون بار‌ترين و پيچيده‌ترين جنگ داخلي در قاره آفريقا است كه طي آن – از سال 1972 تا سال 2005 – حدود 2 ميليون نفر كشته شدند. بروز دوباره جنگ داخلي، اميدها را به يافتن راه حلي براي بحران دارفور نيز كم رنگ خواهد كرد.

براي علي و مردانش دزدي دريايي به نوعي كسب و كار محسوب مي‌شود. وي پس از آنكه به ارزش محموله كشتي فاينا پي برد، رقم باج مورد نظر خود را تا 35 ميليون دلار بالا برد، هرچند بعد از آن مجبور شد كه رقم مورد نظر را به 20 ميليون دلار برساند. علي مايل است تا اقدامات خود و مردانش را نوعي اعتراض جلوه دهد. او مي‌گويد: «ما مجبور به اين كار شديم. ما ماهيگير بوديم.

من هر روز براي ماهيگيري به دريا مي‌رفتم. اما كشتي‌هاي ساير كشور‌ها در سواحل ما به‌صورت غيرقانوني ماهيگيري مي‌كنند، تورهاي ما را از بين مي‌برند و هنگامي كه به سمت آنها مي‌رويم، به روي مان آتش مي‌گشايند. آنها حق ما را براي ماهيگيري در سواحل كشورمان به رسميت نمي‌شناسند و حتي زباله‌هاي سمي خود را در آب‌هاي ساحلي تخليه مي‌كنند. ما ديگر نمي‌توانستيم كار كنيم و از اين‌رو تصميم گرفتيم از خودمان دفاع كنيم.»

علي تاكيد مي‌كند كه اگر به اعتراضات و نارضايتي‌هاي دزدان دريايي رسيدگي شود، آنها دست از اين كار مي‌كشند: «اگر جهان از غارت ثروت‌هاي ما و آسيب رساندن به ما دست بردارد، ما راه حلي براي اين بحران داريم. ما اين كار را رها مي‌كنيم و به مشاغل عادي مان بر مي‌گرديم.»

اما بعيد است كه وعده‌هاي علي تحقق يابد. هفته پيش لوروه مورن، وزير دفاع فرانسه اعلام كرد كه حداقل 8 كشور اروپايي براي شركت در عمليات بين‌المللي گشت زني و سركوب دزدان دريايي در خليج عدن به توافق رسيده‌اند. پيش از اين، ايالات متحده و روسيه نيز در منطقه مستقر شده‌اند. علي مي‌گويد كه او و مردانش در برابر چنين نيروي بزرگي تا پاي جان خواهند ايستاد: « اگر كسي شما را در خانه مورد حمله قرار دهد، شما بايد از خودتان دفاع كنيد. هر چقدر هم كه آنها مجهز باشند، بايد در برابرشان بايستيد. كسي كه در خانه‌اش مورد حمله قرار گرفته است، نمي‌تواند بترسد. هر كسي كه به ما حمله كند، از خودمان در برابر او دفاع خواهيم كرد.»

تايم- 3 اكتبر 2008
چهارشنبه 24 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 245]