قاچاق پياز زعفران به افغانستان

واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: قاچاق پياز زعفران به افغانستان
كشورهاي اروپايي نيز به افغانستان براي تصاحب اين محصول كمك مي‌كنند، همچنين اين كشورها به تازگي پيازهايي كه به صورت ژنتيكي توليد شده‌اند را از كشور هلند به افغانستان وارد كردند.
"امسال زعفران هيچ صادركننده نمونه اي ندارد." اين جمله اي است كه چند روز پيش مهدي غضنفري معاون وزير بازرگاني اعلام كرد كه اندكي جاي تامل دارد، زيرا زعفران، اين محصول اصيل ايراني ديگر جايگاه پررنگي با برند ايراني در بازارهاي صادراتي ندارد.

به گزارش مهر، اگرچه زعفران يكي از كالاهاي اصيل ايراني در موضوع صادرات غيرنفتي به شمار مي رود و نظر به خروج فله اي اين محصول از بازار ايران و حضور نامحسوس در بازارهاي صادراتي دنيا، اما كمتر از ايران به خاطر توليد زعفران بسته بندي شده در دنيا نامي برده مي شود و در حال حاضر سكان بازارهاي فروش زعفران دنيا را اسپانيا، چين و چندين كشور تازه وارد به اين عرصه به دست دارند.

اين درحالي است كه ظرف سه تا چهارسال اخير صادرات زعفران 50 درصد كاهش يافته و منابع رسمي(گمرك) و منابع غيررسمي(فعالان بازار) نيز آن را تائيد مي كنند و همانطور كه معاون وزير بازرگاني و رئيس سازمان توسعه تجارت ايران مي گويد، امسال از ميان 50 صادركننده نمونه در گروههاي كالايي مختلف اعم از دولتي يا خصوصي، هيچ جايگاهي براي زعفران نيست.

اگرچه پيش بيني مي شود كه صادرات زعفران امسال به 100 تن رسد اما بسياري از فعالان بازار معتقدند كه صادرات سال جاري كه در سطح 80 تا 100 تن است هيچگاه به اوج روند صادرات اين محصول در دهه 70 نمي رسد.

برخي ريشه هاي اين مشكل را در طرح دولت براي جلوگيري از ضرردهي كشاورزان مي دانند كه در سه سال پيش با اعمال يكسري سياستهاي حمايتي، قيمت توافقي خريد زعفران افزايش يافت و از هر كيلو 300 هزار تومان به هر كيلو 500 هزار تومان در سال 85 رسيد. اين امر باعث رشد قيمتها شد و بازار زعفران را آشفته كرد. از آن پس به نظر مي رسد كه زعفران نه تنها در بازارهاي صادراتي جايگاه مناسبي نيافت بلكه در بازار داخلي نيز جايگاه خود را از دست داد.

رقبايي كه ناديده گرفته شدند

اگرچه هنوز بسياري از كشورهاي صاحب برند در زمينه زعفران نيازمند خريد زعفران ايراني هستند، اما برخي كشورها نيز با شناخت صحيح از جايگاه صادراتي اين محصول اقدام به خريدهاي قاچاق و فله اي از كشاورزان ايراني كرده اند تا بتوانند جايگاهي را براي خود در زمينه بازار جهاني و صادراتي اين محصول كسب كنند.

در اين ميان حتي كار از خريدهاي فله اي نيز فراتر رفته و برخي كشورها اقدام به خريد پيازهاي زعفران براي كشت در كشور و بي نياز شدن از خريدهاي آتي اين محصول از كشورمان كرده اند. اين خود نكته مهمي است كه ضرورت دارد مسئولان و برنامه ريزان كشور به آن به نحو شايسته اي بپردازند و از ادامه اين روند جلوگيري كنند.

اين همان واقعيت تلخي است كه در سالهاي اخير اتفاق افتاده و پياز زعفران ايران به افغانستان قاچاق شده است. كشورهاي اروپايي نيز به افغانستان براي تصاحب اين محصول كمك مي‌كنند، همچنين اين كشورها به تازگي پيازهايي كه به صورت ژنتيكي توليد شده‌اند را از كشور هلند به افغانستان وارد كردند.

هم اكنون توسعه كشت زعفران، جزء اولويتهاي كاري كشور‌هاي اروپايي در افغانستان است كه در اين ارتباط بيشترين ميزان فعاليت مربوط به موسسه داكار است كه فعاليتش تحت‌ نظر سازمان ملل متحد صورت مي‌ گيرد.

اقدامات حمايتي

البته در اين ميان گامهاي مطلوبي نيز از سوي سازمان توسعه تجارت ايران طي سالهاي اخير برداشته شده كه نياز به پيگيريهاي بيشتري از سوي اين سازمان دارد. تشكيل خوشه زعفران شايد يكي از عواملي باشد كه بتواند توليد را به سمت بهينه سازي و افزايش راندمان هدايت كند، چراكه در اين شرايط، هم قدرت رقابت در توليد بالا خواهد رفت و هم فرآوري، بسته بندي و صادرات با برند متعلق به ايران ميسر خواهد شد.

به نظر مي رسد كه تحقق اين شرايط موجب شود تا بتوان جايگاه خود را در بازارهاي جهاني تقويت كرده و مصرف كنندگان را به سمت برند ايراني كه البته كيفيت بالاتري هم دارد، هدايت كرد و براي صنعت زعفران خود ثبات و حاشيه امنيت ايجاد كرد.

به هرحال با توجه به اقداماتي كه در كشور همسايه در شرف اجرا است و نظر به اينكه زعفران بعد از يكي- دو دوره به سرعت رشد مي كند، احتمال قريب به يقين آن است كه ظرف يك دوره زماني 5 ساله شاهد ظهور يك رقيب جدي در مرزهاي شرقي خود باشيم بنابراين موضوع راه اندازي خوشه زعفران در حال حاضر بهترين تصميم استراتژيكي است كه اتخاذ شده است.

البته بايد نگاه تخصصي در زمينه توليد صادراتي اين محصول نيز در كشور شكل گيرد و آموزشهاي تخصصي در اين راستا از مراجع ذيربط به دست اندركاران توليد و صادرات اين محصول داده شود. در اين راستا افزايش ارزش افزوده زعفران، ايجاد اشتغال پايدار، ارتقاء سطح كيفي و بهداشتي، صادرات محصولات بسته بندي شده نهايي، تبليغات زعفران ايران و نيز حمايت از تحقيقات و پژوهشهاي علمي از جمله اقدامات توسعه پايدار توليد و صادرات زعفران ايران است كه طي دو سال اخير توسط سازمان توسعه تجارت پي ريزي شده است.

تدابير دولت براي صادرات بسته بندي شده زعفران

دولت چندي پيش اعلام كرد كه صادركنندگاني كه زعفران بسته بندي شده و مطابق با سليقه مصرف كننده نهايي در بازار هدف صادر كنند، از حمايتهاي بيشتري برخوردار خواهند شد. دليل اين امر نيز جلوگيري از صادرات فله ‌اي زعفران ذكر شده كه براي تحقق آن، اقدامات دامنه‌ داري در سازمان توسعه تجارت صورت گرفته و طرحي براي كاهش چند مرحله ‌اي صادرات فله‌ زعفران با همكاري تشكلهاي ذيربط در دست تهيه و بررسي است.

اين سازمان به منظور حمايت از صنايع فرآوري و بسته بندي زعفران و توسعه صادرات محصولات بسته بندي شده مناسب براي مصرف كننده نهايي و نيز انتقال بخش بيشتري از ارزش افزوده حاصل از محصول زعفران به داخل كشور، افزايش ميزان جوايز صادراتي محصولات بسته بندي شده حاصل از زعفران را در دستور كار خود قرار داده است.

بسته 50 ميليارد ريالي صادرات زعفران

در اين راستا دولت بسته اي را براي حمايت از صادرات زعفران ايران با اعتبار 50 ميليارد ريال تصويب كرد كه اجرايي شدن به موقع آن، افزايش منافع توليدكنندگان، منافع ملي و صادركنندگان واقعي و اصيل، بازگشت به ارزش افزوده، توسعه مستمر بازار و افزايش صادرات غيرنفتي را به دنبال دارد.

دستيابي به اين اهداف مستلزم داشتن راهبرد مشخص و برنامه مناسب، هماهنگي و همراهي مسئولان است.

صادرات 2 ميليارد يورويي زعفران در افق 1404

تصميم مناسب ديگري كه ايران اتخاذ كرده، استفاده از مشاوران داخلى و خارجى براي دستيابي به رشد 300 درصدى صادرات زعفران در برنامه چهارساله است. رقم صادرات زعفران تا پايان چشم ‌انداز 20 ساله كشور بايد به 2 ميليارد يورو افزايش يابد.

همچنين قرار بر اين شده كه استاندارد تجارت زعفران با هدف تعريف صادركننده تخصصي تدوين شود كه بر اين اساس، منشوري در دست تهيه است كه بر اساس آن، صادركننده تخصصي علاوه بر مسائل كيفي و بسته ‌بندي به نكات اخلاقي نيز خواهد پرداخت و خواهد آموخت كه چگونه رقابت منفي را كنار گذاشته و كف قيمت را تعيين كند.

البته يكي ديگر از راههاي نجات زعفران نيز توجه بيشتر به موضوع دارويي بودن زعفران است كه مي تواند با اين رويكرد جديد ايران را يكي از كشورهاي متوجه به اين موضوع در دنيا معرفي كند و به اين طريق بتوان علاوه بر صادرات زعفران به عنوان يك كالاي لوكس به مقوله دارويي بودن آن نيز بعنوان يك پتانسيل براي حضور در بازارهاي جهاني توجه كرد.

به هرحال به نظر مي رسد كه در حال حاضر زعفران ايراني همچون بيماري است كه نياز به مراقبتهاي بسيار ويژه اي دارد تا بتواند دوباره روي پاي خود ايستاده و سهمي در بازارهاي صادراتي داشته باشد.

اين درحالي است كه فقدان حتي يك صادركننده نمونه در كالاي زعفران در ميان 50 صادركننده نمونه كشور كه 29 مهرماه جاري و در روز ملي صادرات با حضور رئيس جمهوري مورد تقدير قرار مي گيرند، تلنگري براي مسئولان ايراني باشد تا برنامه هاي مسنجمي را تدوين كرده يا برنامه هاي مطلوب و تصويب شده گذشته را با جديت هرچه تمام تر به اجرا گذارند.
سه شنبه 23 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: عصر ایران]

[مشاهده در: www.asriran.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 63]