بررسي يك نمونه گزارش‌نويسي بحران؛كاترينا بانوي ويرانگر - عليرضا اميرحاجبي

واضح آرشیو وب فارسی:بازتاب آنلاین: بررسي يك نمونه گزارش‌نويسي بحران؛كاترينا بانوي ويرانگر - عليرضا اميرحاجبي

سوانح و حوادث طبيعي بخشي از موضوعات خبررساني مكتوب و غيرمكتوب را تشكيل مي‌دهند و اطلا‌ع‌رساني بحران روزبه‌روز بيشتر مورد توجه كارشناسان رسانه‌اي قرار مي‌گيرد. در چند سال گذشته و پس از رويدادها و تحولا‌ت پي‌درپي جهاني اشكال گزارش‌نويسي بحران تنوع زيادي يافته و سبك‌هاي مختلفي به صحنه آمده‌اند. توفان كاترينا كه بخشي از جنوب آمريكا، ايالت لوئيزيانا و به‌خصوص شهر نيواورلئان را درنورديد يكي از آن بحران‌هايي قلمداد مي‌شود كه تمامي رسانه‌ها را به چالش كشيد.

يكشنبه 28 آگوست 2005 ابر تندباد كاترينا با سرعت 175 مايل در ساعت اين شهر تاريخي را درنورديد و باعث بي‌خانمان شدن هزاران نفر از ساكنين شد.

مجله معتبر تايم در همان زمان با انتشار يك ويژه‌نامه بسيار ارزشمند با مشاركت صليب سرخ آمريكا به كمك مردم آسيب‌ديده شتافت و درآمد فروش اين ويژه‌نامه را به آنان اختصاص داد. اين ويژه‌نامه تحت عنوان نمايانگر بخش از خسارات، تلفات، رويدادهاي پس از فاجعه، عملكرد ضعيف مقامات دولتي و محلي، همياري مردم و داوطلبان و چهره زشت غارتگري در شهر ويران‌شده نيواورلئان است. تعدادي از مهم‌ترين عكاسان مجله تايم مانند جان چياسون، توماس دي ورزاك و نيز عكاسان و ا‌سوشتيدپرس نيز گزارش‌هايي را تهيه و ارائه دادند.

به دليل اهميت گزارشگري بحران بخش‌هاي مهمي از اين ويژه‌نامه را مورد بررسي قرار مي‌دهيم.

يكي از مهم‌ترين انواع گزارش‌نويسي بحران كه هم‌اكنون بسيار رايج است تاريخ‌نگاري يك دوره زماني كوتاه و فشرده است. تاريخ‌نگاري حوادث معمولا‌ از اولين ساعات صبح آغاز و با ضرباهنگي پرسرعت تا پايان روز ادامه مي‌يابد.

99روز فاجعه‌بار> عنوان تاريخ‌نگار مجله تايم در زمينه توفان عجيب و تلخ كاترينا است كه وقايع روزهاي 28 آگوست تا پنجم سپتامبر را گزارش مي‌دهد:

يكشنبه 28 آگوست، در ساعت 8 صبح مركز ملي توفان (‌) NHC در ميامي اعلا‌م مي‌كند كه كاترينا از گونه توفان‌هاي درجه 5 و از خطرناك‌ترين انواع توفان‌ها است. يك‌ساعت بعد دستور تخليه شهر توسط كاتلين بلا‌نكو فرماندار لوئيزيانا صادر مي‌شود.

ظهر همان روز سازمان حمل ونقل شهر با اعزام تعدادي اتوبوس به 12 منطقه شهر مردم را به ورزشگاه نيواورلئان (‌) Super dome منتقل مي‌كند. 550 نفر از گارد ملي ايالت براي برقراري امنيت و پخش آب و غذا در ورزشگاه اعزام مي‌شوند. بعدازظهر اعلا‌م مي‌شود كه بلا‌نكو فرماندار ايالت در حال جمع‌آوري و اعزام 3500 نفر از 6 هزار نفر سرباز گارد ملي به شهر است. 40 درصد اين سربازان بايد به عراق اعزام مي‌شدند. گارد ملي به آژانس مديريت بحران (‌) FEMA اعلا‌م مي‌كند كه به 700 دستگاه اتوبوس جهت تخليه شهر نياز دارد كه فقط 100 دستگاه آن به شهر رسيد. دلا‌يل اين تعلل واضح نامعلوم است.

حدود 20 هزار نفر در ‌Super dome اسكان يافته‌اند.

طبق گزارش‌هاي پليس در آخرين ساعات 28 آگوست 80 درصد شهر طي چند روز آينده به زير آب خواهد رفت. طغيان رودخانه مي‌سي‌سي‌پي كه از بخش جنوبي شهر مي‌گذرد مهم‌ترين عامل آب‌گرفتگي و غرق‌شدن شهر اعلا‌م شده است.

گزارش به‌مثابه يك سند

اطلا‌ع‌رساني مطبوعاتي علي‌رغم تاخير پخش اخبار وجه ديگري از رويداد را پوشش مي‌دهد كه غالبا از توان رسانه‌هايي چون راديو و تلويزيون خارج است كه آن را وجه اسنادي مي‌ناميم. در خبررساني تصويري مخاطب به‌دليل سرعت دريافت خبر قادر به جذب و تحليل تمامي داده‌ها نيست اما در گزارشگري مطبوعاتي درصد نفوذ و جذب اطلا‌عات به حد قابل توجهي افزايش يافته و در چنين شرايطي مطبوعات نقش مكمل را براي تلويزيون برعهده مي‌گيرند. به‌طور مثال شدت آسيب‌هاي وارده، تلفات جاني، كمك‌رساني، وضعيت روحي نجات‌يافتگان، عملكرد مسوولا‌ن، تاريخچه شهر يا منطقه، بافت جمعيتي و موقعيت جغرافياي منطقه در گزارش‌هاي مطبوعاتي با دقت بيشتري بررسي مي‌شود. در اين‌گونه از گزارش‌نويسي‌ها جزئيات، زمان، مكان، ساعت، حتي دقيقه و ثانيه ارزش بيشتري مي‌يابد و برعكس گزارش‌هاي تلويزيوني كه بر كليات آماري تاكيد مي‌كند وجه فردي حادثه‌ديده برجسته‌تر مي‌شود.

جان چياسون، عكاس مجله تايم در وقايع نيواورلئان هم به عكاسي پرداخت و هم به ثبت وضعيت آسيب‌ديدگان به‌وسيله مصاحبه با بريان مولر كه يكي از اين نجات‌يافتگان است. او به چياسون مي‌گويد: آگوستا آكر به عكاس تايم مي‌گويد: سادگي گفتار تشريح جزئيات به ظاهر بي‌اهميت و نحوه نجات يا مرگ ساكنان بدون اغراق‌گويي از خصوصيات گزارشگري بحران است. در گزارش ديگري با نام مي‌خوانيم:

يك گزارش پيگيرانه و يك افشاگري

تايم در بخش ديگري از گزارش‌هاي بحران به افشاگري سوءمديريت واضح مقامات مسوول مي‌پردازد. اين افشاگري به حدي تكان‌دهنده بود كه مايكل براون، مسوول آژانس فدرال مديريت بحران ‌(FEMA) مجبور به كناره‌گيري مي‌شود. روز 28 آگوست 2005 در ساعت 31/4 دقيقه بعدازظهر سازمان و مركز مطالعات ملي توفان واقع در ميامي - از معتبرترين موسسات بررسي توفان - با اعلا‌م هشدار توجه مقامات را به فاجعه‌اي كه در راه بود جلب مي‌كند. متن گزارش اين مركز با شماره سريال 25 كه پيش‌بيني روزهاي آتي شهر نيواورلئان را ارائه داده بود بدين شرح است: اين تنها بخشي از پيش‌بيني‌هاي مركز ملي توفان بود كه توجه به آن مي‌توانست وضعيت آسيب‌ديدگان و ارسال كمك‌هاي فوري را در ساعات پيش‌رو تسريع بخشد.

ماتيو مك‌كين فنتون، يكي از خبرنگاران ارشد مجله تايم طي مقاله‌اي با عنوان سوالا‌تي را مطرح مي‌كند از جمله اينكه

چرا نهادهاي امدادرسان نتوانستند به موقع عمل كنند؟

اين در حالي است كه منطقه و شهر نيواورلئان تجربيات زيادي در زمينه برخورد با توفان‌هاي سهمگين داشته‌اند. تندباد ايوان در سال 2004، توفان آلندرو در سال 1992 و كاميل در سال 1969 از جمله اين حوادث بوده‌اند. در آخرين توفان 80 درصد جمعيت شهر با موفقيت تخليه شدند؛ كاترينا نه‌تنها يك فاجعه تمام‌عيار بود بلكه حيثيت جورج بوش را نيز در هم كوبيد.>

وي مي‌افزايد:

برآورد هزينه‌هاي درخواستي از طرف كاتلين بلا‌نكو، فرماندار لوئيزيانا روز اول دسامبر به كاخ سفيد ارسال مي‌شود: 400 هزار سرباز تيم‌هاي جست‌وجوگر، اتوبوس، تانكرهاي آب، يخ و غذا. يك روز پس از ارسال نامه كاخ سفيد پاسخ مي‌دهد كه اين درخواست امضا ندارد و بلا‌نكو بايد زير نامه را امضا كند>!

اين تنها يك نمونه از بي‌تدبيري‌هاي مقامات است. ‌FEMA نيز در زمينه تاخير عمليات تخليه شهر مقصر شناخته شده است.

جورج بوش در 29 دسامبر كه شهر در آب غوطه‌ور مي‌شود به همراه سناتور مك‌كين در يك پايگاه هوايي در حال خوردن كيك تولد دوستانش بود. شش ساعت طول مي‌كشد تا بلا‌نكو بوش را پيدا كند. ‌

بوش پس از درك نسبي اوضاع، تعطيلا‌ت خود را رها كرده و به واشنگتن بازمي‌گردد. تايم دست به نظرسنجي مي‌زند: 42 درصد مردم نيواورلئان جورج بوش را ضعيف و بي‌مسووليت قلمداد مي‌كنند و 57 درصد اطرافيان او را مقصر مي‌دانند. درست بود! غيبت مشاوران ارشد بوش تاثير بدي بر اوضاع گذاشته بود. رايس در نيويورك به سر مي‌برد، ديك چيني و ديگران نيز در تعطيلا‌ت روز ملي كارگري بودند. بوش واقعا تنها مانده بود.> آخرين پرسش مجله تايم در اين زمينه خطاب به رئيس‌جمهور است:

اين نمونه‌اي مفيد در جهت شناخت گزارش‌هاي مطبوعاتي است كه همزمان به چند افق چشم مي‌دوزد: توصيف و ترسيم رويداد، تحليل و بررسي كنش‌ها و واكنش‌هاي نهفته در بطن يك بحران و در نهايت به چالش كشيدن و قضاوت بسياري از اقدامات نابخردانه مسوولا‌ن و حتي مجبور ساختن آنان به پاسخگويي صريح و كناره‌گيري، آنچنان كه رخ داد؛ اسنادي بي‌‌بديل از رويدادي به نام كاترينا.>

انتهاي خبر // روزنا - وب سايت اطلاع رساني اعتماد ملي//www.roozna.com
------------

------------
سه شنبه 23 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: بازتاب آنلاین]

[مشاهده در: www.baztabonline.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 6231]