آنفلوآنزا، بيماري فصل سرد

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: آنفلوآنزا، بيماري فصل سرد

هر ساله با فرا رسيدن فصل پاييز و بازگشايي مدارس بيماري آنفلوآنزا در كشور شايع مي‌شود و هزاران نفر را مبتلا مي‌سازد. آنفلوآنزا يكي از بيماري‌هاي شايع در نيمه دوم سال است كه هزينه‌هاي بسياري براي جامعه و نيز خطراتي به ويژه براي سالمندان به همراه دارد.‌

در چند سال اخير استفاده از واكسن آنفلوآنزا به عنوان واكسن ضدسرماخوردگي در كشور معمول شده است و پزشكان معتقدند بهترين روش جلوگيري از ابتلا به اين بيماري پيشگيري از آن است كه مناسب‌ترين شيوه پيشگيري واكسيناسيون در برابر اين بيماري است.‌

آنان مي‌گويند: ويروس آنفلوآنزا به دليل مسري بودن به سرعت منتشر مي‌شود و با وجود آن كه خودبه‌خود بهبود مي‌يابد به دليل گستردگي انتشار ويروس، لطمه‌هاي زيادي به فرد و جامعه مي‌زند كه شايع‌ترين آن پديده غيبت از محل كار و مدرسه در بزرگسالان و كودكان است. اين بيماري در افرادي كه بيماري زمينه‌اي دارند، مي‌تواند با شدت و مشكلات بيشتري همراه بوده كه عوارض عفونت ريوي ناشي از تهاجم ويروسي يا عفونت ثانويه ريوي، سينوزيت، عفونت گوش و... در گروهي كه بيماري زمينه‌اي قلبي و ريوي دارند باعث تشديد بيماري مي‌شود.‌

كارشناسان بهداشتي معتقدند: واكسن سرماخوردگي شامل چند ويروس شناخته شده ضعيف شده است كه از طريق تزريق عضلاني ايمني 80 درصدي را براي يك سال ايجاد مي‌كند. براي كاهش عوارض سرماخوردگي، تزريق واكسن براي افراد بالاتر از 60 سال و يا مبتلايان به بيماري‌هاي مزمن قلبي - ريوي و كليوي توصيه مي‌شود.‌

بررسي‌هاي انجام شده هم نشان مي‌دهد كه استفاده از واكسن آنفلوآنزا در كاهش ميزان مرگ و مير ناشي از سكته‌هاي قلبي موثر است.‌

پژوهشگران در آرژانتين به تازگي با بررسي تعدادي از مبتلايان به سكته‌هاي قلبي و همچنين برخي از افرادي كه براي درمان انسداد رگهاي كرونري قلب تحت عمل جراحي تعويض اين عروق قرار گرفته بودند دريافتند تزريق واكسن آنفلوآنزا در فصل زمستان مرگ و مير اين بيماران را به ميزان 72 درصد كاهش مي‌دهد.‌

آنفلوآنزا و علايم باليني‌

دكتر علي رياحي فوق‌تخصص عفوني اطفال در مورد بيماري آنفلوآنزا مي‌گويد: آنفلوآنزا يك بيماري ويروسي است كه در انسان و حيوان (به‌خصوص پرندگان) بيماري تنفسي ايجاد مي‌كند. اين ويروس3 نوع مختلف دارد.

تيپ ‌‌A و ‌‌B عامل همه‌گيري آنفلوآنزا بوده و شايع‌تر هستند. تيپ ‌‌C سرماخوردگي خفيف به صورت موارد تك‌گير ايجاد مي‌كند. بيماري آنفلوآنزا به علت تنوع آنتي‌ژن ويروس، شرايط خاص همه‌گير شناختي دارد. دو نوع آنتي‌ژن اصلي روي سطح ويروس وجود دارد.‌

آنتي‌ژن، قسمتي از ويروس است كه سيستم ايمني بدن انسان از راه آن ويروس را شناسايي و مطابق با آن آنتي‌بادي خنثي‌كننده ويروس را مي‌سازد.

زماني كه فرم آنتي‌ژن ويروس عوض مي‌شود، سيستم دفاعي بدن عليرغم تماس قبلي با ويروس آنفلوآنزا قادر به مقاومت نيست و همين باعث بروز بيماري و شيوع سريع آن در جامعه مي‌شود. در اين موارد مرگ و مير بيماري افزايش مي‌يابد، زيرا بسياري از افراد جامعه به ويروس جديد حساس هستند.‌

او مي‌افزايد: آنفلوآنزا بيماري خاص فصول سرد سال است و بيشتر از حدود آذر تا اواسط فروردين ديده مي‌شود.

او يادآوري مي‌كند؛ در هر منطقه‌اي در هر سال ويروس با فرم آنتي‌ژني خاصي وجود دارد كه ممكن است در مناطق ديگر يا سال‌هاي ديگر ديده نشود.

متخصص بيماري‌هاي عفوني و گرمسيري نيز در مورد همه‌گيري آنفلوآنزا مي‌گويد: بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه هر بيمار در هر بار ابتلا به آنفلوآنزا 5 تا 6 روز ضعف و ناتواني را تجربه مي‌كند كه حداقل 3 روز غيبت از مدرسه و يا محل كار را به دنبال خواهد داشت.‌

او در مورد اينكه چگونه ويروس وارد بدن مي‌شود مي‌افزايد: ويروس از راه ذرات ريز تنفسي وارد دستگاه تنفسي مي‌شود و به سلول‌هاي مژك‌دار پوشش دستگاه تنفسي فوقاني مي‌چسبد و باعث اختلال در عملكرد مژك‌ها و نيز مرگ سلول‌ها مي‌شود.

اين درحالي است كه ميزان مخاط كاسته شده و سلول‌هاي آسيب‌ديده از سطح پوشش مجاري تنفسي جدا مي‌شوند و همين امر منجر به كاهش قدرت دفاعي بدن و هجوم عفونت ميكروبي ثانويه به سيستم تنفسي مي‌شود، به همين علت بروز عفونت ميكروبي در نسج ريه (پنوموني) يا گوش مياني از عوارض شايع آنفلوآنزا است.‌

او يادآوري مي‌كند: بيشترين ميزان بروز حمله بيماري در اطفال است كه 30 تا 50 درصد آن‌ها در هر سال دچار بيماري مي‌شوند. يك درصد اين اطفال به علت آنفلوآنزا نياز به بستري مي‌يابند، اما به‌طور كلي آنفلوآنزا شايع‌ترين علت سرماخوردگي، يا عفونت دستگاه تنفسي تحتاني نيست و اغلب اين موارد در اثر ساير ويروسها يا حتي باكتريها ايجاد مي‌شوند.‌

اين متخصص عفوني در مورد علايم باليني آنفلوآنزا مي‌گويد: شروع بيماري حاد است، بعد از دوره كمون 2 تا 3 روز، بيماري با تب، لرز، گلودرد، آب‌ريزش بيني، سرفه خشك، خارش و سوزش چشم آغاز مي‌شود. سردرد، تهوع، استفراغ، اسهال و احساس ضعف و كوفتگي بدن از علايم ديگر هستند. مدت بيماري 2 تا 4 روز است، اما سرفه ناشي از آن تا مدت طولاني‌تري باقي مي‌ماند.

عوارض آنفلوآنزا

دكتر رياحي در مورد عوارض اين بيماري مي‌گويد: عوارض آنفلوآنزا عبارتست از عفونت‌هاي وريدي (ويروسي و باكتريال) تشديد علايم در بيماران مبتلا به بيماري‌هاي مزمن ريوي، عوارض عضلاني، عوارض قلبي و عصبي و يك سندرم حاد و خطرناك كبدي به نام سندرم راي كه در اطفال به دنبال مصرف هم‌زمان آسپرين در بيماري‌هاي ويروسي مي‌تواند ايجاد شود.‌

او مي‌افزايد: در اپيدمي‌هاي آنفلوآنزا ديده شده كه مرگ و مير در جامعه تا 15 برابر افزايش مي‌يابد و خصوصا افراد مسن بالاي 70 سال، مبتلايان به بيماري‌هاي مزمن از جمله بيماري‌هاي ريوي، بيماري‌هاي عروقي و روماتيسمي قلبي، ديابتي، بيماري‌هاي كليوي مزمن، مشكلات عصبي، كم‌خوني‌ها، حاملگي و ضعف ايمني در معرض خطر بيشتري قرار دارند.‌

او يادآوري مي‌كند: وحشتناك‌ترين همه‌گيري آنفلوآنزا در سال 1918 رخ داد و طي آن متجاوز از 20 ميليون نفر در سراسر دنيا به علت آنفلوآنزا و عوارض آن فوت كردند كه بسياري از آن‌ها افراد مسن و دچار به بيماري‌هاي قلبي، عروقي زمينه‌اي بودند.

او مي‌گويد: گونه‌هاي ويروس آنفلوآنزا در طول زمان مرتبا دچار تغييرات ژنتيكي مي‌شوند كه باعث مي‌شود نوع جديدي از ويروس توليد شود و با هر بار تماس با هر يك از اين انواع جديد فرد مي‌تواند مجددا به بيماري مبتلا شود.

پيشگيري‌

دكتر خلعت‌بري در مورد پيشگيري از آنفلوآنزا مي‌گويد: براي پيشگيري دو روش وجود دارد كه يكي پيشگيري با استفاده از دارو است كه اين روش فقط در افرادي كه در معرض خطر هستند به كار مي‌رود، در نوع دو استفاده از واكسن است. واكسن غيرفعال شده آنفلوآنزا درحال حاضر بهترين روش پيشگيري است و از آن‌جايي كه واكسن بايد حاوي آنتي‌ژن‌هاي ويروسي شايع در جامعه باشد، هر سال تابستان براساس شيوع فرم آنتي‌ژني كه براي زمستان همان سال پيش‌بيني شده، واكسن فراهم مي‌شود. هر واكسن 3 فرم آنتي‌ژني (دو نوع از تيپ ‌‌A و يك نوع از تيپ(‌‌B را پوشش مي‌دهد و از كشت ويروس روي جنين جوجه به دست مي‌آيد.

دو نوع واكسن وجود دارد. در يكي تمام ساختمان ويروس به كار رفته است و در ديگري تنها اجزايي از ويروس وجود دارد.

فرم دوم خاصيت تب‌زايي كمتري دارد و در اطفال زير 12 سال كاربرد آن توصيه مي‌شود. واكسن فعلي موجود در ايران نيز از همين نوع ‌‌split است و مي‌توان آن را در اطفال بالاي 6 ماه، كودكان، جوانان و بالغين تزريق كرد.‌

دكتر رياحي نيز در مورد نحوه عمل واكسن مي‌گويد: واكسن سرماخوردگي ويروس ضعيف شده اين بيماري است كه به بدن تزريق مي‌شود و ورود اين ويروس ضعيف شده به بدن سبب مي‌شود كه سيستم‌ دفاعي بدن فعال مي‌شود و درحالت آماده‌باش باقي مي‌ماند. بدين ترتيب اگر ويروس سرماخوردگي به بدن حمله كند به علت فعال بودن سيستم دفاعي به سرعت شناسايي شده و از بين مي‌رود. اما از آنجا كه ويروس سرماخوردگي هر سال با يك تغيير كوچك به نوع جديدي تبديل مي‌شود، كمي پس از آغاز فصل سرما فعالترين نوع ويروس و ميزان تغيير آن شناسايي مي‌شود و واكسن جديد ضدسرماخوردگي ساخته مي‌شود تا دو هفته بعد از واكسينه شدن به علت حضور ويروس ضعيف شده در بدن، قدرت سيستم ايمني و دفاعي كاهش مي‌يابد و به همين علت در طول اين مدت بدن نياز به مراقبت بيشتري دارد.‌

او مي‌افزايد: ريشه‌كن كردن بيماري سرماخوردگي به علت تغيير سريع ساختماني ويروس و مقاوم شدن آن نسبت به داروها و آنتي‌بيوتيكها امكانپذير نيست، اما تزريق واكسن سرماخوردگي فرد را نسبت به اين بيماري مقاوم مي‌كند. واكسن سرماخوردگي اثر محدود دارد و بايد هر سال در زمان معين تزريق آن تجديد شود و تزريق واكسن آنفلوآنزا ايمني 80 درصدي را براي يكسال ايجاد مي‌كند.

سرماخوردگي آنفلوآنزا دهها نوع دارد و واكسن‌هايي كه تاكنون ساخته شده‌اند تنها در برابر ويروس چند نوع سرماخوردگي مصونيت سرماخوردگي مي‌دهد.‌

او يادآوري مي‌كند: تا به حال واكسني ساخته نشده است كه بتوان در همه كشورها استفاده كرد، زيرا هر كشوري معمولا ويروسهاي سرماخوردگي و آنفلوآنزاي مخصوص خودشان را دارد و درحال حاضر خيلي از كشورها ويروسهاي منطقه خودشان را شناسايي كرده و برايش واكسن درست كرده‌اند.‌

چه كساني بايد واكسن تزريق كنند

دكتر خلعت‌بري در پاسخ به اين پرسش كه در چه مواردي بايد واكسن آنفلوآنزا تزريق كرد مي‌گويد: واكسن آنفلوآنزا براي بيماراني كه در معرض خطر هستند، يعني بروز بيماري آنفلوآنزا در آن‌ها سينه‌‌پهلو يا مرگ و مير ايجاد مي‌كند، توصيه مي‌شود. اين افراد عبارتند از:‌

- اطفالي كه دچار بيماري مزمن ريوي هستند. از جمله آسم و بيماري فيبروزكيستيك.

- اطفالي كه دچار بيماري قلبي با احتقان قابل توجه در عروق ريوي هستند.

- افرادي كه دچار بيماري‌هاي مزمن هستند (در هر سني) و در مراكز خاص نگهداري مي‌شوند. از جمله: مراكز نگهداري سالمندان يا معلولين و كودكان استثنايي.

- بيماراني كه در سال گذشته و به‌خصوص در 3 ماه اخير به علت عوارضي مانند بيماري قند، نارسايي كليه، تالاسمي و ساير اختلالات زنجيره‌اي هموگلوبين و نقص ايمني (شيمي‌درماني، ايدز) به‌طور مرتب مراجعه سرپايي يا بستري در بيمارستان داشته‌اند.‌

- اطفال 6 ماهه تا افراد 18 ساله كه مجبور به استفاده روزانه و طولاني مدت از آسپرين هستند.

براي روماتيسم مفصلي، كاوزاكي تب روماتيسمي. چون مصرف آسپرين در بيماري آنفلوآنزا منجر به بيماري خطرناك و كشنده‌اي به نام سندرم راي مي‌شود.‌

- تمام افراد بالاي 65 سال‌

- پرسنل پزشكي، پرستاران، مراقبين و افراد خانواده، افراد فوق براي كاهش احتمال انتقال بيماري بهتر است واكسينه شوند.

- افرادي كه تمايل دارند كمتر به آنفلوآنزا مبتلا شوند.‌

- خانم‌هاي باردار كه در سه ماهه دوم و سوم حاملگي هستند و در فصل آنفلوآنزا حاملگي خود را طي مي‌كنند.

او مي‌افزايد: در هيچ كشوري، واكسن آنفلوآنزا در برنامه واكسيناسيون همگاني اطفال توصيه نمي‌شود، زيرا آنفلوآنزا يكي از دهها علت سرماخوردگي است و در اطفال سالم به خوبي تحمل مي‌شود و نيز به علت بار مالي كه واكسيناسيون براي سيستم بهداشتي دارد فعلا هيچ برنامه‌اي در اين زمينه در ايران و نيز در ساير كشورها وجود ندارد مگر در موارد فوق.‌

تزريق اين واكسن به هيچ عنوان روشي براي كاهش تمام عفونتهاي تنفسي اطفال يا پيشگيري از سرماخوردگي مكرر نيست و با توجه به اين كه هر واكسني قابليت ايجاد عوارض شديد دارد، در تزريق آن بايد احتياط شود.او همچنين در مورد عوارض واكسن آنفلوآنزا يادآوري مي‌كند:

- تب واكنش موضعي خفيف‌

- تندرنس در محل تزريق‌

- افزايش شيوع سندرم گيلن‌

- در افرادي كه به دوز قبلي واكنش افزايش حساسيت نشان داده‌اند.

او در پاسخ به اين پرسش كه چرا هر سال واكسن آنفلوآنزاي جديدي به بازار مي‌آيد مي‌گويد: اين مساله به خاطر تنوع زياد ويروس است، مدل ساختاري كه ويروس، به آن شكل در پاييز و زمستان بيماران را مبتلا ساخته است، الگوبرداري مي‌كنند و از آن واكسن مي‌سازند. سپس از طريق مركز كنترل بيماري‌ها و سازمان بهداشت جهاني آن الگوي ويروس مناسب واكسن شناخته شده و به سازندگان اعلام مي‌شود. و درحال حاضر روي واكسني كه سال 2007 حك شده است يعني در زمستان 2006 از نمونه‌ها تهيه شده است.‌

او در مورد ساخت واكسن آنفلوآنزا توسط محققان كشور مي‌افزايد: متاسفانه ما فناوري و دستگاه‌هاي جداسازي ويروس را نداريم و براي خلوص واكسن هم به دستگاه‌هايي نيازمنديم كه از بعد اقتصادي و علمي مقدور نيست خودمان توليد كنيم.

متخصص بيماري‌هاي عفوني چندي قبل در مصاحبه با ايسنا اظهار داشته بود؛ تزريق واكسن آنفلوآنزاي انساني به افراد باسابقه حساسيت به تخم‌مرغ توصيه نمي‌شود.‌

او افزود: محيط كشت واكسن آنفلوآنزا، زرده تخم‌مرغ است و كساني كه نسبت به تخم‌مرغ آنافيلاكسي دارند از تزريق اين واكسن خودداري كنند.

معاون غذا و داروي وزارت بهداشت نيز يادآور شده كه پزشكان حق تحويل واكسن آنفلوآنزا در مطب خود به بيماران را ندارند و در صورت تخلف با آنان برخورد قانوني مي‌شود. او با اشاره به اين مطلب كه واكسن آنفلوآنزا هر سال با مجوز وزارت بهداشت توزيع مي‌شود افزود: اين واكسن فقط در داروخانه‌ها و با نسخه پزشك به افرادي كه طي توصيه سازمان جهاني بهداشت به اين واكسن نياز دارند تحويل داده مي‌شود.

به گفته وي؛ امسال هر سه نوع گونه‌اي اين واكسن، تغيير كرده است. او تاكيد كرده؛ گونه واكسن آنفلوآنزا هر سال توسط سازمان جهاني بهداشت ‌who تغيير مي‌كند و بر اين اساس، واكسن 2008 كه وارد بازار مي‌شود با واكسن سال گذشته متفاوت است.‌

دوشنبه 22 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 312]