غيبت آثار ديني و مذهبي درسينماي ارزشي ايران

واضح آرشیو وب فارسی:سياست روز: غيبت آثار ديني و مذهبي درسينماي ارزشي ايران

گروه فرهنگي-با پايان يافتن ماه مبارك رمضان آمار نشان مي دهد كه مخاطبان زيادي در اين ماه به سمت تلويزيون جذب شده اند. عمده كساني كه محصولا‌ت تلويزيوني را دنبال مي كنند در ماه ميهماني خدا آثاري با مضامين ديني - مذهبي و معنوي را مي ديدند كه در قالب فيلم‌هاي 90 دقيقه اي، سريال‌هاي مناسبتي و حتي فيلم‌هاي سينمايي ساخته شده اند.
مذهب، دين و مفاهيم الهي موضوعاتي اند كه همواره مورد توجه هنرمندان بزرگ در سراسر جهان قرار گرفته اند. خلق آثار ماندگار در حوزه‌هاي تجسمي، موسيقي و ادبيات حكايت از علا‌قه مندي هنرمندان بزرگ به موضوع مذهب و دين دارد. در سينماي جهان آثار زيادي را مي توان با اين مضامين شناسايي كرد اما از معروف ترين آنها ورسيون‌هاي مختلف زندگي عيسي(ع)، ده فرمان، محمد رسول الله(ص) و آهنگ برنادت را مي توان مثال زد.در سينماي ايران اين علا‌قه مندي كمتر ديده مي شود و آنچه توليد شده نيز آثار ماندگار و قابل توجهي به شمار نمي آيند.توجه به دين - مذهب در سينماي ما به دو مقطع قبل و بعد از انقلا‌ب تقسيم مي شود. در سال‌هاي پيش از انقلا‌ب به دليل ماهيت تجاري - گيشه اي سينما عمده آثار با رويكرد بساز و بفروش ساخته مي شد، بنابراين از همه 1200 فيلم به سختي مي توان 100 فيلم ارزشمند و حتي متوسط رصد كرد. از ميان اين گروه از آثار چند فيلم شاخص وجود دارند كه به مضامين مذهبي همچون شيطان، آخرت، جزا و روايات معروف همچون يوسف و زليخا، طوفان نوح، آدم و حوا و ... پرداخته اند. تعداد اين فيلم‌ها به كمتر از 10 فيلم مي رسد كه از ميان آنها خانه خدا (ابوالقاسم رضايي و جلا‌ل مقدم)،شب نشيني درجهنم ساخته ساموئل خاچيكيان و جدال با شيطان (حسين مدني) شاخص تر به شمار مي آيند و در مجموع را مي توان مهمترين فيلم ديني قبل از انقلا‌ب محسوب كرد. اين فيلم كه مستندي از مناسك حج بود و در 11 سينما به نمايش درآمد با استقبال مردم مواجه شد و حتي با دوبله جديد در كشورهاي خارجي هم به نمايش درآمد.
در سينماي پس از انقلا‌ب اسلا‌مي به واسطه حضور نيروهاي ارزشي و تفكر اسلا‌مي،توجه به مسائل و مضامين ديني - مذهبي رواج پيدا كرد. اين موضوع در تلويزيون پررنگ تر بود و حاصل آن ساخت و نمايش سريال‌هاي عظيم همچون امام علي(ع)، تنهاترين سردار، مريم مقدس، مردان آنجلس و ولا‌يت عشق شد. ‌
اما در سينما سه نوع اثر اين موضوع را نمايندگي مي كردند؛ نخست آثاري كه مستقيماً به شخصيت‌ها و موضوعات ديني مي پرداختند، دوم فيلم‌هايي كه در بستر يك داستان امروزي مسائل مذهبي، مناسك، مراسم و فرايض ديني را مورد توجه قرار مي دادند و سوم محصولا‌تي كه در ظاهر داستان خاصي را روايت مي كردند اما در باطن و در لا‌يه‌هاي زيرين مسائل الهي، اخلا‌قي، انساني و اسلا‌مي را مدنظر قرار مي دادند و از آنها به عنوان آثار يا نام برده مي شود.در سال‌هاي پس از انقلا‌ب يعني از 58 تا 60 استفاده از شخصيت‌هاي متدين و مؤمن در داستان فيلم‌ها به وضوح ديده مي شد اما اثري كه قواعد فيلم‌هاي ديني - مذهبي را داشته باشد، توليد نشد.
در سال 61 ساخته شد كه كاري عروسكي با موضوع قيام حضرت ابراهيم (ع) بر بت پرستي بود. فيلمي كه ضعف‌هاي بنيادين داشت و تماشاگران را جذب نكرد. در همين سال ساخته فريبرز صالح مورد توجه تماشاگران قرار گرفت و در سال 62 حوزه انديشه و هنر اسلا‌مي با عنوان مشخص آثاري همچون استعاره، توبه نصوح و دو چشم بي سو ساخته محسن مخملباف را روانه سينما كرد كه گرچه هر سه آثاري ضعيف بودند اما تا حدودي مورد توجه قرار گرفتند و اكران گسترده اي در مساجد و مدارس داشتند.در سال‌هاي 63 تا 67 اثر قابل توجهي توليد نشد اما از سال 68 تا 72 شب دهم، چاووش، ايوب پيامبر، هبوط و زمين آسماني ساخته شدند كه حتي يكي از اين آثار، امروز در ذهن تماشاگران باقي نمانده است.
ساخته شهرام اسدي اثري بود كه در سال 73 آمد و مورد توجه منتقدان و تماشاگران قرار گرفت، فيلمي كه درباره قيام عاشورا بود. ورسيون سينمايي سريال‌هاي مريم مقدس و مسافر ري هم آمد و بويژه مريم مقدس به مدد تبليغات گسترده تلويزيوني فروش خوبي در سينماها كرد.در سال‌هاي بعد نيز آثاري همچون تولد يك پروانه، بال‌هاي سپيد، بوي كافور عطر ياس، زير نور ماه، ابراهيم خليل الله، مسيح و پابرهنه در بهشت نيز ساخته شده و به نمايش درآمدند.با اين حساب در سينماي ايران كه توليد آثار ارزشي از شعارهاي پرمصرف مديران مختلف بوده و همواره تلا‌ش شده با برگزاري هم انديشي و سمينار و جلسات خصوصي و علني اين نوع سينما ترويج پيدا كند عملا‌ آثاري كه سينماي ديني و مذهبي ما را در جهان نمايندگي كند موجود نيست و حتي تعداد فيلم‌هاي موفق در داخل هم به تعداد انگشتان دست نمي رسد.
شنبه 20 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سياست روز]

[مشاهده در: www.siasatrooz.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 138]