مواد تحریک کننده پوست
تحریک پوستی که بر اثر تماس مستقیم پوست با یک ماده که از لحاظ جسمی ، مکانیکی و یا شیمیایی تحریک کننده است رخ می دهد. موجب از بین رفتن لایه های سطحی پوست می شود.
علت بیماری
شایعترین علت آسیب رسان های پوست محصولاتی که به طور روزانه مورد استفاده قرار می گیرند، از جمله صابون ، شوینده ها و مواد حاوی الکل می باشند. افراد دارای دیگر مشکلات پوستی مانند پوست خشک یا روشن یا "نازک" در معرض خطر بیشتری هستند ، هر چند هر فردی می تواند در اثر تماس بیش از حد با این مواد آسیب پوستی را تجربه کند.
نشانه های بیماری
آسیب خفیف مواد سوزش آور باعث قرمزی ، خشکی ، ترک های کوچک و خارش می شوند. مواد سوزش آور قوی ممکن است باعث تورم ، ترشح مایع و یا تاول شوند.معمولا دست ها، اغلب بین انگشتان بیشتر تحت تاثی قرار می گیرند. محرک های پوستی همچنین می توانند صورت به خصوص پوست نازک پلک ها را تحت تأثیر قرار دهد.
تشخیص
تشخیص براساس بررسی پوست است که معمولا بر ارزیابی تاریخچه پزشکی یک فرد و معاینه استوار است. در برخی از موارد ، یک آزمایش به نام Patch (قرار دادن مقدار کمی از یک ماده بر روی پوست) ممکن است توصیه شود که مشخص شده است که در صورتی که پوست به آن ماده واکنش نشان دهد، حساسیت تشخیص داده می شود. تست پچ باید توسط یک متخصص پوست و یا متخصص آلرژی که درباره این روش آموزش دیده انجام شود.
درمان
هدف از درمان بیماری پوستی ناشی از تماس ترمیم و بازگرداندن لایه محافظ پوست طبیعی و حفاظت از پوست از آسیب ها در آینده است. کاهش قرار گرفتن در معرض مواد سوزش آور شناخته شده است، ضروری است. در برخی از موارد ، این مساله به سادگی با کاهش استفاده از صابون و استفاده از یک کرم یا پماد نرم کننده امکان پذیر است. پوشیدن دستکش هنگام کار با مواد سوزش آور نیز ممکن است کمک کننده باشد.
در موارد شدید ، داروهای کورتیکواستروئید موضعی (steroids) مانند پماد تریامسینولون یا هیدروکورتیزون ممکن است توصیه شود. کرمهای استروئیدی و پمادهای زیادی با قدرت های متفاوت امروزه در دسترس هستند که برای انتخاب نوع آن بهتر است با پزشک مشورت شود.
درمان استروئیدی برای تماس با پوست زمانی بسیار موثرتر هستند که همراه پوشاندن دست ها با یک حفاظ، مانند پیچیدن در پلاستیک، پانسمان ، دستکش های پنبه ای بکار گرفته شوند. مصرف استروئید خوراکی (به عنوان مثال ، پردنیزون) ممکن است برای درمان بیماری پوستی شدید به طور موقت مورد استفاده قرار گیرد ، اما برای درمان طولانی مدت بیماری پوستی ناشی از تماس اصلا توصیه نمی شود
درماتیت حساسیتی (آلرژی) ناشی از تماس
درماتیت آلرژی ناشی از تماس زمانی اتفاق می افتد که پوست در ارتباط مستقیم با مواد حساسیت زا قرار می گیرد. این مساله موجب فعال شدن سیستم ایمنی بدن شده، که باعث بروز التهاب می شود. حساسیت می تواند بر اثر تماس پوست با یک محصول جدید و یا پس از استفاده از محصول برای ماه ها یا سالها رخ دهد.
مواد حساسیت زای شایع
پیچک سمی ، بلوط سمی و حاوی ماده ای روغنی هستندکه به طور شایعی موجب بروز حساسیت می شوند. میوه و پوست درخت انبه نیز می تواند موجب حساسیت پوستی شود.
دیگر مواد حساسیت زای رایج عبارتند از نیکل موجود در جواهرات، عطر و لوازم آرایشی ، قطعات لاستیکی ، لاک ناخن و مواد شیمیایی کفش ها(هم چرم طبیعی و هم مصنوعی ).
حساسیت پوستی همچنین می تواند بر اثر برخی از داروها از جمله کرم هیدروکورتیزون، کرمهای آنتی بیوتیک (به عنوان مثال ، Neosporin ® ، Bacitracin ®) ، بنزوکائین ایجاد شود. مواد پاک کننده مورد استفاده در خشکشویی نیز به ندرت باعث ایجاد حساسیت پوستی می شوند.
نشانه ها
نشانه ها عبارتند از خارش شدید و قرمزی پوست به شکل راش یا لکه های قرمز متعدد در سطح پوست. راش معمولا به مناطقی که در تماس مستقیم با ماده حساسیت زا بوده اند، محدود است ، اما می تواند در سایرنقاط بدن نیز ظاهر شود، در صورتی که مواد حساسیت زا به سایر نقاط بدن در اثر تماس دست فرد منتقل شده علایم در آن نقاط نیز بروز می کند که برای جلوگیری از آن، شستشو با آب و صابون می تواند معمولا به جلوگیری از این مساله کمک کند.
راش پوستی معمولا ظرف مدت 12 تا 48 ساعت از قرار گرفتن در معرض مواد حساسیت زا ظاهر می شود، هر چند در برخی موارد ممکن است ظهور آن تا دو هفته طول بکشد . و در موارد کمتر شایعی ماه ها یا حتی سالها بعد بروز کند که طبیعتا، شناسایی علت واکنش را دشوار می سازد.
تشخیص
تشخیص مشابه مورد قبلی براساس شرح حال بیماری و معاینه بنا شده است. اگر پس از حذف ماده حساسیت زا علایم بهبود یابد، تشخیص تایید می شود. تست پچ ممکن است در برخی موارد توصیه شود.
درمان
حساسیت پوستی معمولا در ظرف دو تا چهار هفته پس از حذف تماس با ماده حساسیت زا برطرف می گردد، هر چنددر مواردی زمان بیشتری طول می کشد. برخی اقدامات می تواند نشانه ها در طول این زمان به حداقل برسانند و به کنترل علائم در افرادی که دارای پوست با حساسیت مزمن هستند، کمک کنند.
- باید به محض شناسایی قرار گرفتن در معرض مواد حساسیت زا این مساله به هر نحوی متوقف شود.
- کرم های نرم کننده و کرم کالامین می تواند کمک به تخفیف علایم کنند.
- داروهای آنتی هیستامین موضعی ممکن است در بعضی از افراد مؤثر باشد.
- استروییدهای موضعی (steroids) ممکن است برای افرادی دارای علائم خفیف تا متوسط توصیه شود.
- برای افرادی که با علائم شدیدتری دارند پانسمان مرطوب توصیه می شود ، به خصوص در هنگامی که این منطقه حساس شده مایع ترشح می کند و پوست در حال پوسته شدن است. چنین پانسمانی دارای اثر تسکین دهنده و آرام کننده خارش، کاهش قرمزی ، حذف آرام پوسته ها و جلوگیری از صدمه بیشتر ناشی از خارا ندن و آسیب پوست خواهد بود.
- یک پانسمان مرطوب پنبه ای که روی منظقه آسیب دیده بسته می شود و سپس روی آن با یک پانسمان خشک پوشانده می شود. بسیار مفید است. حتی به عنوان مثال ، برای افراد بزرگسال با پوست دچار حساسیت پاها، پوشیدن لباس زیر مرطوب و روی آن لباس زیر خشک موثر است. بزرگسالان ممکن است ترجیح می دهند که از پانسمان مرطوب در شب استفاده کنند. اما وقتی که در طول روز مورد استفاده می گیرد باید باید هر هشت ساعت پانسمان عوض شود.. نوزادان و کودکان نوپا را نیز می توان به همین ترتیب لباس پوشاند.
در افراد دچار بیماری پوستی شدید ، مصرف یک دوره کوتاه، استرویید خوراکی (به عنوان مثال ، پردنیزون) توصیه می شود تا علائم تحت کنترل قرار گیرد.
بیماری حساسیت پوستی بر اثر لاتکس
لاتکس یک مایع تولید شده توسط درختان کائوچو است که در محصولات متنوعی، از جمله دستکش ، بادکنک و کاندوم بکار رفته است. در برخی از افراد ، قرار گرفتن در معرض این محصولات و دیگر انواع آن (پاک کن ،پستانک) می تواند موجب واکنش تحریکی پوست شود. به طور کمتر رایج ، یک فرد ممکن است مبتلا به واکنش آلرژیک نوع آنافیلاکسی که بالقوه تهدیدکننده زندگی است، شود.
واکنش پوستی بر اثر لاتکس
سوزش پوست معمولا در دست افرادی که دستکش های لاتکس می پوشند، رخ می دهد.که لاتکس به عنوان ماده حساسیت زا عمل نموده و دستکش روی دست نیز باعث تداوم تحریک پوست می شود که پس از خارج نمودن دستکش پوست خشک شده و علایم بروز می کند.علائم شامل قرمزی و خارش پوست است. خشکی و پوسته ریزی نیز ممکن است وجود داشته باشد. علائم معمولا ظرف مدت 12 تا 36 ساعت پس از تماس اتفاق می افتد. درمان شامل اجتناب از هر گونه استفاده از محصولات حاوی لاتکس است.
به ندرت افرادی که آلرژی به لاتکس دارند مبتلا به واکنش شدید حساسیتی که باعث تورم گلو و حلق، عطسه ، و خس خس سینه شده و گاها می تواند آنافیلاکسی اتفاق بیافتد، که باعث مشکل تنفسی و تهدید زندگی می شود. به طور معمول ، شدید ترین واکنش های آلرژیک زمانی رخ می دهد که ماده لاتکس در تماس با غشاء مخاطی (مثل دهان و یا در مهبل (واژن) ، و یا در طول عمل جراحی) قرار می گیرد. با این وجود ، برخی از مردم آنقدر حساس به لاتکس است که عکس العمل های شدید حتی با تماس با مختصر نیز اتفاق می افتد.
