دانستنیهای معماری قلعه ضحاک

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

قلعه ضحاك با ويژگيهاي منحصر به فرد باستاني و تاريخي ، در 16 كيلومتري جنوب شرقي شهر سر اسكند مركز شهرستان هشترود واقع شده است . اين مجموعه باستاني در محوطه كوهستاني سرمه لو و در احاطه دو رودخانه قرانقو وشور چايي واقع شده است .

مجموعه باستاني قلعه ضحاك در حدود 10 كيلومتر طول و 2-1 كيلومتر عرض دارد .
تنها بناي خارج از خاك كه تقريبا" سالم باقي مانده است عبارت است از يك چهار طاقي ، كه در اثر مرور زمان پوشش طاق و يكي از پايه هاي آن تخريب شده كه مورد مرمت قرار گرفته است .
حاصل كاوش در دو فصل گذشته ، كشف يك تالار وسيع 11×11 متر با راهروهاي جانبي مقادير زيادي گچبري در طرح و نقش هاي متنوع كه بيشتر با رنگهاي اخرائي ، زرد ، آبي و سبز تزئين شده اند . اين نقوش ، شامل نقوش برجسته انساني وحيواني ، نقوش هندسي وگل وگياه است .

مصالح به كار رفته در اين چهار طاقي آجر وگچ مي باشد . ابعاد آجرها 32×32 و به ارتفاع 10 سانتي متر مي باشد . اين مجموعه در روي تپه اي كه سطح آن نسبتا" مسطح مي باشد واقع شده است . ماحصل عمليات كاوش در منطقه نشانگر استقرار تمدن پارتي است . از نحوه استفاده از اين قلعه در دوران اشكاني و همچنين دوران پس از اسلام ، اطلاعي در دست نيست .

از تاريخ ساخت و سازنده اوليه ي اين بنا اطلاع دقيقي در دست نيست . در واقع به نظر من اين قلعه نيز همانند قلعه هاي موسوم به قلعه دختر است كه نمونه هايي از آن را در فيروز آباد و همچنين ارگ بم مي توان يافت . درباره وجه تسميه و دلايل ساخت اين بنا ها بر بلندي چنين عنوان شده است كه ايزد بانويي با شخصيت بسيار برجسته كه جاي مهمي در آيينهاي ايران باستان به خود اختصاص مي دهد ، « آناهيتا » به معني پاكي و بي آلايشي كه تجسم او در آبان يشت به كار رفته است در آن نقش داشته و اين قلعه ممكن است نمونه اي از معبد آناهيتا باشد .

اين ايزد بانو با صفات نيرومندي ، زيبايي و خردمندي به صورت الهه ي عشق و باروري در مي آيد ، زيرا چشمه ي حيات از وجود او مي جوشد . او ايزدي محبوب بودده است . همچنين اين اعتقاد وجود داشته است كه آناهيتا در بلندترين طبقه ي آسمان جاي دارد ، از اين رو اين معابد و قلعه ها را بر بلندي ها بنا مي كرده اند . اين اعتقاد باعث شده است اين گونه بناها ومعابد از آلودگي و دسترس دشمنان در امان باشد .
اين بناي تاريخي در صورت مرمت و كاوشهاي علمي ، مي تواند نكات تاريك و مبهم تمدن اشكاني را نمايان سازد .