دانشنامه‌اي فلسفي به معناي علم‌العلوم است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: آشنايي با انديشمندان جهان اسلام / قطب‌الدين شيرازيكتاب «درة التاج» دانشنامه‌اي فلسفي به معناي علم‌العلوم است
گروه انديشه: كتاب «درة التاج لغرة‌الدباج» علامه قطب‌الدين دانشنامه‌اي است فلسفي به معناي علم‌العلوم كه پس از «شفاي» ابن سينا مهم‌ترين كتاب جامعي است كه در فلسفه تأليف شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، «قطب‌الدين شيرازي» متولد ۶۳۴ و متوفي ۷۱۰ هجري قمري يكي از علماي قرن هفتم و اوائل قرن هشتم هجري قمري است كه نقش مهمي در گسترش حكمت و فلسفه، علوم طبيعي، پزشكي و هنر داشته است.

وي فرزند مولانا ضياءالدين مسعودبن مصلح كازروني، پزشك معروف و از مشايخ صوفيه در سال ۶۳۴ هجري قمري در شيراز بود و به روايتي در «دوتنگ» كازرون پا به عرصه هستي نهاد. قطب‌الدين علاوه بر شاگردي نزد پدر از محضر بزرگاني چون كمال‌‌الدين ابوالخيربن مصلح كازروني، شمس‌الدين محمدبن احمدالحكيم الكيشي، شرف‌الدين زكي بوشكاني، خواجه نصير طوسي، نجم‌الدين كاتبي، علامه قطب‌الدين مؤيدالدين عرضي و كمال كوفي بهره فراواني يافت.

وي علاوه بر پزشكي، بر علوم ديگري چون رياضي، فلسفه، علوم ادبي، دين شناسي، موسيقي، نواختن رباب و سرودن شعر، بازي شطرنج و فنون شعبده‌بازي به چيرگي شگفت‌انگيزي دست يافت به طوري كه در طول حيات خود بيش از بيست اثر به فارسي و عربي از خود باقي گذاشت. او مدتي در شهرهاي «سيواس» و «ملطيه» به شغل قضاوت اشتغال داشت و در زماني ديگر از طرف تكودار، ايلخان مغول به سمت سفارت، همراه اتابك پهلوان به مصر نزد ملك قلادون الفي اعزام شد.

كتاب «درة التاج لغرة‌الدباج» يكي از مهم‌ترين آثار علامه قطب‌الدين است. اين كتاب دانشنامه‌اي است فلسفي به معناي «علم‌العلوم». كتاب درةالتاج (۷۰۵-۶۹۳) پس از شفاي ابن سينا مهم‌ترين كتاب جامعي است كه در فلسفه تأليف شده است و به طور كلي دوازده رشته از علوم و از آن جمله موسيقي را در برمي‌گيرد.

كتاب «نهاية الأدراك في دراية الأدراك» ديگر اثر وي است كه به زبان عربي، در زمينه نجوم و هيئت نگاشته شده است و داراي ۴ مقاله؛ مقدمات، هيئت اجرام، زمين و مقادير اجرام است. هم‌چنين داراي مطالب جديدي درباره مكانيك، زمين‌شناسي، هواشناسي و نور و مباحثي درباره نظرات كيهاني ابن هيثم و ابوبكر محمدبن احمد خرقي است.

از ديگر تأليفات وي مي‌توان به اين موارد اشارت داشت: تحفة الشاهيه (به عربي، در نجوم و هيئت)، ترجمه فارسي كتاب اصول اقليدس از خواجه نصير در هندسه، اختيارات مظفري (به فارسي، در نجوم و هيئت)، رسالة في حركة الدرجه في النسبه بين المستوي و المنحني (منسوب به علامه، در هيئت و رياضي).

هم‌چنين وي صاحب آثار ديگري چون شرح كتاب حكمة‌الأشراق از شهاب‌الدين سهروردي (از اين روست كه او را فيلسوف اشراقي دانسته‌اند.)، تحفة السعديه (شرحي بر كتاب قانون در طب از ابن سينا)، شرح كتاب مفتاح العلوم از سكاكي (مفاتح المفتاح)، شرح كتاب مختصر الأصول از ابن حاجب (در فقه)، رساله در تحقيق عالم مثال (درباره عالم مثال، معاد جسماني و كيفيت آخرت.)، رساله فعلت فلاتلم (در هيئت)، شرح كتاب روضه‌الناظر از خواجه نصير طوسي و اجوبه‌المسائل (در طرح چند پرسش و ابهام فلسفي) نيز هست.

قطب‌الدين شيرازي داراي انديشه‌هاي سياسي نيز بوده است به صورتي كه كتاب‌ها در اين رابطه تأليف شده است. براي نمونه كتاب «انديشه سياسي قطب الدين شيرازي» به قلم مرتضي يوسفي راد كه زير نظر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي و پژوهشكده علوم و انديشه سياسي منتشر شده است.

قطب الدين شيرازي در عرصه سياست بيش از گذشتگان خود هم‌چون ابن سينا نظرياتش را از جرگه فلسفه محض خارج كرده و آن را به دين و شريعت مرتبط ساخته‌ است. كتاب «انديشه سياسي قطب الدين شيرازي» نخستين پژوهشي است كه به بررسي انديشه‌هاي سياسي وي مي‌پردازد.

در اين پژوهش افزون بر ديدگاه‌هاي او درباره انسان سياسي، چيستي سياست، منشأ و مراتب آن، و چيستي فلسفه سياسي و نظريات وي در باب دولت و تحول آن، به ريشه‌يابي نظريات او در لابه‌لاي آراي فلاسفه اسلامي پرداخته شده است.

در اهميت و ارزش آراي سياسي او بايد گفت، نظريات سياسي وي متأثر از مباني معرفت‌شناسي و هستي‌شناختي بوده و ترسيم‌گر يك نظام سياسي مطلوب است. در اين نظام، دولت با اجراي سياست‌هاي مطلوب، متكفل هدايت جامعه به سوي كسب فضايل و كمالات است.*

* منابع: دانشنامه ويكي پديا، كتاب «انديشه سياسي قطب الدين شيرازي» به قلم مرتضي يوسفي راد، برگرفته از پايگاه اطلاع‌رساني پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي.
جمعه 5 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 236]