؛ضرورت ايجاد كمربندهاي سبز در شهرهاي جنوبي فردا خيلي دير است

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: ؛ضرورت ايجاد كمربندهاي سبز در شهرهاي جنوبي فردا خيلي دير است
؛توفان شن عربستان ايران را تهديد مي كند
؛تغييرات محسوس اكولوژيك در جنوب وجنوب شرقي كشور، به ويژه استان خوزستان و استان سيستان و بلوچستان موجب شده است كه بسياري از فعاليت هاي اقتصادي و اجتماعي در اين استان ها متوقف و شرايط عادي زندگي مختل شود.

در آخرين اخبار، لغو تمام پروازها و حركت كشتي ها را در آبادان و خرمشهر خبرگزاري ها مخابره و علت آن را افزايش ذرات گرد و غبار در هواي استان خوزستان اعلام كردند.

«فارس» به نقل از مقامات اطلاعات پرواز فرودگاه بين المللي آبادان از لغو ٣ پرواز در مسيرهاي تهران-آبادان، شيراز-آبادان و آبادان به جزيره خارك خبر داد و مسئول فروش بليت كشتي مسافربري نگين خرمشهر نيز از لغو حركت اين كشتي در مسير رفت و برگشت خرمشهر-كويت خبر داد.ميزان ذرات گرد و غبار موجود در آبادان و خرمشهر، ٦ برابر بيش از حد مجاز است كه اين موضوع باعث كاهش شديد ديد در اين شهرها شده، به طوري كه تردد مردم و خودروها به شدت كاهش يافته است.

از آذربايجان شرقي نيز خبر مي رسد كه مديركل حفاظت محيط زيست استان از ٣ برابر شدن حد استاندارد گرد و خاك در هواي اين استان خبر داده و افزوده است: كارشناسان هواشناسي علت اين وضعيت را تغييرات جوي و انتقال گرد و غبار از مرزهاي غربي كشور مي دانند.

«بيوك رئيسي» از شرايط خيلي خطرناك در شهر تبريز سخن گفته و تاكيد كرده است: ميزان ذرات معلق هوا بالاتر از ٦٠٠ ميكروگرم در مترمكعب است كه اين حكايت از آلودگي هوا و استقرار شرايط خيلي خطرناك مطابق با جدول شاخص آلودگي هوا و استانداردهاي بهداشت جهاني دارد و در چنين شرايطي به دليل نقش عوامل طبيعي در ايجاد آلودگي هوا و غيرقابل كنترل بودن آن، نمي توان با تشكيل كميته اضطراري كاهش آلودگي هوا، اقدام خاصي را براي كنترل منابع انتشار آلاينده ها انجام داد.

اما اين شرايط نوظهور به چه دليل بر اقليم كشور تحميل شده است؟ دورنماي اين وضعيت بر آب و هواي كشور چيست؟ و به راستي براساس آنچه مديركل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي گفته، آيا هيچ اقدام عملي براي كاهش آلودگي هوا (گرد و خاك) امكان پذير نيست؟

؛چند تيتر، چند خبر
؛تنها از ابتداي سال جاري چند خبر مربوط به گرد و غبار روي تلكس خبرگزاري ها ارسال شد.

- به علت ١٧ برابر حد طبيعي شدن ذرات معلق در هواي استان خوزستان، امتحانات داخلي آموزشگاه ها، اعزام شناورهاي صيادي به دريا در آبادان و پروازهاي بين المللي از فرودگاه اهواز و آبادان لغو شد (ارديبهشت ٨٧)

- محور زابل-زاهدان به علت توفان و گرد و غبار شديد و نبود ديد كافي از ساعت ... تا اطلاع ثانوي، بسته شده است (شهريور ٨٧).

-مديركل هواشناسي استان بوشهر از استمرار پديده گرد و غبار در فضاي اين استان تا روز ... اطلاع داد. گرد و غبار دراين استان باعث كاهش ديد تا يك هزار و ٢٠٠ متري شد. (تيرماه ٨٧)

گرد و غبار در مشهد به همراه توفان شن و وزش باد موجب ترس و وحشت شهروندان مشهدي شد. (خرداد ٨٧)

يك كارشناس منابع طبيعي در تحليلي درباره ماهيت پديده گرد و غبار در جنوب مي گويد: كاهش شديد بارندگي در منطقه (خوزستان)، خشك شدن قسمت هاي زيادي را از تالاب هاي مسير جريان باد از جمله هورالعظيم در پي داشته است، علاوه بر آن، كم شدن آب و تغيير مسير رودخانه هاي دجله و فرات از ديگر عوامل بروز گرد و خاك در خوزستان است و متاسفانه در اين سال ها نه تنها رايزني مناسبي با كشورهاي همسايه در اين زمينه انجام نشده است، بلكه اخيرا دولت با واگذاري ٧ هزار و ٥٢٠ هكتار از زمين هاي تالاب هورالعظيم به وزارت نفت، دست اين وزارت خانه را براي عمليات اكتشاف و استخراج نفت در اين مناطق باز گذاشته است. در حالي كه از دولت انتظار مي رفت كه اگر «آب آورد» سد كرخه را به تالاب كاهش مي دهد، براي حفظ زيست بوم منطقه، راهكار زيست محيطي مناسبي را ارائه دهد و بيش از پيش از خشك شدن تالاب هورالعظيم كه مانع مهم انتقال خاك و غبار از بيابان هاي عربستان و عراق است، جلوگيري كند.

؛يك پديده منطقه اي
؛گرد و غبار هوا كه در اصطلاح هواشناسي به آن Dust haze گفته مي شود، ذرات خاك معلق در فضاي نزديك زمين است و در نوع حاد آن كاهش شديد ديد افقي، لغو پروازها، افزايش بار ترافيكي و حوادث رانندگي و از همه مهم تر سلامت انسان را به خطر مي اندازد و بيماري هاي تنفسي را تشديد مي كند.

ناپايداري جوي در سرزمين هاي خشك و صحرايي عربستان و عراق و توام شدن آن با جريان هاي شمالي موجب شده است كه ابتدا كشور عراق و پس از آن بخش هاي جنوبي كشورمان تحت تاثير اين پديده قرار گيرد و ناپايداري جوي در اين استان ها به وجود آيد.

؛اولين نتيجه حذف پوشش گياهي
؛«كاردان»، كارشناس ارشد محيط زيست درباره چگونگي وقوع گرد وغبار در استان هاي جنوبي مي گويد: وقوع توفان شن در صحراهاي عربستان و بيابان هاي مجاور با كويت و عراق يك پديده طبيعي است و تا چند سال پيش اين پديده محدود به همين نقاط بود اما در سال هاي اخير اتفاق مهمي در عرصه هاي طبيعي جنوبي كشورمان رخ داده و آن از بين رفتن يا تنك شدن پوشش هاي گياهي اين مناطق است كه موجب شده پديده گرد و غبار در استان ها ظاهر شود.وي توضيح مي دهد: گرد و غبار خوزستان و بوشهر منشاء سطحي دارد يعني اختلاف فشار موجب ايجاد جريان باد و نيروي باد با برخورد با سطح زمين موجب حمل ذرات خاك و شن مي شود كه اين موضوع در سطح وسيع جريان هاي ناپايدار گرد و خاك و غبار را در شهرها به وجود مي آورد.اين كارشناس درباره اين كه چرا در سال هاي گذشته اين وضعيت در استان هاي جنوبي مشاهده نمي شد، مي گويد: پوشش گياهي مانع مهمي در كاهش توان حمل ذرات خاك و شن توسط باد است.

در سال هاي گذشته گردوغبار صحراي عربستان در استان هاي جنوبي كشور به ويژه خوزستان و بوشهر به شكل گردوغبار سطحي مشاهده مي شد و پوشش گياهي مانع از گسترش اين پديده در فضاي بالاتر از سطح زمين مي شد اما چون پوشش گياهي در مناطق جنوبي كشورمان ضعيف شده يا از بين رفته است، توفان هاي شن و خاك عربستان سطح وسيعي را از منطقه تحت تأثير قرار داده و اين كشورها را با مشكل مواجه كرده است.

«كاردان» تقويت پوشش گياهي منطقه و ايجاد كمربندهاي سبز را در شهرهاي جنوبي يك راهكار علمي مي داند و مي افزايد: اين اصل به اثبات رسيده كه بوته زارها و جنگل هاي مصنوعي نقش اساسي را در جلوگيري از گسترش و حتي ايجاد توفان شن ايفا مي كنند و مي توان با تقويت مراتع مجاور با مرزهاي عربستان و عراق و احداث جنگل «دست كاشت»، به خوبي به مهار توفان هاي شن پرداخت.

؛حاشيه هاي گردوخاكي
؛با بروز اولين دوره گردوخاك در استان خوزستان كه اواسط پاييز سال گذشته روي داد، شايعه هايي دهان به دهان در ميان مردم چرخيد مبني بر اين كه اين گردوخاك آلوده به مواد شيميايي و راديواكتيو و براي سلامتي انسان و بهداشت محيط زيان آور است.

اين گفته ها بارها و بارها تكرار شد و بروز برخي بيماري ها در ميان دام هاي شهرستان خرمشهر و آبادان (كه در واقع ناشي از تغيير فصل بود) به اين شايعه دامن زد تا اين كه برخي مقامات بهداشتي و زيست محيطي استان به شدت اين شايعات را رد كردند و متعاقب اين تكذيب، شايعه ديگري در خوزستان پخش شد مبني بر اين كه دو تن از محققان دانشگاه شهيد چمران اهواز، با مطالعه ذرات گردوغبار به مقادير قابل توجهي از عناصر راديواكتيو و ... دست يافته و آلوده بودن خاك و گردوغبار صادراتي عربستان و عراق را به خوزستان تاييد كرده اند.آن تكذيب و اين تاييد البته خود از حاشيه هاي گرد و خاكي غبار خوزستان به شمار مي رود.

؛خشكسالي، متهم رديف اول

؛ابزار نداريم
؛«شاهپور رستمي» دبير حوادث غيرمترقبه استانداري خوزستان در واكنش به شرايط فوق العاده و اقدامات استانداري در قبال بروز گردوغبار در حوزه مأموريت خود مي گويد: محاسبه ميزان گردوخاك در هوا روندي طولاني است و هواشناسي پس از ارسال اطلاعات به محيط زيست به ارقامي درباره ميزان گردوغبار در هوا دست پيدا مي كند بنابراين ابزار سريع محاسبه ميزان آلودگي را در ا ختيار نداريم.

وي از برنامه هاي آينده استانداري در اين خصوص مي گويد: قرار است سيستم هاي محاسبه سريع تر آلودگي هوا با همكاري دانشگاه، سازمان هواشناسي و محيط زيست تهيه و به كارگيري شود.

«رستمي» از انتظار مردم خوزستان براي اعلام سريع آلودگي نيز مي گويد: مردم انتظار دارند كه برخي اقدامات را استانداري تدارك ببيند مثلا با بروز گردوغبار، مدارس و ادارات را تعطيل اعلام كند درحالي كه تعطيلي ها كمكي به بهبود شرايط نمي كند ضمن اين كه تعطيل كردن نهادها موجب ضرر به اقتصاد كشور مي شود.

؛جنوب خراسان را هم دريابيد
؛يك كارشناس هواشناسي شاغل در استان خراسان رضوي كه تمايلي به ذكر نام خود ندارد با تاكيد بر افزايش گردوغبار در جنوب خراسان نيز تحليل جالب توجهي از افزايش گردوغبار دارد.

وي مي گويد: تپه ماهورها و مراتع از بين رفته جنوب خراسان و خراسان جنوبي (اطراف قاين، فردوس، بيرجند، سربيشه و نهبندان) حدود ٣٠ سال پيش مالچ پاشي و در آن گونه هايي از گياهان سازگار با اين مناطق كشت شد اما متأسفانه در سال هاي اخير كه مناطق جنوب خراسان دچار خشكسالي شد، هجوم دام به اين مناطق از يك سو و تخريب انساني (بوته كني) از سوي ديگر، تعادل به وجود آمده را در اين مناطق برهم زد و عملا اين مناطق دچار بيابان زايي شد.

اين كارشناس ادامه مي دهد: اين وضعيت شرايطي را به وجود آورد كه شبيه بيابان هاي مرزي عربستان و عراق است و به نظر من جنوب خراسان و خراسان جنوبي نيز در معرض تهديد افزايش شديد گردوغبار طي سال هاي آينده قرار دارد و از هم اكنون بايد چاره انديشي شود و بهترين راه، احياي مراتع و مالچ پاشي مجدد نقاطي است كه ٣ دهه قبل مالچ پاشي شده بودند.

به هرحال واقعيت اين است كه پديده گردوخاك و اشباع فضاي شهرها توسط غبار از پديده هايي است كه بسياري از كشورها با آن مواجهند و براي كم كردن خسارات ناشي از اين وضعيت به اقدامات علمي و عملي دست زده و نتايج مثبتي هم به دست آورده اند. محاسبات نيز نشان مي دهد كه هزينه جلوگيري از اين پديده به مراتب كمتر از هزينه و خسارتي است كه گردوخاك بر اقتصاد كشور تحميل مي كند. بنابراين با اعمال برخي مديريت هاي زيست محيطي و به كارگيري تجارب ديگران مي توان به راحتي هجوم گردوغبار را به شهرها كنترل كرد.
چهارشنبه 3 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 259]