مدرس دانشگاه فردوسي: نهج‌البلاغه يك منشور اصلاح طلبي در اسلام است رسيدن به اهداف حكومت از ديدگاه علي(ع) اصل است

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: مدرس دانشگاه فردوسي: نهج‌البلاغه يك منشور اصلاح طلبي در اسلام است رسيدن به اهداف حكومت از ديدگاه علي(ع) اصل است
خبرگزاري دانشجويان ايران - مشهد
سرويس: فقه و حقوق - فقه

عضو هيات علمي دانشكده الهيات دانشگاه فردوسي گفت: از ديدگاه حضرت علي(ع) اصل حكومت نيست بلكه اصل رسيدن به اهداف حكومت است،اهدافي كه حكومت براي آنها شكل مي‌گيرد، و حكومت تا زماني مقدس است كه بتواند به اهداف خود دست پيدا كند.

به گزارش ايسنا- منطقه خراسان، دكتر عبدالرحيم قنوات در همايش "اخلاق، آزادي، عدالت در مكتب علي(ع)" كه از سوي سازمان دانشجويان جهاد دانشگاهي مشهد در تالار فردوسي جهاد دانشگاهي برگزار شد، در خصوص "آزادي در مكتب علي(ع)" اظهار داشت: آزادي به مفهومي كه امروزه در علوم اجتماعي يا سياسي مطرح است، در تاريخ مطرح نبوده است.

وي تصريح كرد: اين مساله به دليل وجود حكومت‌هاست اما تعريف نشده بوده و از سوي ديگر مقايسه ميان حكومت‌ها در دوره‌هاي مختلف امر نادرستي است چرا كه به دليل متفاوت بودن شرايط، قياس مع‌الفارق خواهد بود.

عضو هيات علمي دانشكده الهيات دانشگاه فردوسي افزود: دوران چهار خليفه اول پس از پيامبر(ص) كه به خلفاي راشدين معروف بودند، به لحاظ وجود مشتركات زماني و مكاني تا حدودي قابل قياس است؛ خليفه اول با مخالفان به شدت برخورد مي‌كرد و از جمله در برابر امام تنها به دليل بيعت نكردن ايشان فشارهاي سياسي و اقتصادي وارد كرد كه سرانجام اين فشارها موجب بيعت امام علي(ع) و شيعيان شد؛ از سوي ديگر خليفه اول از باج دادن به مخالفان خود نيز ابايي نداشت، چنانكه در قبال ابوسفيان اين گونه رفتار مي‌كرد.

وي با بيان اين‌كه در آغاز كار خليفه دوم، مخالفت خاصي با خلافت وي صورت نگرفت، گفت: در اين دوران هم موضوع خلافت تثبيت شده بود و هم مسلمانان درگير جنگ‌هاي خارجي بودند، با اين وجود در اين زمان يكي از مخالفان ابوبكر و عمر به طرز مشكوكي به قتل رسيد اما شايد بتوان مشكل‌ترين بخش كار خليفه دوم در ارتباط با آزادي‌هاي مخالفان را در زمان انتخاب خليفه سوم دانست كه وصيت مي‌كند كساني كه با نظر شورا مخالفت كنند بايد به قتل برسند كه اين حكم حتي در نظر اهل سنت هم اقدام عجيبي است.

وي دولت عثمان را دولتي قبيله‌اي دانست و اظهار داشت: دستگاه خلافت از برخورد شديد با مخالفان ابايي نداشت كه از جمله آنها مي‌توان به تبعيد كردن مخالفان يا كتك زدن مخالفان در ملاء عام يا قطع حقوق مخالفان اشاره كرد، همچنين براي كساني كه از مصر براي اعتراض به سياست‌هاي مالي، اقتصادي و اجتماعي آمده بودند، دستور قتل صادر كرد؛ فشارهاي اجتماعي در دوران عثمان به حدي بود كه شورش در گرفت و منجر به قتل خليفه شد.

قنوات با اشاره به اين‌كه در دوراني كه حضرت علي(ع) خلافت را به دست گرفتند، شرايط اجتماعي و سياسي نسبت به سال‌هاي گذشته بسيار بهتر شده بود، تصريح كرد: در اين شرايط با آن كه امام هدف انجام اصلاحات سياسي و اجتماعي را داشت اما توفيق چنداني نيافت. از جمله اين اصلاحات مي‌توان بحث به رسميت شناختن حقوق مخالفان اشاره كرد كه هر كس در پذيرش يا عدم پذيرش اقدامات دولت خليفه آزاد بود و فشاري بر آنان تحميل نمي‌شد و از سوي ديگر امام علي(ع) اعتقاد داشت تا زماني كه مخالفان علنا عليه حكومت دست به اقدام نزده‌اند، نمي‌توان آنها را مجازات كرد.

استاد گروه تاريخ و تمدن دانشكده الهيات دانشگاه فردوسي مشهد در بيان برخورد امام با مخالفان فعال اظهار داشت: حضرت علي(ع) اعتقاد داشت در برخورد با مخالفان فعال نبايد افراط كرد، در اين زمينه مي‌توان به توصيه‌هاي ايشان به سربازان در مورد دشمنان اشاره كرد. علاوه بر اين امام(ع) به حقوق زندانيان هم توجه مي‌كرد و معتقد بود بايد به شرايط زندانيان دقت شود چرا كه زنداني هم حقوقي دارد؛ حتي اعتقاد داشت محكومين هم حقوقي دارند از جمله اين كه نبايد محكومين را به شيوه‌هاي غير معمول كشت و مجازات كرد.

دكتر عبدالرحيم قنوات آزادي همراهان امام براي شركت در جنگ را از ديگر مواردي دانست كه حضرت علي(ع) به آن توجه مي‌كرد و تصريح كرد: دولت امام از اين بابت نسبت به خلفاي پيش از خود بسيار متفاوت عمل مي‌كند و كارنامه بسيار متفاوتي را عرضه مي‌كند. ايشان هيچ يك از هواداران خود را وادار به شركت در جنگ نمي‌كرد و از كساني كه ابهام داشتند، مي‌پذيرفت كه در جنگ شركت نكنند. از سوي ديگر امام علي(ع) حاضر به باج دادن به مخالفان نيز نبود و معتقد بود نبايد به بهانه اصلاح ديگران به فساد خود پرداخت.

وي افزود: به بيان ديگر نهج‌البلاغه يك منشور اصلاح طلبي در اسلام است كه هميشه مورد استناد بوده و هست و مي‌توان مفاهيم بلند موجود در نهج‌البلاغه را براي حركت‌هاي مثبت سياسي، اقتصادي و اجتماعي طرح كرد.

قنوات همچنين مشكل اصلي جامعه امروز را درباره امام علي(ع) نشناختن ايشان و حكومت ايشان دانست و گفت: با وجود آنكه در جامعه ما از امام علي(ع) سخن زياد گفته مي‌شود، اما هنوز راه زيادي مانده است تا همه ابعاد حيات سياسي، اجتماعي، فردي و اعتقادي ايشان را بشناسيم.

انتهاي پيام
سه شنبه 2 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 585]