فرزندانمان را پژوهشگر بار آوريم‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: فرزندانمان را پژوهشگر بار آوريم‌

براي اينكه فرزندان خود را پژوهشگر و محقق بار آوريم، ابتدا بايد در معلمان ايجاد انگيزه كنيم.‌

از اين رو، يكي از كاركردهاي پيچيده و نهان آموزش و پرورش، مبحث انگيزش است.گرچه اطلاعات ما درباره انگيزش اصولا توصيفي است ولي از روي كاركردها و رفتارهاي بعد از يادگيري ما پي به انگيزش در افراد برده‌ايم.انگيزش مبحثي بسيار وسيع است كه حوزه‌هاي علايق، كنجكاوي، نيازها، رغبت‌ها و حتي حيطه عاطفي را در بر مي‌گيرد. اصولا آنچه مهم است اين است كه وجود داشته‌اند شرايط مساوي در آموزش و آموخته‌هاي عده‌اي كمتر از عده‌اي ديگر بوده است. آنچه مسلم است اين وجود انگيزه‌هاي متفاوت بوده كه باعث شده حركت بسوي دستيابي به هدفها سريعتر بشود.

گرچه عامل وراثت و محيط يا هوش و غني‌سازي محيط آموزشي و بهبود روشهاي تدريس تا اندازه زيادي در بهبود وضع ‌آموزشي تاثير دارد ولي قلب آموزش و پرورش انگيزش است و تا انگيزه نباشد هيچ كس هيچ چيزي را ياد نخواهد گرفت. انگيزش حالت كلي تمايل به پيشرفت تحصيلي است و انگيزه در حالت اختصاصي نسبت به درس خاص است.‌

امروز بايد با نگاهي عميق‌تر و باتوجه به افقهاي جديد روانشناسي علايق و خواسته‌هاي دانش‌آموزان براي معلم بهتر شناخته شود. امروز مي‌دانيم هر روش تدريس تا چه اندازه در پيشبرد هدفهاي ما موثر خواهد بود و چه مزايايي داشته و چگونه مي‌توانيم به غني‌سازي تجارب كمك كنيم. معايب هر روش و محاسن آنها را نيز مي‌دانيم بنابراين هيچ راهي براي كاستي نبايد وجود داشته باشد.دادن موضوعات درس با زندگي روزمره و تجارب گذشته بخش مهمي از تحريك حس كنجكاوي و سوق‌دادن علايق و ايجاد تجربيات غني و ناب است.

معلم با دادن فعاليتهاي مكمل و فوق برنامه و تشويق به يادگيري اكتشافي و روشهاي تدريس نمايشي و ايفاي نقش، الگوهاي حل مساله باعث مي‌شود دانش‌آموزان محور فعاليتهاي آموزش قرار گرفته و براي يادگيري رغبت، انگيزه و كنجكاوي لازم را پيدا كنند.

نمي‌توان به دانش‌آموزان بدون دادن قوت قلب و هدفهاي در سطوح متوسط و تقويت حس موفقيت در آنها انتظار داشت به هدفهاي بزرگ و والا نايل آيند. بايد هدفها در سطح پيچيدگي متوسط و با ارتباط با مسايل روزمره زندگي و باتوجه به علايق كودكي در دبستان با قصه، داستان، نمايش، شعرهاي كودكانه (ادبيات كودك) و در دوران راهنمايي باتوجه به روان‌شناسي بلوغ و رشد شناختي، علايق آنها را هدايت كرد و آنان را افرادي كنجكاو و پژوهشگر بار آورد.‌

دانش‌‌آموزي كه تاكنون طعم موفقيت و صلاحيت خود را نچشيده و خود را باور ندارد نمي‌تواند اعتماد به نفس لازم براي پيشرفت و تغيير را كسب كند. معلم در اين زمان بايد براي اين دانش‌آموزان شرايطي را مهيا كند تا باور كنند كه (مي‌توانند) و برنامه‌ريزي آموزشي هم يعني فراهم‌آوردن فرصتهاي آموزشي براي يادگيري نه انتقال دادن مطلب و يا ايجاد يادگيري طوطي‌وار با تكرار و تمرين.‌آنچه مهم است اينكه يادگيري براي يادگيري است. يعني معلم به دانش‌آموز ياد بدهد كه چگونه ياد بگيرد - يعني ياد گرفتن راه چگونه و اين راه مهمترين انگيزه كسب دانش و تحقيق و پژوهش است و مطلب ديگر اينكه يادگيري براي با هم زيستن است (يادگيري مشاركتي) كه اين كار ميسر نمي‌شود مگر با فعاليتهاي گروهي بچه‌ها در داخل و خارج كلاس كه يادگيري را بسيار جذاب‌تر و شيرين‌تر مي‌كند. چون از استعدادهاي خود و ديگران بهره مي‌گيرند و خود را در گروه شكوفا مي‌كنند و نيز مي‌آموزند براي زندگي آينده نيازمند به كمك و ياري به هم ديگر هستند.

يكي از راههاي افزايش انگيزه در معلمان و دانش‌آموزان به ارتباط ميان آنها برمي‌گردد. معلم با انگيزه دانش‌آموز را با انگيزه مي‌كند و دانش‌آموزان با انگيزه مي‌توانند انگيزه معلم را افزايش دهند.‌

ضمنا عوامل مشتركي در انگيزه معلم و دانش‌آموز وجود دارد مثل تنوع روشهاي تدريس مثل روشهاي بحث و گفتگو، روش اكتشافي، مطالعه با يكديگر و يادگيري با هم كه همين فعاليتهاي مكمل و فوق برنامه باعث ظهور و بروز خلاقيتها و علاقه بيشتر معلمان به مهارتهاي حرفه‌اي شده و از سوي ديگر محيط يادگيري را از حالت خسته و بي‌روح اجباري خارج مي‌كند و راههاي متعددي براي يادگيري گشوده مي‌شود و به اين ترتيب دانش‌آموز محور فعاليتهاي يادگيري قرار گرفته و يادگيري از حالت ايستا به حالت فعال و پويا تبديل مي‌شود و نقش معلم به عنوان كسي كه باعث ايجاد فرصت آموزشي شده ارتقاء مي‌‌يابد و يادگيري براي يادگيري، يادگيري براي زيستن و يادگيري براي با هم زيستن تحقق مي‌يابد.

منبع: يادداشتهايي درباره نظريه‌هاي انگيزش در آموزش و پرورش - دكتر اكبر شعاري‌نژاد - چاپ اول 1378

تهيه‌كننده: صديقه ميرزائي‌كندري فرهنگي منطقه3 ‌‌

يکشنبه 31 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 405]