آغاز مقاومت

واضح آرشیو وب فارسی:حيات: آغاز مقاومت
تهران - حيات

مقدمات شروع جنگ عليه ايران
غرب كشور و به ويژه قسمت شرقي بين النهرين هميشه شاهد جدال هاي مرزي در طول تاريخ بوده است و اين بار با استقرار نظام جديد التاسيس جمهوري اسلامي، رژيم عراق با تصور اينكه نظام نوپاي ايران ضعيف است و مي تواند با تجاوز به ايران آن را از پاي در بياورد تصميم به حمله مي گيرد. هر چند رژيم عراق و رييس دولت آن (صدام) فاقد عقلانيت و منطق براي حمله بود اما علل اصلي اين تجاوز را مي توان اينچنين برشمرد:
الف) تحريك استكبار جهاني به سركردگي آمريكا به دلايل زير:
1- به خطر افتادن منافع آمريكا با پيروزي انقلاب اسلامي
2- خشم ناشي از اشغال لانه جاسوسي
3- شكست در عمليات طبس
ب) اوضاع سياسي ايران و حاكميت ضعيف دولت موقت كه تا سقوط بني صدر موجب تضعيف جمهوري اسلامي شده بود.
ج) اوضاع نابسامان اقتصادي به واسطه تحريم ها و كاهش فروش نفت
د) توسعه طلبي صدام با توجه به افزايش توان نظامي اش در مقابل ايران.
رژيم بعث عراق اهداف ويژه اي را با حمله به ايران دنبال مي كرد كه عبارتند از حاكميت مطلق بر اروند رود، تصرف جزاير سه گانه تنب بزرگ، تنب كوچك و ابوموسي، تجزيه استان خوزستان ، دستيابي به ارتفاعات غرب كشور به ويژه ميمك و سرنگوني نظام نوپاي جمهوري اسلامي ايران.
اقدامات عملي عراق براي تجاوز تا قبل از 31/6/59 با 636 مورد نقض مكرر حريم هوايي،‌ زميني و دريايي و همچنين لغو يك جانبه قرارداد الجزاير در تاريخ 26/6/59 انجام گرفت و بدين ترتيب طبل جنگ در تاريخ 31/6/59 از سوي عراق به صدا در آمد.

آغاز حمله (31/6/59)
سرانجام تهاجم سراسري عراق در تاريخ 31/6/59 با محور قرار دادن حمله گسترده زميني و در حمايت تجاوزات هوايي و دريايي آغاز گرديد. نيروي زميني عراق در آغاز تجاوز داراي 12 لشگر و 5 لشگر زرهي، 5 لشگر پياده، 2 لشگر مكانيزه) و 45 تيپ مستقل (10 تيپ پياده، يك تيپ زرهي، يك تيپ مكانيزه، 3 تيپ نيروهاي مخصوص، 10 تيپ گارد رياست جمهوري و 20 تيپ گارد مرزي) بود.
در روزهاي نخست حمله، عمده قواي عراق از محورهاي شلمچه، طلاييه، تنگه چزابه، دزفول براي اشغال خوزستان وارد خاك ايران گرديد. تبليغات عراق براي عظيم نشان دادن جنگ آغاز شد كه يكي از آنها تغيير نام شهرها و ادغام شبكه هاي برق، پست و تلفن به شرح زير بوده است:
سوسنگرد به خفاجيه- خرمشهر به محمره- آبادان به عبادان- خوزستان به عربستان
مقاومت نيروهاي مسلح ايران با همراهي آحاد مردم نيز آغاز شد با توجه به اينكه سپاه پاسداران تمام توان خود در مبارزه با ضد انقلاب داخلي و تامين امنيت شهرها و نبرد با ضد انقلاب در كردستان به كار گرفته بود، نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي به دفع تجاوزهاي اوليه دشمن پرداخت.
همچنين نيروهاي بسيج مردمي بدون سازماندهي و خودجوش و يا به صورت منسجم به وسيله سپاه پاسداران سازماندهي و همدوش با ارتش به مقابله با دشمن پرداخته و عزم و اراده ملي ايران را براي دفاع تجاوز نشان دادند.
مهمترين نتايج مقاومت در برابر تجاوز اين بود كه نيروهاي عراق نتوانستند از اروند رود استفاده نظامي و غير نظامي كنند. آبادان تنها به يك محاصره ختم شد و در تجاوز به اهواز نيز در 15 كيلومتري اين شهر متوقف شدند. سوسنگرد از اشغال درآمد و تلاش در جبهه شمال غرب عقيم ماند و به نتيجه نرسيد. اما بستان، مهران، موسيان، نفت شهر و سومار به دليل نزديك بودن به مرز اشغال شد.

عمليات پدافندي قصر شيرين (31/6/59)
لشگر 81 زرهي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران در اين عمليات به همراه رزمندگاني از سپاه عشاير منطقه و پشتيباني هوانيروز و نيروي هوايي ارتش ايران توانست دشمن را زمين گير كند و دشمن در ارتفاعات گاوميشان، كوره موش، قراويز، بازي دراز، تنگ حاجيان، چرميان، داربلوط، بان سيران، كله جوب، سارات ها، تنگ بيجار، تنگ بينا، ذيل و كنجانچم (منطقه عمومي غرب) حركتش متوقف گرديد.
ماموريت مذكور در حالي انجام شد كه كاهش استعداد پرسنلي ناشي از تقليل خدمت وظيفه را شاهد بوديم. اما همراهي سپاه و نيروهاي خودجوش باعث شد كه دشمن متجاوز نتواند به نتيجه برسد. نتيجه اين عمليات انهدام 40 درصدي لشگر 6 زرهي عراق و تلفات 20 درصدي گردان يك تيپ 22 لشگر 8 پياده كردستان عراق بود.
ارتش عراق در تلاش بود كه قصر شيرين، سرپل ذهاب و گيلانغرب را در خاك ايران تصرف كند كه با مقاومت ايران تنها قسمت كمي از اهداف آنها تصرف شد و از دستيابي به همه اهداف تعيين شده باز ماند.

عمليات پدافندي خرمشهر (31/6/59)
تصرف و اشغال خرمشهر به لحاظ اهميت ويژه از نظر سياسي و جغرافيايي در طول هشت سال دفاع مقدس توسط عراق نقطه عطف حملات عراق بوده است. نيروهاي عراقي در محور شلمچه خرمشهر در حاليكه توانايي كافي جهت عبور از رودخانه و حركت در خشكي را داشتند، با ساتفاده از امكانات خود توسط لشگر 5 مكانيزه در روز 31/6/59 هجوم گسترده اي را به طرف خرمشهر آغاز كردند. اين هجوم همراه با حمايت هوايي و آتش توپخانه بود كه تمام مناطق خرمشهر را مورد حمله قرار داد. يگان هايي از لشگر 92 زرهي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران از جمله گردان 151 با رشادت سرگرد شهيد مصطفي كبريايي همراه با نيروهاي سپاه پاسداران و نيروهاي داوطلب مردمي و تكاوران دريايي و يگان هاي ديگر به صورت پراكنده در مقابل حمله دشمن مقاومت كردند. دشمن قصد داشت خرمشهر را تصرف و راه خود را براي حركت به طرف آبادان و اهواز از اين محور تسهيل كند و نهايتا به منابع نفتي و صنعتي استان خوزستان دست يابد. مقاومت دليرانه سپاه، ارتش و مردم ايران در طول 34 روز نبرد سنگين و تن به تن حماسه هاي بديعي را از ايثار و شهامت حلق نمود. حماسه اي كه هر چند در تاريخ جنگ نهايتا پايان آن را پيروزي نسبي عراق رقم زده است ولي نبايد پوشيده بماند كه عراق نه تنها نتوانست از طريق آب اقدامي را انجام دهد بلكه بعد از تصرف قسمت شمال غربي خرمشهر در شمال رودخانه اروند مجبور به توقف در كنار پل گرديد و هرگز نتوانست قسمت ديگر خرمشهر را اشغال نمايد و نهايتا پل را در سمت خودش خراب نمود.

31/6/59 عمليات پدافندي سوسنگرد
درگيري در منطقه پاسگاه هاي مرزي سوبله، رشيديه و صفريه در مرز ايران از اوايل شهريور آغاز گرديد و از روز 31 شهريور 59 به مدت هشت روز يكي از سنگين ترين نبردهاي ابتداي جنگ در اين منطقه به وقوع پيوست به حدي كه روز هشتم، نيروي هوايي و هوانيروز ارتش ايران بيشترين توان خود را در پشتيباني هوايي انجام دادند.
تدبير انجام شده مبني بر بكارگيري گروه رزمي 148 از لشگر 77 خراسان از نيروي زميني ارتش ايران در محور حميديه سوسنگرد و ضرباتي كه تيم شكار تانك گروه عمليات نامنظم شهيد چمران به عراق وارد آورد باعث گرديد دشمن از اين محور عقب نشيني نموده و تانك هاي بسياري را از خود به جاي بگذارد، هر چند در اين محور، مناطقي به تصرف دشمن درآمد ولي از نزديك شدن دشمن به اهواز ممانعت به عمل آمده و از الحاق نيروهاي عراقي در منطقه سوسنگرد با نيروهايي كه در جاده اهواز- خرمشهر تا 15 كيلومتري اهواز پيشروي كرده بودند جلوگيري شد.

عمليات پدافندي شمال آبادان- ايستگاه حسينيه 31/6/59
دفاع از خرمشهر و محور شمالي آن در منطقه حسينيه توسط ايراني ها مهمترين موضوع بود كه فكر فرماندهان نظامي وقت را در قبل از پيروزي انقلاب اسلامي ايران به خود مشغول كرده بود و بر اين اساس تاسيسات مرزي بنام دژ از پاسگاه شلمچه تا طلاييه به طول 90 كيلومتر تا سال 1353 احداث گرديد ولي به دليل از بين رفتن سازمان و تجهيزات گردان 151 دژ خرمهشر، با شروع جنگ، اقدام عملي در استفاده از دژهاي ساخته شده ابوذر جهت گرفتن زمان كافي عمليات تاخيري انجام گرديد و به علت مقاومت هاي گردان هاي 151 دژ، گردان 165 مكانيزه، گردان 232 تانك، يگان هاي ژاندارمري خوزستان و نيروهاي مردمي در محور خرمشهر، عراق مجبور شد تلاش ديگري را در ايستگاه حسينيه به طرف اهواز انجام دهد، در طول سه روز تلاش، عراقي ها توانستند 20 كيلومتر پيشروي كرده و خود را به جاده اهواز – خرمشهر برسانند و خرمشهر از شمال مورد تهديد قرار گرفت.
عليرغم تلاش فراوان انجام شده نيروهاي ايراني به دليل از بين رفتن كامل گردان 232 و متلاشي شدن قسمت اعظمي از گردان 151 دژ و 165 مكانيزه در روز 19 مهر ماه 1359 در آبادي مارد دشمن پلي بر رودخانه كارون نصب كرد و با عبور از پل ، خرمشهر را از سمت شمال محاصره نمود.
همچنين يگان هاي عراقي بعد از 19 روز توانستند محوري به طول حدود 50 كيلومتر به طرف ابادان باز كنند، اما در اين منطقه نيز هر چند به صورت محدود موفق به عبور از بهمنشير شدند ولي به دليل مقاومت سرسختانه دلاوران ارتش و نيروهاي مردمي، عقب نشيني نموده و در شمال آبادان متوقف شدند.
در منطقه حسينيه نيز يگان هاي عراقي تا 15 كيلومتري اهواز در داخل خاك ايران نفوذ كردند ولي به دليل مقاومت سرسختانه ايران موفق شدند وارد اهواز شده و در منطقه «دب حردان» ابتداي كارخانه نورد اهواز مواضع پدافندي اتخاذ كردند.

31/6/59 عمليات پدافندي كرخه- شورش
در محورهاي شرهاني،‌ عين خوش و پاي پل كرخه (سرخه نادري) در منطقه جنوب جمهوري اسلامي ايران كه يكي از محورهاي تجاوز عراق در روز نخست جنگ بود تنها تيپ 2 زرهي از لشگر 92 نيروي زميني ارتش ايران مسووليت ايستادگي در مقابل دشمن را به عهده داشت. اين در حالي است كه تيپ هاي 17 و 42 زرهي عراق و تيپ 24 مكانيزه از لشگر 10 زرهي و تيپ 14 مكانيزه از لشگر 9 زرهي به همراه تيپ 10 مستقل زرهي در اين محور به قصد تصرف دزفول و قطع حاده انديمشك – اهواز حمله نمودند.
با مساعدت و تلاش گروه رزمي 138 به تيپ 2 زرهي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران به مدت 7 روز عمليات تاخيري و پدافندي فوق در مقابل دشمن با موفقيت انجام شد.
در اين عمليات يگان هاي لشگر 92 زرهي از ارتش جمهوري اسلامي در منطقه غرب دزفول و شوش عمليات تاخيري انجام داده و توانستند پيشروي دشمن را از خط مرز تا كرانه غربي رودخانه كرخه به عمق 50 كيلومتر به مدت 6 روز به تاخير اندازند و در روز هفتم نبرد قسمي از يگان هاي لشگر در اين منطقه به شرق رودخانه عقب نشيني كرده و دشمن را در غرب رودخانه متوقف نمودند و قسمتي را نيز در غرب پل كرخه به عنوان سر پل را حفظ نموده تا بتوانند در آينده اي نه چندان دور با استفاده از آن عراق را مجبور به عقب نشيني كنند. در اين عمليات تعداد قابل توجهي از نيروهاي دشمن از پاي درآمدند.

2/7/59 عمليات پدافند ميمك و مهران
منطقه ميمك از ديرباز مورد اختلاف مرزي ايران و عراق بوده و عراقي ها توانسته بودند در قرار داد 1975 الجزاير موافقت ايران را براي تحويل دادن قسمتي از ارتفاعات كه به آن سيف سعد گفته مي شود به دست آورند ولي اين انتقال تا زمان پيروزي انقلاب اسلامي صورت نگرفت. ارتفاعات ميمك به دليل وضعيت خاص جغرافيايي منطقه از اهميت ويژه اي برخوردار بوده و عراق از تاريخ 19/6/59 تلاش زيادي را براي بدست آوردن اين ارتفاعات انجام داد و اين ارتفاع چندين بار بين نيروهاي ايراني و عراقي دست به دست شد.
در دوم مهرماه 1359 نيروهاي عراقي با لشگر دوم پياده كوهستاني و تيپ 37 زرهي از دور محور به صورت مانور احاطه اي از مناطق ترساق، هلاله، زرباطيه و مهران به طرف ميمك و كنجانچم هجوم سراسري خود را آغاز كردند و همزمان حمله متقابل نيروهاي ايراني در ميمك اجرا و به وسيله تيپ يك لشگر 81 زريه تلفات سنگيني به دشمن وارد گرديد. در اين نبرد سرگرد زرهي محمد عبيري فرمانده گردان 217 به شهادت رسيد.

پايان پيام
شنبه 30 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: حيات]

[مشاهده در: www.hayat.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 146]