در بزرگداشت شاعر فقيد فلسطين در تهران عنوان شد: شعر درويش نام و آرمان فلسطين را وارد ادبيات جهان كرد

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: در بزرگداشت شاعر فقيد فلسطين در تهران عنوان شد: شعر درويش نام و آرمان فلسطين را وارد ادبيات جهان كرد

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و ادب - ادبيات

مراسم بزرگداشت چهلمين روز درگذشت محمود درويش - شاعر فقيد فلسطيني - عصر چهارشنبه (27 شهريور) در موزه‌ي هنرهاي معاصر فلسطين برگزار شد.

زبان و فرياد مقاومت شاعران فلسطين

به گزارش خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در اين مراسم، بهمن نامور مطلق - دبير فرهنگستان هنر - در سخناني گفت: به دليل نوع ارتباطي كه با فلسطينيان و مسلمانان داشته‌ايم، محمود درويش براي ما داراي ارزش و اعتبار خاصي است.

او تصريح كرد: درويش براي جوانان عرب، اسطوره بود و صحبت‌هايي كه مي‌كرد، نشان مي‌داد كه چقدر با مسائل روز جوانان آشنا بود. درويش زبان و فرياد مقاومت شاعران فلسطين بود كه از كودكي رنج اشغال را كشيده بود.

درويش قلب تپنده‌ي فلسطين بود

سپس فاطمه راكعي - دبير علمي بزرگداشت محمود درويش - سخن گفت و درباره‌ي علت اهميت اين شاعر يادآور شد: او شاعر بزرگي است و آثارش، چه عاشقانه و چه سياسي، در وهله‌ي اول، شعر است و شخصيتش به عنوان شاعري بزرگ تثبيت شده است. دليل ديگر اهميتش، اين‌كه شاعر متعهدي است و اسمش با آرمان‌هاي فلسطين، كه يك ملت مظلوم است، گره خورده است.

راكعي همچنين گفت: درويش در ناحيه‌اي مي‌زيست كه تحت اشغال اسراييل بود، او مي‌نوشت و مدام به زندان مي‌افتاد، و اين باعث شد كه تبعيدي باشد. در كشورهاي مختلف زندگي كرد و در تبعيد، شعرش ارتقا يافت. اين سفرها از نظر شعري، به شعريت شعر او ارتقا داد.

اين شاعر درويش را شاعري ماندگار در عرصه‌ي فرهنگ و هنر دانست و يادآور شد: كساني كه آثار بزرگي به علم و هنر و فرهنگ مي‌بخشند، ميرايي ندارند.

در ادامه‌ي مراسم، ميزگردي با حضور موسي بيدج، حسين گلي، نرگس گنجي و سهيلا صلاحي مقدم درباره‌ي وجوه مختلف شعر و زندگي درويش برگزار شد، كه ساعد باقري اجراي آن‌را برعهده داشت.

در شعرهايش انساني معترض بود

به گزارش ايسنا، موسي بيدج - مترجم شعرهاي درويش - در اين ميزگرد درباره‌ي فلسطين در شعر درويش سخن گفت و يادآور شد: تاكنون 10 كتاب محمود درويش در ايران ترجمه شده است. از اوايل دهه‌ي 50، كسي چون سيروس طاهباز شعر او را ترجمه كرد و به اين سبب در روزگار ما، شاعران و اهالي فرهنگ كه به شعر جهان علاقه‌مندند، درويش را مي‌شناسند.

وي همچنين گفت: به گفته‌ي كارشناسان شعر عرب، درويش آخرين شاعري بود كه هزاران مخاطب را به سمت شب شعرش مي‌كشاند. پيش از او، نزار قباني اين‌گونه بود و اين نشان از محبوبيت درويش داشت. شارون گفته بود، درويش در صف دشمنان ماست؛ اما بايد اعتراف كنم، شعرش را دوست دارم.

بيدج درويش را شاعري چندبعدي دانست و افزود: او هم شعر، هم نثر و هم كار سياسي مي‌كرد. خود درويش مي‌گفت، شاعر در روزگار احتمالات زندگي مي‌كند. يكي از اعتراضاتي كه به او وارد مي‌شد، اين بود كه مي‌گفتند خواهان صلح است، و او مي‌گفت، ببينيد شاعر در شعرش چه مي‌گويد، و او در شعرهايش، انساني معترض بود.

ورود نام و آرمان فلسطين با شعر درويش به ادبيات جهان

اين مترجم ادبيات عرب معتقد است: آن اتفاقي كه در شعر درويش افتاد، اين بود كه نام و آرمان فلسطين با شعر او وارد ادبيات جهان شد. بعد از خروج از بيروت، شعرهايش فرق كرد. قبل از آن، شعر او شعري ريتميك بود، بعد از آن، وزن‌ها نرم‌تر و موسيقي در شعرهايش ملايم‌تر شد. مي‌گفت، به اين نتيجه رسيدم كه شعر نبايد فرياد بزند؛ بلكه بايد تصوير نقاشي كند. بعد از سال 1993، به كشورهاي مختلف رفت و هميشه در بي‌قراري به سر برد و بسامد اين بي‌قراري، علي‌رغم تغزل بسيار، در شعرهايش وجود دارد.

بيدج سپس درباره‌ي اين‌كه درويش در شعرهايش چگونه درباره‌ي فلسطين مي‌انديشد، سخن گفت و متذكر شد: فلسطين سرزميني است كه خاك دارد و درويش بيش‌ترين بسامد واژگان شعرهايش را به خاك اختصاص داده است. جاهايي نيز تحت ‌تأثير شعر ايران بوده است. هدهد در «منطق‌الطير» عطار به سمت فراز مي‌رود؛ در شعر درويش، همان هدهد به خاكش بازمي‌گردد و نشان مي‌دهد كه خاك براي درويش مهم‌تر از فراز است. در جايي ديگر، خيام را مثال مي‌زند. در جهان عرب، 50 ترجمه از خيام وجود دارد؛ ولي آن‌چه مسلم است، اين است كه يك بعد خيام، آن‌هم بعد زميني و همين «دم غنيمت است» او را درنظر گرفته‌اند.

عشق به وطن؛ نقطه‌ي اشتراك بهار و درويش

سهيلا صلاحي مقدم - مدرس دانشگاه - نيز در اين نشست درباره‌ي وطن در شعر درويش و ملك‌الشعرا بهار سخن گفت و يادآور شد: يكي از شاعراني كه براي وطنش عاشقانه دل مي‌سوزاند، بهار بود. او سياستمدار، روزنامه‌نگار، محقق و شاعر ايران‌زمين است و شيوه‌ي شعري‌اش در قالب كلاسيك بود؛ در حالي‌كه شعرهاي محمود درويش در شعر نو هم بارز شده است.

او با اشاره به فرم و نمادگرايي در شعر درويش متذكر شد: فرم و نهاد در شعر درويش جلوه‌گري مي‌كند؛ در حالي‌كه در بهار، بسيار كم اين مورد ديده مي‌شود. نكته‌ي ديگر اشتراك در به كار بردن مضامين نو و اجتماعي در اين دو شاعر است.

صلاحي مقدم افزود: جوهره‌ي مردم فلسطين كه از دست ‌دادن سرزمين مادري است، در شعر درويش نمايان است. خود مي‌گويد، خوشحال است كه وظيفه‌ي خود را در قبال مردمش انجام داده است. ويتمن مي‌گويد، هيچ‌گاه، هيچ شاعر حقيقي و اصيل با شعر ناب نمي‌ميرد؛ او با كلمه كلمه‌ي شعرش زندگي مي‌كند؛ لذا درويش هم همچنان زنده است.

اين پژوهشگر عشق به وطن را از ديگر نقاط اشتراك بهار و درويش دانست و متذكر شد: وطن و عشق به ايران در شعر بهار ديده مي‌شود؛ همين‌طور عشق به فلسطين در شعر درويش وجود دارد.

فلسطين در شعر درويش؛ معشوقي دورافتاده از عاشق خود

سپس حسين گلي - پژوهشگر - درباره‌ي نماد اسطوره و رمزگرايي در شعر درويش متذكر شد: رمزگرايي يك مكتب است كه بعد از كلاسيسم و رمانتيسم به وجود آمد. شاعراني چون آدونيس، شاعراني هستند كه در شعرشان بسيار رمز به كار برده‌اند؛ اما درويش را نمي‌توان شاعر رمزگرا دانست؛ هرچند رمزهايي كه در شعرش به كار برده، بسيار است.

او ادامه داد: در شعرهاي درويش، اسراييل به عنوان هيولا و گرگ، غاصب، تاتار و دزد به كار رفته است، كه مفهوم خطر، خشونت و نابودي را تلقي مي‌كند. در شعرهاي اين شاعر، سه دسته رمز به كار رفته است؛ نمادهايي كه جايگزين فلسطين مي‌شوند، رمزهايي كه جانشين آوارگان مي‌شوند و رمزهايي كه جانشين اسراييل هستند.

گلي افزود: فلسطين از نظر درويش، معشوقي است كه از عاشق خود دور افتاده و با سيماي عشق مادري آميخته است. او رمزها و نمادهاي بسياري در اين زمينه به كار برده؛ اما مهم‌ترين آن‌ها، رمز رؤيا، رمز شعر، رمز زمان، باد، پاييز، باران و كبوتر است.

او با اشاره به رمز ترانه در شعر درويش توضيح داد: هر شاعري مراحلي در زندگي خود دارد؛ درويش هم همين‌طور بوده است. معمولا دوره‌هاي مختلف زندگي‌ شاعران با هم فرق مي‌كند. درويش وقتي به جاهاي ديگر تبعيد مي‌شود، زبان شعرش تغيير مي‌كند. شاعر غنايي است؛ اما ترانه‌ها را به عنوان رمز در شعرش به كار مي‌برد. درواقع، رمزها در شعر درويش به منظور شعر مقاومت به كار گرفته مي‌شود.

اين پژوهشگر در ادامه افزود: عموماً رؤيا رمز هنر است؛ اما درويش گريزي مي‌زند و در شعر، آن را به كار مي‌برد. هدفش اين است كه ممكن و غيرممكن را كنار هم به كار برد و رؤيا را به مفهوم سورئاليستي‌اش به كار مي‌برد.

گلي سپس به رمز زمان كه درويش در شعرهايش به كار برده است، اشاره كرده و گفت: درويش اهتمام زيادي به زمان ندارد؛ در شعر او، زمان بازيچه است. دائما مي‌پرسد، كجا زنده شدم و كجا مي‌ميرم؟ ولي نمي‌گويد كي زنده شدم و كي مي‌ميرم؟ زمان در شعر او، رمز است.

درويش؛ خلاصه‌ي دردها و حرف‌هاي ملت فلسطين

سپس نرگس گنجي - مدرس دانشگاه و شاعر - درباره‌ي دقايقي گفت‌وگو با درويش صحبت كرد و گفت: آن‌چه درد من است، اين است كه ما چيز زيادي درباره‌ي درويش نمي‌دانيم؛ درسي كه ديدار محمود درويش به من داد، اين بود كه ما در شناختن شاعران‌مان و ميزان احترامي كه براي‌شان قائل‌ايم، از برادران عرب قدري ياد بگيريم. آن‌ها مي‌دانند كه نماينده‌ي شعرشان چه كسي است؛ اما ما هنوز در اين‌كه نماينده‌ي شعرمان كيست، بحران داريم.

او همچنين متذكر شد: تمام عمر درويش به اين گذشت كه درد و مشكل را در قالبي زيبا بيان كند. حمايت از مسأله‌ي فلسطين و حمايت پيام درويش، حمايت از يك سلسله حقايق متعالي است.

گنجي با اشاره به ديدارش با درويش در سال 1383 در سوريه، گفت: درويش در ورزشگاه سوريه شعرخواني داشت، مردم ساعت‌ها منتظر بودند، وقتي آمد، خود يك‌نفره، دو ساعت شعرهايش را خواند. درويش خلاصه‌ي دردها و حرف‌هاي ملتي است كه سرزمين‌شان، سرزمين انبيا (ع) و عصاره‌ي همه‌ي مبارزات يكتاپرستي و توحيد مردم است. او دو ساعت شعر مي‌خواند و مردم گوش مي‌كردند؛ ولي اين‌جا حد كسي مشخص نيست. شاعر وقتي به ميان مردم مي‌آيد، بايد بفهمد حدش چقدر است.

وي متذكر شد: سي ‌سال از انقلاب اسلامي ما گذشته؛ سؤال اين‌جاست كه چرا درويش به ايران نيامد؟ از او پرسيدم كه چرا به ايران نيامديد، گفت، چه‌كسي گفت بيايم و من نيامدم؟ چرا 30 ‌سال دل‌مان پيش او بود و او دلش پيش فرهنگ‌ ما، و به اين‌جا دعوت نشد؟

از نخستين زمزمه‌گران شعر مقاومت

اجراي اين برنامه را سهيل محمودي برعهده داشت، كه در سخناني اشاره كرد: درويش از اولين كساني بود كه زمزمه‌هاي شعر مقاومت را از او شنيديم. شعرهايي كه او گفته، به جاي يك مشت شعار سياسي، واقعيات را بيان كرده و اهميت او در اين است كه به همه‌ي وقايع روزگار خود پرداخته است.

نمايش گنجينه‌ي موزه‌ي هنرهاي معاصر فلسطين

مراسم بزرگداشت محمود درويش به همت فرهنگستان هنر، انجمن شاعران ايران و پژوهشكده‌ي شعر و هنر دانشگاه الزهرا (س) برگزار شد، كه به مناسبت آن، با نمايش گنجينه‌ي موزه‌ي هنرهاي معاصر فلسطين، نمايشگاهي يك‌هفته‌يي از آثار هنرمندان نسل اول انقلاب فلسطين به ياد و خاطره‌ي محمود درويش، در محل اين موزه برپا خواهد بود.

انتهاي پيام
جمعه 29 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 334]