چگونه خود را براي حضور در دادگاه خانواده آماده كنيم؟ پيروزي در دادگاه بدون وجدان درد

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: چگونه خود را براي حضور در دادگاه خانواده آماده كنيم؟ پيروزي در دادگاه بدون وجدان درد
جام جم آنلاين: در اين شماره شما را با محيط دادگاه‌هاي خانواده آشنا كنيم. اين‌كه دادگاه خانواده چگونه جايي است، مناسبات و روابط حاكم بر آن چگونه است، چگونه مي‌توان در دادگاه طرح شكايت كرد، چگونه مي‌توانيم از طرح شكايت همسرمان مطلع شويم و... نكاتي است كه با خواندن اين مطالب با آن آشنا خواهيد شد.

افراد جامعه ما در مقاطع مختلفي سني با حضور در مدرسه، كلاس‌هاي آموزشي آزاد، گفتگو با افراد با تجربه خانواده و... اطلاعات گوناگوني درباره وجوه مختلف زندگي و شيوه‌هاي زندگي بهتر كسب مي‌كنند تا با تكيه بر اين اطلاعات در آينده، به انسان‌هايي توانا تبديل شوند و شرايط بهتري را براي زندگي خود و همسرشان فراهم كنند.

تاريخ، جغرافيا، ادبيات، تعليمات ديني، رياضيات، هنر و... همه چيزهايي است كه طي 12 سال تحصيل در دبيرستان به افراد آموزش داده مي‌شود. آموزش دانشگاهي نيز كمابيش با موارد مشابهي ادامه مي‌يابد، اما در هيچ كجاي نظام آموزشي كشور ما بجز رشته‌هاي مرتبط، افراد با مسائل و مفاهيم حقوقي آشنا نمي‌شوند و در فرهنگ عمومي ‌جامعه، نرفتن به سراغ قانون افتخاري بزرگ محسوب مي‌شود و رفتن به سراغ آن در بيشتر موارد به معناي از ميان بردن حريم‌هاي مقدسي است كه تاكنون در خانواده وجود داشته است.

با در نظر گرفتن چنين وضعيتي، شايد داشتن اطلاعات حقوقي و بحث درباره آن در بسياري از خانواده‌ها نيز مساله‌اي خوشايند نباشد اما تجربه حضور در دادگاه‌هاي خانواده نشان مي‌دهد دانستن هر نوع اطلاعات حقوقي براي افرادي كه قصد ورود به زندگي مشترك را دارند و حتي افرادي كه زندگي مشترك را آغاز كرده اند، از نان شب واجب‌تر است. البته دانستن اين اطلاعات نبايد باعث شود همسران در هر فرصتي از آن استفاده كنند يا نسبت به هم بي‌دليل بدبين شوند.

دانسته‌هاي حقوقي اينچنيني هم چيزي در حد و اندازه اطلاعاتي است كه شما اين روزها درباره نشانه‌هاي بيماري وبا يا انواع و اقسام سرطان‌ها در همين صفحات كسب مي‌كنيد و تنها بايد زماني از آنها استفاده كنيد كه واقعا نيازي به كاربرد آن باشد.

شايد اين پرسش براي شما هم پيش آمده باشد كه رفتن به سراغ قانون در چه زماني توجيه پيدا مي‌كند؟
براي پاسخ به ‌اين پرسش بد نيست اشاره‌اي به ماهيت «قانون و كاركردهاي آن» داشته باشيم.

قوانين مختلف همواره به ‌اين دليل ايجاد مي‌شوند كه بتوانند نظم و اجراي قوانين مختلف را تضمين كنند. هنگام به هم خوردن نظم امور، قوانين با ابزارهايي به ميدان مي‌آيند تا با تنبيه فرد خاطي و قانون شكن و نيز اعمال زور و فشار، قانون را اجرا و نظم را برقرار كنند.

با توجه به ‌اين نكته كه مراجعه به قانون معمولا وقتگير و پر هزينه است، بيشتر افراد تنها زماني به قانون مراجعه مي‌كنند كه از ابزارهاي ديگري همچون: صحبت، گفتگو، گذشت و چشم پوشي، فرصت دادن به طرف مقابل، قول و قرار شفاهي و... كاري بر نمي‌آيد و به عبارت ساده‌تر زبان خوش ديگر كاربردي ندارد.

به ‌اين نكته هم توجه كنيد كه نمي‌توان براي هر چيزي هم، به سراغ قانون رفت. قانون تنها در مواردي به كمك فرد و جامعه مي‌آيد كه از قبل، براي شرايطي كه نظم اجتماعي به هم مي‌خورد، پيش‌بيني لازم شده و براي حمايت از آن قوانين خاصي وضع شده باشد.

مثلا مهريه در شرايطي از سوي زن قابل وصول است كه در عقدنامه شرايطي براي دريافت آن همچون عندالمطالبه، عندالوسعه، عندالاستطاعه و... پيش‌بيني شده باشد و اگر هيچ قيدي و بندي براي دريافت مهريه ذكر نشده باشد، مهريه بسادگي قابل وصول نخواهد بود.

از سوي ديگر، در هيچ كجاي قانون براي مجازات مردان به دليل رفتن به مسافرت مجردي، كشيدن سيگار، پوشيدن زيرشلوار در جمع خانواده همسر و مسائلي از اين قبيل چيزي پيش‌بيني نشده و هيچ مردي نمي‌تواند همسرش را چون هر 3 روز يكبار به حمام مي‌رود، از عطر و ادكلن استفاده مي‌كند؛ موهايش را پسرانه مي‌زند و... در پيشگاه قانون محكوم كند.

البته مي‌توان در اين زمينه هم در عقدنامه شرايطي تعريف و حدودي را براي آن تعيين كرد، اما تا وقتي كه چنين اتفاقي نيفتاده، قضاوت قانون در روابط ميان همسران تنها در چهارچوب موارد تعريف شده در عقدنامه صورت مي‌گيرد و در دادگاه نيز تنها بابت مسائلي مي‌توان تقاضاي دادرسي داد كه در آن جنبه حقوقي يا كيفري وجود داشته باشد.

وقتي كارد به استخوان مي‌رسد

مراجعه به دادگاه مانند هر مساله ديگري، زمان و موقعيت خاصي دارد و تنها زماني بايد به دادگاه مراجعه كرد كه كارد به استخوان رسيده است. رسيدن كارد به استخوان و غيرقابل تحمل شدن زندگي هم آنقدر مفهوم آشنا و ساده‌اي است كه افراد آن را با موقعيت‌هاي كاذب و غير واقعي اشتباه نگيرند؛ مثلا زني كه به دليل كم شدن حقوق همسرش به سراغ قانون مي‌رود و ناگهان مهريه خود را به اجرا مي‌گذارد، يا مردي كه به دليل خروج بي اجازه همسرش از خانه براي ديدن خانواده‌اش به دادگاه مراجعه مي‌كند، به هيچ وجه دلايل قانع كننده‌اي براي رفتن به دادگاه ندارند و حتي اگر قانون به نفع آنها حكمي‌ صادر كند، آنها با مشكلات ديگري مواجه خواهند شد كه در فرهنگ ما از آن به عنوان عذاب وجدان ياد مي‌شود.

دادگاه در بيشتر موارد تنها بر اساس اسناد و مدارك قضاوت مي‌كند و هميشه اسناد بيان كننده همه حقيقت نيستند و به همين دليل ممكن است رائي صادر شود كه تناسبي با كارهاي طرف مقابل نداشته باشد و حتي مسير زندگي او را تغيير دهد و اين مساله بعدها باعث عذاب وجدان شما خواهد شد و تجربه نشان داده اگر يكي از همسران بي‌جهت از حقوق قانوني خود استفاده كند يا همسرش را به گونه‌اي مجازات كند كه‌ اين مجازات تناسبي با كار انجام شده نداشته باشد، پس از فروكش كردن هيجان‌هاي اوليه با پرسش‌هاي پي‌درپي از خود مواجه مي‌شود كه‌اين مساله لذت و شيريني پيروزي به دست آمده را تلخ خواهد كرد.

جنبه مهم ديگر زندگي مشترك نيز رشد همسران است و اگر به دليل مشكلاتي كه به آن اشاره شد، يكي از همسران احساس كند كه مرتب در حال درجا زدن و عقب ماندن از زندگي است، مي‌تواند از همسر خود شكايت كند و از قانون كمك بخواهد.

طبيعي است كه زندگي خانوادگي رابطه‌ كاملا دو طرفه است و هر دو بايد سود حاصل از اين زندگي را درك كنند و نيازي نيست در شرايطي برابر، يكي از همسران هر نوع تحقير و سرزنشي را تحمل كند تا طرف مقابل در آسايش به سر ببرد. به همين دليل طبيعي است كه وقتي يكي از همسران حس مي‌كند از حقوق عادي خود محروم شده، به دادگاه مراجعه و از قانون تقاضاي حمايت و كمك كند.

گاهي در دادگاه ديده شده كه همسراني پس از 30 سال زندگي مشترك كه از همان ابتدا با تحقير و توهين و آزار يكديگر آغاز شده به دادگاه مراجعه و تقاضاي طلاق مي‌كنند، در صورتي كه همان ابتداي تشكيل زندگي، اگر فردي كه احساس زيان مي‌كرد به دادگاه مي‌رفت، شايد قانون شرايط بهتري براي آنها به وجود مي‌آورد.

بارها ديده شده كه برخي افراد نيز به جاي مراجعه به قانون به دليل زشت بودن اين مساله در عرف چنان كاسه صبرشان لبريز مي‌شود كه خود دست به اجراي قانون مي‌زنند. موارد متعدد همسركشي نمونه قابل ذكري از اين مراجعه نكردن به قانون و اجراي شخصي قانون است كه همواره تلخ و دردناك است.

حمايت عاطفي

يكي از مهم‌ترين نكاتي كه بايد در مراجعه به قانون به آن توجه كرد، داشتن اعتماد به نفس و عادي ديدن شرايط است. براي اين‌كه شرايط را هنگام مراجعه به دادگاه براي خودتان راحت كنيد، به‌اين بينديشيد محلي كه به آن مراجعه مي‌كنيد دادگاه نيست، بلكه جايي مانند اداره دارايي، شهرداري، بانك، اداره ماليات، اداره راهنمايي و رانندگي، اداره ثبت، حسابداري دانشگاه، حسابداري بيمارستان و... است كه شما براي دريافت حق خود يا انجام كاري اداري به آنجا مراجعه كرده‌ايد.

تجربه ديدار با آدم‌هايي كه به دادگاه مراجعه مي‌كنند نشان مي‌دهد بيشتر آنها در چنين مواقعي دچار تزلزل روحي و شخصيتي مي‌شوند و حتي گاهي احساس گناه و ترس مي‌كنند. يعني آدمها گاهي با حضور در دادگاه در شرايط روحي نامساعدي قرار مي‌گيرند كه البته به خودي خود چيز بدي نيست، اما مشكل از جايي آغاز مي‌شود كه چنين شرايطي زمينه را براي سوءاستفاده‌هاي احتمالي يا فريب افراد بسرعت فراهم مي‌كند.

حضور در دادگاه بخصوص براي افرادي كه اولين تجربه رويارويي با قانون را در اينجا مزمزه مي‌كنند و پيش از اين با مواردي همچون جمع‌آوري ماهواره، طرح امنيت اجتماعي، تصادف‌هاي رانندگي با قانون مواجه نشده‌اند به پشتيباني عاطفي بويژه از سوي دوستان و اعضاي خانواده نياز دارد.

بهتر است اگر خانواده شما از آن نوع افرادي هستند كه تا به حال پاي آنها به دادگاه باز نشده و همواره حاضرند هر نوع تحقيري را به قيمت حفظ ظاهري آبرو تحمل كنند كمي‌در تصميم خود صرف نظر كنيد يا اجراي اين تصميم را تا زماني كه ياركشي مناسبي انجام نداده‌ايد به تاخير بيندازيد.

البته مي‌توانيد ابتدا خانواده را متقاعد و سپس با همراهي آنها راه قانون را در پيش بگيريد. اين مساله شرايط روحي شما را تا حدود زيادي آرام مي‌كند و همين مساله مانع مي‌شود در شرايطي قرار بگيريد كه فردي بتواند از شما سوء استفاده كند. در هر حال پس از حضور در دادگاه مراقب افراد فرصت طلب احتمالي كه در چنين محيط‌ هايي در قالب كار چاق كن و پارتي حضور دارند، باشيد.

يادتان باشد شما حتما اشتباهي انجام داده‌ايد كه به دادگاه آمده‌ايد و اگر قرار است در زندگي خود يك‌بار هوشمندي نشان دهيد، زمان آن همين حالا است و اگر قبلا كسي سَر شما كلاه گذاشته، ديگر نبايد اين مساله براي بار دوم تكرار شود. در اين زمينه خانم‌ها شرايط حساس و شكننده تري دارند و بايد دقت بيشتري در مواجهه با قانون داشته باشند.

هر بار وارد دادگاه مي‌شويد، بهتر است به‌اين مساله فكر كنيد كه شما به‌اين محيط آمده‌ايد تا حق خود را بگيريد و دليلي براي ترسيدن و پا پس كشيدن نداريد. دقت كنيد كه شما پس از عبور از مرحله ازدواج به عنوان يكي از مراحل مهم زندگي با ورود به دادگاه وارد مرحله مهم ديگري از زندگي شده‌ايد كه با پشت سر گذاشتن آن، تجربه‌هاي جديد و ارزشمندي را كسب مي‌كنيد و به همين دليل، حضور در چنين محيطي مي‌تواند آغاز تجربه‌هاي بزرگي براي شما باشد و اين نوع نگاه بايد مانع شود تا با اين مسائل، جوري برخورد كنيد كه انگار حادثه تلخ بزرگي براي شما رخ داده است.

به ‌اين مساله هم توجه داشته باشيد كه برخي همسران پس از مراجعه طرف اول به دادگاه، در يك اقدام ديپلماتيك و حساب شده، پرچم صلح را بالا مي‌برند و براي انجام مذاكرات، تقاضاي آتش‌بس مي‌كنند.

تجربه نشان داده است در بيشتر موارد چنين درخواست‌هايي آن هم زماني كه پرونده‌اي در حال به نتيجه رسيدن است، با هدف « وقت كُشي» صورت مي‌گيرد و بيشتر از آن‌كه بر پايه صداقت استوار باشد، ناشي از ترس از پيروزي طرف مقابل است.

در چنين حالتي كه يكي از همسران با پيشنهاد‌هاي وسوسه‌كننده طرف مقابل براي دست كشيدن از شكايت مواجه مي‌شود، در مرحله اول بهتر است به ‌اين مساله توجه كند كه چه عواملي سبب شده است تا با بي‌نتيجه ماندن كارهاي قبلي همسران به سراغ قانون بروند؟ در مرحله دوم نيز در صورت اعتماد به طرف مقابل بهتر است هر نوع توافقي كه ميان همسران صورت مي‌گيرد، در قالب عقدنامه به شكل رسمي ‌ثبت شود تا در ادامه زندگي در صورت بي توجهي هر يك از همسران قابل پيگيري در دادگاه باشد.

يادتان باشد هر نوع قول و قراري حتي اگر به شكلي مكتوب از سوي همسران به طرف مقابل ارائه شود يا حتي به امضاي بزرگ‌تر‌هاي فاميل برسد، تا وقتي به ثبت رسمي‌ نرسيده است، ارزش اجرايي ندارد.

گاهي ديده شده مردي پس از آن‌كه كتك مفصلي به همسرش زده، در زماني كه كار به دادگاه كشيده و پاي قانون به ميان آمده، از ترس زنداني شدن هزار و يك قول و تعهد به همسرش داده تا او از شكايت خود صرف نظر كند اما به محض آن‌كه پاي همسر به خانه باز شده، وضعيت بدتري پيش آمده و چون مساله قبلي با رضايت زن خاتمه پيدا كرده است، با شكايت جديد باز هم زن در نقطه آغاز اثبات حقي قرار گرفته كه براي ثابت كردن آن بايد مراحلي طولاني را دوباره پشت سر بگذارد.

چگونه از شكايت همسر خود مطلع شويم؟

آغاز اختلاف‌هاي خانوادگي با طرح شكايت در دادگاه‌هاي خانواده، دادگاه‌هاي كيفري و دادگاه‌هاي حقوقي كليد مي‌خورد. دادگاه‌هاي خانواده اولين محلي‌اند كه بسياري از همسران براي طرح شكايت به آن مراجعه مي‌كنند.

ويژگي اين دادگاه‌ها اين است كه در فضايي گسترده و با حضور شعبه‌هاي متعدد، به شكل تخصصي به مشكلات و مسائل خانوادگي نظير مهريه، نفقه، اجرت‌المثل، جهيزيه، تمكين رسيدگي مي‌كنند و جز مسائل خانوادگي، به هيچ جرم ديگري در آن رسيدگي نمي‌شود. براي طرح شكايت در دادگاه خانواده به اسنادي همچون فتوكپي عقدنامه، فتوكپي شناسنامه خود، فتوكپي شناسنامه همسر نياز است.

در خانواده‌هاي ايراني مرسوم است عقدنامه پس از تنظيم نهايي و صدور آن به اضافه يك هديه به مادر زن تقديم مي‌شود و جز در مواقعي كه براي دريافت وام از خانه مادر زن خارج مي‌شود، دليل ديگري براي خروج ندارد.

طرح تقاضاي دريافت عقدنامه از سوي دختر و پسر يكي از مراحلي است كه مي‌تواند شاخك‌هاي حسي خانواده را تحريك كند كه‌ايا زندگي به جاي تلخ رسيده يا نه. اگر شما هم به عنوان خانواده دختر با چنين موردي مواجه شديد ، مي‌توانيد نسبت به‌ اين مساله مشكوك شويد و پيگيري لازم را انجام دهيد.

در شهرهاي بزرگ دادگاه‌هايي وجود دارند كه به شكل تخصصي به مسائل خانواده رسيدگي مي‌كنند و در برخي شهرها نيز شعبه خاصي از دادگاه عام به رسيدگي مسائل خانواده اختصاص دارد.

در چنين دادگاه‌هايي رسيدگي به شكايت‌ها نيز بر اين اساس صورت مي‌گيرد كه محل سكونت يا كار خوانده يعني فردي كه از او شكايت شده در محدوده تعيين شده از سوي يك دادگاه باشد. به عبارتي ديگر، زني كه همسرش ساكن رشت است و در آنجا مشغول به فعاليت است نمي‌تواند در شهر تهران مهريه خود را به اجرا بگذارد.

در هر يك از دادگاه‌هاي شهرهاي بزرگ نيز محدوده رسيدگي به شكايت‌ها مشخص است و اساسا در مرحله تشكيل پرونده يكي از كارهايي كه انجام مي‌شود، تطبيق نشاني خوانده با محدوده تعيين شده دادگاه است.

در شهري مانند تهران يك دادگاه در ميدان ونك، دادگاهي در تهرانپارس، دادگاهي در شرق تهران و دادگاهي ديگر در تجريش به مسائل خانوادگي رسيدگي مي‌كند.

در اين شرايط اگر خوانده ساكن تهرانپارس و محدوده كاري او نيز در همان منطقه باشد، نمي‌توان در دادگاه ونك از او طرح شكايت كرد. البته ‌اين مساله درباره شكايت‌هايي كه همسران براي طرح آن با هم توافق داشته باشند تفاوت مي‌كند.

طرح شكايت عليه همسران و نيز مراحلي كه يك پرونده از زمان تشكيل تا رسيدگي طي مي‌كند، مراحل مختلفي را شامل مي‌شود كه هفته آينده با آن آشنا خواهيد شد.

رضا استادي‌
پنجشنبه 28 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 93]