با نيم قرن حضور اوپك در بازار جهاني نفت قدرت اوپك پايدار مي ماند؟

واضح آرشیو وب فارسی:ایسکانیوز: با نيم قرن حضور اوپك در بازار جهاني نفت قدرت اوپك پايدار مي ماند؟

تهران- خبرگزاري ايسكانيوز:نقش اوپك در چند سال اخير در عرصه نفت آنچنان پررنگ شده است كه كم و زياد كردن كمترين ميزان توليدي از سوي اين سازمان به لحاظ رواني نبض بازار را در دست خود مي گيرد و قدرت تصميم پذيري از اوپك را بالا مي برد. اين گزارش نيز رويكردي دارد به اوپك در آستانه جشن 50 سالگي اش .

سازمان كشورهاي صادر كننده نفت(اوپك) يك كارتل متشكل از الجزاير، ايران،عراق، كويت، ليبي، نيجيريه، قطر، عربستان، امارات، ونزوئلا و عضو جديدي به نام اكوادوراست كه البته كشور اندونزي هم جديدا از عضويت اين سازمان كنار گذاشته شده است.
هدف اصلي اين سازمان، هماهنگي و يكپارچه سازي سياست هاي نفت كشورهاي عضو و تعيين بهترين راه براي تامين منافع جمعي يا فردي آن ها، طراحي شيوه هايي براي تضمين ثبات قيمت نفت در بازار بين المللي، فراهم كردن درآمد ثابت براي كشورهاي توليد كننده نفت تامين نفت كشورهاي مصرف كننده به صورت كارآمد، بازه مناسب مغرضانه و مقرون به صرفه براي آنهايي كه صنعت نفت سرمايه گذاري مي كنند.
اما به نظر مي آيد اوپك آن چنان كه بايد و شايد از سال 1960 نتواسته است اهداف خود را در چارچوبي با ثبات و تاثيرگذار پياده كند و هميشه در جريان هاي مختلف سياسي- اقتصادي رويكردي به خود گرفته و يا خود را در آن جريان حال به صورت ناخودآگاه يا عمدي قرار داده است.
اما درست در سال 1973 بود كه اوپك در اتفاقي نادر دنيا را مورد تاثير قرار داد و در همان سال كه بحران نفت در تمام جهان رنگ و بوي تازه اي به خود گرفته بود و كشورها خود را به هر دري مي زدند كه شبكه هاي نفت را براي مردمان خود به ارمغان بياورند اين سازمان از اين بشكه ها به عنوان سلاح استفاده كرده دستورهاي زيادي را موجب شد.
اما در چند دهه اخير با اهرم قدرتي كه توسط اوپك كنترل مي شد، توان اين سازمان و نقش كنترلي آن بسيار قوي شد و توانست رنگ و بوي تازه اي به بازار نفت و مقر رهبري خود دهد تا اين بار خود بتواند بسيار تاثيرگذار باشد.
به نظر مي آيد اين تاثيرگذاري نيز به خاطر تقويت و يكپارچگي روابط اعضا عضو محقق شده است كه سعي دارند از نفت همچنان به عنوان اهرم كنترل جهاني استفاده كنند.
اولين اعضاء اوپك ايران، عراق، كويت، عربستان و ونزوئلا بودند و پيوستن اكوادور به اوپك كه براي بار دوم صورت مي گيرد اولين بار آن در سال هاي 1963 تا 1993 صورت گرفت.
اما با وجود تمام مطالب ذكر شده اين موضوع بسيار مهم است كه اوپك در هر سطحي هم كه عمل كند در حال حاضر اعضاي آن 65 درصد ذخاير جهاني را در اختيار دارند و 40 درصد نفت جهان توسط آن ها توليد مي شود كه خود اهميت بالاي اوپك را حداقل به عنوان بزرگترين وزنه بازار نشان مي دهد.
مهم ترين اتفاق به وقوع پيوسته در اوپك همان اتفاق سال 1973 بود كه در پي آن اعضا عربي اوپك كه درگير جنگ اعراب با اسرائيل بودند براي آنكه بتوانند اسرائيل را به تحريك وادارند با تشكيل كارگروهي عربي در اوپك سعي كردند از اين عرصه به عنوان سلاح استفاده كنند تا با اين كار نفت را از كشورهاي غيرعرب دور كنند و غرب را به خاطر حمايتش از اسرائيل به زانو درآورند تا غرب افزايش پنج درصدي مصرف انرژي در سال را از دست داده و ديگر نتواند نفت ارزان بخرد و ديگر كالاها را به واسطه تورم قيمتشان به كشورهاي جهان سومي توليد كننده نفت بفروشد.

*اوپك يك اقتصاد جهاني را يدك مي كشد
كشورهاي عضو اوپك قريب به دوسوم ذخاير نفتي جهان را در اختيار دارند. در سال ۲۰۰۵ اوپك ۷/۴۱ ٪ از توليدات نفت جهان را يه خود اختصاص داد، اين در حالي است كه كشورهاي عضو سازمان همكاري اقتصادي و توسعه تنها ۸/۲۳٪ و اتحاد شوروي سابق ۸/۱۴٪ از توليدات نفت جهان را به خود اختصاص داده‌اند.
از آنجا كه فروش نفت در جهان بر مبناي دلار آمريكا سنجيده مي‌شود، تغيير ارزش دلار در برابر ديگر ارزهاي رايج جهان بر تصميمات اوپك در خصوص ميزان توليد نفت تأثير مي‌گذارد. براي مثال، وقتي دلار در مقايسه با ديگر ارزهاي رايج افت سازمان كشورهاي صادر كننده نفت ( اوپك) يك كارتل متشكل از الجزاير، اندونزي، ايران، عراق، كويت، ليبي، نيجريه، قطر، عربستان سعودي، امارات متحده عربي و ونزوئلا است كه مقر بين المللي آن از سال ۱۹۶۵ در شهر وين در كشور اتريش بوده‌است.
علاوه بر آن، افزايش بي حد و حصر قيمت نفت مي‌تواند زمينه ساز تلاش براي تغيير نظام مند در رفتار كشورها، از قبيل استفاده از انرژي جايگزين يا بقاي انرژي بيش از پيش، گردد.
پس از آنكه قيمت نفت تا حد ۱۰ دلار براي هر بشكه كاهش يافت، در سال ۱۹۸۸ يك سياست مشترك و دسته جمعي با هدف رساندن توليدات نفتي به وضعيت سابق آغاز شد كه عده‌اي شروع اين سياست را به هوگو چاوز، رئيس جمهور ونزوئلا نسبت مي‌دهند.
كشور هوگو چاوز در سال ۲۰۰۰ ميزبان اولين اجلاس سران كشورهاي عضو اوپك در ۲۵ سال اخير بود. در آگوست ۲۰۰۴ اوپك اعلام كرد كه اعضاي اين سازمان ظرفيت عرضه مازاد را ندارند. اين سازمان كشورهاي صادر كننده نفت ( اوپك) يك كارتل متشكل از الجزاير، اندونزي، ايران، عراق، كويت، ليبي، نيجريه، قطر، عربستان سعودي، امارات متحده عربي و ونزوئلا است كه مقر بين المللي آن از سال ۱۹۶۵ در شهر وين در كشور اتريش بوده‌است.
در حالي كه تاكنون طرفداران حفظ سطح توليد اوپك در درون اين سازمان نزديك به اكثريت بودند اما برخي از اعضاي اين سازمان از افزايش سطح توليد حمايت كردند. اكثريت اعضاي اوپك با رد فشارهاي فزاينده كشورهاي غربي هر گونه افزايش توليد اوپك درحال حاضر را به صلاح ندانسته و خواهان حفظ توليد اوپك در سطح كنوني شده اند. ونزوئلا، الجزاير و ليبي با هر گونه افزايش توليد مخالفت كردند، اما عربستان سعودي خواهان افزايش توليد اوپك به ميزان ۵۰۰ هزار بشكه در روز شد.
هم‌زمان با نشست شوراي امنيت (گروه 5+1) براي بررسي وضعيت ايران، قيمت نفت در بازارهاي آمريكا با افزايش دو و نيم درصدي به حدود 84 دلار در هر بشكه رسيد.
در آستانه فصل سرما، بهاي نفت در بازارهاي جهاني به ركورد كم سابقه ۹۳ دلار براي هر بشكه رسيد و اين در حالي بود كه قيمت اين ماده خام در بازارهاي خاور دور به بالاي ۹۳ دلار رسيده بود و بازارهاي جهاني خود را براي افزايش بهاي نفت به ميزان 100 دلار در هر بشكه آماده مي كردند.
در آخرين روز سال 2007 ميلادي قيمت هر بشكه نفت به بالاي 96 دلار آمريكا رسيد، در حاليكه در آغاز سال 2007 ميلادي قيمت هر بشكه نفت در حدود 60 دلار آمريكا بود. به اين ترتيب قيمت نفت در سال 2007 با افزايشي 58 درصدي، بيشترين افزايش قيمت را در يك دهه گذشته داشته است.
تنشهاي موجود در خاورميانه ، كاهش قدرت دلار آمريكا و كمبود گنجايش ظرفيت كاري پالايشگاهها از عوامل موثر در اين افزايش قيمت بوده است. افزايش قيمت نفت بر قدرت خريد مصرف كنندگان در بسياري از كشورها تاثير محسوسي داشته. قيمت محصولات نفتي با افزايش نسبتاً چشمگيري در سال 2008 ميلادي مواجه شد.

*روابط سازنده راه ماندگاري قدرت اوپك است

اما به نظر مي آيد ايران و اكوادور هم قصد دارند تحولات جديدي در اين عرصه ايجاد و براي رشد قدرت اوپك تلاش كنند تا آنجا كه وزير نفت در مراسم امضاي تفاهم نامه سياسي اقتصادي ايران و اكوادور كه در زمينه سرمايه گذاري هاي صنعت نفت به امضا رسيد گفته است: صنعت نفت يك سابقه 100 ساله عملي و تجربي دارد بخصوص در اين 30 سال اخير كه به توانمندي و ساخت داخلي توجه شده است.
وي ادامه داد: با توحه به تحريم ها، توان توليد نفتمان به چهار ميليون و 300 هزار بشكه رسيده است و در بخش گاز هم 500 ميليون متر مكعب در روز توليد مي كنيم.
نوذري اظهار داشت: قطعا صنعت نفت اكوادور هم با 40 سال سابقه تجارب خوبي دارد كه بتوانيم از آن استفاده كنيم و ما همچنين آمادگي آموزش به كاركنان صنعت نفت اكوادور، سرمايه گذاري در بخش بالادستي و پايين دستي را هم نيز داريم.
در ادامه اين مراسم وزير نفت اكوادور افزود: ديدار با وزير نفت ايران و امضاي اين تفاهم نامه موقعيت خوبي براي اين كشور به حساب مي آيد و وجود يكي از مجموعه هاي بزرگ پالايشگاهي دنيا در ايران، نقطه عطفي براي اين روابط است.
وي ادامه داد: اكوادور افزايش همكاري هاي بين اين دو كشور را خواستار است و اين تفاهم نامه ها كافي نيست و ما خواستار اين هستيم كه با ايجاد يك شركت مشترك ايراني در اكوادور فعاليت هاي خود را افزايش دهيم و از همين حالا از وزير نفت ايران دعوت مي كنيم در آن جلسه حضور پيدا كند.
وزير نفت اكوادور اظهار داشت: اين يك تفاهم نامه سياسي است و نبايد اين تفاهم نامه ها روي كاغذ باقي بماند و مطمئنا بايد ادامه پيدا كند.
وزير نفت ايران در پايان سخنان خود گفت: اكوادور چهارمين كشوري است كه از لحاظ ذخيره نفتي در آمريكاي لاتين قرار دارد و به تازگي به اوپك نيز پيوسته و اين قرارداد براي ارتقاي سطح قرارداد سياسي و اقتصادي اين دو كشور است كه محورهاي آن عبارتند از، آموزش كاركنان صنعت نفت اكوادور توسط متخصصان ايراني، مشاركت در پالايشگاه هاي موجود اكوادور اعم از تعمير و ساخت، ساخت يك پالايشگاه جديد با ونزوئلا در اكوادور و ساخت واحدهاي پتروشيمي در اين كشور.
نوذري خاطرنشان كرد: اين توان ها بايد بازاريابي شوند بخصوص در مجموعه كشورهاي آمريكاي لاتين كه علاوه بر اكوادور، با كوبا نيز در حال مذاكره اوليه هستيم.
وزير نفت اكوادور در پايان اين مراسم تصريح كرد: در آخرين جلسه اي كه ما با كشورهاي عضو اوپك داشته ايم به اين تصميم رسيده ايم كه بتوانيم روسيه را نيز به اوپك ملحق كنيم و نظر شخصي من اين است كه هر چه كشور بيشتري را وارد اوپك كنيم اين سازمان از لحاظ سياسي تقويت مي شود.

*تصميم اوپك بر فعاليت سفته بازان بي تاثير است

همچنين رييس اوپك طبق اظهاراتي گفته است:
تصميم سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) مبني بر كاهش توليد به طور قطع بر فعاليت سفته بازان بي تاثير است و اوپك در نشست آينده خود در ماه دسامبر 2008، گام هاي موثرتري را برخواهد داشت.
وضعيت كنوني بازار نفت ناشي از نفوذ سفته بازان است و ثابت شد كه تصميم اوپك به كاهش توليد در رويارويي با فعاليت سفته بازان، بي تاثير است.
رئيس اوپك كه مسئوليت وزارت انرژي و معادن الجزاير را نيز برعهده دارد، تصريح كرد: ما در مقابل عرضه و تقاضاي نفت در بازار كاري نمي كنيم اما برضد سفته بازان اقدام مي كنيم.
وي اظهار اميدواري كرد كه تصميم اوپك در نشست فوق العاده 150 اين سازمان كه در روز 17 ماه دسامبر 2008 در شهر «وهران» الجزاير برگزار خواهد شد، موثرتر باشد.
اعضاي اوپك در نشست هفته گذشته خود در وين به اين نتيجه رسيدند كه ميزان توليد هر يك از اعضاي اين سازمان تا 520 هزار بشكه در روز در 40 روز آينده كاهش يابد.
به دنبال كاهش تقاضا و افزايش اخير ارزش دلار آمريكا، بهاي نفت هم اكنون نسبت به ركورد 147 دلاري براي هر بشكه در اواسط ماه ژوئيه گذشته، 30 درصد كاهش يافته است.
به گزارش ايسكانيوز به نقل از شانا، همچنين در پي وزش طوفان «ايكه» در نزديكي سواحل ايالت تگزاس، بهاي نفت در روز جمعه (22 شهريور ماه) اندكي افزايش داشت؛ اين طوفان به توقف يك چهارم ميزان توليد نفت خام و فرآورده هاي پالايشي آمريكا منجر شد.
به هر حال بايد از امروز به دنبال اتفاقات مهمي در اوپك باشيم./125
دوشنبه 25 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایسکانیوز]

[مشاهده در: www.iscanews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 222]