گذري بر ابنيه تاريخي نراق

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: شهر نراق در 15 کيلومتري مسير دليجان به کاشان واقع شده است و از سال 1339 به بعد با تاسيس شهرداري از نظر تقسيمات کشوري شهر محسوب شد. نراق به علت محاصره از سه طرف توسط کوه‌ها داراي آب و هواي کوهستاني است و وسعت شهر حدود 70 کيلومتر است.

محاصره کوههاي بلند و ارتفاع زياد از سطح دريا آب و هواي معتدل کوهستاني مطلوبي را در نراق ايجاد کرده است. چشمه‌ها و قنات‌هاي موجود در دامنه کوه‌هاي اطراف طراوت خاصي را به شهر بخشيده، بطوري‌که در فصل تابستان مسافران زيادي را از شهرهاي همجوار به اين سمت مي‌کشاند تا از باغ‌ها و مناطق خوش آب و هواي نراق استفاده کنند.

ابن‌بطوطه مراکشي در سفرنامه خود آورده است که "نراق قصبه‌اي است با هزار باب خانه که با داشتن آبي کم داراي باغات فراواني است."

وجه تسميه نراق

در خصوص اسم نراق چند نقل متفاوت وجود دارد. عده‌اي شکل‌گيري نراق به صورت امروزي را به بعد از ورود اسلام به منطقه دانسته که نام آن را گرفته شده از حروف در هم‌ريخته قرآن مي‌دانند.

گروهي معتقدند نام نراق از ستاره‌اي گرفته شده است و آخرين نقل که به نظر مي‌رسد صحيح‌تر نيز باشد آن است که نراق از دو کلمه نر و عراق استخراج شده است. نر به معناي بلندي و عراق گرفته شده از منطقه عراق عجم (استان مرکزي فعلي) است که به مرور زمان به نراق به وزن عراق به معناي بلندترين منطقه عراق عجم معروف شده است.

آنچه روشن است اينکه نراق به شکل امروزي پس از ورود اسلام به وجود آمده و پيش از آن شامل چند سکونتگاه پراکنده بوده است. عمده ساکنان اين مناطق گبرها و آتش‌پرستان بوده‌اند و در حال حاضر در اطراف نراق تپه‌هاي باستاني از اين اقوام به جاي مانده است.

تپه گرينان در شمال‌شرقي نراق از جمله سکونتگاه‌ها و معابد پيش از اسلام اين اقوام در منطقه است.

شهر نراق داراي بناهاي تاريخي متعددي است که در ادامه به معرفي آنها پرداخته شده است.

بازار شمس السلطنه

اين مجموعه به عنوان يکي از زيباترين اماکن تاريخي شهر نراق، متعلق به دوران قاجار است. باني اين مکان فردي به نام حاج محمد نراقي معروف به حاجي‌خان است. اين مجموعه بهترين دليل و گواه بر رونق کسب و تجارت در ساليان گذشته شهر نراق است.

نراق از شهرهاي مسير جاده ابريشم است و به لحاظ قرار گرفتن در مسير شهرهاي بزرگي چون کاشان، اصفهان، اراک و همدان در گذشته از کانون‌هاي تجارت در منطقه محسوب مي‌شده، ولي در ساليان اخير موقعيت تجاري گذشته خود را از دست داده است.

تاجرسراها و کاروانسراها

در مجموعه بازار و کاروانسرا زيباترين آثار معماري عصر قاجار به چشم مي‌خورد. درهاي گره‌کاري شده مجموعه تاجرسرا که از زيباترين قسمت‌هاي اين بخش است چشم هر بيننده‌اي را ساعت‌ها به خود مشغول کرده و به اعماق تاريخ و تمدن مردم اين ديار مي‌برد.

مجموعه کاروانسراها از 2 طبقه تشکيل شده است . طبقه اول محل نگهداري چهارپايان و طبقه فوقاني به استراحتگاه تجار اختصاص داشته است. در جنب اين مجموعه محل‌هاي خاصي براي نگهداري شترها وجود داشته که به اصطلاح محلي آنها را عصارخان مي‌نامند.

تعداد زيادي از مردم شهر نراق از راه خدمات‌رساني به کاروانيان امرار معاش مي‌کردند و نقل است که در 100 سال گذشته 15نانوايي در کار تهيه نان براي کاروان‌هاي تجاري فعال بوده‌اند و اين خود بهترين شاهد بر رونق تجارت شهر نراق است.

آب‌انبارها

آب‌انبارهاي شهر نراق از شاهکارهاي معماري دوره قاجار اين شهر به شمار مي‌روند که به علت نزديک بودن به معماري کاشان از اصالت خاصي برخوردارند. نراق در قديم‌الايام از سه محله تشکيل مي‌شده که هر کدام داري مرکزيت خاص خود بوده و در اين مراکز مسجد، حسينيه، حمام و آب‌انبار مجزا داشته است.

در حال حاضر آب انبار هر سه محله شهر نراق ( يائين، بالا، بازار ) پابرجا است و اکنون آب‌انبار محله بالا آبگيري و مردم از آب بسيار خنک و گواراي آن در ايام تابستان استفاده مي‌کنند.

آب‌انبار محله بالا: اين آب انبار در مرکزيت محله بالاي شهر و در مجاورت حسينيه و مسجد جامع نراق قرار دارد و توسط يکي از تجار شهر نراق به نام حاج مهدي‌نراقي احداث شده است.

آب‌انبار محله پائين: اين محله از قديمي‌ترين محله‌هاي شهر نراق است که در آن مسجد امام‌حسن که قديمي‌ترين بناي شهر نراق است قرار دارد. در مجاورت اين مسجد فرد خيري به اسم حاج عبدالباقي نراقي نزديک به 180 سال پيش آب انبار و حسينه‌اي را احداث و براي حفظ و نگهداري آن مقداري زمين مرغوب کشاورزي خود را نيز وقف کرد تا عايدات آن صرف نگهداري بنا شود.

آب‌انبار محله بازار: اين آب‌انبار در ورودي بازار احداث و از 2 آب‌انبار ديگر شهر کوچک‌تر است. اطلاعات خاصي از باني آن در دست نيست، ولي به احتمال زياد به هنگام ساخت مجموعه بازار و کاروانسرا مرحوم شمس‌السلطنه نراقي جهت استفاده مسافران و کاروان‌هاي تجاري احداث شده است. متاسفانه مخزن اين مجموعه تخريب و از آن تنها سردر و ورودي به محل شيرآب باقي مانده است.

خانه‌هاي قديمي

از جاذبه‌هاي ديدني شهر نراق وجود خانه‌هاي قديمي بسيار فراوان آن با قدمت بيش از چندصد سال است. به علت رونق تجارت در شهر نراق بخصوص در دوران قاجار محله‌اي جديد در شرق نراق شکل گرفت که در آن افراد متمکن خانه‌هاي بسيار زيبا و ديدني احداث کردند که در حال حاضر اين خانه‌ها به مجموعه‌اي از خانه‌هاي تاريخي شهر بدل شده و نماد معماري دوران قاجار محسوب مي‌شود.

اين خانه‌ها اغلب از هشتي، بيروني، اندروني، ميهمان‌پذير، مطبخ، محل نگهداري چهارپايان، محل اسکان خدمه و بادگير‌هاي خشتي جهت خنک کردن فضاي داخل منزل تشکيل شده‌اند. از امتيازات منحصر به فرد اين‌خانه‌ها که به اعتراف کارشناسان معماري در هيچ کجاي ايران مشابه آن وجود ندارد جريان آب زيرزميني است که تمامي اين خانه‌ها را مشرب کرده و در نهايت به ميادين اصلي، حمام عمومي، حوض‌خانه و بازار شهر منتهي مي‌شده است.

اغلب درهاي اين منازل گره‌کاري، همراه با شيشه‌هاي رنگي و مشبک است که به بنا جلوه‌اي ويژه بخشيده است. تزئينات به کار رفته در اين خانه‌ها در عين سادگي بسيار زيبا و ديدني است و شاهکارهاي استفاده از کاهگل و گچ را مي‌توان در اين بناها مشاهده کرد که چگونه معمارهاي توانمند گذشته از حداقل امکانات بهترين و ماندني‌ترين اثرها را خلق و براي نسل‌هاي آينده به يادگار گذاشته‌اند.

از جمله خانه‌هاي ديدني شهر نراق که عمدتا به همت بازماندگان تا بحال پابرجا مانده و از ويراني آنها جلوگيري شده است مي‌توان منزل فاضلين نراقي، منزل مرحوم حاج‌تقي‌خان رئوفي، منزل مرحوم محمد‌رئوفي، منزل غلامحسين‌خان نراقي، منزل عليرضا‌خان يوسفي نراقي، منزل حاجي‌خان نراقي، منزل مرحوم آميرزا منصور و منزل فروغي‌ها را نام برد.
منبع:گردشگري

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 315]