نگاهي به آداب و رسوم ويژه ماه مبارك رمضان در كاشان

واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: نگاهي به آداب و رسوم ويژه ماه مبارك رمضان در كاشان
ماه مبارك رمضان از گذشته هاي دور تاكنون با توجه به فرهنگ مناطق با آداب و رسوم مختلف همراه بوده است .
در كنار اعتقادات مذهبي مشترك در بين مردم برخي از اين آداب و رسوم با ورود رسانه هاي جمعي از بين رفته است و پاره اي از آنها همچنان در بين مردم گوشه و كنار كشورمان و ساير كشورهاي مسلمان وجود دارد.
كاشان نيز از اين قاعده مستثي نيست بويژه اين منطقه كه از قديم يكي از مراكز تشيع بوده است .
يكي از آيين هاي ويژه اين ماه و از واجبات آن كه در گذشته مرسوم بوده انجام پاره اي آيينهاي سنتي و باورهاي بومي مردم كاشان براي رويت هلال ماه در ابتدا و انتهاي ماه رمضان است .
در قديم كه رسانه ها راديو و تلويزيون و خبرگزاريها وجود نداشتند تا مردم را از اين امر آگاه كنند اهالي كاشان مانند ديگر شهرها به بام خانه ها و نقاط مرتفع و تپه هاي اطراف شهر مي رفتند تا هلال ماه را رويت كنند.
اين رسم كه هنوز هم در برخي نقاط شهرستان كاشان وجود دارد با آداب ديگري نيز همراه بوده است مثلا در قمصر مردم با خود يك جلد كلام الله مجيد يك آيينه و يك سيني حاوي ظرف آب كمي سبزي و گلابپاش پر از گلاب ناب قمصر به بام خانه مي بردند و رو به قبله مي نشستند و مي كوشيدند تا ماه را در آيينه ببينند.
به محض ديدن ماه شخصي از بين مردم با صداي رسا سوره « ياسين » را قرائت مي كرد و ديگران آهسته اين سوره را زمزمه مي كردند و بعد از خواندن حمد و سه قل هوالله و چند صلوات بر روي خود و خانواده گلاب مي پاشيدند.
درمقاله « آداب و مراسم ماه مبارك رمضان در كاشان و آباديهاي آن » آمده است : بعد از اجراي اين آيين مردم جرعه اي از آب و سبزي را مي نوشيدند و عقيده داشتند خوردن آن به آنها نيروي قناعت مي دهد و موفق مي شوند بدون ناراحتي ماه مبارك رمضان را روزه بگيرند.
به گزارش ايرنا « احمد وكيليان » در اين مقاله افزوده است : پس از رويت هلال چشمانشان را مي بندند سپس بر قرآن مجيد انگشتر عقيق آب سبزي يا روي سادات مي گشايند و صلوات مي فرستند تا آن ماه را به ميمنت آغاز كنند و تا پايان ماه از عهده اجراي فرمانهاي حق برآيند.
يكي ديگر از آداب اين ماه در كاشان رسمي قديمي و كهني به نام رسم « هوم بابايي » است كه اين آيين امروز نيز در برخي محله هاي اين شهرستان با ذكر اشعار و برنامه خاصي ادامه دارد.
بنا به روايتي كه در فين كاشان بسيار از آن ياد مي كنند شب پانزدهم ماه رمضان امام حسن (ع ) و امام حسين (ع ) به در خانه هاي جد و پدر بزرگوارشان مي رفتند و سوره « والشمس » را با آهنگي خوش قرائت مي كردند آنگاه پيغمبر(ص ) و حضرت علي (ع ) براي شادي و تشويق آنها مقداري خوراك به ايشان مي دادند.
اكنون براي زنده نگهداشتن اين رسم كودكان و جوانان و حتي برخي بزرگسالان نيز به درخانه ها مي روند و با خواندن آيه ها و اشعار از افراد هدايايي درخواست مي كنند.
تشخيص زمان افطار و سحر نيز در كاشان در روزگاري كه از ساعت زنگ دار خبري نبوده بنوبه خود جالب توجه است .
يكي از سالخوردگان كاشان در اين مورد مي گويد : آن زمان مردم وقت درست افطار و سحر را از رنگ كاهگل تشخيص مي دادند.
« بتول حدادكاشاني » در گفت وگو با خبرنگار ايرنا افزود : روشنايي سحر باعث تشخيص رنگ كاه از گل و هنگام افطار تاريكي شب مانع از آن مي شد.
وي با اشاره به « پيش خواني » قبل از اذان صبح گفت : هنگام سحر شخصي در كوچه ها راه مي افتاد و با زدن طبل مردم را از خواب بيدار و با خواندن دعاي سحر آنها را از نزديك شدن وقت اذان آگاه مي كرد.
اين بانوي سالخورده از روزه داري در روزهاي بلند و گرم تابستان ياد كرد و اظهار داشت : آنروزها روزه داران براي رفع عطش به سردابها (زيرزمين ) پناه مي بردند و حتي گاهي هندوانه هاي خنك را روي شكم خود قرارمي دادند تا سنگيني و سردي آن قسمتي از گرسنگي و تشنگي شان را برطرف كند.
به گفته وي در آن ايام هنگام افطار روزه داران به پشت بام خانه هاي خود مي رفتند و افطار را دسته جمعي در كنار خويشاوندان و همسايگان سپري مي كردند.
از جمله ديگر آيينهاي ويژه كاشان در ماه مبارك رمضان كه در گذشته بيشتر در بين جوانان مرسوم بوده اجراي آيين « قاشق زني » است .
بنا به رواياتهاي مختلف اين آيين مشابهتي با آيين « هوم بابايي » دارد و اين شباهت بيشتر از جنبه درخواست هديه از مردم است .
در اين آيين جوانان بعد از افطار به در خانه هاي مردم بويژه افراد مرفه رفته و با زدن قاشق مسي بر كاسه مسي و خواندن اشعار از آنها درخواست كمك مي كردند.
نكته جالب اين آيين پوشاندن سر و صورت اين افراد بوده تا اقدام آنها در جمع آوري هداياي مردم با هدف كمك به محرومان و يا هياتهاي مذهبي جنبه خودنمايي نداشته باشد.
چهارشنبه 20 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: هموطن سلام]

[مشاهده در: www.hamvatansalam.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 241]