خديجه(س)؛ نخستين بانوي آئين مسلماني/ بخش پاياني

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: خديجه(س)؛ نخستين بانوي آئين مسلماني/ بخش پاياني
صداي تپش قلبش با فاصله هم شنيده مي‌شد، نمي‌دانست چه جوابي خواهد شنيد. آيا برگزيده خدا(محمد امين) او را برخواهد گزيد؟ آيا نامش در زمره نخستين زن مسلمان تاريخ ثبت خواهد شد؟ آيا خواهد توانست مادر فخر مادران و زنان و دردانه آخرين فرستاده خدا شود و آيا ...، دائما دغدغه داشت، كمي اضطراب هم وجودش را گرفته بود اما ندايي نوراني دلش را آرام كرد، نگرانيش را بر طرف ساخت و او را به عنوان نخستين بانوي مسلمان تسليم اسلام كرد.
امروز دهم ماه مبارك رمضان سال‌روز وفات نخستين زن مسلمان در تاريخ اسلام است. زني كه نقش به‌سزايي در رشد و پيشرفت نهال تازه غرس شده نبوت پيامبر خاتم داشت. مادر ام ابيها و مادر دردانه رسول گرامي اسلام. حضرت خديجه(س) يكي از چهار زن كامل دنيا، بهترين همسر پيامبر(ص) و مادر حضرت فاطمه(س) است.

در بخش نخست اين مطلب به ابعادي از زندگي آن حضرت چون ولادت، سيري در زندگينامه، خديجه قبل از ازدواج و اينكه ازدواج ايشان با ديگران قبل از ازدواج با پيامبر(ص) آيا اشكالي دارد و ... پرداخته شد. ادامه مطالب را درباره اين بانوي بزرگوار كه به نقل پيامبر(ص) مايه فخر خداوند در نزد بهترين فرشتگانش است در زير بخوانيد.
بخش اول را اينجا بخوانيد

خطبه عقد خديجه با پيامبر(ص)

مشهور آن است كه خواستگارى و خطبه عقد حضرت محمد(ص) و خديجه به‌وسيله ابوطالب‏ عموى رسول خدا(صلى الله عليه و آله) انجام شد و پذيرش و قبول آن نيز از سوى عمرو بن اسد ــ عموى خديجه ــ صورت گرفت.

البته در برابر اين گفتار مشهور، اقوال ديگرى نيز وجود دارد مانند اينكه خطبه عقد به‌وسيله حمزة بن عبدالمطلب يا از ديگر عموهاى آن حضرت انجام شد و يا اينكه پدر خديجه ــ خويلد بن اسد ــ و يا پسر عموى ‏خديجه، ورقة بن نوفل از طرف خديجه قبول كرده و آن بانوى‏ محترمه را به عقد رسول خدا درآورد.

نقل نابه‌جاي ديگري هم در پاره‌‏اى از روايات آمده كه خديجه به پدر خود خويلد شرابى داده و او را مست كرد و او در حال مستى اين ازدواج را پذيرفت چون به حال عادى‏ بازگشت و از جريان مطلع شد بناى مخالفت‏ با اين ازدواج را گذارده و بالاخره با وساطت و پا در ميانى برخى از نزديكان به ‏ازدواج مزبور تن داده و آن‌را پذيرفت.

در مقابل اين نقل ناصواب چند تن از راويان موضع گرفته‌اند، از جمله ابن سعد در طبقات پس از ذكر چند روايت‏ به اين مضمون مي‌نويسد: محمدبن‌عمر گفته است كه تمامى اين روايات در نزد ما ناصحيح و موهوم است و صحيح و ثابت نزد ما و دانشمندان آن است كه پدر خديجه يعنى خويلد بن اسد پيش از جنگ فجار از دنيا رفته بود و عمويش عمرو بن اسد او را به ‏ازدواج رسول خدا(ص) درآورد... و نظير همين عبارت از واقدى نيز نقل شده و هم چنين اقوال غير مشهور ديگر را نيز پاسخ داده است. (بحار الانوار ج 16 ص 19.و تاريخ طبرى ج 2 ص 36 و كتاب الصحيح من السيره ج 1 ص 113 به بعد)

مهريه چقدر بود و كه پرداخت؟

در اينكه مهريه چقدر بود و پرداخت آن را چه كسى به عهده ‏گرفت اختلافى در روايات ديده مى‏شود كه از آن جمله اين است كه پرداخت آن را خديجه به‌عهده گرفت و از كشف‌الغمه از ابن حماد و نيز از ابن‌عباس نقل شده كه رسول خدا(ص)خديجه را با مهريه دوازده وقيه طلا به ازدواج‏ خويش درآورد و مهريه زنان ديگر آن‌حضرت نيز همين مقداربود.(بحار الانوار-ج 16 ص 10 و 12 و 19)

در اعلام‌الورى طبرسى دوازده وقيه و نيم ذكر شده چنان چه ‏از دانشمندان اهل سنت نيز مؤلف سيرة الحلبيه همين قول را نقل‏ كرده و سپس گفته است كه هر وقيه، چهل درهم است كه در نتيجه مجموع مهريه پانصد درهم شرعى بوده است.

و در جايي ديگر نقل شده است كه رسول خدا(ص)به خديجه بيست‏ شتر ماده جوان مهريه ‏داد و در نقل ديگرى نيز آمده كه ورقة بن نوفل خديجه را با مهريه ‏چهارصد دينار به عقد رسول خدا(ص) درآورد.

مقام خديجه در نزد خدا

در شان و جايگاه خديجه در نزد خدا همين روايت بس كه ابوسعيد خدري ميگويد: رسول خدا فرمود: وقتي كه در شب معراج، جبرئيل مرا به سوي آسمان‌ها برد و سير داد، هنگام مراجعت به جبرئيل گفتم: «آيا حاجتي داري؟» جبرئيل گفت:« حاجت من اين است كه سلام خدا و سلام مرا به خديجه برساني» پيامبر (صلي الله عليه وآله) وقتي كه به زمين رسيد، سلام خدا و جبرئيل را به خديجه ابلاغ كرد. خديجه گفت «ان الله هو السلام و فيه السلام، اليه السلام و علي جبرئيل السلام؛ همانا ذات پاك خدا سلام است و از او است سلام، و سلام به سوي او باز گردد و بر جبرئيل سلام باد.»

پيامبر (صلي الله عليه و آله) فرمود: جبرئيل نزد من آمد و گفت: اي رسول خدا اين خديجه است، هرگاه نزد تو آمد، بر او از سوي پروردگارش و از طرف من، سلام برسان «و بشرها ببيت في الجنة من قصب لاصخب و لانصب» «و او را به خانهاي از يك قطعه (از زبرجد ) در بهشت كه در آن رنج و نا آرامي نيست، مژده بده »(بحارالانوار)

همچنين پيامبر گرامي اسلام(ص) درباره ايشان فرمودند: بهشت مشتاق چهار زن است: 1ـ مريم دختر عمران 2ـ آسيه دختر مزاحم و همسر فرعون 3ـ خديجه (س) دختر خويلد و همسر رسول خدا در دنيا و آخرت 4ـ فاطمه (س) دختر حضرت محمد(ص).

عده‌اي هم مراد از آيه «و وجدك عائلا فاغني» در سوره ضحي را بر ايشان تعبير و تصريح كرده‌اند كه مراد از «بي نياز ساختن پيامبر(ص)» مال و بخشش خديجه بود كه همه را در طبق اخلاص گداشته و براي پيشرفت دين مبين اسلام در اختيار پيامبر (ص) قرار داد. خديجه از نظر ايمان و عقيده به جايي رسيده بود كه خدا و پيامبر و ملائكه او را دوست داشتند و بر ايمان او مباهات مي‌كردند و او را افضل زنان پيامبر و جزء برترين زنان عالم و جهان معرفي مي‌نمودند.

خديجه و علي(ع)

عشق و علاقه پيامبر(ص) به حضرت علي(ع) و رسالتي الهي كه قرار بود مولاي متقيان بعد از پيامبر خاتم(ص) بر عهده گيرد حضرت محمد(ص) را بر آن داشت تا علي(ع) را البته از طريق پيشنهاد به ابوطالب به نزد خود آورد و ايشان عملا در خانه خديجه رشد يابد. خديجه مانند مادرى مهربان به وى مى‏نگريست و در عين حال بيشترين لحظات عمر على(عليه‏السلام) در اين دوره نيز با پيامبر اكرم سپرى مى‏شد. به همين دليل هم هنوز وقتي كودكي بيش نبود به پيامبر(ص) ايمان آورد و به عنوان نخستين مسلمان شناخته شد.

البته عده‌اي در اين موضوع تشكيك كرده‌اند و خواسته‌اند افتخار نخستين مسلمان به حضرت محمد(ص) را به خديجه بدهند البته نه به خاطر خديجه كه به خاطر دشمنى با على(ع) خواسته‌اند سابقه وى در اسلام را مخدوش كنند بنابراين ايمان خديجه را بر او مقدم مى‏دارند. از جمله، درباره ايمان آوردن على(ع)مى‏گويند: وقتى على(ع)بر پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله وارد شد كه خديجه با پيامبر مشغول نماز بود. على پرسيد اين عمل چيست؟و ...( اميرالمؤمنين در عهد پيامبر، ص104)

اما با توجه به اين كه شيعه و سنى گفتار اميرالمؤمنين را قبول دارند، شيعه به خاطر عصمت امام و اهل سنت به خاطر اين كه صحابه را عادل مى‏دانند و على عليه‏السلام را از صحابه مى‏دانند، مى‏توان اين شبهه را با توجه به سخن خود امير مؤمنان عليه‏السلام رد كرد، آن جا كه حضرت علي (عليه السلام) مى‏فرمايد: «من هفت سال صدا را مى‏شنيدم و نور را مى‏ديدم و پيامبر در آن روز ساكت بود و اجازه انذار و تبليغ به او داده نشده بود.» و در روايتى ديگر آمده كه حضرت تصريح كرد: «هفت سال قبل از ديگران با پيامبر نماز مى‏خواند.»

نكته ديگري كه در اين زمينه بايد يادآوري كرد، اين است كه حضرت خديجه در آن وقت در حالي كه به قبول ولايت مكلف نبود(چون اين تكليف بعد از وفات پيامبر، وجوب مى‏يافت) قدر و منزلت امير مؤمنان عليه‏السلام را مى‏دانست و با ايشان بيعت كرد كه علامه مجلسي هم شرح اين بيعت را به صورت كامل نقل كرده و چگونگي آن را آورده است.

خديجه و فاطمه(س)

هنگامي كه ولادت حضرت فاطمه(س) نزديك شد، خديجه از زنان قريش و بني‌هاشم كمك خواست، اما آن‌ها بر اثر كينه و عداوتي كه با اسلام و خديجه داشتند، پيام دادند كه هرگز ما تو را ياري نخواهيم كرد. خديجه غمگين شد، ناگاه در آن لحظه چهار بانو به محضر وي آمدند و يكي از آن‌ها گفت: «غمگين نباش، ما از جانب خدا به سوي تو آمده‌ايم، ما خواهران تو هستيم. من «ساره» همسر ابراهيم خليل هستم، اين «آسيه» زن فرعون است، آن ديگري «مريم» است، چهارمي خواهر موسي(ع) است، خداوند ما را براي كمك به تو فرستاده است.»

آري فاطمه(س) خصال نيكوي بسياري را از مادرش خديجه آموخت و بي‌شك مادرش نقش مهمي در كسب چنين مقام والايي براي فاطمه داشت كسي كه ام ابيها لقب گرفت و اسوه دو عالم شد.

از حضرت خديجه چهار فرزند متولد شدند. پسرى به نام قاسم به دنيا آمد كه طاهر و طيب لقب داشت، و كنيه‏ «ابوالقاسم» براى پيامبر اسلام، از نام همين فرزند گرفته شده است. قاسم دوران نوزادى و شيرخوارگى را مدتى طى كرد و حتى تا مرحله‏ به راه افتادن هم زنده بود اما هنوز از شير گرفته نشده بود كه بنا بر تقدير الهى از دنيا چشم پوشيد و به سراى باقى شتافت.

غير از اين فرزند پسر، خديجه داراى سه دختر نيز شد كه اسامى آنان زينب و ام‏كلثوم و فاطمه(عليهما السلام) بود. آرى شخصيت والايى همچون خديجه است كه در دامان پاكش، پاكدامن‏ترين و پاكيزه گوهرترين بانوى جهان هستى، يعنى حضرت فاطمه زهرا سلام‏اللَّه‏عليها، پرورانده مى‏شود.

وداع خديجه با جهان خاكي و سلام فرشتگان بر او

همسر پيامبر گرامي اسلام در ماه رمضان سال دهم بعثت و سه روز بعد از وفات ابوطالب در سن 65 سالگي چشم از جهان فروبست، پيغمبر(ص) او را در حجون دفن كرد و خود، او را در قبر گذاشت و سال وفات او عام الاحزان (سال اندوه‌ها) ناميده شد. او رفت اما نام و يادش هرگز از دل پيامبر(ص) بيرون نرفت. او اگرچه جهان خاكي را وداع گفت اما فرشتگان همگي در انتظار بودند تا بر او سلام دهند و بگويند: سلام عليكم طبتم فادخلوها خالدين.
چهارشنبه 20 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 412]