تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834027924
تاریخچه باغ فین
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: تاریخچه باغفین
به نظر می رسد در دوران بارانی بین آخرین دوره های یخچالی دوران چهارمPleistoceneدر نجد ایران دریاچه پهناوری گسترده بوده است. این دریا با شروع عهد خشكسالی به تدریج خشك شده و اكنون در محل آن كویر بزرگ مركزی برجاست. در اواخر هزاره ششم در سرزمین حاصلخیز رسوبی در جوار كوهستان و حاشیه كویر مركزی اولین استقرارها در ناحیه سیلك شناسایی شده است. یكی از مهمترین عوامل این امر كه موجب استقرار طولانی در این ناحیه گردیده را می توان وجود چشمه فین در 2 كیلومتری این ناحیه ذكر كرد.در واقع مهمترین عامل شكل گیری تمدن ها از قدیمی ترین دوران ها در این ناحیه، وجود آب سرشار و دائمی در سرچشمه فین است كه باعث جذب انسان به این منطقه شده و در شكل گیری و پیشرفت تمدن در این ناحیه نقش اساسی ایفا نموده است.از دوران هخامنشی این ناحیه مطلب خاصی نمی دانیم، تنها در روستای مرق مجموعه ای از سكه های داریوش سوم به همراه تعدادی سكه های سلوكی یافت شده است.وجود آتشكده نیاسر بهجای مانده از زمان ساسانیان در حومه كاشان،نشان از آبادانی و معمور بودن ناحیه در آن دوران دارد، به حدی كه طبق گزارش های اعثم كوفی در جنگ نهاوند، دلاوری از ناحیه كاشان (آذرگرد) با بیش از بیست هزار سوار در این نبرد شركت داشته كه رویاروی لشكر اعراب ایستاده اند. و دست آخر این كه حمدا. . . مستوفی در نزهت القلوب بنای شهر كاشان را در دوره اسلامی به زبیده خاتون همسر هارون الرشید نسبت داده است.ناحیه فین«فین قصبه ای است در بخش مركزی شهرستان كاشان كه دارای دو قسمت جداگانه فین بزرگ و فین كوچك است، و بعضی آن را فینین نامند. فین در شش هزار گزی باختر كاشان قرار گرفته است و به واسطه كثرت اشجار و آب و هوای خوب یكی از تفرجگاه های اطراف كاشان است. آب آن از چشمه معروف سلیمانیه و سفیدآب تأمین میشود و . . . (لغتنامه دهخدا). طبق نوشته دونالد ویلبر در كتاب باغ های ایرانی و كوشك های آن: «وقتی مسافر به شهر تاریخی كاشان نزدیك می گردد میتواند در سمت راست جاده، باغ فین را با سروهای زیبایش مشاهده كند، با بازدید از این نقطه می توان گفت كه مهمترین نقطه این شهر را دیده است.»قدیمی ترین منبعی كه در مورد تاریخ فین و آب های آن اشاراتی دارد، كتاب تاریخ قم (تألیف سال 378 هجری قمری) است كه البته مانند بسیاری از مناطق دیگر پایه گذاری آن را با شخصیت های اساطیری آمیخته، چنین مینویسد: «فین آن را بشتاسب بنا كرد و در آن وقت كه با ارجاسف ملك ترك كارزار كرد و كاریزهای آن دیه را با اشارت ملك جم بیرون آورده و بسیار آبند»فین كوچك كه باغ فین نیز در آن واقع است، دارای 17 محله می باشد. این محلات عبارتند از: محله سرپایین، محله پشت باغ، محله مصلی، محله ملتی، محله رودخانه، محله باغ كهنه، محله سازمان آب، محله ملا قطب، محله انار، محله توتستان، محله زیارت، محله شاهزاده ابراهیم، محله گذر، محله پنج روزه، محله حیدری، محله تنبیلی. زبان مردم فین فارسی است، ولی زبان محلی كه ریشه های فرس قدیم دارد در این قسمت رایج است. مذهب مردم فین، شیعه اثنی عشری است.مفضل بن سعد مافروخی در كتاب محاسن اصفهان چنین آورده است كه: «و به دیه ابروز كاشان كاریزی هست اسفذاب نام مشرب اهل آن دیه و صحراها و دیه هایی چند كه در آن حوالی واقع است و به دیه پین غایض می شود» از این نوشته چنین استناد می شود كه نام قدیمی فین «پین» بوده است و بعدها بر اثر استعمال لغت به فین تبدیل شده است و نیز این كه یكی از منابع تأمین آب فین، سفیدآب است. در ادامه كتاب از حضور عمرو بن لیث صفاری در كنار این رودخانه، و شگفتی او از این آب و جستجوی او برای یافتن سرچشمه آن كه بی نتیجه مانده است، صحبت به میان آمده است.· چشمه سلیمانیهدر جنوب باغ فین چشمه آبی موسوم به چشمه سلیمانیه، با قریب به دوازده سنگ آب وجود دارد. آب آن فوق العاده صاف است ولی به واسطه داشتن بعضی املاح برای آشامیدن مناسب نیست. آب چشمه فین به واسطه كیفیت های خاص خود مانند صافی و پاكی و روشنایی، كم نظیر و همچنین كیفیت ثابت و تغییر ناپذیرش همواره مشهور و ضرب المثل بوده است و طبق نوشته فلاندن «مردم برای این آب عقاید موهوم دارند و می گویند خاصیت طبی دارد». این چشمه از بن صخره هایی به نام كوه دندانه و شكاف تخته سنگ های معدن گچ و آهك واقع در شش كیلومتری غرب كاشان از زمین می جوشد.در وجه تسمیه این چشمه دو روایت نقل می شود:الف: كاشان یكی از مراكز یهودی نشین ایران بوده كه طبق آمارگیری كه در دوران شاه عباس دوم انجام شده است بیش از 1000 خانوار یهودی در این شهر سكونت داشته اند و در آن دوران با حضور چند تن از علمای یهود در این شهر، لقب اورشلیم دوم به آن اطلاق شده است. یهودیان ساكن در این شهر برای این آب قداست خاصی قائل بوده اند زیرا معتقد بودند كه این چشمه از معجزات سلیمان نبی است، از همین روی آن را به نام چشمه سلیمانیه نامیده اند.ب: برخی نیز اعتقاد دارند در دوران شاه سلیمان صفوی در اطراف این چشمه صفه یا بنایی ساخته شده است، به این سبب آن را به نام سلیمان صفوی«چشمه سلیمانیه» خوانند.یك نظر حیدرصفدر به سلیمان شاه كرد آب سرچشمه فین را ز عصا پیدا كرد كه البته هر دو، روایت هایی شفاهی هستند كه برای آن سند مكتوبی موجود نیست اما در فرهنگ عامه مورد قبول واقع گردیده اند.سابقه تاریخی باغ فین1 - باغ كهنه وجود باغ فین به دوران آل بویه منسوب است كه از این دوران شواهدی در دست نیست و اثبات این مطلب نیاز به تحقیقات و كاوش های باستان شناسی دارد. بعد از این دوران نیز وجود باغ فین را به دوران ایلخانی منسوب كرده اند، یاقوت حموی (قرن هشتم) نیز از گشت و گذار مردم كاشان در اطراف باغات فین یاد كرده است.در دوران آغازین حكومت شاه اسماعیل صفوی (909 هجری قمری) مردم كاشان كه از رسمی شدن مذهب شیعه به شوق آمده بودند، مشتاقانه در انتظار دیدار شاه محبوب خود به آذین بندی كوچه و خیابان شهر پرداختند. شاه اسماعیل به كاشان آمد، در باغ فین جلوس كرد، و در سرچشمه فین بار عام داد. همه اقشار مردم ـ در این جشن و سرور شركت كردند و پس از مراسم تشریفات به طعام دعوت شدند. شاه از آن همه احساسات و پذیرایی ها بسیار شادمان شد و در پایان دستور برپایی جشن خلعت داد. (شاه اسماعیل دو بار باغ فین آمد و در آنجا جشن و سرور برپا كرد.)كاشان در دوران صفوی اهمیت فراوانی می یابد كه دلایل زیر را می توان برای آن برشمرد:1- توجه پادشاهان صفوی به مذهب شیعه و شهرهایی كه مركز شیعیان و علمای شیعه بودند، موجب اهمیت یافتن كاشان گردید.2- اهمیتی كه پادشاهان صفوی برای صنایع دستی و هنر قائل بودند؛ با وجود هنرمندان و صنعتگران مختلف (كاشیكاری، قالی بافی، ابریشم بافی...) در این شهر، بر اهمیت آن افزوده گردید.3- اهمیت یافتن اصفهان و پایتخت شدن آن موجب گردید كه شهرهای پیرامون آن از جمله كاشان كه بر سر راه های ری و خراسان قرار داشت آباد گردد و صنایع و بازرگانی آن رونق گیرد.4- قرار گرفتن كاشان بر سر راه تجاری بندرعباس.این عوامل باعث شد كه كاشان در دوران صفوی از نظر مذهب، وسعت، ثروت و زیبایی دومین شهر ایران به شمار رود و بازارهای آن پر از اجناس و كالاهای مختلف و مساجد و اماكن مذهبی، پر رونق و مركز علمی و فرهنگی اش فعال گردد. به نقل از سفرنامه فیگوئروآ: «شهر كاشان همواره مورد توجه پادشاهان ایران بوده است، نخست از این جهت كه اهالی آن بسیار صدیق و خوش مشربند، و دو دیگر بهخاطر آنكه مركز تولید پارچه های ابریشمی و به خصوص قالی های بسیار ظریف و مرغوبی است كه در سراسر جهان نظیر ندارد و از این طریق ثروت سرشاری را جلب می كند.»2 - باغ فین 1- در اواخر دوران شاه طهماسب زلزله مهیبی در شهر كاشان روی داد که كانون آن در منطقه فین بود و در آنجا آسیب فراوانی به بناها وارد كرد. پس از شاه طهماسب،تا به حكومت رسیدن شاه عباس اول، دو تن از خاندان صفوی به حكومت رسیدند. (شاه اسماعیل دوم، و محمد خدابنده پدر شاه عباس) در تمامی این دوران حكومت مركزی ضعیف بوده و چندین سال حكومت كاشان در دست تركمنان افتاده است كه در آن دوران خرابی های بسیاری به بار آورده اند.2- در عهد شاه عباس پس از رفع فتنه تركمن ها، شاه صفوی اوامری جهت عمران و آبادانی كاشان و تدارك وسایل توسعه و ترقی صنایع محلی و بهبود اوضاع عمومی آنجا صادر كرد و آقا خضرنهاوندی حاكم كاشان مأمور اجرای آن شد. حسن نراقی در كتاب آثار تاریخی شهرستان های كاشان و نطنز آورده است:«شاه عباس چون بنای سالخورده و ویران گشته فین رادرخور همسری با چشمه سلیمانیه و همت والای خود نمی دید، از این رو طرح كاخ جدیدی بدین گونه پی افكنده شد. مظهر آب روان چشمه را قریب 500 متر بالاتر از باغ قدیم، یعنی در مكان چشمه كنونی، قرار داد و باغشاه جدید را در محدوده زمین های نوگیر به ابعاد 157 متر طول شرقی و غربی در 142 متر عرض شمالی و جنوبی حصار بندی كرد و در چهارگوشه آن برج های گرد و مرتفعی بنا كرد و. . .»شاه عباس برای رفع خطر سیل در حدود یك كیلومتری جنوب باغ،سدی مستحكم با سنگ و ساروج ساخت كه هنوز هم پا برجاست.خضرنهاوندی سالها در كاشان حكومت كرد و در طی این دوران بر قدرت خود افزود، تا جایی كه قدرتش به حدی رسید كه شاه عباس از نفوذ او احساس خطر كرد.در سال 1016 هجری قمری به هنگام حضور شاه عباس (احتمالاً در باغ فین) كله پزی با كارد به او حمله كرد و وی را از پای در آورد. از آنجایی كه برادر وی ملاعبدالباقی نهاوندی صاحب كتاب «مآثر رحیمی» پس از قتل برادر به هندوستان فرار كرده، بر طبق نوشته های او، این نتیجه دور از ذهن نیست كه این قتل، قتلی سیاسی بوده و به فرمان شاه اجرا شده است. در این باره حتی اسكندربیگ منشی نیز سكوت كرده و مطلبی در كتاب عالم آرای عباسی ننوشته است.شاه صفی پس از مرگ شاه عباس به حكومت رسید. او نیز مانند پدر خود برای عمران و آبادی این باغ كوشید و طبقه فوقانی بنای شترگلوی صفوی با چوب و آهن در زمان او ساخته شد (سال 1050 هجری قمری) تا وی بتواند مناظر اطراف را از بلندترین نقطه مشاهده كند. شاه صفی نیز چندین بار به كاشان و باغ فین آمده است و در آخرین سفر خود در عمارت دولتخانه كه از ابنیه دوران شاه عباس است بر اثر افراط در خوردن شراب از پای درآمد و فرزندش عباس دوم در سن 10 سالگی در آنجا تاجگذاری كرد.لكهارت می نویسد: «شاه سلیمان و شاه سلطان حسین نیز حین عبور از كاشان مدتی در عمارت های دولتخانه و باغ فین با تشریفات توقف و كامرانی می نموده اند.»پس از شاه سلطان حسین و حمله افغان ها، كاشان مورد بی مهری واقع شد و بسیاری از عمارت های آن رو به ویرانی گذاشتند.در سال 1175 هجری قمری هنگامی كه شهریار زند در آذربایجان بود، زكی خان در اصفهان علم طغیان و سركشی بر افراشت؛ كاظم خان بختیاری را با گروهی به حكومت كاشان فرستاد، عبدالرزاق كه از طرف كریم خان،وكیل الرعایای آن شهر بود از مشاهده بیدادگری ها به خشم آمد و نیمه شبی بر آنها تاخت و كاظم خان را دستگیر نمود. زكی خان پس از این حادثه گروه دیگری را به سركردگی علی محمد خان به كاشان فرستاد. آنها در عمارت دولتخانه پناه گرفتند، منتهی عبدالرزاق خان آنجا را تصرف كرد و علی محمد خان به باغ كه برج و باروهای مستحكمی داشت پناه برد. كریمخان كه عازم بازگشت به اصفهان بود دسته ای را روانه كاشان نمود آنها نیز بی درنگ به باغشاه حمله بردند و از آنها شكست خوردند. علی محمدخان كه از رسیدن كریم خان بیمناك شده بود سرهای كشته ها را جدا كرد و به اصفهان گریخت.در دوران حكومت عبدالرزاق خان زلزله شدیدی در كاشان به وقوع پیوست كه خانه های آن شهر را ویران كرد. پس از این جریان، وی با فرمان كریم خان شروع به تعمیرات در كاشان و باغ فین نمود و عمارت جدیدی نیز به ابنیه این باغ افزود كه به خلوت كریم خانی موسوم است.در عهد كریم خان شه ملك قباد با سعی سلیم حاكم پاك نهادتعمیر چو یافت باغ فین آذر گفت آباد شده عمارت فین آبادابیات بالا قطعه شعری است كه آذر بیگدلی سروده و بیت آخر آن به حروف ابجد سال 1176 هجری قمری را نشان می دهد.پس از كریم خان نسیم امیدی كه به سوی باغ وزیده بود برای مدتی از حركت باز ایستاد. اما با به قدرت رسیدن فتحعلی شاه و نظر توجهی كه این پادشاه به آنجا كرد، باغ دوباره اهمیت خود را باز یافت.فتحعلی شاه بر اثر دلبستگی هایی كه به صفای باغ و زیبایی های چشمه فین داشت به حاجی حسین خان صدراعظم اصفهانی سرپرست حوزه حكمرانی كاشان دستور داد تا همزمان با ساختن مدرسه سلطانی، خرابی های باغ را مرمت نموده آنجا را زیب و آرایشی شاهانه بدهند. در مدتی كه این مكان در حال تعمیرات و نوسازی بود خود شخصاً برای سركشی و تفرج در باغ حاضر می شد تا در سال 1226 هجری قمری كار ساخت آن به پایان رسید.افزوده های دوران فتحعلیشاه به باغ فین عبارتند از:1- نقاشی هایی كه در شترگلوی صفوی به بنا افزوده شده است، كه عبارت بودند از تصویر دربار رسمی فتحعلی شاه«تمثال شهنشاه فلك و جاه است این یا پیكر مهر و طلعت ماه است اینهركس كه به او نظر كند می گوید سلطان جهان فتحعلی شاه است این»2- تصویر دیگری در همین بنا در حال شكار3- ساخت حمام بزرگ و یا حمام سلطنتی4- ساخت شتر گلوی قاجار (فتحعلی شاهی) در سمت جنوب غربی باغ.5- ایجاد خلوت نظام الدوله (حرمسرا) توسط دامادش علی محمد خان نظام الدوله.فتحعلی شاه در سالهای 1224،1225،1226 و 1234 هجری قمری در باغ فین اقامت كرد. آخرین دیدارش از باغ در سال 1249 هجری قمری هنگام عزیمت به سوی اصفهان انجام گرفت.در سال 1256 هجری قمری محمدشاه در راه مسافرت به اصفهان مدت دو هفته در باغ فین اقامت كرد و دستورهای مؤكدی برای مرمت و نگهداری آن صادر نمود. در سال 1258 نیز وی مدتی در باغشاه اقامت داشته است. در دوران مقارن سلطنت وی عمارت شاه نشین و حوض جوش مقابلش ساخته شده است.در ماه ذیقعده 1267 هجری قمری هنگام بازگشت ناصرالدین شاه از اصفهان به پایتخت وی به اتفاق میرزا تقی خان امیركبیر یك هفته در این باغ به سر برد. امیركبیر در آنجا به شاه اصرار كرد كه میرزا علیخان پیشخدمت خاصه شاه را كه محرم اسرار او بود از درگاه سلطنتی اخراج و به گروس تبعید كند و ناصرالدین شاه با تمام ناگواری به این خواسته امیر تن داد و این گواه بر قدرت امیر در آن زمان بود. اما این قدرت دیری نپایید، چند ماهی از این واقعه نگذشته بود كه در سال 1268 هجری قمری امیركبیر به كاشان تبعید شد، و پس از چهل روز در 18 ربیع الاول 1268 هجری قمری بر اثر سعایت بدخواهان در حمام كوچك باغ (حمام صفوی) به قتل رسید و باغ فین را در ماتم و اندوهی ابدی فرو برد. . ..در دوران محمدعلی شاه (دوران مشروطه خواهی) نایب حسین كاشی و پسرانش در حدود 14 سال در اطراف كاشان و حتی در نواحی یزد بنای یاغی گری گذاشتند و در این دوران آسیب فراوانی به باغ و اشیاء و درختان آن وارد كردند. پس از این مدت سرانجام دولت مركزی توانستاین شورش را كنترل كند و نایب حسین و پسرش ماشاءا... خان دستگیر شدند؛ دیوان حربی در مورخه 5 سنبله 1298 خورشیدی مطابق با 1337 هجری قمری در باغ تشكیل شد و حكم اعدام یاغیان را صادر كرد. پس از آن به مرور باغ مورد توجه قرار گرفت و برخی از خرابی ها مرمت گردید، تا اینكه سرانجام در تاریخ 15 آذر 1314 خورشیدی به شماره 238 در فهرست آثار ملی ثبت گردید.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1088]
-
گوناگون
پربازدیدترینها