تاملی بر اهمیت الگوها بر شخصیت جوانان

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: چکیده :
الگوها ( دیگران نوعی و مهم ) تاثیر بی نظیری در ارتقاء و تکامل شخصیت نسل جوان دارند و در تمرکز نیروهای پنهان و آشکار جوانان نقش بسزایی دارند . وجود الگوها همانند ، قله های بلند و رفیعی است که روح را به صعود و اوج بر می کشد و اهتزاز روح الگو ، ما را از مرداب روزمرگی و ابتذال و پوچی به رستگاری فرا می خواند. این پژوهش سعی دارد معیارهای مناسب را برای انتخاب یک الگو ارائه نموده و تصویر روشنی از هویت خویش را در آن ایجاد نماید .

مقدمه :
مسئله موردتبیین در این مقاله بررسی علل تردید جوانان در انتخاب الگوهای مناسب،دیگران ( نوعی و مهم ) است .
جوانان بارها و بارها ممکن است الگویی را برگزینند و سپس شروع به همانندسازی با آنها کرده اما بعد از مدتی احساس می کنند که نمی توانند مانند آنها بشوند و مجددا به الگویی دیگر دل می بندند و این امر باعث می شود تا تصویر آنان در نزد دیگران تثبیت نشود و دیگران آنها را دمدمی مزاج و متلوّن و غیراعتماد به حساب آورند و این امر نیز در بی ثباتی فرد موثر است و نمره ای منفی برای وی به حساب آید .
بر اساس این مسئله سئوال تحقیق تحت عنوان:
«چه کسانی می توانند الگوهای مناسبی برای جوانان باشند ؟ » بیان شده است .
در پاسخ به این سئوال و در مقام حل مسئله چارچوب نظری با ساختار مفهومی اینگونه بیان گردیده است اگر جوانان در انتخاب دیگری مهم یا نوعی واقع بینانه عمل کنند و الگوهایشان با شرایط و امکاناتشان تناسب بیشتری داشته باشد آنگاه در انتخاب کمتر دچار تردید می شوند و در زندگی به جهت استفاده بیشتر از فرصتها ، تثبیت خود ، اعتماد به نفس و در نتیجه کسب اعتماد بیشتر دیگران موفق ترند .
روش تحقیق در این پژوهش اقدام پژوهی یا پژوهش در عمل است . جامعه آماری یکی از دانش آموزان کلاس 101 دبیرستان اندیشه اداره آموزش و پرورش نوخندان می باشد که این مقاله در پاسخ به سئوال ایشان در مورد نحوه انتخاب الگو ( دیگر مهم و نوعی ) تهیه و تدوین شده است .

روش تحقیق :
جامعه آماری این تحقیق یکی از دانش آموزان دبیرستان اندیشه اداره آموزش و پرورش منطقه نوخندان است که در زمینه انتخاب الگوها ( دیگری مهم و دیگری نوعی ) دچار تردید شدید بوده و دیگران او را دمدمی مزاج و متلوّن و غیرقابل اعتماد به حساب می آورند . به گونه ای که این امر نمره ای منفی برای او به حساب می آید . گردآوری داده ها در این تحقیق به شیوه اقدام پژوهی یا پژوهش در عمل انجام شده است .
اقدام پژوهی یا پژوهش در عمل نوعی تحقیق است که توسط خود افراد درگیر در یک مسئله و برای حل و یا کاهش آن انجام می گیرد . عمل محور اساسی در این نوع تحقیق است در این روش هم پژوهشگر درگیر موضوع پژوهش است و هم موضوع پژوهش مربوطه به عمل فعلی پژوهشگر است . قاسمی پویا ( 1382 : 185 )
اقدام پژوهی رویکردی سازنده است در جهت گسترش توانمندیهای معلمان در عرصه های مختلف شغلی است . در این رویکرد معلمان می توانند در مورد مسائلی که در کلاس درس یا مدرسه با آن مواجه هستند می توانند به پژوهش بپردازند . دلاور ( 1379 : 192 )

تعاریف

[font=tahoma] دیگری مهم
انسان متناسب با رشد و توانایی هایش در تعامل با دیگران قرار می گیرد . و از میان آنها کسانی که بیشتر او را تحت تاثیر قرار می دهند برایش مهم می شوند . افرادی که فرد آنها را مهم تلقی می کند «دیگری مهم » می نامند دیگران مهم کسانی هستند که فرد سعی می کند خود را شبیه و همانند آنها بسازد و تغییر دهد .
در کودکی پدر و یا مادر برای کودک دیگری مهم هستند و در مدرسه معلم و در جامعه ستاره های سینما ، ورزشکاران معروف ، افراد موفق در کسب و کار ، قهرمانان ورزشی و شخصیت های علمی ، فرهنگی ، سیاسی و مذهبی دیگران مهم تلقی می شوند . (دکتر احمد رجب زاده : 1382 )

[font=tahoma] دیگری نوعی:
گاهی به جای اینکه فرد خاصی دیگری مهم یک نفر باشد «دیگران » به صورت نامشخص الگوی او قرار می گیرند . هنگامی که در پی آن است که ویژگیها و رفتار ورزشکاران ، پهلوانان ، تحصیل کردگان ، رزمندگان ، انقلابی ها ، غربی ها و..... را به صورت کلی در خود ایجاد کند و نمی خواهد از شخص خاصی پیروی نماید در این مورد هم الگوی او کلی و نامشخص است . در اینگونه موارد به این دیگری نامشخص که برای فرد مهم تلقی می شود . و فرد می کوشد خود را شبیه و همانند او سازد « دیگری نوعی » می گویند .(دکتر احمد رجب زاده : 1382 )

[font=tahoma] خودشیفتگی :
خودشیفتگی همان حالت رضایت بخش از حد و به عبارت معمول «ممنون بودن از خود » است . در این حالت ، افراد به دلیل شیفتگی بیش از حد به خود از تغییر دادن خویش و توجه به الگوها سرباز می زند . این امر سبب می شود تا « خود » از رشد بازماند و به تدریج رابطه واقعی آن باجهان سست شود و به جای آن نوعی تخیل گرایی بنشیند که مخرب زندگی است (دکتر احمد رجب زاده : 1382 )

[font=tahoma] خود باختگی و ازخودبیگانگی :
دیگران مهم به جهت تاثیری که بر ما می گذارد در ما جاذبه و شیفتگی پدید می آورند .
همین شیفتگی به صورت انگیزه در می آید . و ما را وادار می کند خود را تغییر دهیم . گاهی میزان شیفتگی به حدی است که فرد وضع کنونی خود را فراموش می کند و فقط به آن دیگری می اندیشد . چنین حالتی نه تنها موجب رشد خود نمی شود بلکه نوعی اختلال هم به حساب می آید که از آن با عناوینی چون «ازخودبیگانگی» ، «خود باختگی » و «گم کردن » یاد می کنند .
(دکتر احمد رجب زاده : 1382 )

یافته های تحقیق :
چه کسانی می توانند الگوهای مناسبی برای جوانان باشند ؟
همانگونه که هنرمند برای طرح و خلق یک اثر هنری نیاز به الگو و نمونه ای مشخص دارد ، و یک خوشنویس برای نوشتن سطوری زیبا احتیاج به سرمشق و نمونه دارد یک انسان نیز برای شکل دادن به شخصیت خویش احتیاج به الگویی دارد تا ساختمان اخلاقی و فکری خود را مطابق آن بسازد و پی ریزی نماید ، جوانان بیش از دیگران به الگوها می اندیشند چون به کمال بیشتر علاقمند ولی بحث در این است که معیارهای مناسب برای یک الگو کدام است ؟ آیا هر فردی شایستگی آن را دارد که الگوی دیگری قرار گیرد .( دکتر محمد رضا شرفی : 1381 )
دوره جوانای یکی از دوره های مهم زندگی است که در آن فرد با گرایشی که نسبت به استقلال از خانواده و بزرگسالان در او پدید می آید ، با این سئوال مواجه است : « خوب است چه کسی باشم ؟ » یک معلم ، یک نقاش ، یک ورزشکار ، یک سیاستمدار و ... او بارها و بارها ممکن است در این موارد تامل کند و یکی از این الگوها را برگزیند یا شروع به همانند سازی خود با آنها کند و بعد از مدتی احساس کند که نمی تواند خود را با الگویش شبیه سازی کند و مجددا به الگوی دیگری دل بندد علت این تردیدها آن است که فرد بیش از آنکه به امکان تحقیق آنها بیندیشد شیفته ویژگی های مثبت این الگوها و دیگران مهم و نوعی شده است .
البته این تردید و آزمایش و خطا در دوره نوجوانی و جوانی تا حدی طبیعی است اما اگر طولانی شود ، ضمن اینکه فرصتهای بسیار خودسازی را از بین می برد . موجب عدم تثبیت خود یا تاخیر در آن می شود که با نوعی بی اطمینانی به خود ، عدم اعتماد به نفس و حتی احساس کهتری همراه است . زیرا هر آزمایش و عدم توفیق در آن میزان اعتماد به نفس را کاهش می دهد و سبب می شود تا تصویر ما در نزد دیگران تثبیت نشود و دیگران ما را دمدمی مزاج و متلوّن و غیرقابل اعتماد به حساب آورند .(دکتراحمد رجب زاده : 1383 )
به همین جهت ، می توان انتظارات داشت جوانانی که در انتخاب الگو ( دیگری مهم یا نوعی ) واقع بین هستند ، و الگوهایشان با شرایط و امکاناتشان تناسب بیشتری دارند و در انتخاب کمتر دچار تردید می شوند در زندگی به جهت استفاده بیشتر از فرصتها ، تثبیت خود ، اعتماد به نفس و در نتیجه کسب اعتماد بیشتر به دیگران موفق ترند .
در فرهنگ اسلامی کهکشانی از الگوهای اخلاقی ، معنوی وجود دارد که هر یک برای تحول جامعه بشری کفایت می کند ، در حالی که در فرهنگ غربی ، اگر چه دانشمندان زیادی ظهور یافتند .
ولی از لحاظ الگوهای اخلاقی هیچیک از آنان انسان کامل و آینه تمام نمای فضایل اخلاقی به شمار نمی آیند .
در سیستمهای نامطمئن ، انتخاب الگوهای نامطلوب موجب احساس پوچی و از درون تهی شدن و بی اعتمادی به فرهنگ خودی و فقر معنوی و نظایر اینها گشته و فرد را در معرض آسیبهای اخلاقی و اجتماعی قرار می دهد . نسل جوان که تصویر روشنی از هویت خویش ندارد و به درستی نمی داند کیست و در چه مرحله ای از زندگی به سر می برد . و با ارزشها ، مفاخر ، باورها و امتیازات خویش ، آشنایی نداردوبافرهنگ بیگانه احساس خودی دارد،معمولا از الگوهای غربی پیروی می کنند (دکتر محمد رضا شرفی : 1381 )
الگوها ، تاثیر ات بی نظیری در ارتقاء و تکامل شخصیت نسل جوان دارند و در تمرکز نیروهای پنهان و آشکار جوانان نقش بسزایی دارند . وجود الگوها همانند قله های بلند و رفیعی است که روح را به صعود و اوج بر می کشد و اهتزاز روحی الگو ، ما را از مرداب روزمرگی و ابتذال و پوچی به رستگاری فرا می خواند .
در فرهنگ اسلامی هر فردی ممکن است شایستگی آن را نداشته باشد که الگوی دیگری قرار گیرد .

معیارهای مناسب برای یک الگو عبارتند از :
1- متانت ، وقار و آرامش روحی افراد معیاری برای الگو قرار گرفتن است .
2- انطباق حرف و عمل و یا به عبارت دیگر منطبق شدن ظاهر و باطن از ویژگیهای یک الگوی قابل اعتماد است .
3- یک الگوی مناسب بایدازیک دست بودن رفتارو شخصیت باثبات و استواری برخوردار باشند
4- حوزه اطلاعاتی و علمی مناسب موجب می شود تا فرد به عنوان یک راهنمایی موثر در زندگی الگوی جوانان قرار گیرد
5- ویژگیهای رفتاری و شخصیتی دیگری نیز می تواند منشور شخصیتی یک الگو را کامل نموده و به عنوان زیبایی و جلوه خاصی ببخشد .

نتیجه گیری :
جوانانی که با توجه به شرایط و امکاناتشان الگوهای مناسبی را انتخاب می کنند ، در زندگی به جهت استفاده بیشتر از فرصتها ، تثبیت خود ، اعتماد به نفس و در نتیجه کسب اعتماد بیشتر دیگران موفق ترند و جوانانی که الگوهای نامناسبی انتخاب می کنند موجب احساس پوچی و از درون تهی شدن و بی اعتمادی به فرهنگ خودی و فقر معنویت و نظایر اینها گشته و فرد را در معرض آسیبهای اخلاقی و اجتماعی قرار می دهد .

فهرست منابع :
1-گیدنز ، آنتونی ، تجدد و تشخّص جامعه و هویت شخصی در عصر جدید ، ناصر موفقیان ، چاپ اول ، نشر نی ، تهران ، 1378
2-موسسه مطالعات ملی ، فصلنامه مطالعات ملی ، ویژه نامه ی هویت ملی ، شماره های 4 و 5 ، تابستان و پاییز 1379
3-موسسه مطالعات ملی ، فصلنامه مطالعات ملی ، ویژه نامه ی همبستگی ، گزارش همایش « هویت ایرانی در پایان قرن بیستم » سال نخست ، شماره یکم ، پاییز 1378
4- رجب زاده ، احمد ، جامعه شناسی 1 ، چاپ سوم 1382 ، ناشر شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران
5- شرفی ، محمدرضا ، پاسخ به سئوالات نسل جوان ، چاپ دوم پاییز 1381 ، نشر انتشارت تزکیه (شابک)

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 432]