استئوپروز یا پوکی استخوان

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: پوكی استخوان حالتی است كه در آن استخوان شكننده شده و احتمال شكستگی با ضربات كوچك افزایش می‌یابد. پوكی استخوان از گرفتاری‌های بسیار شایع جوامع بشری است كه بعد از سن ۳۵ سالگی روند آن در انسان آغاز می‌شود. حدود نیمی‌از زنان مسن‌تر از ۴۵ سال و ۹۰ درصد زنان مسن‌تر از ۷۵ سال به بیماری پوكی استخوان مبتلا می‌شوند. مردان مسن نیز به پوكی استخوان مبتلا می‌شوند كه البته میزان ابتلای آنان كمتر از زنان است. به طور تقریبی از هر سه زن یك نفر و از هر دوازده مرد یك نفر به پوكی استخوان مبتلا می‌شوند و این امر در سال منجر به ده هزار شكستگی ناتوان كننده در مبتلایان می‌شود كه متاسفانه تعداد اندكی از مبتلایان به پوكی استخوان مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند.
پوكی استخوان عارضه‌ای است كه با بالارفتن سن بوجود می‌آید. در نتیجه از استحكام بافت و املاح استخوانی كم شده و از مقاومت آن كاسته می‌شود. استخوان انسان در سن كودكی خاصیت ارتجاعی و تحمل فشار زیادتری را دارد و به تدریج سفت و محكم شده و از مقاومت آن كاسته می‌شود و این مسئله در سن ۲۰ سالگی به اوج خود می‌رسد و بین سن ۲۰ تا ۳۵ سالگی استحكام استخوان به همان قوت باقی می‌ماند. به همین دلیل در افراد جوان ضربات بسیار شدید مثل تصادفات می‌تواند منجر به شكستگی استخوان شود، اما از این سن به بعد بتدریج و با سرعتی كم از تراكم استخوان كاسته می‌شود و استخوان‌ها با بالا رفتن سن پوك می‌شوند. در زنان بعد از یائسگی به علت توقف ترشح هورمون‌های زنانه و نقش مهم این هورمون‌ها در استحكام استخوان ها، شیوع پوكی استخوان زیادتر می‌شود
● چه كسانی در معرض پوكی استخوان قرار دارند؟
به طور تقریبی و با احتمال بسیار زیاد همه ما در معرض پدیده ناخوشایند پوكی استخوان قرار داریم.
ـ افراد مسن در معرض ابتلای بیشتری قرار دارند.
ـ عارضه پوكی استخوان در نزد خانم‌ها بعد از سن یائسگی بسیار شایع است به ویژه اگر یائسگی زودرس در خانم‌ها ایجاد شده باشد.
ـ تحریك بدنی و ورزش باعث استحكام استخوان‌ها در هر سنی می‌شود. عدم تحرك و استراحت زیاد باعث تحلیل استخوان‌ها و پوكی آن می‌شود و دردهای استخوانی را بیشتر می‌كند.
ـ گاه پوكی استخوان در برخی از خانواده‌ها بیشتر دیده می‌شود. همچنین در بعضی نژادها مثل بعضی از نژادهای آسیایی این پوكی بیش‌تر است.
ـ تغذیه نقش مهمی ‌در پوكی استخوان به عهده دارد. افرادی كه كلسیم كافی در رژیم غذایی آنها وجود ندارد و یا ویتامین د كافی دریافت نمی‌كنند، در معرض ابتلای بالاتری هستند.
ـ همچنین اثر مصرف سیگار، الكل و قهوه زیاد هم در پوكی استخوان ثابت شده است.
ـ كسانی كه خود سیگار می‌كشند یا همنشین سیگاری‌ها هستند، در معرض پوكی استخوان زودرس قرار دارند و زنانی كه سیگار می‌كشند دچار پوكی استخوان شدیدتری می‌باشند.
ـ استفاده طولانی از كورتون‌ها و یا داروهای ادرارآور می‌تواند باعث پوكی استخوان شود. البته باید دانست كه مصرف یك یا چند آمپول كورتون در سال چنین اختلالی ایجاد نمی‌كند.
ـ افرادی كه از بعضی اختلالات هورمونی مشخص رنج می‌برند مثل پركاری تیروئید و پاراتیرویید كم‌كاری غدد جنسی و بیماری كوشینگ در معرض ابتلای بالاتری برای پوكی استخوان هستند.
● آیا پوكی استخوان علامتی دارد؟
متاسفانه باید گفت به طور معمول پوكی استخوان قبل از بروز عوارض آن علامتی ندارد. علایم هنگامی ‌ایجاد می‌شود كه شكستگی اتفاق افتاده باشد. درد ناگهانی و شدید در ستون فقرات می‌تواند از علایم شكستگی‌های ستون فقرات باشد. ممكن است شكستگی مهره بدون درد اتفاق افتد و به صورت خمیدگی ستون فقرات و كاهش قد بیمار دیده شود. اگر چه عكس برداری با اشعه ایكس به تشخیص شكستگی كمك می‌كند، ‌ولی برای تشخیص زودرس آن روش مناسبی نیست. پس بهتر است كلیه افراد كه در معرض خطر پوكی استخوان قرار دارند قبل از شروع عوارض، مورد ارزیابی قرارگیرند و در صورت مبتلا بودن اقدامات پیش‌گیرانه اعمال شود.
بهترین روش برای تشخیص پوكی استخوان، سنجش تراكم استخوان یا دانسیتومتری است. خوشبختانه امروزه برای سنجش تراكم استخوان دستگاه‌های جدیدی ساخته شده‌اند كه می‌توانند با دقت نسبتا زیادی تراكم استخوانی و نسبت آن با استخوان سالم و سن مناسب را اندازه‌گیری كنند. آزمایش سنجش تراكم استخوانی بدون درد است و تنها چند دقیقه طول میكشد، همچنین احتیاج به آمادگی قبلی ندارد و در طی آن دارویی مصرف نمی‌شود. این سنجش پزشك را قادر می‌سازد تا شدت پوكی استخوان را ارزیابی كند و در نتیجه استحكام استخوان را بسنجد.
بنابراین بهترین روش پیش‌گیری از پوكی استخوان و عوارض آن رعایت رژیم غذایی مناسب، فعالیت ورزشی مناسب و دوری از عوامل كمك كننده در افزایش پوكی استخوان مانند مصرف سیگار (به ویژه تمام موارد ذكر شده تا قبل از سن ۳۵ سالگی) و ارزیابی‌های لازم برای تعیین میزان تراكم استخوانی است.
● جلوگیری از پوكی استخوان
▪ می‌توان با روش‌های بسیار ساده‌ای خطر پوكی استخوان را كاهش داد:
با اطلاع از وضعیت استخوان به ویژه در خانم‌ها در دوران نزدیك به یائسگی، بوسیله مشورت با پزشك، بكار بردن روش‌های تشخیص مناسب و در صورت نیاز تجویز داروهای ویژه می‌توان از پیشرفت بیماری و عوارض حاصل آن پیشگیری كرد.
تغذیه مناسب از روش‌های بسیار مؤثر برای پیش‌گیری از پوكی استخوان است. غذای انسان باید محتوی پروتئین‌ها و املاح كافی و ویتامین‌های لازم باشد تا روند پوكی استخوان كندتر شود. بهترین منبع كلسیم و پروتئین: شیر، پنیر، ماست و غذاهای دریایی به ویژه ماهی است.
كلسیم یكی از اجزای سازنده استخوان است و غذای روزانه هر فرد بالغ باید حداقل حاوی ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم كلسیم باشد. البته این مقدار نیاز در زنان باردار، شیرده، یائسه، افراد مسن و بچه‌ها بیشتر بوده و بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم است. همانطوریكه گفته شد فرآورده‌های لبنی مانند شیر ماست پنیر، كشك و قره‌قوروت از منابع بسیار خوب و مهم كلسیم‌اند. سایر منابع حاوی كلسیم عبارتند از: سبزیجات برگ سبز، كلم پیچ، شلغم، هویج، پرتقال، انگور و توت فرنگی، خرمالو، زیتون، جعفری، اسفناج، كرفس، كشمش، بادام، پسته، گردو، حبوبات و غذاهای دریایی مانند ماهی به ویژه ماهی تن، كیلكا و ساردین.
پوكی استخوان یكی از مهم‌ترین عوارض كاهش مصرف كلسیم است و در صورت همراهی با عواملی مانند‌ كمبود ویتامین ث ،كمبود ویتامین د ، درمان با استروئیدها (كورتون)، بی‌حركتی، مصرف الكل و … بر شدت آن افزوده می‌شود. پس بیاییم با رعایت نكات زیر حافظ سلامتی استخوان‌ها و جلوگیری از پوكی استخوان خود در سن میان‌سالی و پیری باشیم.
ـ هم اكنون كه مقدار نیاز روزانه كلسیم خود را می‌دانید، سعی كنید به میزان لازم از مواد حاوی كلسیم در روز استفاده كنید تا دچار كمبود میزان كلسیم نشوید. این ذخیره‌سازی به ویژه در دهه دوم و سوم زندگی بسیار پراهمیت است. در صورتی كه نمی‌توانید مقدار لازم كلسیم را از فرآورده‌های غذایی طبیعی تهیه كنید، برای جلوگیری از این بیماری ناخوشایند سفارش می‌شود به مصرف تركیبات مكمل موجود در بازار بپردازید.
ـ ویتامین د برای سلامتی استخوان‌ها و جذب كلسیم لازم و ضروری است. بنابراین زمانی را در بیرون از خانه بگذرانید تا آفتاب بتواند پوست شما را برای ساختن ویتامین د تحریك كند.
ـ به طور منظم ورزش كنید. استخوان‌های اطفال با ورزش كردن محكم می‌شوند و رشد طبیعی خواهند داشت. البته افراد بالغ هم باید تحرك كافی داشته باشند. استراحت و عدم تحرك باعث تحلیل بافت استخوانی می‌شود. بهترین، مفیدترین و بی‌خرج‌ترین ورزش برای انسان‌های بالغ و به ویژه افراد مسن پیاده‌روی است. توجه داشته باشید كه ورزش‌های تحمل وزن، مثل پیاده روی نقش مهمی ‌در رسوب كلسیم در استخوان‌ها دارند. ورزش‌هایی كه فشار و تحمل استخوانی ندارند كم‌تر از ورزش‌های تحمل وزن در این مسئله اثر مثبت دارند.
ـ از مصرف مواد افزایش دهنده پوكی استخوان مانند الكل، سیگار، قهوه فراوان و … خودداری كنید.
ـ جایگزینی هورمون‌های زنانه در خانم‌های یائسه زیر نظر پزشك می‌تواند مانع پوكی استخوان زودرس شود.
●درمان پوكی استخوان
اگر پس از سنجش تراكم استخوان، معلوم شد كه مبتلا به پوكی استخوان هستید با نظر پزشك خود می‌توانید تحت درمان‌های زیر قرار بگیرید.
درمان‌های متفاوتی هم اكنون برای پوكی استخوان وجود دارد كه هر كدام با توجه به شرایط بیمار برای وی انجام می‌گیرد. از جمله تجویز تركیبات حاوی كلسیم و ویتامین د ، تجویز تركیبات فلوراید و داروهای كاهنده سرعت پوكی استخوان مانند Alendronate , Etidronate و … كه تمام موارد ذكر شده بسیار پرخرج و گران هستند و تنها مورد اول یعنی كلسیم و ویتامین د قابل دسترس‌تر، كم هزینه‌تر و برای عموم قابل استفاده‌تر است.
در نهایت در نظر داشته باشید كه تغذیه مناسب سرشار از كلسیم و پروتئین، فعالیت و دوری از عدم تحرك و انجام ورزش‌های مناسب از زمان كودكی و نوجوانی، بهترین و كم‌خرج‌ترین توشه و روش پیشگیری برای جلوگیری از پوكی استخوان است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 448]