زندگى نامه امام موسى صدر

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: زندگى نامه امام موسى صدر
تحصيلات حوزوى و دانشگاهى آيت الله سيد موسى صدر پس از اتمام سيكل اول و بخش مقدمات علوم حوزوى، در خرداد ۱۳۲۲ رسما به حوزه علميه قم پيوست و طى مدتى كوتاه، ضمن بهره گيرى از محضر حضرات آيات سيد محمد باقر سلطانى طباطبايى، شيخ عبدالجواد جبل عاملى، امام خمينى و سيد محمد محقق داماد، دروس دوره سطح را به پايان رسانيد. وى از ابتداى بهار ۱۳۲۶ وارد مرحله درس خارج گرديد و تا اواخر پاييز ،۱۳۳۸ يعنى قريب ۱۳ سال تمام، از مدرسين بزرگ حوزه هاى علميه قم و نجف كسب فيض نمود. اساتيد اصلى دروس خارج ايشان در قم، حضرات آيات سيد حسين طباطبايى بروجردى، محقق داماد، صدر و سيد محمد حجت، و در نجف، حضرات آيات سيد محسن حكيم، سيد ابوالقاسم خويى، شيخ حسين حلى و شيخ مرتضى آل ياسين بودند. امام صدر دروس فلسفى را نزد حضرات آيات سيد رضا صدر و علامه سيد محمد حسين طباطبايى در قم، و نزد آيت الله شيخ صدرا بادكوبه اى در نجف فرا گرفت. دوستان اصلى هم بحث امام صدر را در قم، حضرات آيات سيد موسى شبيرى زنجانى، سيد مهدى روحانى، شهيد دكتر بهشتى، سيد عبدالكريم موسوى اردبيلى و شيخ ناصر مكارم شيرازى، و در نجف آيت الله شهيد سيد محمد باقر صدر تشكيل مى دادند. امام صدر در طول زندگى حوزوى خود شاگردان برجسته اى را تربيت كرده است. معروفترين آنان در ايران آيت الله شيخ يوسف صانعى از مراجع معظم امروز، و در لبنان شهيد سيد عباس موسوى دبير كل سابق حزب الله هستند. امام صدر در كنار تحصيلات حوزوى، دروس دبيرستان خود را به اتمام رساند، در سال ۱۳۲۹ به عنوان اولين دانشجوى روحانى در رشته حقوق در اقتصاد به دانشگاه تهران وارد، و در سال ۱۳۳۲ از آن فارغ التحصيل گرديد. امام صدر قبل از عزيمت به نجف اشرف، از سوى علامه طباطبايى مسئوليت نظارت بر نشريه انجمن تعليمات دينى را بر عهده گرفت. وى همزمان با تحصيل در حوزه علميه نجف، به عضويت هيئت امناء جمعيت منتدى النشر در آمد، و پس از بازگشت به قم ضمن اداره يكى از مدارس ملى اين شهر، مسئوليت سردبيرى مجله تازه تاسيس مكتب اسلام را عهده دار گرديد. از مهمترين اقدامات امام صدر در آخرين سال اقامت در شهر قم، تدوين طرحى گسترده جهت اصلاح نظام آموزشى حوزه علميه بود، كه با همفكرى حضرات آيات دكتر بهشتى، مكارم شيرازى و برخى ديگر از بزرگان امروز صورت پذيرفت. هجرت به لبنان: اهداف و فعاليتها امام صدر در اواخر سال ۱۳۳۸ و به دنبال توصيه هاى حضرات آيات بروجردى، حكيم و شيخ مرتضى آل ياسين، وصيت مرحوم آيت الله سيد عبدالحسين شرف الدين رهبر متوفى شيعيان لبنان را لبيك گفته و به عنوان جانشين آن مرحوم، سرزمين مادرى خود ايران را به سوى لبنان ترك نمود. اصلاح شئون اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى شيعيان آن روز لبنان از يكسو، و استفاده از ظرفيتهاى منحصر به فرد لبنان جهت نماياندن چهره عاقل، عادل، انسان دوست و سازگار با زمان مكتب اهل بيت به جهان از سوى ديگر، اهداف اصلى اين هجرت را تشكيل مى داد. امام صدر براى نيل به اين اهداف، و با توجه به جغرافياى اجتماعى و سياسى لبنان در منطقه و جهان، از همان بدو ورود فعاليتهاى خود را در سه حوزه موازى سازماندهى نمود: ۱- بازسازى هويت، انسجام و عزت تاريخى طايفه شيعه لبنان امام صدر از زمستان ۱۳۳۸ و همزمان با آغاز فعاليتهاى گسترده دينى و فرهنگى خود در مناطق شيعه نشين لبنان، مطالعات عميقى را به منظور ريشه يابى اسباب عقب ماندگى اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى شيعيان آن سامان به اجرا گذارد. حاصل اين مطالعات، برنامه هاى كوتاه مدت، ميان مدت و درازمدتى بود كه از اواسط سال ،۱۳۳۹ با هدف ساماندهى شئون اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى شيعيان، و بازسازى هويت، انسجام و عزت تاريخى آنان، طراحى و اجرا گرديد. امام صدر در زمستان ۱۳۳۹ و پس از تجديد سازمان جمعيت خيريه «البر و الاحسان» با تنظيم برنامه اى ضربتى جهت تامين نيازهاى مالى خانواده هاى بى بضاعت، ناهنجارى تكدى را به كلى از سطح شهر صور و اطراف آن برانداخت. وى در فاصله سالهاى ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۸ و در چارچوب برنامه اى ميان مدت، با طى سالانه صد هزار كيلومتر در ميان شهرها و روستاهاى سراسر لبنان، دهها جمعيت خيريه و موسسات فرهنگى و آموزش حرفه اى را راه اندازى نمود، كه حاصل آن كسب اشتغال و خودكفايى اقتصادى هزاران خانواده بى بضاعت، كاهش درصد بيسوادى، رشد فرهنگ عمومى، و به اجرا در آمدن صدها پروژه كوچك و بزرگ عمرانى در مناطق محروم آن كشور بود. امام صدر در تابستان ۱۳۴۵ و پس از اجتماعات عظيم و چند روزه شيعيان لبنان در بيعت با ايشان، رسما از حكومت وقت درخواست نمود تا همانند ديگر طوائف آن كشور، مجلسى براى سازماندهى طايفه شيعه و پيگيرى مسائل آن تاسيس گردد. مجلس اعلاى اسلامى شيعه كه اولين بخش از برنامه درازمدت امام صدر به شمار مى رفت، در اول خرداد ۱۳۴۸ تاسيس، و خود آن بزرگوار با اجماع آراء به رياست آن انتخاب گرديد. امام صدر از بهار ۱۳۴۸ تا اواسط زمستان ۱۳۵۲ با دولت وقت لبنان به گفتگو نشست، تا آن را براى اجراى پروژه هاى زيربنايى و وظايف قانونى خود در قبال مناطق شيعه نشين و محروم آن كشور ترغيب نمايد. با امتناع دولت لبنان از پذيرش اين مطالبات و در پى اتمام حجت با آن، جنبش محرومان لبنان در سال ۱۳۵۳ تحت رهبرى امام صدر شكل گرفت، و راهپيمايى هاى مردمى عظيمى در شهرهاى بعلبك ، صور و صيدا عليه دولت به وقوع پيوست. اوجگيرى بحران خاورميانه، صف آرايى احزاب افراطى مسيحى در برابر مقاومت فلسطينى، و كشيده شدن برخى اختلافات جهان عرب به صحنه لبنان، امام صدر را بر آن داشت تا براى حفط ثبات كشور و ممانعت از سركوبى فلسطينى ها، موقتا توده هاى مردم را از عرصه رويارويى با دولت كنار كشاند، و پيگيرى مطالبات بر حق شيعيان را تا آغاز به كار رئيس جمهور بعدى به تاخير اندازد. امام صدر در سال ۱۳۵۴ وبه رغم كارشكنى هاى شديد دولت، مجددا با اجماع آراء به رياست مجلس اعلاى اسلامى شيعه برگزيده شد. با آغاز جنگ داخلى لبنان در فروردين ،۱۳۵۴ تمامى تلاشهاى امام صدر مصروف پايان دادن به اين بحران گرديد. وى در خرداد آن سال در مسجد عامليه بيروت به اعتصاب غذا نشست ، و به پشتوانه مشروعيت كاريزماتيك و مقبوليت وسيع خود در ميان تمامى طوائف، آرامش را به تابستان لبنان بازگردانيد. با شعله ور شدن مجدد آتش جنگ و پديدار شدن ابرهاى شكست بر آسمان جبهه مسلمانان، امام صدر در ارديبهشت ۱۳۵۵ حافظ اسد را بر آن داشت تا با اعزام نيروهاى سورى به لبنان، موازنه قوا و آرامش را به اين كشور بازگرداند. ۲- پرچمدارى حركت گفتگوى اديان و تقريب مذاهب در لبنان هدف استراتژيك امام صدر آن بود تا طايفه شيعه لبنان را همسان ديگر طوائف، و نه مقدم بر آنان، در تمامى عرصه هاى حيات سياسى، اجتماعى، فرهنگى و اقتصادى آن كشور مشاركت دهد. وى از اولين روزهاى هجرت به لبنان در زمستان ،۱۳۳۸ با طرح شعار گفتگو، تفاهم و همزيستى، پايه هاى روابط دوستانه و همكارى صميمانه اى را با مطران يوسف الخورى، مطران جرج حداد، شيخ محى الدين حسن و ديگر رهبران دينى مسيحى و اهل سنت آن كشور بنا نهاد. در تمامى دوران حضور امام صدر در لبنان، هيچ مراسم سرور يا اندوهى از شيعيان نبود كه امام صدر در آن شركت جويد، اما تنى چند از فرهيختگان مسيحى و اهل سنت آن كشور در معيت وى نباشند. حمايت جوانمردانه امام صدر از بستنى فروش مسيحى در اوايل تابستان ،۱۳۴۱ كه به فتواى صريح ايشان مبنى بر طهارت اهل كتاب منجر گرديد، توجه تمامى محافل مسيحى لبنان را به خود جلب نمود. در اواخر تابستان ۱۳۴۱ مطران گريگوار حداد به شهر صور آمد، و از امام صدر براى عضويت در هيئت امنا جنبش حركت اجتماعى دعوت نمود. از اواخر سال ۱۳۴۱ حضور گسترده امام صدر در كليساها، ديرها و مجامع دينى و فرهنگى مسيحيان آغاز گرديد. سخنرانى هاى تاريخى امام صدر در ديرالمخلص واقع در جنوب، و كليساى مارمارون در شمال لبنان طى سالهاى ۱۳۴۱ و ،۱۳۴۲ اثرات معنوى عميقى بر مسيحيان آن كشور بر جاى نهاد. امام صدر در تابستان ۱۳۴۲ و طى سفرى دو ماهه به كشورهاى شمال آفريقا، طرحى نو جهت همفكرى مراكز اسلامى مصر، الجزاير و مغرب با حوزه هاى علميه شيعى لبنان در انداخت. وى در بهار ،۱۳۴۴ اولين دور سلسله گفتگوهاى اسلام و مسيحيت را با حضور بزرگان اين دو دين الهى، در موسسه فرهنگى الندوه اللبنانيه به راه انداخت. وى پس از جنگ شش روزه اعراب و اسرائيل در سال ۱۳۴۶ به ديدار پاپ شتافت، و نشستى كه ابتدا نيم ساعت پيش بينى شده بود، به تقاضاى پاپ بيش از دو ساعت به درازا كشيد. امام صدر از سال ۱۳۴۷ به عضويت مركز اسلام شناسى استراسبورگ در آمد، و از رهگذر همفكرى و ارائه سمينارهاى متعدد در آن، انتشار آثار ذى قيمتى چون مغز متفكر جهان شيعه را زمينه سازى نمود. امام صدر در بهار ۱۳۴۸ و بلافاصله پس از افتتاح مجلس اعلاى اسلامى شيعه، از شيخ حسن خالد مفتى اهل سنت لبنان دعوت نمود تا با همفكرى يكديگر براى توحيد شعائر، اعياد و فعاليتهاى اجتماعى طوائف اسلامى، تدابيرى بينديشند. وى در همين خصوص طرح مدونى را به اجلاس سال ۱۳۴۹ مجمع بحوث اسلامى قاهره ارائه نمود ، و متعاقب آن به عضويت دائم اين مجمع درآمد. امام صدر در سال ۱۳۴۹ رهبران مذهبى طوايف مسلمان و مسيحى جنوب لبنان را در چارچوب كميته دفاع از جنوب گرد هم آورد، تا براى مقاومت در برابر تجاوزات رژيم صهيونيستى چاره انديشى نمايند. وى در زمستان ۱۳۵۳ و در اقدامى بى سابقه، خطبه هاى عيد موعظه روزه را در حضور شخصيتهاى بلندپايه مسيحى لبنان در كليساى كبوشين بيروت ايراد نمود ، و اگر آتش جنگ داخلى شعله ور نمى شد، بر آن بود تا كاردينال مارونى لبنان را براى ايراد خطبه هاى يكى از نمازهاى جمعه شهر بيروت دعوت نمايد. امام صدر در زمستان ۱۳۵۵ و در جمع سردبيران جرائد بيروت، با پيش بينى صريح حذف فاصله ها و روند جهانى شدن در اواخر قرن بيستم، قرن بيست و يكم را قرن همزيستى پيروان اديان، مذاهب، فرهنگها و تمدنهاى گوناگون ناميد، و بر رسالت تاريخى لبنان جهت ارائه الگويى موفق در اين زمينه پاى فشرد. امام صدر در اواسط سال ۱۳۵۷ موفق گرديد رهبران مسلمان و مسيحى لبنان را جهت برپايى يك جبهه فراگير ملى متقاعد نمايد، و در اين مسير تا آنجا پيش رفت كه حتى موعد تاسيس و اولين گردهمايى آنان را براى پس از بازگشت خود از سفر ليبى مشخص نمود. با ربوده شدن امام صدر در شهريور ۱۳۵۷ و آغاز مجدد جنگ داخلى لبنان، اين انديشه در محاق فرو رفت و تحقق آن حتى امروز آرزويى دست نيافتنى مى نمايد. ۳- تكوين جامعه مقاوم و مقاومت لبنانى در برابر تجاوزات اسرائيل امام صدر از سال ۱۳۴۳ و يك سال پيش از تاسيس جنبش فلسطينى فتح، در صدد تبديل جامعه مصرفى لبنان به جامعه اى مقاوم در برابر تجاوزات آينده رژيم صهيونيستى برآمد. وى در بهار ۱۳۴۴ گروهى از جوانان مومن شيعه را به مصر اعزام نمود، تا در دوره اى شش ماهه فنون نظامى را فرا گيرند. با بازگشت اين جوانان كه اولين كادرهاى مقاومت لبنان بودند، عمليات ايذايى مشترك رزمندگان فلسطينى و لبنانى در شمال فلسطين اشغالى آغاز گرديد. بخش اعظم نيروهاى رزمنده را جوانان شيعه لبنان، و فرماندهى عمليات را رزمندگان فلسطينى تشكيل مى دادند. عمليات ايذايى مشترك تا اوايل سال ۱۳۵۱ ادامه يافت. اولين شهيد عمليات ايذايى بر ضد رژيم صهيونيستى، جوانى شيعه از شهرك مرزى ناقوره بود كه در سال ۱۳۴۷ به شهادت رسيد. در مهر ۱۳۴۸ مدرسه فنى حرفه اى جبل عامل يا كارگاه كادر سازى امام صدر رسما آغاز به كار نمود. در پى بمباران شديد جنوب لبنان توسط رژيم صهيونيستى در سال ۱۳۴۹ و به سبب عدم واكنش مناسب دولت وقت، كشور لبنان به دعوت امام صدر در اعتصابى بى سابقه فرو رفت، به گونه اى كه دولت وقت را بر آن داشت براى بازسازى مناطق جنگى و برپايى پناهگاههاى مناسب در آن، مجلس جنوب را تاسيس كند. از اوايل سال ۱۳۵۱ عمليات ايذايى جوانان شيعه در داخل فلسطين اشغالى شكلى مستقل به خود گرفت ، هر چند تا سالها پس از آن نيز به صلاحديد امام صدر، افتخار آن به نام نيروهاى مخصوص جنبش فلسطينى فتح ثبت مى گشت. در شهريور ۱۳۵۱ و كمتر از ۲۴ ساعت پس از اشغال ۴۸ ساعته دو روستاى قاناى جليل و جويا توسط سربازان رژيم صهيونيستى، نشست فوق العاده مجلس اعلاى اسلامى شيعه با حضور تمامى اعضا در روستاى جويا برگزار گرديد ، و از همان روز اولين بذرهاى مقاومت لبنانى توسط امام صدر پاشيده شد. يك ماه پس از اين حادثه و به هنگام تجاوز نيروهاى صهيونيستى به روستاى فاووق در جنوب لبنان، اولين عمليات غير رسمى مقاومت لبنان به اجرا در آمد، كه حاصل آن چند كشته و مجروح اسرائيلى بود. از پاييز سال ۱۳۵۱ آموزش نظامى جوانان شيعه شتاب بيشترى گرفت. اولين شهيد مقاومت لبنان فلاح شرف الدين موذن چهارده ساله موسسه صنعتى جبل عامل بود كه در زمستان ۱۳۵۲ و پس از به هلاكت رساندن چند تن از سربازان رژيم صهيونيستى، در روستاى مرزى بنت جبيل به شهادت رسيد. در خرداد ۱۳۵۴ و به دنبال وقوع انفجارى در اردوگاه نظامى عين البنيه در كوههاى بقاع، كه به شهادت ۲۷ تن از جوانان شيعه انجاميد، امام صدر رسما ولادت مقاومت لبنان را اعلان نمود. با پايان يافتن جنگ داخلى لبنان و انتقال دامنه ناآرامى ها به جنوب، واحدهاى مقاومت لبنان رسما در نقاط استراتژيك مناطق مرزى مستقر شدند. اولين عمليات بزرگ مقاومت لبنان عليه تجاوزات اسرائيل در اواخر سال ۱۳۵۵ صورت گرفت كه پس از چند روز درگيرى، به آزادسازى شهركهاى مرزى طيبه و بنت جبيل منجر گرديد. امام صدر اولين شخصيتى بود كه در زمستان ،۱۳۵۶ طرح سازشكارانه آمريكا مبنى بر توطين پناهندگان فلسطينى در جنوب لبنان را افشا ، و با مواضع شجاعانه خود از تحقق آن جلوگيرى نمود. در حمله گسترده بهار ۱۳۵۷ اسرائيل به جنوب لبنان و به رغم عقب نشينى تمامى احزاب چپ و گروههاى فلسطينى ، جوانان مقاومت لبنان و نوجوانان موسسه صنعتى جبل عامل در منطقه باقى ماندند، و در حالى كه از سوى هيچ كشورى در جهان حمايت نمى شدند، عمليات مقاومت را عليه اشغالگران صهيونيست سازماندهى نمودند. حمايت از انقلاب اسلامى ايران امام صدر اگرچه لبنان را محل اصلى فعاليتهاى خود قرار داده بود، اما هيچگاه از ديگر مسائل جهان اسلام غافل نبود. موفقيت انقلاب اسلامى ايران، امنيت حوزه هاى علميه، اتحاد جهان عرب و اسلام جهت مبارزه با اسرائيل و بالاخره گسترش تشيع در آفريقاى سياه، مهمترين دغدغه هاى خارج از لبنان ايشان را تشكيل مى داد. در پى دستگيرى امام خمينى و در اوايل تابستان ،۱۳۴۲ امام صدر راهى اروپا و شمال آفريقا گرديد، تا از طريق واتيكان و الازهر، شاه ايران را براى آزادسازى امام تحت فشار قرار دهد. با آزاد گشتن امام در پايان اين سفر، آيت الله خويى تصريح نمود كه اين آزادى بيش از هر چيز مرهون سفر آقاى صدر بوده است. در پى تبعيد امام به تركيه در پاييز ،۱۳۴۳ امام صدر اقدامات مشابهى را به انجام رساند، تا ضمن تامين امنيت آن بزرگوار، ترتيبات انتقال ايشان به عتبات عاليات را فراهم سازد. در نيمه دوم دهه چهل و پس از آماده شدن اولين كادرهاى نظامى مقاومت لبنان، دهها تن از جوانان مبارز ايرانى به لبنان آمدند و زير نظر آنان فنون نظامى را فرا گرفتند. در اواخر دهه چهل و مقارن با تاسيس مجلس اعلاى اسلامى شيعه، امام خمينى در پاسخ برخى فضلاى ايرانى مقيم نجف، امام صدر را اميد خود براى اداره حكومت پس از شاه ناميد. در زمستان ۱۳۵۰ و بر اساس تقاضاى مراجع وقت، امام صدر جهت نجات برخى زندانيان سياسى با شاه گفتگو نمود ، كه بعضى از آنان از جمله آيت الله هاشمى رفسنجانى، اندكى بعد از زندان آزاد گرديدند. با به قدرت رسيدن حافظ اسد در سال ۱۳۵۰ و آغاز همكاريهاى تنگاتنگ وى با امام صدر، سوريه به امن ترين كشور خاورميانه براى مبارزين ايرانى بدل گرديد. امام صدر در تابستان ۱۳۵۶ جوانمردانه سينه سپر نمود و با اقامه نماز، تدفين و برپايى مراسم چهلمين روز شهادت دكتر شريعتى در دمشق و بيروت، از سست شدن پيوند جوانان تحصيلكرده با روحانيت جلوگيرى به عمل آورد. به دنبال درگذشت مرحوم آيت الله سيد مصطفى خمينى در پاييز ،۱۳۵۶ وى پسر عموى خود شهيد آيت الله سيد محمد باقر صدر را بر آن داشت تا بيش از پيش به حمايت از امام خمينى برخيزد. امام صدر در بهار ۱۳۵۷ لوسين جرج نماينده روزنامه فرانسوى لوموند در بيروت را به نجف فرستاد، تا با انجام اولين مصاحبه بين المللى با امام خمينى، افكار عمومى جهانيان را با انقلاب اسلامى ايران آشنا سازد. امام صدر در ديدارهاى مكرر سال ۱۳۵۷ خود با رهبران سوريه، عربستان سعودى و برخى ديگر از كشورهاى جهان عرب، اهميت انقلاب اسلامى ايران، پيروزى قريب الوقوع آن، و ضرورت هم پيمانى آنان با اين انقلاب را به آنها گوشزد نمود. وى در شهريور ۱۳۵۷ و يك هفته پيش از ربوده شدن، با انتشار مقاله نداى پيامبران در روزنامه لوموند، امام خمينى را به عنوان تنها رهبر انقلاب اسلامى ايران معرفى نمود. بى شك بزرگترين خدمت امام صدر به انقلاب اسلامى ايران در آن بود كه پس از دو دهه بستر سازى و ترويج ارزشهاى ناب اسلامى در لبنان، طى سالهاى ۱۳۵۶ تا ،۱۳۵۷ عموم مردم، خصوصا شيعيان و بالاخص كادرهاى مقاومت آن كشور را رسما با اين انقلاب آشنا و مرتبط نمود. در ميان مناطق شيعه نشين جهان كه عراق نيز يكى از آنان است، لبنان تنها سرزمينى است كه به رغم سيطره غرب و فشارهاى اسرائيل و فالانژيستها، شيعيان آن از روز نخست در كنار انقلاب اسلامى قرار گرفتند، و آن سرزمين كوچك را تا امروز به عمق استراتژيك اين انقلاب بدل ساخته اند. ربوده شدن امام صدر در ۳ شهريور ۱۳۵۷ و در آخرين مرحله از سفر دوره اى خود به برخى كشورهاى عربى، بنابر دعوت رسمى معمر قذافى به كشور ليبى وارد و در روز ۹ شهريور در آنجا ربوده شد. رژيم ليبى در ۲۷ شهريور ۱۳۵۷ و به دنبال التهاب فوق العاده مردم لبنان، حوزه هاى علميه و مطبوعات منطقه، با انتشار بيانيه اى رسما اعلان نمود كه امام صدر و دو همراه ايشان، با پرواز شماره ۸۸۱ مورخ ۹ شهريور هواپيمايى آليتاليا، طرابلس را به سوى رم ترك كرده اند. ۱- مسئوليت رژيم ليبى كميته تحقيق دولت لبنان پس از يك ماه تحقيق و بررسى اسناد و مدارك ذيربط در كشورهاى ليبى و ايتاليا، در مهر ۱۳۵۷ به دولت متبوع خود گزارش نمود ، كه امام صدر و دو همراه وى نه تنها به رم نرسيده اند، بلكه در تاريخ مقرر و با پرواز نام برده شده در بيانيه رژيم ليبى نيز خاك طرابلس را ترك نكرده اند. قاضى تحقيق دادستانى شهر رم در خرداد ۱۳۵۸ با صدور حكمى اعلان نمود ، كه امام صدر و دو همراه وى نه تنها هرگز از هيچ طريقى وارد خاك ايتاليا نشده اند، بلكه با پرواز شماره ۸۸۱ مورخ ۹ شهريور ۱۳۵۷ شركت آليتاليا نيز خاك ليبى را ترك نكرده اند. حكم مزبور رسما از سوى دولت ايتاليا به دولتهاى لبنان، سوريه، جمهورى اسلامى ايران و مجلس اعلاى اسلامى شيعه ابلاغ گرديد. دستگاه قضايى ايتاليا در ۲۵ بهمن ۱۳۵۸ و بنابر درخواست رسمى رژيم ليبى، تحقيقات مجددى را در اين خصوص آغاز نمود. قاضى تحقيق اين پرونده پس از انجام بررسى ها در ۸ دى۱۳۵۹ با صدور حكمى اعلان نمود ، كه امام صدر و دو همراه وى هرگز با پرواز مورد ادعاى رژيم ليبى به رم وارد نشده اند، و مستندات رژيم ليبى در اين خصوص ساختگى مى باشد. دولت واتيكان در سال ۱۳۵۸ و پس از تحقيقات مستقلى كه به درخواست امام خمينى انجام گرفت، به حجت الاسلام سيد هادى خسروشاهى سفير وقت جمهورى اسلامى ايران در آن كشور اعلان نمود كه امام صدر و دو همراه ايشان هرگز وارد خاك ايتاليا نشده اند. قاضى تحقيق دستگاه قضايى لبنان نيز در ۲۸ آذر ۱۳۶۵ با صدور حكمى اعلان نمود ، كه بر اساس شواهد و مستندات پرونده، امام صدر و دو همراه ايشان در داخل ليبى ربوده شده اند. ۲- اخبار حيات اطلاعات آشكار و پنهان به دست آمده طى بيست و چهار سال گذشته عموما دلالت بر آن داشته اند، كه امام صدر در قيد حيات بوده و به همراه تعدادى ديگر از علما و فعالان اسلامى جهان عرب، در زندان هاى ليبى به سر مى برند. راديو مونت كارلو در بهمن ۱۳۵۷ از قول مقامات وزارت خارجه آمريكا اعلان نمود كه امام صدر زنده و در ليبى زندانى است. روزنامه كويتى القبس در تير ۱۳۵۸ طى خبرى اعلان داشت كه امام صدر زنده و در پادگان بوهادى واقع در دويست كيلومترى جنوب شرقى شهر كويرى «سرت »زندانى مى باشد. روزنامه كويتى السياسه نيز در تير ۱۳۵۸ اعلان نمود كه امام صدر در پادگانى واقع در مجاورت مرز ليبى و چاد زندانى مى باشد. مجله الوطن العربى نيز در همان ايام با استناد به برخى ديپلماتهاى عرب خبر مزبور را تاييد و اعلان داشت كه امام صدر در پادگانى واقع در جنوب غربى سبها و در نزديك مرز چاد زندانى است. روزنامه فلسطين الثوره در آذر ۱۳۵۸ به نقل از ياسر عرفات و بر مبناى چهارده دليل قذافى را متهم نمود كه امام صدر را در ليبى زندانى كرده است. روزنامه اسپانيايى ال پائيس در شهريور ۱۳۵۹ با استناد به برخى مقامات سورى و الجزايرى اعلان نمود كه امام صدر در فروردين همان سال در پادگانى نزديك مرز الجزاير نگهدارى مى شده است. اين روزنامه همزمان با آن در گزارشى ديگر خبر داد كه غسان تويينى رئيس روزنامه النهار لبنان و نماينده دائم آن كشور در سازمان ملل، پيشنهاد آمريكايى ها مبنى بر معاوضه امام صدر با گروگانهاى آمريكايى در تهران را به مقامات جمهورى اسلامى ايران منتقل ساخته است. راديو لوكزامبورگ فرانسه در شهريور ۱۳۵۹ از اسارت امام صدر در پادگانى واقع در مجاورت مرز الجزاير خبر داد. مجله الوطن العربى در فروردين ۱۳۶۴ در گزارشى به قلم سردبير خود اعلان كرد كه بر اساس اظهارات ديپلماتهاى عاليرتبه عرب و برخى شخصيتهاى معارض ليبيايى، امام صدر در اواسط سال ۱۳۵۹ از صحراى فزان در مركز ليبى به پادگان باب العزيزيه در شهر طرابلس منتقل گشته است. روزنامه كويتى الانبا در آذر ۱۳۵۹ خبر داد كه امام صدر زنده و در ليبى زندانى مى باشد. مجله الدستور در اسفند ۱۳۶۱ به نقل از كاردار وقت جمهورى اسلامى ايران در ليبى اعلان كرد كه برخى اتباع كشور آفريقايى گينه، در اسفند ۱۳۵۹ امام صدر را در پادگانى واقع در منطقه سبها و در نزديكى مرز چاد مشاهده كرده اند. روزنامه هاى عكاظ و المدينه عربستان سعودى در فروردين ۱۳۶۱ اعلان كردند كه امام صدر لااقل تا اواسط سال ۱۳۶۰ در ليبى زندانى بوده است. در سال ۱۳۶۶ خبرنگارى آمريكايى با نام پيتر سروا در كتاب خود تحت عنوان ناپديد شدن اسرار آميز امام موسى صدر، از اطلاعات خبرنگارى انگليسى با نام ميشل كازين پرده برداشت كه بر اساس آن، امام صدر در اواخر سال ۱۳۶۰ در محلى واقع در شهر كفرا در جنوب شرقى ليبى نگهدارى مى شده است. خبرنگار انگليسى مزبور كه اخبار خود را از كارگزاران عاليرتبه وقت رژيم ليبى اخذ مى كرده است، به نقل از آنها اظهار داشته بود كه محل نگهدارى امام صدر به دلايل امنيتى مرتبا در حال تغيير مى باشد. روزنامه الشرق الاوسط در تير ۱۳۶۵ به نقل از سفير لبنان در كشور آفريقايى سنگال اعلان نمود كه به گفته رهبران آن كشور، امام صدر زنده و در ليبى زندانى مى باشد. در زمستان ۱۳۶۷ مطبوعات اروپا و لبنان از قول يك چهره ايرانى ضد انقلاب مقيم فرانسه به نام مهدى روحانى اعلان كردند، كه وى از سوى برخى سازمانهاى اطلاعاتى اروپا اخبارى دريافت كرده است، كه بر اساس آنها امام صدر زنده و در آينده اى نزديك آزاد خواهد شد. هرچند وعده روحانى مبنى بر آزادى امام صدر تحقق نيافت، اما وى قطعه فيلم كوتاهى براى مرحوم آيت الله سيد رضا صدر برادر امام صدر ارسال نمود، كه آن بزرگوار را با محاسنى سپيد و در لباس روحانيت، در حال گذر از ميان نگهبانان خود نشان مى داده است .روزنامه الحيات در شهريور ۱۳۷۱ به نقل از منابع ليبيايى اعلان نمود كه امام صدر زنده و در پايگاه نظامى كفرا زندانى مى باشد. سازمان ليبيايى مدافعين حقوق بشر طى گزارش ساليانه سال ۱۳۷۹ خود از سازمانهاى بين المللى و دولتهاى عربى، آفريقايى و اروپايى دعوت نمود تا قضيه ربوده شدن امام صدر و دو همراه وى در ليبى را پيگيرى، و براى تعيين سرنوشت آنان اقدام كنند. و بالاخره آنكه در ۱۳ ارديبهشت ،۱۳۸۰ پايگاه جبهه نجات ملى ليبى بر روى شبكه جهانى اينترنت اعلان نمود كه امام صدر در اواخر سال ۱۳۷۶ توسط برخى زندانيان زندان ابوسليم شهر طرابلس مشاهده شده است، و اندكى پيش از ماه رمضان گذشته به مكانى ديگر انتقال يافته است. منبع: پايگاه اينترنتى روايت صدر
شنبه 16 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 151]