پيمان پرتسموث ، پايان جنگ ژاپن با روسيه

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: پيمان پرتسموث ، پايان جنگ ژاپن با روسيه
جام جم آنلاين: 103 سال پيش در روز 5 سپتامبر سال 1905 ميلادي در شهر پرتسموث ايالات متحده ، پيمان پرتسموث ميان روسيه تزاري و امپراتوري ژاپن امضا شد كه سند شكست نظامي ارتش تزاري در جنگ با ژاپن بود.

پس از شكست تحقيرآميز روسيه از ژاپن و از دست دادن بندر پورت آرتور در چين و نابودي ناوگان دريايي روسيه در تنگه تسوشيما ، روسيه تزاري ناگزير شد براي صلح با ژاپن براساس مفاد پيمان پرتسموث نيمي از جزيره ساخالين ، متصرفاتش در منچوري ، پورت آرتور و شبه جزيره ليائوتونگ را به ژاپن واگذار كند.

در عين حال ، روسيه قيمومت ژاپن بر كره و بخش اعظم منچوري را به رسميت شناخت.

البته تئودور روزولت ، رئيس جمهور وقت ايالات متحده در اين ميان دخالت مي كند ، زيرا تقاضاهاي ژاپن در پي شكست روسيه تزاري به مراتب بيشتر از سرزمين هايي بود كه براساس پيمان پرتسموث به دست آورد.

شكست روسيه تزاري يكي از قدرت هاي بزرگ جهان از يك كشور كوچك آسيايي عواقب ناخوشايند و غيرقابل پيش بيني براي رژيم تزاري به بار آورد.

رقابت نيكلاي دوم ، تزار روسيه و موتسوهيتو ، امپراتور ژاپن منشا جنگ اين دو كشور شد.

هر دو نفر مي خواستند مانند غربي ها مستعمراتي را به چنگ آورند و هدف مشترك آنها كشور چين بود.

روس ها از قيام بوكسرها در چين استفاده كرده و با تصرف بخشي از منچوري و شبه جزيره ليائوتونگ و پورت آرتور از ژاپني ها پيشي جستند.آنها يك پادگان قوي در پورت آرتور ايجاد كردند.

بريتانيا كه از اين گسترش طلبي روس ها ناراضي شد به ژاپن تعهد سپرد كه در صورت حمله اين كشور به روسيه دخالت نخواهد كرد.

ژاپني ها بدون دادن اعلان جنگ به روسيه در شب 7 و بامداد 8 فوريه سال 1904 ميلادي به پورت آرتور حمله كردند.
نيروي دريايي ژاپن تحت فرماندهي درياسالار هيهاشيرو توگو 7 فروند ناو جنگي روسيه را در بندر پورت آرتور غرق كرده و 8000 سرباز ژاپني در ساحل شبه جزيره كره پياده شده و به سوي سئول پيشروي مي كنند.

در روز 2 ژانويه سال 1905 ميلادي پادگان نظامي روسيه در پورت آرتور تسليم نيروهاي ژاپني مي شود.

پس از نبرد موكدن واقع در خاك منچوري ، ارتش تزار ناگزير به عقب نشيني از منچوري مي شود.

سرانجام در 27 مه سال 1905 ميلادي نيروي دريايي ژاپن ، ناوگان بالتيك روسيه كه به فرمان تزار نيكلاي دوم از بالتيك به راه افتاده و پس از 8 ماه به درياي حدفاصل كره و ژاپن رسيده بود را در تنگه تسوشيما در هم مي شكند.

از مجموع 45 كشتي جنگي ناوگان بالتيك تنها 2 رزمناو و يك ناوشكن موفق به فرار مي شوند.
نبرد درياي تسوشيما در جنگ روسيه تزاري و امپراتوري ژاپن يك نبرد تعيين كننده بود.

نيكلاي دوم پس از اين شكست چاره اي نداشت جز اينكه براي ميانجيگري به تئودور روزولت رييس جمهور ايالات متحده متوسل شود.
روزولت با تلاش توانست از توقعات ژاپن براي صلح با روسيه بكاهد.

با اين حال ، شكست روسيه از كشوري كوچك مانند ژاپن عواقبي جبران ناپذير براي رژيم تزاري به بار آورد. در پي شكست روسيه تزاري از ژاپن ، اين كشور كوچك به قدرت برتر شرق دور تبديل شد.

اقوام آسيايي با شكست روسيه دريافتند كشورهاي اروپايي شكست ناپذير نيستند.
برخي از كشورهاي اروپايي نيز دريافتند كه برتري آنها شكننده بوده و دوره آن رو به پايان است.

فرانسه متوجه اشتباهي كه در سال دهه 1880 ميلادي در اتحاد با روسيه تزاري مرتكب شده بود ،گرديد.
بسياري از بازرگانان فرانسوي به جاي اين كه سرمايه خود را صرف مدرنيزه كردن صنايع خود بكنند ، اوراق قرضه روسيه تزاري را خريداري كرده بودند.

سياستمداراني كه با اتحاد فرانسه و روسيه مي خواستند ، انتقام شكست سال 1870 ميلادي از ارتش پروس و آلمان را بگيرند ، متوجه شدند كه متحد آنها يك قدرت پوشالي است.

به اين ترتيب ، در روز 5 سپتامبر سال 1905 ميلادي روسيه تزاري ناگزير شد پيمان خفت بار پرتسموث با امپراتوري ژاپن امضا كند و از متصرفات خود در چين چشم پوشيده و حتي بخشي از خاك خود را در جزيره ساخالين به ژاپن واگذار كند.

شكست روسيه تزاري از ژاپن و امضاي اين پيمان عواقب جبران ناپذيري براي رژيم تزار نيكلاي دوم داشت و منجر به يك انقلاب در سال 1905 در اين كشور شد و از همان زمان پايه هاي رژيم تزاري سست شده و سرانجام در سال 1917 ميلادي سلسله تزاري رومانف ها براي هميشه ساقط شد.

بهرام افتخاري
جمعه 15 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 210]