نويسنده: مهين السادات صمدي درس‌هاي جنگ قفقاز براي كشورهاي منطقه

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نويسنده: مهين السادات صمدي درس‌هاي جنگ قفقاز براي كشورهاي منطقه
خبرگزاري فارس: اقدام نظامي روسيه در قفقاز جنوبي بدون شك بين كشورهاي منطقة خارج نزديك نوع سردي، بيگانگي و عدم اعتماد به جاه‌طلبي‌هاي آتي روسيه را در پي داشت و اين امر به عقيده كارشناسان كاملا طبيعي است.
به اعتقاد بسياري از كارشناسان روسيه با ورود نيروهاي خود به گرجستان در واقع حيثيت سياسي خود را در صحنه بين الملل زير سوال برد. تا قبل جنگ در اوستياي جنوبي، كشورهاي خارج نزديك به روسيه به عنوان حافظ ثبات و آرامش در حوزة جغرافيايي شوروي مي‌نگريستند، اما همة آنها همپاي كشورهاي غربي اقدام نظامي روسيه در گرجستان را خلاف معيارهاي بين‌المللي تلقي كرده و از اين برخورد غير منتظره مسكو عليه گرجستان متعجب و شگفت زده شدند.

كارشناسان منطقه عقيده دارند روسيه نبايد عليه گرجستان به عنوان كشوري مستقل در جامعة بين‌المللي به اقدام نظامي متوسل مي‌شد و ثانياً اين كشور نبايد بدون كسب موافقت شوراي فدراسيون و دوما به اين اقدام عجولانه اقدام مي كرد.

به همين ملاحظه اقدام نظامي روسيه در قفقاز جنوبي بدون شك بين كشورهاي منطقة خارج نزديك نوع سردي، بيگانگي و عدم اعتماد به جاه‌طلبي‌هاي آتي روسيه را در پي داشت و اين امر به عقيده كارشناسان كاملا طبيعي است.

در دامن زدن به تنش‌هاي نظامي در اوستياي جنوبي كه منجر به جنگ كامل ميان دو كشور شد، قبل از همه خود روسيه گناهكار است و انچه از وقايع اخير قفقاز بر مي‌آيد سياست روسيه و عملكرد آن در گرجستان آگاهانه بوده و نمي توان آن را تصادفي دانست. به اعتقاد نوشتار حاضر روسيه در انگيختن درگيري‌هاي نظامي دخالت مستقيم داشت و از مدت‌ها پيش به اين منظور اقداماتي را در مناطق آبخازيا و اوستياي جنوبي در دستوركار قرار داده بود.

همگان مي‌دانند كه آبخازيا و هم اوستياي جنوبي از منظر جغرافيايي در محدوده گرجستان واقع‌اند و مدعاي مسكو در رابطه با اين كه در اوستياي جنوبي و در آبخازيا شهروندان روسيه حضور دارند واقعيت ندارد، و اقدام روسيه براي حفظ نفوذ خود در منطقه قفقاز با اعطاي غير قانوني پاسپورت روسي به شهروندان اين مناطق اساساً وجاهت قانوني نداشت. با اين ملاحظه مي‌توان اين گونه نتيجه‌گيري‌ كرد كه:

- بعد اين نزاع نقش روسيه در آسياي مركزي كاهش مي‌يابد و مناسبات كشورهاي منطقه در سازمان‌هاي منطقه‌اي كه در آنها روسيه در پي ايفاي نقش برتر است دگرگون خواهد شد.

- شايد هم رهبران كشورهاي عضو سازمان كشورهاي هم‌سود در خصوص ادامة عضويت خود در اين اتحاديه و همچنين سازمان اقتصادي اوراسيا و سازمان امنيت دسته جمعي تجديد نظر كنند.

- اقدام نظامي روسيه در خاك گرجستان، باعث بروز نگراني‌هايي در كشورهاي آسياي مركزي شده، كه مبادا روزي سرنوشت گرجي ها در مورد آنها نيز تكرار شود.

- رويدادهاي اخير در گرجستان نشان داد كه روسيه مي‌تواند عليه هر يك از كشورهاي حاضر در خارج نزديك به اقدام تهاجمي متوسل شود و به نظر مي‌رسد كه سياست‌مداران منطقه اين گونه نتيجه خواهند گرفت كه بايد به بطور جدي در نوع رابطه خود با روسيه تجديد نظر كنند.

آنچه مسلم است اين درگيري‌هاي نظامي در قفقاز جنوبي بر آينده سازمان كشورهاي هم‌سود تأثير مستقيم خواهد داشت، از سويي ممكن است انزواي روسيه در عرصة منطقه‌اي و جهاني را در پي داشته باشد.

به اعتقاد كارشناسان روسيه نمي‌تواند در ديگر كشورهاي حوزة خارج نزديك عملكردي شبيه به گرجستان داشته باشد. اگر براي شهروندان روسيه در ديگر كشورهاي اين حوزه مشكلاتي بوجود آيد روسيه براي حمايت از آنها نمي‌تواند از نيروي نظامي استفاده نمايد.

در جريان درگيري‌هاي قفقاز اغلب كشورهاي منطقه بويژه قزاقستان سياست بي‌طرفي و به نحوي سياستي را در پيش گرفتند كه باعث انگيخته شدن واكنش منفي گرجستان و متحدان غربي آن از يك سو و روسيه از سوي ديگر نشود، اما به اعتقاد برخي در شرايط موجود دورة اين سياست‌ها گذشته است و بايد حكومت هاي منطقه بويژه قزاقستان شيوة جديدي را مطمح نظر قرار دهند. به گفته كارشناسان، سياست خارجي بي‌طرفي بيشتر به ضرر خود كشورهاي منطقه تمام مي شود و به هر ترتيب براي اين كه در منطقه نوعي توازن قوا حاصل شود و رويكردهاي تهاجمي روسيه مهار شود بايد تدابير لازم انديشيده شود.

به نظر مي‌رسد براي تحقق اين منظور كشورهاي منطقه قبل از همه بايد براي تقويت قابليت دفاعي خويش تلاش كنند و از سوي ديگر بايد روابط خود با نهادها و سازمان‌هاي بين‌المللي را تقويت كنند. در اين راستا شايد كشورهاي منطقه خود را در موقعيت اجباري براي تقويت مناسبات با غرب و به ويژه ناتو بدانند، زيرا در كنار خود همسايه‌اي چون روسيه داشتن براي آنها بسا خطرناك است.

به عقيده تحليل‌گران غربي آن دسته از كشورهاي اسياي مركزي كه نيرو‌هاي روسيه در قلمرو آنها حضور دارند، يا بايد براي بيرون كردن انها از كشورشان اقدام كنند و يا بايد نيرو هاي جايگزين خارجي را در كنار نيروهاي روسيه جاي دهند. به اعتقاد برخي تحليل‌گران تحولات گرجستان و مناسبات مسكو با مناطق جدايي‌طلب اين مهم را روشن ساخت كه كشورهاي منطقه كه حائز مشكلات مشابه هستند بايد به اين مشكلات با دقت نظر كنند و براي حل آنها به طور دسته جمعي بدون شركت كشورهاي بيگانه تلاش نمايند، زيرا روسيه مي‌تواند از مشكلات موجود منطقه استفاده نموده و مانند گرجستان آتش نزاع را دامن زند. براي نمونه در وقايع اخير گرجستان در صورت عدم حمايت گسترده روسيه از رهبران اوستياي جنوبي و ابخازيا دامنه نزاع تا به اين درجه شدت نمي رسيد.

برژينسكي در كتاب " شطرنج بزرگ "، اسياي مركزي را منطقه‌ي بسيار پر‌اختلاف دانسته و معتقد است قدرت‌هاي خارجي از جمله روسيه، چين و ايالات متحده امريكا مي‌توانند از اين اختلافات و مشكلات براي شكل‌دهي به منافع خود استفاده كنند. از اين رو در منطقه بايد نهاد هاي ضروري رفع اين مشكلات ايجاد شود و در كنار آنها نهاد‌ها و مكانيزم‌هاي ضروري داخلي نيز كه بدون تاثير بر نحوة نفوذ‌يابي قدرت‌هاي خارجي نيستند، نيز بايد تفويت شوند.

ايجاد اين نهادها از يك سو براي رفع مشكلات موجود منطقه‌اي حائز تأثير مثبت است و از سوي ديگر مانعي است براي جلوگيري از اعمال نفوذ قدرت‌هاي خارجي كه با استفاده از نقاط ضعف در اين كشور‌ها دست به هر گونه بازي هاي سياسي و حتي برافروختن آتش جنگ مي‌زنند.
.................................................................................
منبع: سايت ايراس
جمعه 15 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 84]