توفان‌هاي نمكي درياچه اروميه؛ سلامت منطقه را تهديد مي كند

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: توفان‌هاي نمكي درياچه اروميه؛ سلامت منطقه را تهديد مي كند

سرويس شهرستانها: توفان‌هاي نمكي به دليل خشك شدن آب درياچه اروميه، به تهديدي جدي براي ساكنان منطقه تبديل شده است. ‌

به گزارش خبرگزاري فارس، درياچه اروميه به دليل داشتن ارزش‌هاي اكولوژيك و منحصر به فرد، در سال 1346 براساس مصوبه شماره يك شوراي عالي حفاظت محيط‌زيست كشور، به عنوان منطقه حفاظت شده و طبق مصوبه شماره 63 شوراي عالي در سال 1354 به عنوان پارك ملي ارتقا يافت. ‌

همچنين در سال 1356 براساس مصوبات ‌ ‌MAB(انسان و كره مسكون) به عنوان يكي از مناطق بين‌المللي ذخيره‌گاه‌هاي زيست كره در سطح جهان به ثبت رسيده است. ‌

اين درياچه با تمام جزاير آن در سال 1354 به عنوان يكي از تالاب‌هاي بين‌المللي در كنوانسيون رامسر ثبت و از طرف موسسه بين‌المللي تالاب‌ها به عنوان يكي از مهم‌ترين مناطق مهم پرندگان انتخاب شد. ‌

در اين درياچه در حال حاضر 27 گونه پستاندار، 212 گونه پرنده، 41 گونه خزنده، ‌7 گونه دوزيست و 26 گونه ماهي زيست مي‌كند. ‌

درياچه اروميه داراي 102 جزيره است كه همه آنها از سوي سازمان يونسكو به عنوان ذخيره‌گاه طبيعي جهان به ثبت رسيده است. ‌

اما اين زيست‌بوم با تمام دار و ندارش رو به نابودي است؛ چرا كه به گفته مسئولان سازمان محيط زيست، كاهش ميزان نزولات جوي، پايين بودن راندمان آبياري كشاورزي در حوضه آبريز درياچه اروميه و نبود آب كافي براي تامين نياز بيولوژيكي رودخانه‌هاي منتهي به درياچه از عوامل تشديدكننده بحران و كويري شدن منطقه به شمار مي‌رود. ‌

چند سالي است كه عوامل مختلف دست به دست هم داده‌اند تا منحصر به فردترين تالاب جهان به دليل ميزان پسرفت آب به تهديدي جدي براي ساكنان منطقه تبديل شود. در نتيجه پس‌روي آب درياچه، وسعت آن به ميزان قابل توجهي كاهش يافته و برخي قسمت‌هاي جنوبي درياچه غيرقابل دسترسي و تبديل به نمك‌زار شده است كه اين پديده مي‌تواند فجايع زيست محيطي بسيار زيادي را همراه داشته باشد كه يكي از آنها به جاي ماندن روستاهاي خالي از سكنه در شرق اين درياچه است. ‌

معاون برنامه عمران سازمان ملل متحد با ابراز نگراني از وضعيت كنوني درياچه اروميه مي‌گويد: حفاظت اين زيست‌بوم بين‌المللي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.

اليزا ساگين مي‌گويد: در اين راستا سازمان ملل متحد در قالب حفاظت از عرصه‌هاي محيط زيست در جهان برنامه‌هاي زيادي را در دست اجرا دارد. ‌از 13سال گذشته عمق درياچه اروميه شش متر كاهش يافته و با ادامه اين روند تا 10 سال آينده كل درياچه اروميه از بين خواهد رفت. ‌

‌ بادهاي نمك ‌

استاندار آذربايجان شرقي معتقد است: وضعيت كنوني تالاب درياچه اروميه نگران كننده است. ‌محمد كاظم معمارزاده مي‌گويد: تالاب درياچه اروميه يكي از تالاب‌هاي منحصر به فرد جهان است كه هم‌اكنون با كاهش شديد آب مواجه است. ‌

وي به مطالعات انجام شده در 40 سال گذشته درباره اين درياچه اشاره كرد و افزود: براساس نوسانات 40 سال گذشته اين درياچه، آب آن چهار تا شش متر كاهش يافته است و بحث نگران كننده خشكيدن آن روز به روز جدي‌تر مي‌شود. ‌

وي ابعاد اين تهديد را بسيار گسترده خواند و گفت: شور شدن آب‌هاي زيرزميني و بادهاي نمك، مزارع اطراف درياچه را كه بيشتر از نوع درجه يك هستند تهديد مي‌كند و احتمال دارد اين تهديد تا مناطق مسكوني نيز گسترش يابد كه در اين صورت فاجعه‌اي غيرقابل جبران رخ خواهد داد. ‌

وي درباره مطالعات انجام شده، گفت: با بررسي‌هاي انجام شده راهكارهاي مختلف مطرح شده كه هنوز به مرحله عمل نرسيده است. ‌

برخي معتقدند كه در صورت بازگشايي سدها و هدايت آب‌هاي رودخانه‌هاي اطراف كه فرضي محال است، فقط 20 سانتيمتر از آب سطحي درياچه جبران مي‌شود كه اين توجيه قابل قبولي نيست. ‌

وي مي‌افزايد: طرح كاهش سطح تقطير درياچه نيز مطرح است كه با احداث ديواره‌هاي بتني در اطراف درياچه مي‌توانيم سطح تقطير درياچه را كاهش دهيم. ‌وي درباره وضع پيش آمده در درياچه اروميه گفت: استفاده بي‌رويه از آب‌هاي زيرسطحي حاشيه درياچه اروميه، احداث ميان‌گذر شهيد كلانتري، احداث سد مقابل رودها و در نهايت كاهش بارندگي از جمله دلايل كاهش سطح آب در اين درياچه است. ‌

‌ شوري آب درياچه ‌

معاون محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به اين كه متاسفانه درياچه اروميه هم‌اكنون بسياري از ويژگي‌هاي زيستي خود را از دست داده است، گفت: افزايش ميزان شوري آب درياچه اروميه و رسيدن آن به حد فوق اشباع (340 گرم در ليتر)، مرگ و مير پرندگان در نتيجه رسوب نمك روي بال و پر و بدن آنها و نبود قدرت جابه جايي و تغذيه، مختل شدن امور تردد شناورهاي دريايي و كارايي نداشتن اسكله‌هاي احداث شده در سواحل رشكان، گلمانخانه و جزاير اشك و كبودان را در پي دارد. ‌

دلاور نجفي، پديدار شدن زمين‌هاي شوره‌زار به ميزان حداقل 150 هزار هكتار به خصوص در نواحي پست اطراف درياچه و سواحل جزاير، چسبيده شدن جزاير 9گانه پارك ملي (محل زادآوري گونه‌هاي مهم پرندگان مهاجر) به سواحل جنوبي درياچه (پديدار شدن ارتباط خشكي جزاير فوق با سواحل)، كاهش جمعيت و زادآوري نكردن پرندگان مهم ساكن درياچه (پليكان سفيد و فلامينگو)، كاهش مهاجرت پرندگان به زيستگاه پارك ملي درياچه اروميه، كاهش شديد توليد سيست آرتميا در درياچه و بلوري شدن نمك و تشكيل لايه‌هاي ضخيم نمكي در كف و بستر درياچه را از مهم‌ترين مشكلات كنوني اين درياچه بيان كرد. ‌

وي با اشاره به ضرورت تدوين و اجراي برنامه آمايش سرزمين در حوزه آب‌ريز پارك ملي درياچه اروميه افزود: اجراي مصوبه كميته ارزيابي اثرات زيست محيطي پروژه ميان‌گذر جاده شهيد كلانتري توسط وزارت راه و ترابري در اسرع وقت، اجراي طرح‌هاي آبخيزداري در حوزه آب‌ريز درياچه اروميه به منظور جلوگيري از فرسايش خاك و ممانعت از رسوب‌گذاري در درياچه، تدوين طرح جامع گردشگري طبيعي (اكوتوريسم) با توجه به ظرفيت‌هاي بالقوه پارك ملي و تدوين طرح جامع مديريت پارك ملي درياچه اروميه براساس استانداردهاي اتحاديه جهاني حفاظت ضروري است. ‌

ميزان پس‌روي آب ‌

مدير ملي طرح حفاظت از تالاب‌هاي ايران ميزان پس‌روي درياچه اروميه را بحراني دانست و كاهش تراز آبي را در يك سال گذشته 95 سانتيمتر اعلام كرد. ‌علي نظري‌دوست، مدت اجراي طرح ملي و سند راهبردي درياچه اروميه را هفت ساله عنوان كرد و افزود: سه سال از مدت طرح به مطالعه و جمع‌آوري اطلاعات طي شده و سند راهبردي طرح تنظيم و آماده امضا است. ‌وي آغاز عمليات اجرايي طرح سند راهبردي درياچه اروميه را از شهريور ماه سال‌ جاري پيش‌بيني كرده و افزود: وقوع خشكسالي امسال علاوه بر تاثيرگذاري بر روند مطالعات و نتايج به دست آمده، سرعت بحران و تخريب حوزه آب‌ريز درياچه را بيشتر كرد. ‌

‌ از بين رفتن كشاورزي ‌

سلمان شفاعت، رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان آذربايجان شرقي نيز در اين باره، بزرگ‌ترين خطر خشك شدن درياچه اروميه را از بين رفتن كشاورزي و كويري شدن منطقه دانست و گفت: سازمان جهاد كشاورزي اصلاح راندمان مصرف آب در حوزه را در دستور كار دارد كه در اين خصوص، 30 هزار هكتار از اراضي اين حوزه به آبياري قطره‌اي مجهز شده‌اند. ‌

‌ تبديل به شوره‌زار ‌

مديركل حفاظت محيط‌زيست آذربايجان شرقي گفت: در چند سال اخير بيش از 120 هزار هكتار از اراضي حاشيه درياچه اروميه به شوره‌زار تبديل شده كه اين موضوع مي‌تواند زنگ خطري در كويري شدن منطقه باشد. ‌

بيوك رئيسي با اشاره به تنوع زيستي پارك ملي درياچه اروميه و وجود 548 گونه گياهي، 239 گونه پرنده و 27 پستاندار، گفت: 60 درصد از مساحت درياچه، 50درصد جوامع انساني و 31 درصد حوزه آب‌ريز درياچه در مديريت استان آذربايجان شرقي قرار دارد كه تبعات ناشي از بحران درياچه تاثيرات بيشتري را به استان وارد مي‌كند. ‌مديركل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقي لزوم مديريت يكپارچه و فرابخشي، پردازش به حفاظت از خاك و پوشش گياهي، كمك علمي و انتقال دانش‌هاي نوين و تجارب كشورهاي مبتلابه را مكمل مطالعه‌هاي پروژه حفاظت از تالاب‌ها و نياز طرح دانست. ‌

‌ بررسي مديريت بحران ‌

معاون استاندار آذربايجان شرقي نيز بحران درياچه اروميه را فاجعه‌اي انساني تعبير كرده و مي‌گويد: بخش عمده معيشت ساكنان حوزه درياچه كشاورزي است كه در سال‌هاي اخير با خطر جدي مواجه شده و آثار آن به خوبي در شبستر و آذرشهر مشاهده مي‌شود. ‌علي مسجدي با نامشخص اعلام كردن مرز ساحل درياچه و تغييرات مداوم آن، سرمايه‌گذاري در منطقه را نامطمئن و هزينه‌بر اعلام كرد و گفت: بحران درياچه اروميه با تمام تالاب‌هاي كشور فرق مي‌كند، زيرا جوامع انساني حاشيه درياچه بيشتر از ديگر موجودات زنده منطقه تحت‌تاثير اين بحران قرار دارند. ‌

وي بر آمادگي استانداري آذربايجان شرقي بر تامين منابع مالي اجراي پروژه تاكيد كرد و گفت: با هماهنگي‌هاي به عمل آمده، موضوع مديريت بحران درياچه اروميه در سفر دوم رياست محترم جمهوري به استان مورد بررسي قرار خواهد گرفت زيرا حل بحران درياچه اروميه نياز به مديريت فرااستاني و يكپارچه دارد. ‌

چهارشنبه 13 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 238]