مرور يك پرسش از خودمان چرا به سينمامي رويم

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: مرور يك پرسش از خودمان چرا به سينمامي رويم
م. ميرعزا / www.m-miraza.com

گذشته از تفاوت هاي سخت افزاري سينما و تلويزيون، از قبيل تفاوت در پايه علمي آنها (مكانيك و اپتيك در سينما و الكترونيك در تلويزيون) و همچنين تفاوت اين دو در محيط نمايشي هر يك (مكاني عمومي به نام سالن سينما و مكاني خصوصي به نام خانه)، مي توان تفاوت هاي ديگر آنها را در رقابتشان براي جلب مخاطب مورد بررسي قرار داد. پرسش اول اين است كه چرا امروزه با توجه به پيشرفت خيره كننده فناوري رسانه تلويزيون، كماكان پديده يي به نام سينما در جهان هنر باقي است؟، تكامل روزافزون سيستم هاي نمايش تلويزيوني در كيفيت بصري و افزايش تراكم خطوط تصويري و ارتقاي سيستم از آنالوگ به ديجيتال، صداي استريو و شش باند، دستگاه كنترل از راه دور، تماشاي همزمان چند كانال، ورودي هاي متعدد، امكان انتخاب ابعاد دلخواه پرده نمايش و ده ها ويژگي در تلويزيون هاي مدرن، سينما را به چالش فني دشواري دعوت كرده است. چالشي كه اگر سينما نتواند آن را در كيفيات هنري و نرم افزاري خود جبران كند، اساس هنر هفتم در جهان و پديده يي به نام نمايش فيلم سينمايي در سالن هاي عمومي شهر، زير سوال مي رود. به اين ترتيب در پاسخ به اين سوال بايد گفت ويژگي هاي منحصر به فرد سينما در قياس با تلويزيون عبارتند از؛

1- پشتوانه توليدي قدرتمند و در نتيجه امكان خلق صحنه هاي بديع، خيره كننده و باشكوه و پرهزينه كه تنها در موازنه پولي ميان فيلمساز و تماشاگر محقق مي شود و در بودجه هاي فيلمسازي دولتي و سفارشي، متداول و متداوم نيست.

2- نمايش صحنه هاي غيرقابل پخش از صحنه تلويزيون، به دليل قابل تفكيك نبودن بينندگان تلويزيوني.

3- طرح مضامين نو و نقدهاي تند و تيز سياسي و اجتماعي به دولت ها و شخصيت هاي مهم، افشاگري تحليلي از مسائل پشت پرده يي كه در تضاد با منافع عمومي است و در مجموع هر مضمون جسورانه يي كه در قد و اندازه استانداردهاي تلويزيوني نبوده و با مصلحت ها و ضوابط رسانه يي خانگي به نام تلويزيون سازگار نيست.

4- مشاهده ايفاي نقش ستارگان محبوب تماشاگران سينما كه فقط بر پرده نقره يي سينما ظاهر مي شوند و همچنين كارگردان هايي كه تنها در سينما به تاليف انديشه هاي خود مي پردازند و تجربه موسيقي حرفه يي، سناريو، فيلمبرداري و تدوين حرفه يي كه در مجموع اثري سرتاپا حرفه يي و منحصر به فرد را به وجود مي آورند.

5- لذت تماشاي گروهي در مكاني به نام سالن سينما و تاثيرگذاري و تاثيرپذيري از خنده و گريه ديگر تماشاگران و...

در اين يادداشت مختصر به همين پنج ويژگي بسنده كرده و در ادامه امكان بروز آنها را اين بار در سينماي كشور خودمان مرور مي كنيم و به اين ترتيب سوال نخست را مجدداً از زاويه جديد مطرح مي سازيم؛ اصلاً چه دليلي براي رفتن به سينما وجود دارد؟

1- وقتي چرخه اقتصادي سينماي ايران به حالت سكون نزديك شده و بخش خصوصي به بازگشت سرمايه خود مطمئن نيست، لذا پشتوانه توليد حرفه يي (به معنايي كه ذكر شد) اساساً شكل نمي گيرد. صحنه هاي بديع و باشكوه خلق نمي شوند و اصولاً يكي از مهم ترين خواص سينما يعني «تجسم ناممكن ها» ممكن نمي شود،

2- نمايش صحنه هاي خشن مغاير اخلاق عمومي شناخته مي شود و اين معذوريت البته در فرهنگ ملي و ديني ما بجا است، اما شايد تنها تفاوتي شمرده مي شد كه سال هاي قبل سينما را از اين لحاظ با تلويزيون متمايز مي ساخت و فيلمسازان سينما از محدوديت كمتري نسبت به تلويزيون برخوردار بودند.

3- محدوده آزادي بيان در نقد سياسي و اجتماعي نيز در سينماي فعلي ايران همان است كه در تلويزيون تعريف شده است. آنچه آن را خط قرمز مي ناميم، تفاوتي در سينما و تلويزيون ندارد. لذا سينماي ايران به ويژه در سال هاي اخير از اينكه بتواند چند درجه جسورانه تر و آزادتر به مباحث انتقادي بپردازد نيز محروم است و از رفتن به سينما حرف متفاوتي نخواهيم شنيد،

4- ورشكستگي سينماي ايران باعث شده است كه اغلب ستارگاني كه يك زمان تلويزيون را در حد و اندازه خود نمي دانستند تن به ايفاي نقش در سريال هاي ريز و درشت آن بدهند. لذا اگر تاكنون برخي براي تماشاي نقش آفريني ستاره محبوب خود يا اثر كارگرداني خاص به سينما مي رفتند، امروز نياز چنداني به تحمل اين مشقت در خود احساس نمي كنند و وفور كارهاي داستاني در تلويزيون ضريب ديدن بازيگر محبوب يا فيلمساز مورد علاقه مردم را افزايش داده است.

5- لذت تماشاي فيلم در مكان عمومي وضعيتي اسفبارتر از ساير موارد بالا دارد. اگر افزايش مشغله عمومي، ترافيك شهري، كمبود پاركينگ و امثال آن را مشكل ندانيم، اما كمبود سالن هاي سينما و همچنين فرسودگي آپارات هاي نمايش فيلم و قديمي بودن لابراتوارهاي ظهور فيلم و غيراستاندارد بودن كيفيت صدا و نظاير آن عوامل بازدارنده ديگري است كه لذت تماشاي فيلم در سينما را به حداقل ممكن رسانده است. اكنون دوباره مي پرسيم كه اساساً چرا به سينما مي رويم؛ براي تماشاي يك فيلم خاص از فيلمسازي خاص يا ستاره يي محبوب؟ براي ديدن «تجسم ناممكن ها» در پرده جادويي سينما؟ براي ديدن و شنيدن تحليل هاي نو و نقدهاي جسورانه در قالب داستان و درام؟

براي غرق شدن در تجربه گروهي تماشاي فيلم و لذت هم حسي با مردم؟ يا براي پر كردن ساعات مياني خريد عصرانه و شام خوردن در يك رستوران شبانه، براي اينكه احساس كنيم روز تعطيل مان به هدر نرفته، براي اينكه كنجكاوي خود را از تبليغ تلويزيوني حقير و شتاب زده آن فيلم فرو نشانيم؟ و بالاخره براي اينكه يك جايي به اسم سالن سينما هست كه مي شود در تاريكي مجاز آن نشست و دو يا چند نفري تخمه شكست و وقت گذراند. انگار كه تو گويي سينما همان طفيلي غرب است كه بايد نوع ايراني اش را تحمل كرد، همان رسانه غير قابل كنترل است كه باعث دردسر شده و محاسنش به معايبش نمي ارزد،
چهارشنبه 13 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 181]