نگاهي به گذشته در امروز

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: نگاهي به گذشته در امروز
دوم سپتامبر (12 شهريور) زادروز پارسي (تاجيك) بزرگ، احمدشاه مسعود است كه در سال 1953 (15 روز پس از براندازي 28 مرداد 1332) به دنيا آمد و نهم سپتامبر 2001 (دو روز پيش از رويداد 11 سپتامبر در امريكا) با انفجار بمبي كه در دوربين عكاسي يك مصاحبه گر كارگذاشته شده بود در ايالت تخار افغانستان كشته شد و ماه بعد نيروي نظامي امريكا وارد افغانستان شد كه هنوز در آنجاست. احمدشاه مسعود يك ناسيوناليست مسلمان بود كه همانند پدرش سرهنگ دوست محمدخان آرزو داشت پارسيان بار ديگر يكپارچه شوند؛ دست كم از طريق وحدت فرهنگي. او با مداخله خارجي در افغانستان مخالف بود و آن را عامل سيه روزي مي دانست و بر پايه همين اعتقاد با مداخله شوروي در افغانستان مبارزه كرد و پس از خروج شوروي از افغانستان وزير دفاع اين كشور شد و بعد فرمانده ايستادگي مسلحانه در برابر طالبان كه آنان را هم عامل عقب ماندگي مي دانست. مسعود بارها از تلاش مصدق به ملي كردن نفت ايران و طرد نفوذ بيگانه تجليل كرده و آن را در رديف به پاخيزي پدرخود و تاجيكان در فرارود در نيمه اول قرن 20 ضد شوروي خوانده بود. 74 سال پيش از تولد مسعود و در همان روز (دوم سپتامبر 1879) يعقوب خان از اميران ضدانگليسي افغان (و به ناچار هوادار روسيه) پس از تصرف كابل دست به قتل عام انگليسي هاي مقيم اين شهر زده بود و «پي ير كاواناري» نماينده تام الاختيار انگلستان در افغانستان يكي از اين مقتولان بود. امير يعقوب خان به تحريك دولت مسكو و دريافت وعده هرگونه كمك از اين دولت پس از يك ماه محاصره، شهر كابل را كه در دست يك خان دست نشانده لندن بود تصرف كرده بود. با اين قتل عام، پيمان صلح «گندمك» ميان دولت لندن و افغان ها عملاً بر هم خورد. سپس يحيي خان پسر امير يعقوب خان دست به محاصره شهر قندهار زد تا پادگان انگليسي آنجا را خلع سلاح كند. سياست انگلستان در آن زمان بر اين مدار بود كه قندهار و كابل تحت يك لوا و حكمران نباشند و همه تلاش خود را به كار مي برد تا ميان پشتون ها تفرقه باشد (جدا كردن و تقسيم پشتون ها با خط مرزي «دوراند» ميان دو دولت، در اجراي همين سياست بود كه يك مساله دائمي ميان پاكستان و افغانستان شده است). دولت انگلستان هنگامي كه قندهار را در محاصره يحيي خان ديد، سپاهي را به فرماندهي ژنرال «فردريك رابرتز» روانه قندهار كرد. اين سپاه يحيي خان را مجبور به عقب نشيني به كوهستان كرد و عبدالرحمن خان نوه دوست محمدخان را كه از منافع انگلستان حمايت مي كرد و ضدروسيه بود، در كابل به اميري رساند. همين رقابت شديد 90 ساله لندن و مسكو بر سر افغانستان بود كه انگلستان با تهديد نظامي و اعزام ناوگان به بوشهر، خارك و خرمشهر دولت وقت ايران را مجبور به تخليه شهر هرات و مناطق غربي افغانستان كرد و يك قطعه اصلي خاك ميهن ما و يكي از يادگارهاي فرهنگ و ادب ايراني را پس از هزاران سال از آن جدا ساخت. رقابت لندن و مسكو بر سر افغانستان تا سال 1919 كه انگلستان به دليل كمونيست شدن روسيه و قطع رقابت (به طور موقت) و نيز تاسيس جامعه ملل، استقلال افغانستان را به رسميت شناخت ادامه داشت و بعداً به صورتي ديگر درآمد. اين بار انگليسي ها دولت واشنگتن را تحريك به مداخله كردند كه به تدريج رنگ «ناتو» به خود گرفته است. با ايجاد سازمان همكاري شانگهاي، تحولات اخير در مسكو، تشديد زد و خوردهاي افغانستان و وقوع تغييرات دولتي در پاكستان بعيد نيست عناصر تازه يي وارد مساله افغانستان شود و...
چهارشنبه 13 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 128]