آداب و سنن آن حضرت در نماز

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: امام صادق عليه السّلام مى‏فرمود:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله دو برابر نمازهاى واجب‏شبانه‏روز نماز مستحبى مى‏خواند. و دو برابر روزه واجب روزه مى‏گرفت.
حنان بن سدير گويد: عمرو بن حريث در مجلسى که من هم نشسته‏بودم از امام صادق عليه السّلام پرسيد و گفت: فدايت شوم، مرا از نماز رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله خبرده . فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله هشت رکعت نماز نافله ظهر و چهار رکعت نماز واجب‏ظهر، و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نماز واجب عصر، و سه رکعت نمازواجب مغرب و چهار رکعت نافله آن، و چهار رکعت نماز عشا (1)، و هشت رکعت‏نماز شب و سه رکعت وتر (دو رکعت به نام شفع و يک رکعت به نام وتر) و دورکعت نافله صبح و دو رکعت نماز واجب صبح مى‏خواند.
گفتم: فدايت شوم، اگر من توانستم بيش از اين مقدار نماز بخوانم، آياخداوند مرا به زياد خواندن نماز عذاب مى‏کند؟فرمود: نه، ولى تو را به ترک سنّت‏ عذاب مى‏نمايد.
امام صادق عليه السّلام در ضمن حديثى فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله نماز عتمه (دورکعت نماز نافله عشا که نشسته مى‏خوانند) را مى‏خواند سپس مى‏خوابيد (2)مؤلّف: روايات در اين باره بيش از حد تواتر است و ما به همين که ذکر شداکتفا کرديم. و از اين روايات استفاده مى‏شود که نماز«وتيره»از پنجاه رکعت نمازواجب و مستحبى که رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله مى‏خواند خارج است و دو رکعت آن يک‏رکعت حساب مى‏شود و به جاى نماز«وتر»تشريع شده تا اگر مرگ فرا رسيد به جاى‏نماز«وتر»آخر شب به حساب آيد. شاهد اين مطلب روايتى است که شيخ صدوق رحمه اللّه‏از ابو بصير نقل کرده که امام صادق عليه السّلام فرمود: «کسى که به خدا و روز جزا ايمان‏دارد بايد بدون خواندن نماز وتر نخوابد . ابو بصير گويد: عرض کردم: مقصود همان‏دو رکعتى است که بعد از نماز عشا به حال نشسته خوانده مى‏شود؟فرمود: ارى، آن‏دو رکعت به جاى يک رکعت حساب مى‏شود، و اگر کسى آن را بخواند و در آن‏شب مرگش فرا رسد مانند کسى است که نماز وتر آخر شب را خوانده باشد، و اگر هم‏نمرد وتر را در آخر شب مى‏خواند. گفتم: آيا رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله نيز اين دو رکعت رامى‏خواند؟فرمود: نه، گفتم: چرا؟فرمود: براى آنکه به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله وحى‏مى‏رسيد و مى‏دانست که آيا آن شب از دنيا خواهد رفت يا نه؟و ديگران چنين علمى‏را ندارند. از همين رو بود که خودش نمى‏خواند و به ديگران دستور مى‏داد آن رابخوانند» .
البته معنى اين که راوى گفت: «آيا رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله نيز اين دو رکعت رامى‏خواند؟»اين است که آيا آن حضرت آن را با عمل خود سنّت نهاد و بر آن‏‏ مداومت مى‏نمود يا نه؟.265 امام باقر عليه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله در حضر و سفر[سحرگاه‏]هر شب‏سيزده رکعت نماز مى‏خواند که از آن جمله نماز وتر و دو رکعت نافله صبح بود.
حضرت رضا عليه السّلام فرمود: در خروس سفيد پنج خصلت از خصلتهاى‏پيامبران وجود دارد، که از جمله آنها شناختن اوقات نماز است.
زراره گويد: از امام باقر عليه السّلام از وقت نماز ظهر پرسيدم، فرمود: وقتى‏سايه شاخص يک ذراع از زوال آفتاب گذشت وقت (فضيلت) نماز ظهر است. ووقت (فضيلت) نماز عصر بلند شدن سايه به مقدار دو ذراع از اول ظهر است و آن به‏اندازه چهار قدم از سايه زوال ظهر است. سپس فرمود: ديوار مسجد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله‏به بلندى يک قامت بود، وقتى سايه آن به اندازه يک ذراع مى‏شد آن حضرت نمازظهر را مى‏خواند، و چون به قدر دو ذراع مى‏شد نماز عصر را مى‏خواند. سپس‏فرمود: آيا مى‏دانى چرا وقت نماز به اندازه يک ذراع و دو ذراع تأخير افتاد؟گفتم: چرا اين گونه است؟فرمود: به خاطر خواندن نافله است. مى‏توانى از اول ظهر به‏خواندن نافله مشغول شوى تا وقتى که سايه شاخص به يک ذراع برسد. چون سايه به‏يک ذراع رسيد نماز واجب را شروع کرده نافله را ترک مى‏کنى، و چون سايه به قدردو ذراع رسيد نماز واجب عصر را شروع کرده نافله را ترک مى‏کنى.
زراره گويد: از امام باقر عليه السّلام شنيدم مى‏فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله در روز تاهنگام ظهر نمازى نمى‏خواند. چون ظهر مى‏شد و سايه به اندازه نصف انگشت‏مى‏رسيد هشت رکعت (نافله ظهر) مى‏خواند، و چون سايه به قدر يک ذراع مى‏شد به‏نماز ظهر مى‏پرداخت . آن‏گاه پس از نماز ظهر دو رکعت (از نافله عصر) مى‏خواند وپيش از رسيدن وقت عصر نيز دو رکعت مى‏خواند، تا آنکه سايه به قدر دو ذراع‏مى‏شد، آن وقت نماز عصر را به جا مى‏آورد . و وقتى آفتاب غروب مى‏کرد نمازمغرب را مى‏خواند، و بعد از پنهان شدن شفق (سرخى طرف مغرب) وقت نماز عشا مى‏رسيد و آخر وقت مغرب پنهان شدن شفق است و چون شفق پنهان شد وقت عشامى‏رسد. و وقت عشا تا ثلث شب امتداد دارد. و بعد از آن نماز ديگرى نمى‏خواند تاشب به نصف مى‏رسيد، آن‏گاه برمى‏خاست و سيزده رکعت نماز مى‏خواند که نماز«وتر»و دو رکعت«نافله صبح»از آن سيزده رکعت بود. و چون سپيده صبح مى‏دميدو هوا روشن مى‏شد به خواندن نماز صبح مشغول مى‏گرديد (3).
امام صادق عليه السّلام در بيان چگونگى نماز رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله مى‏فرمود : شبهابه هنگام خواب ظرف آبى را که روى آن را پوشانده بودند بالاى سر آن حضرت ومسواک او را زير بسترش مى‏نهادند و آن حضرت مى‏خوابيد آن قدر که خدابخواهد. چون از خواب بيدار مى‏شد مى‏نشست و ديده به آسمان مى‏گرداند و آيات‏آخر سوره آل عمران: انّ فى خلق السموات و الارض. . . (آيات 190 تا 194) راتلاوت مى‏نمود. سپس مسواک مى‏کرد و وضو مى‏گرفت و به محل نماز مى‏رفت وچهار رکعت‏[از نماز شب‏]مى‏خواند، و رکوع هر رکعتش به قدر حمد و سوره‏اى‏بود که مى‏خواند، و سجودش به قدر رکوع آن طول مى‏کشيد به حدى که مى‏گفتند: کى سر از رکوع برمى‏دارد و به سجده مى‏رود؟!و آن قدر در سجده مى‏ماند که‏مى‏گفتند: کى سر از سجده برمى‏دارد؟!آن‏گاه به بستر خود بازمى‏گشت و دوباره‏مى‏خوابيد آن قدر که خدا بخواهد، سپس بيدار مى‏شد و مى‏نشست و ديده به آسمان‏مى‏گرداند و آيات آخر آل عمران را تلاوت مى‏نمود. آن‏گاه مسواک مى‏کرد و وضومى‏گرفت و به محل نماز مى‏رفت و به خواندن چهار رکعت ديگر از نماز شب‏مى‏پرداخت به همان نحو که قبلا خوانده بود. باز به بستر مى‏رفت و مقدارى که خدابخواهد مى‏خوابيد سپس بيدار مى‏شد و ديده به آسمان مى‏گرداند و همان آيات را‏ تلاوت مى‏نمود و باز مسواک کرده، وضو مى‏گرفت و (دو رکعت شفع و يک‏رکعت) وتر را مى‏خواند و بعد از آن دو رکعت نافله صبح را مى‏گزارد و براى نمازصبح به مسجد مى‏رفت (4).270 و نيز روايت شده که آن حضرت نافله صبح را در اول سپيده دم به طوراختصار مى‏خواند، سپس براى اداى نماز صبح از منزل خارج مى‏شد.
شيخ طوسى گويد: نماز رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله دو رکعت است، در هر رکعت‏پس از«حمد»ايستاده پانزده مرتبه سوره‏انّا انزلناه‏را مى‏خوانى، پانزده مرتبه ديگر در رکوع، پانزده مرتبه پس از آنکه از رکوع سر برداشتى، پانزده مرتبه در سجده‏اول، پانزده مرتبه پس از سر برداشتن از سجده، پانزده مرتبه در سجده دوم و پانزده‏مرتبه ديگر پس از آنکه سر از سجده دوم برداشتى. و به همين کيفيت رکعت دوم‏را مى‏خوانى. چون سلام نماز دادى و آنچه دلت خواست تعقيب خواندى و از نمازبازگشتى، هيچ گناهى بين تو و خداى عز و جل نماند جز آنکه خداوند آن را بر توخواهد بخشيد.
امام صادق عليه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله چون ماه رمضان فرا مى‏رسيد به‏نماز خود مى‏افزود، من نيز به آن مى‏افزايم، شما هم بيفزاييد.
محمد بن يحيى گويد: خدمت امام صادق عليه السّلام بودم که از آن جناب‏سؤال شد: آيا در ماه مبارک رمضان مى‏توان به نمازهاى نافله افزود؟فرمود: آرى، رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله‏[شبهاى ماه رمضان‏]پس از خواندن نماز«وتيره»در مصلاّى خودمشغول خواندن نوافل‏[ماه رمضان‏]مى‏شد و فراوان نماز مى‏خواند، تا اينکه مردم‏کم‏کم پشت سر آن حضرت جمع مى‏شدند و مى‏خواستند با آن حضرت نوافل را به‏طور جماعت بخوانند، اما پس از جمع شدن مردم، حضرت آنان را رها کرده و به‏منزل مى‏رفت. چون آنان متفرق مى‏شدند، دوباره به مصلاّى خود باز مى‏گشت و مانند گذشته مشغول خواندن نوافل مى‏شد. باز چون مردم پشت سر آن حضرت جمع‏مى‏شدند[و مى‏خواستند با آن حضرت به جماعت نماز بخوانند]حضرت آنان راترک مى‏کرد و به منزل تشريف مى‏برد. اين کار مکرر از آن حضرت سر مى‏زد.
گروهى از اصحاب ائمّه عليهم السّلام گويند: ما از امام صادق و حضرت‏رضا عليه السّلام از نماز[رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله‏]در ماه رمضان پرسيديم که چگونه بود وآن حضرت چگونه عمل مى‏کرد؟سپس همگى بالاتفاق حديث نامبرده را چنين‏روايت کرده‏اند: چون شب اول ماه رمضان فرا رسيد، رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله نماز مغرب وچهار رکعت نافله بعد از آن را که هر شب مى‏خواند گزارد، سپس هشت رکعت ديگربر آن افزود. و چون از نماز عشا فارغ شد، دو رکعت نماز نشسته نافله آن را خواند، و بعد از آن به پا ايستاد و دوازده رکعت ديگر نماز نافله به‏جا آورد، سپس داخل‏خانه شد. چون مردم ديدند که رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله با فرا رسيدن ماه رمضان بر نمازهايش‏افزود، از علت آن جويا شدند، فرمود : اين نمازهايى که خواندم به خاطر فضيلت ماه‏رمضان بر ماه‏هاى ديگر است.
چون شب بعد فرا رسيد و رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله خواست نماز نافله بخواند مردم‏پشت سر آن حضرت صف کشيدند تا اقامه جماعت کنند، رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله به سوى‏آنان برگشت و فرمود: اى مردم، اين نماز نافله است و نماز نافله با جماعت خوانده‏نمى‏شود، هر يک از شما به تنهايى نماز بخواند و آنچه را خدا در کتابش به اوآموخته بگويد. بدانيد که در نمازهاى نافله جماعت نيست. پس مردم همگى متفرق‏شدند و هر يک به تنهايى نماز خود را خواند.
چون شب نوزدهم ماه رمضان فرا رسيد، موقع غروب آفتاب غسل کرد ونماز مغرب را خواند، سپس چهار رکعتى که هميشه بعد از نماز مغرب مى‏خواندگزارد، بعد وارد منزل شد. چون بلال اذان نماز عشا را گفت و مردم براى نماز آماده‏شدند، رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله تشريف آورد و نماز عشا را با مردم به جماعت خواند. و پس‏ از آن دو رکعت نافله عشا را مانند شب‏هاى ديگر نشسته انجام داد، سپس ايستاد وصد رکعت نماز[نافله مخصوص شب قدر را]به جا آورد، و در هر رکعت از آن پس‏از«حمد»ده مرتبه سوره‏قل هو اللّه احدرا قرائت فرمود. پس از آنکه از صدرکعت نماز فارغ شد، به خواندن نماز شب و وتر که در ساير شب‏ها مى‏خواندمشغول گرديد.
چون شب بيستم ماه رمضان فرا رسيد، مانند شب‏هاى قبل آن ماه، پس از نمازمغرب هشت رکعت، و بعد از نماز عشاء دوازده رکعت نافله مخصوص ماه مبارک‏رمضان را خواند.
در شب بيست و يکم هنگام غروب آفتاب غسل کرد و عمل شب نوزدهم راانجام داد.
در شب بيست و دوم به نمازهاى خود افزود، هشت رکعت پس از نمازمغرب و بيست و دو رکعت بعد از نماز عشاء نافله مخصوص به‏جا آورد.
چون شب بيست و سوم فرا رسيد باز هم مانند شب نوزدهم و بيست و يکم‏غسل کرد و مانند عمل آن دو شب را انجام داد.
سپس از حضرت راجع به نوافل يوميه (پنجاه رکعتى) پرسيدند که در ماه‏رمضان چگونه خوانده شود. فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله نمازهاى شبهاى ماه رمضان را به‏اضافه نوافل پنجاه رکعتى که در غير ماه رمضان مى‏خواند به‏جا مى‏آورد و ابدا از آن‏پنجاه رکعت چيزى کم نمى‏نمود.
مؤلف: کيفيت انجام نوافل شب‏هاى ديگر، از شب بيست و چهارم تا آخرماه، مانند شب بيست و دوم مى‏باشد، چنانکه اخبار ديگر بر آن دلالت دارد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 553]