چگونه مزاج سرد یا گرم خود را تشخیص دهیم : مزاج شناسی : تغذیه و سلامتی

واضح آرشیو وب فارسی:آشپز آنلاین: دوستان یک سری مطالب در مورد مزاج و مزاج شناسی پیدا کردم

دیدم بد نیست که این اطلاعات رو با شما تقسیم کنم

البته مطالب خیلی زیاده و من باید در چند بخش قرار بدم

امیدوارم که به دردتون بخوره و استفاده ببرین

مقدمه:
کلمه
مزاج برای همه ایرانیان نام کاملا آشنایی است. افرادی را که زود عصبانی می
شوند آتشین مزاج می خوانند، افراد دیر جوش و کم حرف و غیر فعال را سرد
مزاج می نامند. حقیقتا معنی مزاج چیست؟ چگونه می توانیم مزاج خود را یا به
تعبیری درست تر طبیعت بدن خود را بشناسیم. اختلاف طبایع افراد همیشه مورد
کنجکاوی و سئوال بوده است. در یک روز پائیزی به مردمی که بیرون از منازل
خود و به جهت رفتن به محل کار در حرکتند دقت کنید تعدادی با پالتو و شال و
کلاه، تعدادی با یک ژاکت معمولی و تعدادی فقط با یک پیراهن بیرون آمده اند،
این ها چه تفاوتی دارند؟ تعدادی خیلی زود چاق می شوند و عده ایی با وجود
خوردن مقدار قابل توجهی غذا، همچنان اندام مناسبی دارند، تعدادی خواب سبک
دارند و ساعات خوابشان کم است،

تعدادی خواب سنگین و طولانی دارند، بعضی ها خیلی تند و تیز هستند، بلند و
سریع تکلم می کنند در حالی که تعدادی نیز خیلی آرام و منقطع و با تأنی حرف
می زنند، برخی افراد با خوردن یک خیار دل درد می گیرند و به قول معروف
سردیشان می شود در حالی که بعضی ها با خوردن نیم کیلو خیار هیچ واکنشی
ندارند . تمام آزمایشات بالینی این افراد سالم است و از لحاظ بررسی خون و
بافت های بدن و اعضاء و تمام موارد آزمایشگاهی همه طبیعی هستند پس اختلاف
این افراد در کجاست؟
جواب تمامی این سئوالها را در طب سنتی در بحث
طبایع یا مزاج پیدا می کنیم. طبیعت انسان ها با هم تفاوت دارد، اگر بخواهیم
سبک زندگی سالم و روش دستیابی به سلامت واقعی را تجربه نمائیم، باید به
جسم و روان آدمی ازدیدگاه طب سنتی یا طب مزاجی ایران نظر کنیم.

تعریف ارکان:
قبل از آنکه به تعریف مزاج بپردازیم لازم است که با چند اصطلاح در طب سنتی آشنا شویم.
از
دیدگاه طب سنتی عوامل تشکیل دهنده جهان خلقت و بدن انسان، چهار عنصر اصلی
به شرح ذیل می باشند، به عبارتی دیگر اجزای اولیه بدن انسان و غیر انسان از
اجسام بسیطی تشکیل شده اند که غیر قابل تقسیم به اجسام مختلفه دیگر می
باشند که به آنها ارکان گفته می شود.

الف ) آتش که گرم و خشک است . ب ) هوا که گرم و تر است . ج ) آب که سرد و تر است . د ) خاک که سرد و خشک است.

تعریف مزاج:
هرگاه
اجزای یک ارکان با دیگری در آمیزد به نوعی که اثر کند یکی در دیگری به
قوت های خود که ضد هم اند و هر یکی تیزی دیگری را بشکند، همانندی فعل و
انفعال در اجزا آن مرکب به حدی برسد که در همه اجزا کیفیتی یکسان پیدا
گردد.
این کیفیت مرکب را مزاج گویند.
مزاج همان طبع است و آنرا نباید با خلط یا رکن اشتباه کنید، مزاج جسم نیست. بلکه گرمی، سردی، خشکی، و تری را مزاج گویند.

انواع مزاج:
مزاج
چون از ترکیب ارکان با یکدیگر پدید می آید لذا بسته به میزان ترکیب هر
رکن، مزاج متفاوتی حاصل می گردد ولی اگر بخواهیم مزاجها را دسته بندی
نماییم چون تعداد چهار رکن در هم ترکیب می شوند، مزاجهای اصلی را می توان
در نه طبقه به شرح ذیل دسته بندی کرد:
1- در تعدادی رکن آتش بیشتر ازسایر ارکان است این افراد مزاج گرم و خشک دارند آن ها را صفراوی می گویند.
2- در تعدادی رکن هوا بیشتر از سایر ارکان است این افراد مزاج گرم و تر دارند آن ها را دموی می گویند.
3- در تعدادی رکن آب بیشتر است این افراد مزاج سرد و تر دارند، لذا آن ها را بلغمی می گویند.
4- در تعدادی رکن خاک بیشتر است این افراد مزاج سرد و خشک دارند که آن ها را سوداوی می گویند.
5- در تعدادی نیز این ارکان نسبتاً در حالت تعادل هستند این افراد مزاج معتدل دارند.
6- در تعدادی ارکان آتش و هوا بیشتر از سایر ارکان هستند این افراد مزاج گرم دارند و از لحاظ تری و خشکی معتدل هستند.
7- در تعدادی ارکان هوا و آب بیشتر از سایر ارکان هستند این افراد مزاج تر دارند و از لحاظ گرمی و سردی معتدل هستند.
8- در تعدادی ارکان آب و خاک بیشتر است این افراد مزاج سرد دارند و از لحاظ تری و خشکی معتدل هستند.
9- در تعدادی ارکان خاک و آتش بیشتر است این افراد مزاج خشک دارند و از لحاظ گرمی و سردی معتدل هستند.
بنابراین هر فرد از بدو تولدش دارای حرارت و رطوبت غريزي می باشد که به آن مزاج اصلي يا جبلي می گویند.
در جدول ذیل این طبقات به صورت تصویری نشان داده شده اند:

تعریف خلط:
یکی دیگر از اصطلاحاتی که در این مبحث نیاز است با آن آشنا شویم خلط می باشد.
هر
غذایی که می خوریم هنگامی که وارد بدن ما می شود در معده هضم آن آغاز می
گردد، به کبد می رود در کبد چهار خلط یا چهار نوع مایع تولید می شود که نام
و خصوصیات آن ها به قرار ذیل است :
الف ) خلط دم که دارای مزاج گرم و تر است.
ب) خلط صفرا که دارای مزاج گرم و خشک است.
ج) خلط بلغم که دارای مزاج سرد و تر است.
د ) خلط سودا که دارای مزاج سرد و خشک است.
اگر چه همه این اخلاط در خون موجودند اما خدا برای صفرا و سودا جایگاه ذخیره در نظر گرفته است.
طحال: جایگاه ذخیره سوداست.
کیسه صفرا : جایگاه ذخیره صفراست
که در آن جمع باشند ودر صورت نیاز به اندازه لازم در بدن انتشار یابند.
اما "دم" و "بلغم" در عروق خونی ولنفاوی و... در حال گردش اند .
وجود
هر چهار خلط در بدن انسان ضروریست اما در حد خاص و معین و کمبود و یا
فزونی هر یک از آنها باعث سوء مزاج یا غلبه اخلاط می گردد که در این حالت
برای رفع مشکل باید تدابیر مربوطه رعایت و درمان صورت پذیرد.
در این خصوص سعدی می فرماید:
چهار طبع مخالف سرکش ******چند روزی بوند با هم خوش
چون یکی زین چهار شد غالب******جان شیرین برآید از قالب

هرچیزی مزاجی دارد؟
این
نکته قابل توجه است که هر چیز در این عالم هستی دارای مزاج است. حیوانات،
گیاهان، فصول، سنین و اعضاء بدن که به ترتیب به آنها اشاره ای می کنیم:
1- حیوانات:
هر موجود بسته به نوع فعالیت و خلقتش دارای مزاج خاص خود است. مثلاً گرگ
مزاج گرم وخشک دارد و عنصر آتش در آن برتری دارد، شیر که حیوان شجاع و
درنده ای است از خون غالب آفریده شده است و اگر چنین نباشد که اصلا شیر
نیست و نمی تواند تمام خصوصیات یک شیر را داشته باشد – مورچه از جنس
سوداست- زنبور از جنس صفراست- الاغ از جنس بلغم است.
2- گیاهان: در
گیاهان وجود عناصر چهار گانه ارکان را با خوردن یا لمس آنها به وضوح می
بینیم.گیاهانی که خوردن و حتی لمس آنها موجب گرمی و تشنگی فوری شده ویا حتی
با تکرار در آنها در بدن ایجاد خارش وسوزش می شود را گرم وخشک می گوئیم.
گیاهانی که خوردن آنها موجب ایجاد گرمی می شود را گیاهان گرم و تر می گوئیم.
گیاهانی که موجب رفع حرارت، بدن شده و رفع تشنگی می کند. سرد وتر می نامیم.
گیاهانی
که از گرمی بدن می کاهد اما تشنگی را برطرف نمی کند و با تکرار آنها در
بدن ایجاد خشکی و لاغری می شود، سرد و خشک می گوئیم که مزاج تک تک گیاهان
به تفکیک و با جزئیات در بحث مفردات، ذکر می شود.
همین جا یک نکته مهم لازم است ذکر شود:
در مجموع عناصر گرم وخشک را صفرازا ، گرم و تر را مولد خون
در مجموع عناصر سرد وخشک را سودازا و سرد وتر را بلغم زا نامگذاری می کنیم.
3- فصول :
بهار، مزاج گرم وتر دارد.
پاییز، سرد وخشک
تابستان، گرم و خشک
زمستان، سرد وتر
4- ساعات شبانه روز:
صبح: مزاج گرم وتر- بهاری
ظهر: گرم وخشک- تابستانی
عصر: سرد وخشک- پاییزی
شب: سرد وتر – زمستانی
5- اسنان (سن ها): انسان در سنین مختلف مزاجهای مختلفی دارد:
1- مرحله رشد ونمو (از تولد تا 30 سالگی) ، دارای مزاج گرم وتر است .
2- مرحله جوانی(30 تا 35 سالگی) ، مزاج گرم وخشک
3- مرحله میانسالی یا کهولت (35 سالگی تا 60 سالگی)، مزاج سرد و خشک
4- مرحله پیری (بعد از 60 سالگی)، مزاج سرد و تر

6- انواع مزه ها:
مزه شیرین : گرم
تلخی: گرم وخشک
ترشی: سرد وخشک
شوری و تندی: گرم وخشک
بی مزه و گسی: سرد و تر
7- مزاج عضوی:
هر عضوی در بدن یک مزاج مخصوص به خود دارد مثلاً: مغز، سرد و تر/ استخوان و
مو، سرد وخشک / چربی، سرد وتر / قلب، گرم و خشک می باشند.
8- مزاج جنسیتی: جنس مذکر نسبت به جنس مونث گرم تر است.
9- مزاج مکان ها :
مناطق کوهستانی: سرد وخشک
مناطق بیابانی: گرم و خشک
مناطق کنار دریا: سرد وتر

خلاصه براي هر جسم ، حالت و موقعيتي مي توان مزاج قائل گرديد که در جدول ذیل به پاره ای از آنها اشاره شده است:

چگونه مزاج خود را بشناسیم
مامی جنبه های زندگی ما تحت تاثیر طبیعت
بدنمان قرار دارد، نوع غذایی که می خوریم می تواند تاثیرات بسیار مهمی بر
تمامی اعضای بدن ما از مغز و اعصاب گرفته تا قلب و معده و کبد و کلیه ها
داشته باشد، در بعضی از انواع مزاج، خوردن یک غذای نامناسب می تواند عواقب
زیادی داشته باشد.
در ساده ترین حالات آن می بینید، مثلاً افرادی که حتی
با خوردن یک عدد خرما بدنشان جوش می زند، غذای نامناسب با مزاج شما می
تواند موجب تغییرات خواب، حالت عصبی، اختلال حافظه، اختلال هضم، اختلال
دفع، عوارض پوستی، نشانه های در گیر ی کبد و قلب و اندام های تناسلی را
نشان دهد،

نوع نوشیدنی ها، لباس ها، هوای استنشاقی، مقدار حرکت ها و استراحت
روزانه و چگونگی دفع و حالتهای عصبی و روانی، مستقیما مرتبط با حالات طبیعی
یا مزاجی است، بنابراین برای داشتن زندگی سالم و طبیعی، وزن مناسب، و
آرامش روحی، همه ما نیازمند به شناختن مزاج یا طبیعت خود هستیم.

تشخیص مزاج سرشتی یک فرد:
از روی 10 مورد می توان مزاج سرشتی یا جبلی یک فرد را تشخیص داد:
1- ملمس(لمس)
2- گوشت وچربی
3- رنگ پوست بدن
4- مو
5- هیئت وشکل اعضاء
6- سرعت انفعال اعضاء
7- خواب و بیداری
8- کلیه افعال بدن(دلائل افعال)
9- کیفیت دفع فضولات بدن
10- انفعالات نفسانی
لازم
به ذکر است از آنجایکه ممکن است بر اساس دلایل مختلف افراد دچار غلبه خلط و
سوء مزاج باشند، لذا برای تشخیص مزاج جبلی یک فرد باید حالات و علائم
تشخیص مزاج را در سنین پائین تر افراد مورد بررسی قرار گیرد و یکی از
بهترین راههای آن پرسش از پدر و مادر در مورد خصوصیات دوران کودکی است.
بطور
مثال ممکن است خانمی دارای مزاج جبلی گرم و تر باشد ولی بعد از بارداری
جنین دختر و زایمان به روش سزارین دچار غلبه سردی شده باشد. این شخص از
ویژگیهای قبل از بارداری خود می تواند، پی به مزاج جبلی خود ببرد و از
ویژیگهایی که تغییر کرده است، پی به نوع خلطی که به غلبه آن خلط دچار شده
است ببرد و بر اساس نوع سوء مزاج، تدابیر مربوطه را برای رسیدن به اعتدال
انجام دهد.
همچنین ممکن است خلطی دارای مزاج متفاوت با مزاج جبلی افراد
بر یکی از اعضای بدن غلبه نماید. مثلاً فردی دارای مزاج جبلی گرم و خشک،
ممکن است دارای غلبه بلغم در سر یا معده گردد.

1- ملمس (لمس):
فرد باید معتدل المزاج باشد تا بتواند مزاج فردی را مشخص کند. اگر این فرد معتدل المزاج در لمس پوست فرد را:
- گرم احساس کند ، این فرد گرم مزاج است.
- اگر سرد احساس کند ، این فرد سرد مزاج است.
- اگر در لمس آن را نرمتر از حد طبیعی یابد، دلالت بر رطوبت مزاج می کند.
- اگر در لمس صلب تر یابد، دلالت بر خشکی مزاج دارد.

2- گوشت و چربی:
اگر
در بدن فرد گوشت زیاد باشد، دلالت بر گرمی و تری ، اگر چربی بدن بیشتر از
گوشت باشد، دلالت بر سردی وتری (گوشت زیاد باشد+ چربی کم= گرمی وخشکی)

3- رنگ پوست بدن:
سفیدی پوست بدن: نشانه کم خونی و مزاج، کمی مایل به سردی می باشد.
رنگ زرد کمی مایل به قرمزی: نشانه وجود خون غیر طبیعی در بدن است.
قرمزی پوست بدن: نشان از گرمی و پر خونی دارد.
تیرگی پوست: نشانه خون غیر تمیز است ، مستعد غلبه سودا است.
زردی پوست: نشانه صفرا (گرمی وخشکی)
رنگ بادنجانی: نشانه خشگی و سردی (سودا)
رنگ گچی: سردی و تری (بلغم)

4- مو:
یکی از فضولات بدن است که نوع کیفیت و حالات آن برای شناسایی نوع مزاج به عنوان یک معیار به شرح ذیل مورد استفاده قرار می گیرد:
الف)سرعت رشد مو:
اگر سرعت رشد مو زیاد باشد، نشانه گرمی مزاج است.
اگر سرعت رشد مو کم باشد، نشانه سردی مزاج است.
اگر رشد مو خیلی خیلی سریع باشد بیش از حد نرمال ، دلیل بر گرمی و خشکی مزاج است.
ب) پر مویی یا کم مویی بدن :
پر مویی بدن ، دلیل بر گرمی مزاج
کم مویی بدن ، دلیل بر سردی مزاج
ج) نازکی و کلفتی مو:
نازکی مو، دلیل بر سردی وتری
کلفتی مو ، دلیل بر گرمی و خشکی مزاج
د) جعودت وصافی مو:
موی مجعد، دلیل بر گرمی وخشکی
موی صاف ولخت، سردی وتری مزاج
هـ) رنگ مو:
موی سیاه، دلیل بر گرمی و خشکی مو
سفیدی مو، سردی وتری
موی حنایی طلایی (کمی مایل به قرمز)، دلیل بر اعتدال مزاج

5- شکل اعضاء:
موارد ذیل بیانگر گرمی مزاج است:
1. قفسه سینه پهن بزرگ
2. اندامها بزرگ
3. عروق برجسته و بزرگ قابل مشاهده
4. نبض عظیم وقوی
5. عضلات کلفت وبزرگ
6. عضله خیلی به مفصل چسبیده و تاندونش کوچک است
لازم به ذکر است بر عکس موارد فوق الذکر دلالت بر مزاج سرد می کند، مثلاً داشتن اندامهای کوچک.
موارد ذیل بیانگر مزاج خشک است:
1. چهره لاغر وپوست به استخوان چسبیده
2. مفاصل قابل مشاهد و برجسته
3. غضروف های حنجره وبینی و.. برجسته وواضح است.

6- سرعت انفعال اعضاء:
اگر
عضوی در بر خورد با گرما وسرما و خشکی و رطوبت زود از آن اثر پذیرد دلیل
غلبه آن مزاج است. مثلاً اگر در گرما ( چه خوراکی ، چه موضعی و...) زود گرم
شود، دلیل بر گرمی مزاج می باشد.

7- خواب و بیداری:
خواب زیاد، دلیل بر سردی وتری مزاج است.
خواب کم و بیداری زیاد، دلیل بر خشکی وگرمی مزاج است.
خواب وبیداری معتدل ، دلیل بر اعتدال مزاج است.

8- افعال طبیعیه صادره از بدن:
یعنی تمام افعال بدن شامل سرعت رشد، رویش دندان، بلوغ، افعال مربوط به کبد، قلب و مغز و..
اگر این افعال سریعتر از حد طبیعی خود صورت گیرد، دلیل بر گرمی مزاج و اگر کند تر صورت گیرد دلیل بر سردی مزاج می باشد.

9- دفع فضولات:
فضولات بدن شامل ادرار (بول)، مدفوع(براز)، عرق، مو، ناخن، خون حیض، مایع منی و.. است.
اگر
رنگ مدفوع یا ادرار تیره تر از معمول یا بدبوتر از معمول باشد، دلالت بر
گرمی مزاج وغلبه صفرا دارد یا اگر زود به زود صورت گیرد نیز دلالت بر گرمی
مزاج و غلبه صفرا دارد.
بی رنگ بودن یا کم بودن فضولات و عدم رایحه آن، دلالت بر سردی مزاج دارد.

10- کارها و رفتارهای نفسانی:
موارد ذیل دلالت بر گرمی مزاج دارد و عکس این حالات نشان از سردی مزاج دارد:
- حسن ظن
- امیدوار بودن
- جوانمرد وبا غیرت
- استعداد فهم مطالب در او بالاست
- پر حرکت وپر جنب وجوش و پر نشاط
- سریع تصمیم به کاری می گیرد اهل تردید نیست
- فرد زیرک
- سنگدل
- بیقراری در مقابل صبور
- وقاحت( پررویی)
- پرحرف
ثبات انفعالات: ثبات رضایت چیزی، ثبات در حافظه، دلیل بر خشکی مزاج است.
زوال انفعالات: یعنی ناپایداری در چیزها مثل موارد ذیل دلالت بر رطوبت مزاج دارد:
- حافظه کم
- ناپایداری سریع در اتفاقات.
- هر روز یک احساس دارد، حزب باد است.
- از هر چیزی یک لحظه راضی است یک لحظه ناراضی است.
مزاج سرشتی یا جبلی، مزاجی است که از طریق ارث از پدر و مادر به فرد
منتقل می شود و از زمان تولد در فرد وجود دارد و یک حالت طبیعی برای آن فرد
به حساب می آید.
هر مزاج دارای علایم و خصوصیات خاص خود می باشد که با علایم بیماری ناشی از غلبه اخلاط که در ادامه به آن می پردازیم، تفاوت دارد.

ویژگیهای افراد دارای مزاج سرد و خشک (افراد سوداوی) و علائم غلبه خلط سودا
ویژگیهای ذیل مربوط به مزاج سرشتی افراد سوداوی می باشد.

اغلب افرادی هستند لاغر با استخوانهای نازک و کشیده، پوست سوداوی ها خشک
و رنگ آن از حالت سفید تا سبزه و تیره متغیر است، موی بدن سوداوئی ها کم
است و موی سرشان به علت سردی و خشکی زودتر دچار سفیدی یا حالت گندمگون می
شود، نبض آن ها تقریباً کند اما سفت و باریک است.

در لمس بدنشان سرد و خشک و پوستشان سفت است. بینی آنان خشک است. خواب کم
دارند. تحمل هوای سرد را ندارند و در هوای گرم و فصل بهار راحت ترند. در
فصل پاییز خیلی اذیت می شوند. تمایل به خوردن شیرینی و گرمی ها دارد. اینها
افراد دقیق و منظم، دور اندیش و محاسبه گر هستند و محتاط می باشند.
بیشتر
اوقات دچار نگرانی و دو دلی و وسواس در تصمیم گیریها می شوند، افراد لجباز
هستند و در تصمیمات خود بسیار پایدار و ثابت قدم هستند. خیلی اهل فکر
وخیال هستند. خود خور و درون گرا وکم انرژی هستند. مستعد افسردگی و وسواس
اند.
حرکاتشان از حالات آرام و کند تا معمولی متغیر است با احتیاط و دقت
صحبت می کنند در نتیجه کلامشان سریع و بلند نیست، زود سیر شده اما سریعاً
گرسنه می شوند، قدرت هاضمه بالایی ندارند. از نظر قدرت و میل جنسی ضعیفند و
تمایلشان به رفتار محبت آمیز بیش از آمیزش جنسی است.
افراد سوداوی مزاج
افرادی خشک، کم معاشرت، تابع مقررات، فنی، دقیق، حسابگر، دور اندیش و اغلب
سمج هستند، اگر نسبت به کسی کینه داشته باشند از دل بیرون نخواهند کرد.
اصرار دارند که هر کاری را به انجام برسانند و جنبه عقلانی امور را بیشتر
مد نظر دارند . دوستی با سوداوی ها کار ساده ای نیست .

توصیه و تدابیر:
سودا چون سرد و خشک است افراد سوداوی بايد از غذاهای گرم و تر بیشتر مصرف نمایند.
در میان فصل ها، پایيز فصل سوداست و بهترين فصل براي حجامت افراد سوداوی نیز فصل پایيز است.

علائم غلبه سودا:
اگر
تعادل میان اخلاط و مقدار آنها یا کیفیت هر یک از اخلاط بهم بخورد، موجب
بیماری در بدن می شود یا به عبارتی موجب غلبه یک خلط بر اخلاط دیگر در بدن
می شود که می بایست مورد درمان قرار گیرد که در ذیل علایم غلبه خلط سودا
ذکر شده است.

•   لاغری وخشکی وسفتی پوست
•   دو نیم شدن انتهای موهای سر (موخوره)
•   سوزش سر دل
•   اشتهای کاذب(گرسنگی زودرس)
•   سیاه وتیره شدن رنگ پوست بخصوص تیرگی زیر چشم
•   فکر وخیال زیاد (وسواس)
•   خواب سبک و پریدن مکرر از خواب
•   اضطراب و تشویش خاطر (افسردگی)
•   سیری زود رس

ویژگیهای افراد دارای مزاج سرد و تر (افراد بلغمی) و علائم غلبه خلط بلغم

ویژگیهای ذیل مربوط به مزاج سرشتی افراد بلغمی می باشد.

هیکل بلغمی ها معمولاً درشت است و افرادی چاق هستند و بدن پر چربی دارند.
پوست سفید رنگ دارند و در لمس، پوست بدنشان سرد و مرطوب و نرم است.
موهای
کم پشت دارند. دهانشان مرطوب است. تشنه نمی شوند. خواب آن ها سنگین و زیاد
است. احساس کسلی و بیحالی دارند. تمایل به خوردن شیرینی و ادویه جات و
گرمی جات دارند. در فصل زمستان خیلی اذیت می شوند. مستعد ابتلا به
بیماریهای روماتیسمی و مشکلات گوارشی هستند. با خوردن سردی ها دچار مشکل می
شوند. نبض ضعیف دارند. کم انرژی و کم جنب و جوش هستند و در کارها کند
هستند خیلی دیر عصبانی می شوند. فراموشکار و کند ذهن هستند. افراد راحت و
بی قید به اکثر مسائل هستند. همه چیز را راحت می گیرند و خود را درگیر چیزی
نمی کنند. توان ریسک ندارند. بی اراده هستند . متاثر از دیگرانند. میل
جنسی کم و توان جنسی کم دارند.
چندان قوی نیستند. همچنین با تأنی صحبت می کنند. اشتهایشان زیاد نیست و قدرت هضم بالایی ندارند.
سردی و رطوبت بدن توان جنسی آنها را کاهش می دهد.
بلغمی
ها معمولاً افرادی آرام، صبور، تسلیم پذیر و مسالمت جو هستند، بیشتر دور
اندیش و با احتیاط هستند و در انجام امور از خود شجاعت نشان نمی دهند،
روابط اجتماعی آنان چندان قوی نیست و از حافظه و قدرت تمرکز بالایی
برخوردار نمی باشند.

توصیه و تدابیر:
افراد بلغمی نبايد سردیجات را به تنهايی ميل كنند ( باید همراه با مصلحات ميل شود).
حجامت نیز برای بلغمی ها بدون نظر پزشک توصیه نمی شود.

علائم غلبه بلغم:
اگر
تعادل میان اخلاط و مقدار آنها یا کیفیت هر یک از اخلاط بهم بخورد، موجب
بیماری در بدن می شود یا به عبارتی موجب غلبه یک خلط بر اخلاط دیگر در بدن
می شود که می بایست مورد درمان قرار گیرد که در ذیل علایم غلبه خلط بلغم
ذکر شده است.

•   سفیدی رنگ پوست
•   نرمی وسردی پوست
•   کندی حواس
•   زیادشدن خواب
•   مدفوع بدبو
•   فراموشی وکند فهمی
•   ترشحات پشت حلق وبلغمی وسرفه زیاد
•   ضعف هضم وآروغ ترش زدن
•   افزایش آب دهان
•   افزایش اشتها
•   تجمع چربی شکمی
•   عدم تشنگی
•   ادرار سفیدرنگ
•   احساس کسلی و بی حالی
ویژگیهای افراد دارای مزاج گرم و خشک (افراد صفراوی) و علائم غلبه خلط صفرا

ویژگیهای ذیل مربوط به مزاج سرشتی افراد صفراوی می باشد.

این افراد لاغر اندام هستند اما مفاصل واستخوان بندی درشت و برجسته
دارند. پوست گرم وخشکی دارند. رنگ پوست و سفیدی چشم آنها کمی به زردی می
زند. موهای پر پشت و سیاه و گاهی مجعد دارند و به علت حرارت و خشکی زیاد
بیشتر مستعد تاسی سرند.
خشکی دهان و عطش فراوان دارند. خیلی گرمایی
هستند و در تابستان اذیت می شوند. استعداد این را دارند که با خوردن
خوراکیهای خیلی گرم دچار خارش و کهیر شوند. تمایل به خوردن ترشی ها (سرکه،
تمرهندی و لواشک) را دارند و هم چنین سردیهایی مثل خیار، کاهو و هندوانه.
تمایل به خوردن شیرینی در اینها کم است. نبض پر و قوی دارند. عروق برجسته
در دست دارند. این افراد زود عصبانی شده و زود هم عصبانیتشان فروکش می کند.
بسیار پر انرژی و پر تحرک هستند. افراد باهوش و زیرک هستند و هم چنین پر
حرف. در کارها چالاک و سریع هستند. افراد دقیق، منظم و تیز بین هستند. میل
بالای جنسی و توان جنسی متغیر دارند.
پیوسته، سریع و بلند صحبت می کنند. خوابشان کم و سبک است. قدرت هاضمه آن ها خوب است و معمولاً یبوست دارند.
از حافظه و قدرت یادگیر ی بالایی برخوردار هستند، روابط اجتماعی آن ها قوی است. عجول و بی قرارند.
اصولاً
مزاج های گرم (دموی ها و صفراوی ها) از لحاظ اعمال بدنی و خصوصیات حیاتی
از قدر ت بالایی برخوردارند، گرما موجب افزایش کارکرد اعضای مختلف از مغز و
اعصاب گرفته تا اندام های تناسلی می گردد.

توصیه و تدابیر:
رژيم غذايي مناسب براي صفراوي‌ها (گرم و خشك) غذاهائي است كه سرد و تر باشند.
افراد
صفراوي غالباً در اثر حجامت تعديل مزاج يافته و رنگ و رويي به مراتب
روشن‌تر از قبل خواهند داشت، اشتهاي آنان با حجامت افزايش مي‌يابد و در
صورت تكرار حجامت فربه و چاق خواهند شد. نمونه‌اي از رژيم غذايي مناسب براي
افراد صفراوي كاهوست كه سرد و تر است و براي دفع صفرا مفيد است. ماهي،
ماست و به طور كلي لبنيات، مركبات، ماء الشعير (آب جو) آب‌غوره ، آب ‌ليمو
براي صفراوي‌ها مفيد و لازم است.

علائم غلبه صفرا:
اگر
تعادل میان اخلاط و مقدار آنها یا کیفیت هر یک از اخلاط بهم بخورد، موجب
بیماری در بدن می شود یا به عبارتی موجب غلبه یک خلط بر اخلاط دیگر در بدن
می شود که می بایست مورد درمان قرار گیرد که در ذیل علایم غلبه خلط صفرا
ذکر شده است.
•   زردی رنگ چشم و پوست
•   خشکی دهان وبینی
•   عطش زیاد
•   جوش و آکنه در سر وصورت
•   خشکی پوست واگزما
•   تلخی دهان
•   کاهش اشتها به غذا
•   احساس گز گز و سوزن سوزن شدن بدن
•   نبض سریع
•   احساس تهوع

ویژگیهای افراد دارای مزاج گرم وتر (افراد دموی) و علائم غلبه خلط دم

ویژگیهای ذیل مربوط به مزاج سرشتی افراد دموی می باشد.

این افراد هیکل درشت و بدنی عضلانی دارند و
لاغر نیستند. پوستی سرخ و سفید رنگ دارند. موهای پر پشت دارند، نبض پر و
قوی دارند. خوب می خوابند و تحمل بی خوابی را نیز دارند. پوست اینها گرم و
مرطوب و نرم است. نه گرمایی هستند و نه سرمایی، اما به نسبت تحمل سرما
برایشان راحت تر است. میل به شیرینی و ترشی دارند. همه نوع غذا را می
توانند بخورند.
این افراد انسانهای شجاع و جسور هستند با اعتماد به نفس
بالا. معمولاً مدیر و رهبر یک گروه یا یک جمع می باشند و خوش اخلاق، صمیمی،
خوشرو و آرام هستند اما اگر عصبانی شوند، رفتارهای مخاطره آمیز از خود
نشان
می دهند. معمولاً اهل ریسک کردن هستند. به اندازه صفراوی مزاج ها
منظم ودقیق نیستند، اکثراً بی نظم هستند، هوش و حافظه بالایی دارند. سریع و
پر انرژی هستند. میل و توان جنسی بالایی دارند استعداد ابتلا به بیماریهای
قلبی و عروقی و فشار خون بالا دارند. عروق روی دست ها برجسته است نبض آنان
پر و قوی است.
قدرت حرکات بدنی آنها بالاست و صدایی رسا و محکم دارند. قدرت هضم و اشتهایشان خوب است و معمولاً یبوست ندارند.
دموی ها معمولاً افرادی بی خیال و سرزنده و اغلب بی حساب و کتاب اند.

توصیه و تدابیر:
افراد دموی بايد غذاهای خنک و سردی مثل آش انار، آش آلو، آب زرشك، خيار، مركبات و ماست مصرف كنند تا حرارت بدن تعديل شود.
اگر
فرد دموی همراه با غذای گرم مثل شيرينی‌جات از مواد و اغذيه سرد استفاده
نكند دچار جوش و خارش بدن، گر گرفتگی، بيقراری، كهير، سوزش ادرار، سوزش سر
دل و آفت دهان خواهد شد.
معمولاً بيماریهای افراد دموی در اثر افزايش
حرارت و رطوبت و به طور كلی افزايش خون به وجود مي‌آيد كه حجامت به عنون
مؤثرترين درمان براي دموی مزاج‌ها مطرح است. چون دم گرم‌ و تر است، رژيم
غذایی مناسب براي دموی‌ها رژيم غذايی سرد و خشک است.

علایم غلبه خلط دم:
اگر
تعادل میان اخلاط و مقدار آنها یا کیفیت هر یک از اخلاط بهم بخورد، موجب
بیماری در بدن می شود یا به عبارتی موجب غلبه یک خلط بر اخلاط دیگر در بدن
می شود که می بایست مورد درمان قرار گیرد که در ذیل علایم غلبه خلط دم ذکر
شده است.
•   پری رگها و پری نبض
•   سر درد و احساس سنگینی سر
•   سرخی چشم ها در صورت و بدن
•   ایجاد دمل و جوش و بثورات پوستی و خارش (بیشتر در تنه وکتف)
•   زیاد شدن خواب
•   احساس کسالت و خمیازه
•   احساس مزه شیرین در دهان
•   خون ریزی لثه وبینی
•   خارش محل حجامت وفصد قبلی
•   افزایش فشار خون

لیست مواد غذایی به تفکیک طبع

با خوردن مواد غذایی، بدن انسان از دو منظر دچار تغییراتی میگردد.
منظر اول سردی و گرمی بدن است. بعضی از مواد غذایی، گرما بخش جسم آدمی هستند و برخی سرد کننده (سست کننده).
منظر
دوم تری و خشکی یعنی میزان آب بدن. بعضی از مواد غذایی رطوبت بخش هستند و
باعث زیاد شدن مایعات بدن می گردند و برخی خشکی دهنده هستند و باعث زیاد
شدن املاح بدن می گردند.
لازم به ذکر است میزان تاثیر مواد غذایی از لحاظ هر یک از دو منظر فوق
الذکر، خود دارای درجه و مرتبه می باشد به طور مثال امکان دارد یک مواد
غذایی از لحاظ گرمی دارای درجه بسیار بالا و از لحاظ تری در درجه پایینی
باشد.

ضمناً برای تعدیل طبع یک ماده
غذایی می توان از ترکیب آن با مواد غذایی دیگر که دارای طبع مختلفی با آن
هست به عنوان مصلح استفاده نمود به طور مثال برای تعدیل سردی ماست می توان
آنرا با موسیر میل نمود.
غیر از مواد غذایی رفتارها، محیط و احساسهای مختلف همچون شادی، ترس و ... نیز اثرات گرما یا سردی بخش و تر و خشک کننده دارند.
خورش های ایرانی نیز با توجه به ترکیبات و ادویه مورد استفاده، دارای طبع متعادل هستند.

در ذیل لیست مواد غذایی به تفکیک طبع آنها تقدیم می گردد:

مواد غذایی گرم و تر (دم) - بهاری:

لبنیات : کره، ماست چکیده، شیر محلی تازه گاو و شیر گوسفند
صیفی جات: خربزه، خیار چنبر، طالبی و گرمک
ميوه ها: انجير تازه و خشک، انگور، خرما، سيب شیرین، قیسی، گیلاس، گلابی، موز، مویز، بالنگو، اقسام توت و کشمش
ریشه ها: انوع ترب، زردک، سیب زمینی ترش، شلغم و هویج
سبزی ها: شبدر، تربچه و ترب
حبوبات: گندم و اقسام لوبیا
گوشتها: جگر سیاه و سفید، پاچه، گوشت گوسفند (بره)، بوقلمون، مرغ محلی، میگو، زبان و چشم
مغزهای گیاهی: بادام درختی شیرین، بادام زمینی، تخم طالبی، تخم خربزه و کنجد
متفرقه: شیره انگور، روغن کنجد، روغن گاو، دنبه، روغن بادام تلخ، ارده، سمنو و خاکشیر

مواد غذایی گرم و خشک (صفرا) - تابستانی:

لبنیات : پنیر کهنه
صیفی جات: بادنجان و فلفل سبز
ميوه ها: انبه، به، زیتون و نارگیل
ریشه ها: چغندر، پیاز، سیر، کلم قمری و موسیر
سبزی ها: برگ
چغندر ، پونه، نعناع، پیازچه، ترخون، مرزه، تره تیزک (شاهی)، جعفری،
رازیانه، ریحان، شاهتره، شنبلیله، شوید، کرفس، اقسام کلم بستانی، گزنه،
مارچوبه، تره و تره فرنگی
حبوبات: جوی دوسر (چاودار)، لپه، نخود و برنج کته ای
گوشتها:
آهو، اردک، گاو (هرچه سن گاو بالاتر باشد، سردی آن بیشتر می شود و در گروه
سرد و خشک جای می گیرد)، بلدرچین، گنجشک، شتر مرغ، شتر، کبوتر، خروس، کباب
و دل
مغزهای گیاهی: بادام هندی، بادام درختی تلخ، بادام کوهی، پسته کوهی، پسته، تخم آفتابگردان، چلغوز، فندق و گردو
ادویه
ها: آویشن، اسپند، چای سبز و سیاه، خردل، دارچین، انیسون، زردچوبه،
زعفران، زنجبیل، زنیان، زیره، سیاهدانه، فلفل، کاکائو، گلپر، وانیل، هل و
نمک
متفرقه: روغن زیتون، شیره خرما، عسل، شکر سرخ یا سفید و عرق بهار نارنج

مواد غذایی سرد و خشک (سودا) - پاییزی:

لبنیات : کشک و قراقروط

ميوه ها:
شاه توت، تمشک، آلبالو، ازگیل، انار ترش، بالنگ، تمر هندی، زالزالک، زرشک،
ذغال اخته، سنجد، غوره، کنار، گریپ فروت، لیمو عمانی، نارنج، به ترش، لیمو
ترش و سیب ترش
سبزی ها: ترشک، ریواس و گشنیز
حبوبات: ارزن، باقلا خشک، برنج (آبکش)، جو، ذرت، عدس و ماش
گوشتها: بز، قلوه، سیرابی و شیردان
مغزهای گیاهی: بلوط خوراکی و شاهدانه
ادویه ها: سماق، نشاسته و قهوه
متفرقه: شکر فراورده شده صنعتی، سرکه و آبغوره

مواد غذایی سرد و تر (بلغم) - زمستانی:

لبنیات : پنیر تازه، خامه، دوغ، ماست، سرشیر و شیر پاستوریزه
صیفی جات: خیار، اقسام کدو، گوجه فرنگی، هندوانه و کدو حلوائی
ميوه ها: آناناس، توت فرنگی، آلو، آلوچه، انار شیرین، پرتقال، زردآلو، شفتالو، شلیل، کیوی، لیمو شیرین، نارنگی، هلو، آب فشرده انار

ریشه ها: سیب زمینی
سبزی ها: اسفناج، بامیه، خرفه، قارچ خوراکی، کاسنی، کاهو و لوبیا سبز
حبوبات: باقلا تازه و نخود سبز
گوشتها: انواع ماهی و مغز گوسفند
مغزهای گیاهی: تخم کدو، تخم هندوانه، خشخاش و به دانه
متفرقه: اسفرزه، گلاب و ماء الشعیر

لطفا ادامه بدین.ولی من هنوز مزاجم رو نفهمیدم چیه.اگه دکتر در این زمینه هم سراغ داریم معرفی کنین.

ghazall من ایران نیستم و اطلاعات کافی در این زمینه ندارم
متاسفانه دکتری که خودم رفته
باشم یا کسی به من معرفی کرده باشه که از کارش راضی باشه نمیشناسم

من هم دنبال یه دکتر خوب در زمینه طب سنتی میگردم تا زمانی که ایران اومدم برم سراغش

اگه پیدا کردم یا کسی به من معرفی کرد که قابل اطمینان باشه و کارش درست باشه حتما باهاتون در میون میزارم

یا اگه شما پیدا کردید خوشحال میشم با من در میون بزارید

mamnon

R@mA نوشته است:
ghazall من ایران نیستم و اطلاعات کافی در این زمینه ندارم
متاسفانه دکتری که خودم رفته
باشم یا کسی به من معرفی کرده باشه که از کارش راضی باشه نمیشناسم

من هم دنبال یه دکتر خوب در زمینه طب سنتی میگردم تا زمانی که ایران اومدم برم سراغش

اگه پیدا کردم یا کسی به من معرفی کرد که قابل اطمینان باشه و کارش درست باشه حتما باهاتون در میون میزارم

یا اگه شما پیدا کردید خوشحال میشم با من در میون بزارید

یه بار رییس شرکتمون پیش یه دکتر طب سنتی رفته بود و خیلی راهنمایی شده بود.از اینکه چی بخوره و حتی کی حموم بره و با چه آبی حموم کنه و غیره.شمارشو هم داد.الان نه شماره رو دارم و نه رییسو که ارش بپرسم.
اگر پیدا کردم ختما.من هم مایلم پیش همچین دکتری برم.

من فهمیدم که مزاجم گرمه

خيلى خوبه كه ادم كرمى سردى مزاج خودش و بدونه ’والا مامان من هميشه ميكه تو مزاجت خيلى كرمه,از كجا ميدونه قربونش برم الله اعلم,,

ghazall نوشته است:
R@mA نوشته است:
ghazall من ایران نیستم و اطلاعات کافی در این زمینه ندارم
متاسفانه دکتری که خودم رفته باشم یا کسی به من معرفی کرده باشه که از کارش راضی باشه نمیشناسم
من هم دنبال یه دکتر خوب در زمینه طب سنتی میگردم تا زمانی که ایران اومدم برم سراغش
اگه پیدا کردم یا کسی به من معرفی کرد که قابل اطمینان باشه و کارش درست باشه حتما باهاتون در میون میزارم
یا اگه شما پیدا کردید خوشحال میشم با من در میون بزارید

یه بار رییس شرکتمون پیش یه دکتر طب سنتی رفته بود و خیلی راهنمایی شده بود.از اینکه چی بخوره و حتی کی حموم بره و با چه آبی حموم کنه و غیره.شمارشو هم داد.الان نه شماره رو دارم و نه رییسو که ارش بپرسم.
اگر پیدا کردم ختما.من هم مایلم پیش همچین دکتری برم.

چه جالب ،غزل خانوم اگه تونستنی اطلاعات دیگه ی کسب کنی خبرش بده که اطلاعات ما هم بر بالا

غزل جان تو ایران دکترای طب سنتی خوبی هست. یکیشون اقای دکتر خیراندیش هست. قبلا تو مرکز حجامت تو جمالزاده بود . الان نمیدونم کجاست شاید همچنان همونجا باشه.

عااالی بود من خیلی وقت بود دنبال همچین مطلبی بودم ممنوووون

والا من اخرش نفهمیدم طبعم چیه.بارها هم در این مورد سرچ کردم. آخه شرایطم به بیشتر طبع ها میخوره کسی میتونه راهنمائیم کنه؟
من عاشق فصل گرمام و تحمل فصل سرما در من کمه.
اغلب دستم گرمه ولی توی پائیز نوک انگشتام یخه
قبلنا خوردن خوراکی های ترش را خیلی دوست داشتم ولی الان نه .
شیرینی هم زیاد دوست ندارم و حتی شیرینی عسل اذیتم میکنه.شوری و تندی هم همینطور. کلا غذای متعادل دوست دارم.
ضربان قلبم تنده.
استخون بندیم متوسطه
زود خسته میشم و رنگم میپره.
اگه گفتین طبع من چیه؟؟؟

منم همیشه با این طبع سرد و گرم مشکل داشتم
ممنون که مطلب مفیدی گذاشتید من که پرینت میگیرم و با دقت می خونم.

منم مثل مریم خانومی.... این قدددددددررررررررر گشتم دنبال اینکه بالاخره طبعم چیه.. مزاجم چیه... اما نمیفهمم... چون بیشتر خصوصیات همه شون رو دارم!
و یه چیز همیشگی هم نیست!
چجوری بفهمم به نظرتون؟؟؟

فک کنم تشخیص گرم یا سرد بودن از روی غذا راحت تر باشه(البته اگه منظور از مزاج همون سردی و گرمی خودمون باشه)

من خودم هر چی غذای سرد بخورم (مثلاً انار-هندوانه و اینجور چیزا) یا عرق های سرد مثل کاسنی ، کیالک سردی نمیکنم (مگه تو شرایط خاص)
ولی خوردن چیزای گرم خیلی زود باعث گلو دردم میشه، مثلاً چیزایی مثل هل ، دارچین ، و اینجور ادویه ها رو خیلی خیلی کم میتونم بخورم، یعنی به ندرت میخورم
فک کنم از این طریق بهتر بشه فهمید مزاجتون چه طوریه

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آشپز آنلاین]

[مشاهده در: www.ashpazonline.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 16042]