آشنایی با جاذبه های طبیعی ایران : ایران شناسی

واضح آرشیو وب فارسی:آشپز آنلاین: مجموعه تخت سلیمان در سال 1382 به عنوان چهارمین اثر باستانی ایران در یونسکو ثبت شد.
تخت سلیمان یا شهر گنجک (شیز) در 45 کیلومتری شمال شرقی شهرستان تکاب در دره سرسبز در بلندی 3000 متری، سرشار از جاذبه‌های کم نظیر طبیعی- تاریخی واقع شده و قله 3200 متری بلقیس هم در آنجا قرار دارد.

ویرانه‌های بجا مانده از آتشکده آذرگُشنَسب؛آتشکده پادشاهان و جنگاوران در اطراف دریاچه ای همیشه جوشان و زیبا با دریاچه‌ای به عمق حدود 120متر، روی صخره ای سنگی ناشی از رسوبات آهکی دریاچه، میان برج و باروی سنگی، آثار معماری خاص مانند چهار طاقی آتشکده و سازه های آیینی،نیایشگاه آناهیتا،کاخ‌های دوران ساسانی و ساختمان‌هایی مربوط به پادشاهان ایلخانی قرار دارد.

قدمت این منطقه از نظر حضور انسان‌ها در آن به 3 هزار سال قبل می‌رسد.این منطقه به عنوان چهارمین اثر ایرانی در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

در این مجموعه بی نظیر تاریخی آثاری از اوایل دوره ساسانی تا دوره ایلخانان مغول شناسایی شده است.

روند شكل گیری كوه‌های رسوبی در منطقه تخت سلیمان روندی طبیعی،مربوط به شكل خاص زمین و نوع املاح موجود در آب چشمه های منطقه است.

این منطقه شهری است که بنا به نوشته های کهن، زادگاه زرتشت است. گیتا نویسان عرب آن را «شیز» گفته اند.گذشته نگاران رومی و یونانی «گزکا» نوشته اند و حمدالله مستوفی آن را به زبان مغولان «ستوریق» نامیده است. امروزه تمام این اثر را تخت سلیمان می‌نامند.

آب دریاچه ی سحرآمیز و باشکوه تخت سلیمان در همه فصل‌های سال یکسان است و کسی نمی تواند به عمق آن دست پیدا کند.

مجموعه تخت سلیمان در سال 1382 به عنوان چهارمین اثر باستانی ایران در یونسکو ثبت شد و پس از ثبت پرسپولیس، نیایشگاه چغازنبیل و میدان نقش جهان اصفهان در سال 1358 سکوت ایران را شکست.

در فاصله 20 کیلومتری تخت سلیمان دریاچه ای سحرآمیز  وجود دارد که جزیره‌ای روی آن شناور است. قطر دریاچه 80 متر و قطر جزیره شناور روی آن 60 متر است.وزش باد،هر روز دو بار این جزیره را از این سو به آن سو جابجا می کند؛نام این جزیره شناور «چملی» است.

در 3 کیلومتری غرب تخت سلیمان،کوه مخروطی میان تهی وجود دارد که هزاران سال پیش، بر اثر وقوع آتش فشان شکل گرفته است. محلی‌ها این کوه زیبا را زندان سلیمان یا زندان دیو می‌شناسند. این افراد معتقد هستند حضرت سلیمان دیوهایی که از فرمانش سرپیچی می کردند در این کوه زندانی می‌کرده است.

برای رفتن به این منطقه می توانید از مسیرهای زنجان و تکاب حرکت کنید. اگر فقط قصد دیدن تخت سلیمان را دارید از مسیر تکاب بروید. تخت سلیمان 24 کیلومتر بعد از تکاب قرار دارد.

تخت سلیمان

تخت سلیمان یا شهر گنجک (شیز) در 45 کیلومتری شمال شرقی شهرستان تکاب در یک دره ی سرسبز در بلندی 3000 متری, سرشار از جاذبه های کم نظیر طبیعی- تاریخی واقع شده است که قله 3200 متری بلقیس در آنجا قرار دارد. ویرانی های بجا مانده از آتشکده آذرگُشنَسب (آتشکده پادشاهان و جنگاوران) بر پیرامون دریاچه ای همیشه جوشان و بر روی صخره ای سنگی ناشی از رسوبات آهکی دریاچه, در میان برج و باروی سنگی, آثار معماری خاص مانند چهار طاقی آتشکده و سازه های آیینی وابسته بدان, نیایشگاه آناهیتا, کاخهای دوران ساسانی و ساختمان هایی مربوط به سلاطین ایلخانی قرار دارد.

این ناحیه همان شهر مشهوری است که بنا به نوشته های کهن, زادگاه زرتشت است و در نوشته های پهلوی به نام «گنجک» خوانده شده؛ گیتا نویسان عرب آن را «شیز» گفته اند, گذشته نگاران رومی و یونانی «گزکا» نوشته اند و حمدالله مستوفی آن را به زبان مغولان «ستوریق» گفته است که امروزه تمام این آثار را تخت سلیمان می نامند.آب دریاچه ی سحرآمیز و زیبای تخت سلیمان در تمام فصول سال یکسان است و انسان نمی تواند به عمق آن دست پیدا کند و در هر ثانیه 100 لیتر آب از آن خارج می شود.درازای آن 120 متر وپهنای آن 80 متر می باشد. در باره این دریاچه گفته می شود که قرار است دختری پانزده ساله در آن شنا كند و از نطفه زرتشت كه سالهاست در آن دریاچه نگهداری می‌شود، باردار شود تا منجی بشر دین زرتشت(سوشیانت) پا به پهنه گیتی بگذارد و جهان را رهایی بخشد.

آتشکده آذرگشنسب, جایگاه آشتی آب و آتش, یکی از سه آتشکده مهم زرتشتیان است, چنانکه نام این آتشکده 61 بار در شاهنامه آمده است. آن را آتش سلحشوران یا آتش شهریاری خوانده اند و نیز گفته می شود که این آتشکده به همه آتشگاه های گبران از خاور تا باختر آتش میرسانده است. در ایران باستان سه آتشکده مقدس اساطیری و باستانی وجود داشت که به ترتیب عبارتند از:

1- آتشکده آذرگشنسب که آتشکده پادشاهان و جنگاوران بوده است.

2- آتشکده آذرفرنبغ که آتشکده موبدان بوده است.

3- آتشکده آذربرزین مهر که آتشکده کشاورزان بود.


                                  جایگاه آتش جاویدان آتشکده آذرگشنسب

ساخت این سازه به بیش از 3000 سال پیش باز میگردد و در دوره های هخامنشیان, اشکانیان و ساسانیان دارای ارزش و شکوه ویژه ای بوده است. در دوران پادشاهی ساسانیان و در زمان خسرو اول انوشیروان (578-531م)نسبت به آبادانی آن کوشش ویژه ای به عمل آمد, در این جایگاه مراسم نیایش های آیینی, برگزاری جشنها و امور تشریفات پادشاهی انجام می گرفت. این آتشکده, در زمان خود بسیار مورد توجه بوده است و آتش جاویدان آن به مدت 7 قرن به عنوان نماد اقتدار آئین زرتشت و عامل وحدت س*ی*ا*س*ی و اجتماعی حکومت ساسانی نقش به سزا داشته است و از آن به عنوان ثروتمند ترین نیایشگاه زمان خود یاد شده است.

در کتاب هفتم دینکرد در بند 39 سازنده آن, کیخسرو پسر سیاوخش شناخته شده است که فر ایزدی به او رسیده بود. واژه آذر گشنسب, به معنای آتش اسب نر است.درافسانه ها آمده که کیخسرو بهنگام گشودن بهمن دژ درنیمروز، با تیرگی شبانه که دیوان با جادوی خود پدید آورده بودند روبرو شد. آنگاه آتشی بر یال اسب وی فرود آمد و جهان را دیگر باره روشن کرد و کیخسرو پس از پیروزی و گشودن بهمن دژ، به پاس این یاوری اهورایی، آتش فرود آمده را آنجا بنشاند و آن آتش و جایگاه به نام آتش "اسب نر" (گشسب یا گشنسب) نامیده شد.

بیشتر پادشاهان ایران پس از نشستن بر اریکه شاهنشاهی با پای پیاده به نیایشگاه آذرگشنسب آذربایجان می رفتند و به درگاه خداوند نیایش و سپاس و درود می فرستاده اند و سپس هدایایی تقدیم می کردند.

این مجموعه بزرگ اجتماعی مذهبی در تاخت و تازهای ایران و روم در زمان خسروپرویز سه بار محاصره می شود و در یورش سوم در سال 624م توسط سپاهیان روم غارت و ویران گردید. بعد از این رویداد, به علت آشفتگی های س*ی*ا*س*ی اواخر دوران ساسانی و تاخت وتاز اعراب,آبادانی خود را از دست داد. هنگامی که اعراب به ایران تاختند, مردم تیزهوش شهر شیز, این مجموعه را به حضرت سلیمان نسبت دادند تا از ویرانی بیشتر این جایگاه مقدس توسط اعراب جلوگیری کنند و نام تخت سلیمان را بر آن نهادند.

در سال 674 ه ق در زمان فرمانروایی آباآقاخان مغو جانشین او قازان خان, با توجه به ویژگی های تاریخی- طبیعی, به خصوص وجود چراگاه های مرغوب و گونه های جانوری, این مکان باستانی به عنوان پایتخت تابستانی سلاطین مغول انتخاب و با انجام بازسازی گسترده در آثار دوران ساسانی و ساختن بناهای جدید, بار دیگر تخت سلیمان مورد استفاده حکومتی پیدا می نماید و تبدیل به پایتخت تابستانی و شکارگاه و تفرجگاه ایلخانان می گردد. جالب است که بدانیم, تنها در تخت سلیمان است که بقایای کاخ های دوره ایلخانی دیده می شود.

پس از فروپاشی فرمانروایی ایلخانان این جایگاه تبدیل به مرکز خدمات کوچک برای روستاییان و عشایر محل می شود تا اینکه از قرن 11 ه ق این مکان متروکه می شود و گذر زمان بر روی چهره خسته ی این مکان سحر انگیز خروارها خاک مینشاند.

جاذبه های طبیعی این دره سرسبز در نوع خود در دنیا بی نظیر هستند. در 3 کیلومتری غرب تخت سلیمان, کوه مخروطی میان تهی وجود دارد که هزاران سال پیش, بر اثر وقوع آتش فشان به وجود آمده است. اهالی محل این کوه زیبا را زندان سلیمان یا زندان دیو می شناسند و معتقدند که حضرت سلیمان دیوهایی را از فرمانش سرپیچی می کردند در این کوه زندانی می کرده است. این نام نیز به افسانه و با توجه به نسبت دادن محل به حضرت سلیمان بر این کوه گذارده شده است.


                                            منظره عمومی کوه زندان دیو

ارتفاع این کوه از زمین مجاور خود 97 تا 107 متر می باشد و بر فراز آن گودی عمیقی در حدو 80 متر دیده می شود که قطر دهانه آن به طور تقریب 65 متر است. شایان ذکر است که این کوه نیز در زمان مانایی ها(830 تا 660 ق.م) به عنوان نیایشگاه بوده است. در اطراف کوه زندان دیو چشمه های آب گرم گوگردی متعددی دیده می شود که دارای خاصیت درمانی متعددی می باشد.

در فاصله 20 کیلومتری تخت سلیمان یک دریاچه ی سحرآمیز دیگر قرار گرفته است که یک جزیره بر روی آن شناور است. قطر دریاچه 80 متر و قطر جزیره شناور بروری آن 60 متر است که وزش باد, هر روز دو بار این جزیره را از این سو به آن سو جابجا می کند. نام این جزیره ی شناور «چملی» می باشد.


                                                    جزیره شناور چملی

مجموعه تخت سلیمان در سال 1382 به عنوان چهارمین اثر باستانی ایران در یونسکو ثبت شد و پس از ثبت پرسپولیس,نیایشگاه چغازنبیل و میدان نقش جهان اصفهان در سال 1358؛ خاموشی 24 ساله ایران را شکست.

کوه زندان دیو

   در 3 کیلومتری غرب تخت سلیمان، کوه مخروطی میان تهی وجود دارد که هزاران سال پیش، بر اثر وقوع آتش فشان به وجود آمده است. اهالی محل این کوه زیبا را زندان سلیمان یا زندان دیو می شناسند.آن ها معتقدند که حضرت سلیمان دیوهایی را که از فرمانش سرپیچی می کردند در این کوه زندانی می کرده است. بنا بر این افسانه روزی یکی از دیوها که قصد فرار از این زندان را داشت، با زبان مشغول لیسیدن زنجیر در پایش می شود تا زنجیر را نازک کند. هنگامی که زنجیر پاره می شد، دیو هنگام فرار، به جای آن که «یا الله» بگوید، «یا داوود» می گفت و زنجیر دوباره کلفت می شد. در اطراف کوه زندان دیو چشمه های آبگرم متعددی دیده می شود که اهالی معتقدند که وقتی دیوها در داخل این کوه می شاشند، شاش آن ها از این آبگرم ها بیرون می آید! شایان ذکر است که این چشمه ها خاصیت درمانی متعددی دارند.



نمایی از داخل کوه زندان سلیمان

   ارتفاع این پدیده مخروطی شکل از سطح زمین های مجاور، بین 97 تا 100 متر می باشد و در مرکز آن گودالی به ژرفای حدود 80 متر دیده می شود که قطر دهانه آن به طور تقریب 65 متر است.

در طوقه این مخروط بقایای معبد مقدسی مربوط به هزاره اول ق . م وجود دارد که در دهه 40 توسط هیئت باستانشناسی آلمان مورد کاوش و مطالعه قرار گرفته است. بقایای آثار معماری معبد مذکور با توجه به اشیاء تاریخی به دست آمده متعلق به حکومت ماناها می باشد که از 660 تا 830 قبل از میلاد در این منطقه از ایران فرمانروایی داشته اند. بعد از رونق آتشکده آذرگشنسب در دوره ساسانی تا مدتی از این مکان تاریخی و از برخی واحدهای معماری آن به عنوان قلعه نگهبانی استفاده شده است.

علی محمدی در کتاب «تکاب افشار» مینویسد:« من معتقدم این کوه در هزاران سال پیش آتش فشان بوده که بعد ها در اثر تحولات زمین گودی گودی آن تشکیل دریاچه ای را داده شبیه دریاچه تخت سلیمان و باز بهمین ترتیب پس از گذشت زمان متمادی آب آن خشک شده و به صورت فعلی در آمده است. چون سنگ هایی که بدنه کوه و زمین اطراف را تا مسافتی پوشانیده، همگی دارای خلل و فرج هستند و جزء مواد خروجی از دهانه کوه آتش فشان محسوب می گردد. به علاوه در اطراف همین کوه چشمه های متعددی از آب گرم دیده می شود، که دارای املاح معدنی فراوانی است. به طوریکه سطح زمین اطراف خود را تغییر رنگ و تغییر شکل داده، و بعضی از این چشمه ها مقدار آبش ثابت است و فقط فشار گاز موجب جوشش آن می شود، به نحوی که انسان در ابتدای رؤیت، تصور می کند که مرتب از این چشمه، آب خارج می گردد. در حالی که اینطور نیست.

نظریه کلی پروفسور فوند راستن و پروفسور نئومن درباره کیفیت این کوه چنین است که ابدا سابقه آتش فشانی ندارد؛ بلکه در ابتدا دریاچه ای شبیه دریاچه تخت سلیمان بوده که بعدها آب آن خشک شده، و به صورت حالیه در آمده است.



دهانه کوه زندان سلیمان

در ارتفاع 65 متری این کوه دیواری مانند کمربند پس از حفاری مشاهده شده که طول این دیوار در حدود 800 متر است. در همین ارتفاع آثار و بقایای ساختمانی زیادی که همگی از سنگ ساخته شده و به انضمام دروازه ورودی که در سمت جنوب کوه مشرف بر جاده با پله های عریض سنگی واقع شده که بسیار جالب توجه می باشد. ارتفاع هر یک از پله های فوق به طور متوسط 40 سانتیمتر است. هنگام خاکبرداری از قسمت شرقی این کوه تعداد 3 تمبوشه ی سفالی و نسبتا طویل به دست آمد که آب را به زمین های اطراف هدایت می کرده، و این خود دلیل بر آن است که در این محل دریاچه ای بوده است شبیبه دریاچه تخت سلیمان که به مرور ایام خشک گردیده. طول هر یک از ان تمبوشه های مزبور به 35 تا 40 سانتیمتر می رسد. ضمنا چندی پیش در اثر خاکبرداری از دامنه شرقی همین کوه خمره ی نیمه شکسته ای مشاهده شد، که داخل آن جسد جمع شده کودکی را نشان می داد، و این خود تا اندازه ای سابقه ی چند هزار ساله این محل، و قومی را که در این محل اسکان داشته اند را برای ما روشن می کند. در دوران ماقبل تاریخ زیاد مرسوم بوده که کودکان خود را پس ازمرگ در خمره گذاشته و سپس دفن کنند. البته نظیر این عمل بر حسب اتفاق بسیار نادر و در زمان هخامنشیان هم اجرا می شده، ولی نمی توان جسد فوق را به آن ها نسبت داد. زیرا آثار دیگری که نسبت این جسد را به هخامنشیان بدهد، تا کنون به دست نیامده است. در بدنه این کوه نیز هنگام حفاری مقدار زیادی خمره های شکسته بویژه تکه سفال های بدون لعاب دیده شد که همگی جمع آوری گردید.»

مشخصات زندان سلیمان

لبه سنگی گودال حفره در برخی قسمت ها متورق شده، چنانکه مقدار زیادی از دیواره گودال در اضلاع جنوب و جنوب غربی به ارتفاع حدود 8 متر بر اثر زلزله به داخل حفره فرو ریخته و در چند قسمت نیز بخشی از این دیواره در حالت جدا شدن و ریزش است. ضمنا بقایای آثار معماری مربوط به معبد هزاره اول ق . م که در پیرامون طوقه احداث شده و مصالح آن از تخته سنگ و لاشه سنگ های درشت به شکل خشکه چین انتخاب گردیده و در مجموع معماری خشنی دارد، به شدت صدمه دیده است.

نکته قابل توجه دیگر در مورد کوه زندان وجود گاز و چشمه های گاز دار در داخل گودال است که هنوز هم دیواره های فرو نشسته یک چشمه گازدار در کف حفره زندان فعالیت دارد. البته چشمه درون دهانه را در حال حاضر از ارتفاع 80 متری نمی توانیم مشخص کنیم. زیرا عمق آوار و لایه های رسوبی فروریخته به داخل حفره زندان، اجازه رویت آن را نمی دهد. در حالت کلی زندان ساختار رسوبی بسیار مشابهی همانند وضعیت فعلی تخت سلیمان دارد.



تونل حفاری شده در پشت کوه زندان سلیمان

در دهه 60 میلادی به منظور بررسی و مطالعه ساختار درونی گودال، هیئت باستان شناسی آلمانی از سمت شمال شرقی دامنه کوه اقدام به حفر تونلی نمود که بعد از عملیات، مجددا مسدود گردیده است.

مجموعه آثار باستاني تخت سليمان در 42 كيلومتري شمال شرقي شهرستان تكاب در استان آذربايجان غربي قرار دارد.

آثار باستاني اين مجموعه و درياچه جوشان آن، روي صفحه‌اي سنگي و طبيعي قرار گرفته كه از رسوبات آب درياچه به وجود آمده است.

قدمت اين منطقه از لحاظ سكونت‌گاه انساني به 3 هزار سال پيش باز مي گردد؛ و يكي از مهمترين آثار تاريخي كشور است كه به عنوان چهارمین اثر ایران در ميراث جهاني یونسکو به ثبت رسیده است.

اين مجموعه چه به لحاظ وجود آثار باستان شناختي و چه به لحاظ ارتباط با مدارك مكتوب تاريخي و اسطوره‌اي در شمال و غرب ايران كاملا منحصر به فرد است.

هم اينك در اين مجموعه آثاري از اوايل دوره ساساني تا دوره ايلخانان مغول شناسايي شده، ولي از آنجايي كه تاريخ نظري اين مجموعه به دوره هخامنشي و اشكاني مي‌رسد، بي‌ترديد در صورت ادامه حفاري، آثار مهمي از دوره‌هاي پيش از ساساني در اين محل كشف خواهد شد.

بخش طبيعي مجموعه تخت سليمان متشكل از يك كوه آهكي است كه در قله آن، چشمه بسيار بزرگي (با درياچه‌اي به قطر حدود 100 متر) وجود دارد.

اين كوه در طول هزاران سال در اثر رسوبات آهكي موجود در آب چشمه فوق شكل گرفته است. هم اينك در اطراف كوه تخت سليمان چندين تپه كوچك از اين نوع، در اطراف چشمه هاي آهكي در حال شكل گيري است.

كوه بلند زندان سليمان نيز يكي از همين كوه‌هاي رسوبي است كه در پنج كيلومتري تخت سليمان هزاران سال پيش شكل گرفته است (البته در حال حاضر چشمه به وجود آورنده اين كوه و درياچه آن خشك شده).

روند شكل گيري كوه‌هاي رسوبي در منطقه تخت سليمان امري طبيعي و مربوط به شكل خاص زمين و نوع املاح موجود در آب چشمه هاي منطقه است.

تصاوير از: حميد روحشاد

غار بورنیک در انتهای دره طولانی و وسیع هرانده و در نزدیکی روستایی به همین نام قرار دارد

این غار در استان تهران، در 120 کیلومتری شرق شهر تهران و 12 کیلومتری جنوب غربی شهر فیروزکوه و 6 کیلومتری حاشیه جنوبی روستای هرانده قرار دارد.
نام غار از دو کلمه بور و نیک تشکیل شده است. بور تغییر یافته کلمه بار
جهت سهولت تلفظ در اضافه شدن به کلمه نیک است. بار به معنای ساحل، کنار و
جای امن است. بورنیک یا بار نیک یعنی محل امن خوب که اسم پرمعنایی برای غار
به علت موقعیت خاص قرارگیری آن است.
این غار محل امنی برای زندگی و پناه گرفتن بوده است. دهانه غار از دید
نهان و به رودخانه نزدیک است. به همین خاطر غار محل امنی برای سکونت در
مواقع خطر و زندگی در دوره غار نشینی بوده است.
دهانه غار به ابعاد ۱۰ در ۱۵ متر و بلندی ۶ متر در ارتفاع ۱۹۵۰ متری سطح
دریا قرار دارد. غار از 3 تالار عظیم تاقدیسی تشکیل شده که در سقف هر
کدام، شکاف (گسل) اولیه غار بخوبی نمایان است.
تالار نخست یا تالار بیرونی محوطه بزرگی و با سنگچین کردن کف شیب دار در
گذشته، دو ایوان که با یکدیگر ۲ متر اختلاف ارتفاع دارند بوجود آمده است.
این تالار سکونتگاه اصلی غار بوده و وجود آثاری مانند سفال‌های شکسته از
دوره های تاریخی مختلف در آن، نشان دهنده آن است که از مراکز اصلی زیست
انسانهای غارنشین به بعد بوده است.
در گوشه راست تالار دیوار دروازه دار سنگچین شده ای جلو یک دهلیز ساخته
شده و احتمالا محل نگهداری احشام بوده است. در گوشه چپ تالار ، دهانه ای
بعرض ۸ متر و بلندی ۱۰ متر ورودی تالار دوم یا تالار اصلی غار است.
تالار دوم یا تالار اصلی غار با شیب تندی به سمت پایین می رود. این
تالار دارای یک دالان نسبتا طولانی در انتها و دالان دیگری بسوی تالار سوم
است. در ابتدا و سمت چپ تالار نیز راهرویی رابط این تالار و تالار سوم غار
است.
در انتهای تالار یک چاه به عمق ۵ متر و یک دهلیز به طول ۶ متر وجود
دارد. دیواره های دالان یاد شده از چکنده های گل کلمی و نخودی سفید و صورتی
رنگ پوشیده شده است. دالان دیگری که ابتدای تالارهای دوم و سوم غار را به
هم متصل می‌کند ۱۰ متر پهنا و ۴ متر بلندی دارد.
تالار سوم غار از ابتدا تا انتها شیب تند سنگلاخی و لغزنده ای دارد .
انتهای آن دهلیزی دارد که پس از ۸ متر به تالاری پر از پرتگاه ختم می شود.
عمق بعضی پرتگاه ها ۲۰ متر است و این بخش غار از سنگهای ستونی و چکنده های
مخروطی و کف آن از چکیده‌ها پوشیده شده است.
عمیق ترین سطح غار در تالار سوم و مقابل دهلیز رابط پایینی بین دو
تالار، حدود ۶۰ متر پایین تر از سطح دهانه غار واقع است. طول شعبه اصلی غار
حدود ۵۰۰ متر است.

غار چال نخجیر نراق متعلق به دوره سوم زمین شناسی است و یکی از
پدیده‌های انگشت شمار جهان به‌ شمار می‌‌آید که در سال 1368 توسط گروهی از
کوهنوردان شناسایی شده ‌است.
دهانه غار از
سطح دریا حدود 1660 متر می باشد. این غار قدمتی 70 میلیون ساله دارد. عامل
اصلی و اولیه بوجود آمدن این غار،گسل معکوسی می‌باشد که در منطقه عمل کرده
است و پس از گذشت میلیون‌ها سال به گونه کنونی خود در آمده است.
این غار در منطقه ای به نام چال نخجیر در حدود مابین نراق و دلیجان واقع
شده است. کارشناسان آن را مربوط به دوره سوم زمین شناسی می‌دانند و با
توجه به مناظر کم نظیر اهمیت ویژه ای در امر جذب جهانگردان جهان دارد.
دهانه اصلی این غار 10 متر عرض و بین 10 تا 40 متر ارتفاع دارد و دارای
یک شاخه‌ اصلی و چند شاخه فرعی است و در حدود 4 کیلومتر از آن شناسایی شده
است.
بالغ بر 2 هزار متر فضای خشک در محوطه درونی این مجموعه شناسایی شده که
عموما کریستالیزه بوده و تزئینات بلوری و اسفنجی کف، دیوارها و سقف آن از
ناب ترین نمونه‌‌های موجود جهان است.
در این غار، سنگ‌‌های تزئینی با اشکال متنوع مانند عقاب، لاک پشت، گوزن،
انسان، کبوتر و تندیس‌های عظیم ‌الجثه بلورین ایجاد شده است که بیشتر از
جنس آهک است.
وجود دریاچه در بخش انتهایی و زیردست غار که دیواره، سقف و پیکره‌‌های
اسرار آمیز آن را سنگ‌‌های عجیب محاصره کرده، زیبایی زاید الوصفی به این
غار داده ‌است. 600 متر از این دریاچه شناسایی شده و وسعت آن بیش از 3 هزار
متر تخمین زده می‌‌شود.
تهویه ‌طبیعی هوای درونی غار در فصول تابستان و زمستان یکی دیگر از
عجایب این غار شگفت انگیزاست، در تابستان خنک و در زمستان گرم است و هیچ
گاه در این مجموعه بازدید کنندگان با کمبود اکسیژن روبرو نمی ‌شوند.

تالارهای عروس، گل کلمی، آبشارگلی، فرسنگ و هیولا از جمله بخش‌های دیدنی این غار نادر و عجیب است

غار قوری قلعه، بزرگترین غار آبی آسیا است و در استان کرمانشاه قراردارد
این غار در ۲۵ کیلومتری شهر روانسر و در کنار جاده روانسر - پاوه و مجاور روستایی به همین نام قرار دارد.
دیرینگی آن به ۶۵ میلیون سال می‌رسد و تنها ۳۰ سال از شناسایی آن
می‌گذرد و به عنوان یکی از 7 اثر طبیعی ملی ایران، به ثبت رسیده‌است. در
سال ۱۳۵۵ یک گروه از غارشناسان انگلیسی و در سال ۱۳۵۶ و نیز گروه دیگری از
غارنوردان فرانسوی موفق به کشف کامل این اثر شدند.
این اثر طبیعی دارای تالارهای زیبا در ۱۴۰۰ متری و ۵۰۰ متری به نام‌های
تالار مریم، تالار کوهان شتر، تالار مسیر برزخ، تالار بلور و تالار عروس
می‌باشد که یکی از زیباترین جاذبه‌های دیدنی شهرستان روانسر است.

غار علیصدر یکی از
بی‌نظیرترین و خوش منظره‌ترین غارهای طبیعی قابل قایقرانی جهان است که در
روستای علیصدر از توابع بخش گل تپه شهرستان کبودرآهنگ و 75 کیلومتری شمال
غربی شهر همدان قرار دارد

این غار در کوه نه چندان مرتفع ساری قیه (صخره زرد) ایجاد شده که در قسمت جنوب روستای علیصدر و چسبیده به آن قرار گرفته است.

در این کوه دو غار دیگر به نام‌های سراب و سوباشی وجود دارد که به ترتیب
7 و 11 کیلومتر با غارعلیصدر فاصله دارند و چنانکه در منابع جغرافیایی
آمده آب غار علیصدر از غار سراب سرچشمه می‌گیرد.
گفته می شود که نام اصلی این غار، علی سرد یا علی سد بوده که به تدریج
اصطلاحا به علیصدر معروف شده است. در فرهنگ جغرافیایی ایران و فرهنگ دهخدا،
به نام علی سرد آمده ولی هر دو این منابع نام اصلی آن را علی سد ذکر
کرده‌اند.
آنچه مسلم است، تا این تاریخ در هیچ نوع مدرک تاریخی نامی به عنوان
علیصدر ذکر نشده با این وجود خود اهالی نیز آن را علیصدر می‌نامند.
مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف از قدیم این غار را می شناختند و
از آب آن نیز بهره می بردند؛ ولی شناسایی مفصل و معرفی آن به حدود 15 سال
پیش از انقلاب بر می‌گردد.
در بدو ورود شاهد رسوبات کربنات کلسیم در سقف و دیواره‌های محدوده وسیعی
از غار هستیم، این رسوبات گویای این هستند که در گذشته در این محدوده نیز
آب وجود داشته است. ارتفاع فعلی آب درون غار در حدود 50 متر پایین تر از
این محدوده است.
ارتفاع آب غار در قسمتهای مختلف آن از صفر تا 14 متر در نوسان است.
تمامی کانال‌های غار هنوز کشف نشده اما در برخی از کانال‌های غار 10 الی11
کیلومتر پیشروی شده است؛ به طور رسمی در حال حاضر 2100 متر از طول غار
شناسایی شده که ارتفاعی بین 1 تا 35 متر، عرض 2 تا 15 متر و عمق 1 تا 17
متر دارد.
برای بازدید از غار پس از طی مسیر قابل قایقرانی، مسیر نسبتا طولانی در
خشکی طی می‌شود و پس از آن دوباره گردش با قایق ادامه می‌یابد. از 14
کیلومتر مسیر کشف شده، 4 کیلومتر از معابر که با پرژکتور نور پردازی شده
اند مورد بازدید قرار می‌گیرند.
محوطه اصلی غار از تعداد زیادی تالار بزرگ و کوچک و پیچ در پیچ تشکیل
شده است که به وسیله دهلیزها و دالان‌های مشبک با یکدیگر مرتبط می‌شوند و
برخی از آنها وسعتی بیش از چند صد متر مربع دارند.
سقف غار (که در برخی قسمت ها تا 10 متر از سطح آب ارتفاع دارد) پوشیده
از رسوبات کربنات کلسیم خالص و مخلوط با عناصر شیمیایی دیگر است. این
رسوبات به صورت‌های مختلف استالاگمیت‌هایی با فرم‌های جذاب ایجاد کرده‌اند و
در کف غار و در جاهایی که آب وجود ندارد نیز استالاگمیت ها منظره زیبایی
بوجود آورده اند.
منشا آب غار چشمه های زیرزمینی و علاوه بر آن، ریزش‌های جوی است که به صورت قطرات آب از دیواره‌ها و سقف غار به درون آب می‌ریزد.
در کل این غار عظیم از طریق فرسایش و ایجاد حفره های ریز در توده سنگ
های آهکی و به هم پیوستن تدریجی این حفره‌ها در طی سالیان طولانی ایجاد شده
است.
بر اساس رده بندی حرارتی، آب غار جزو آب‌های سرد (حدودا 12 درجه) محسوب
می‌شود. همچنین فاقد بو و مزه خاص است، رنگ آن آبی کم رنگ و بسیار زلال است
به طوری که حتی در نقاطی با عمق 5 متر بستر آن در نور معمولی و با چشم غیر
مسلح به خوبی قابل رویت است.
هوای داخل غار سبک، تمیز، عاری از گرد و غبار و کاملا ساکن است به طوری
که چنانچه شمعی در آن روشن کنند هیچ گونه حرکتی در شعله شمع دیده نمی‌شود.
با پخش خبر شناسایی این پدیده کم نظیر، علاقمند شدن محققان و طبیعت
دوستان و آغاز بازدید عمومی در سال 1354، غار علیصدر تبدیل به یکی از
پرجاذبه‌ترین مکان‌های سیاحتی استان همدان و ایران شد و نمونه‌ای مشابه غار
مولیس فرانسه و شوالیه و بوکان استرالیا به شمار می‌آید.
هم اکنون با توجه به استفاده از روشنایی برق و قایق های پایی چهار نفره و
سهولت بازدید از نقاط مختلف غار و همچنین ایجاد تسهیلات رفاهی جانبی؛
سالانه حدود 800 هزار نفر از ایران و اقصی نقاط جهان از این غار بازدید
می‌کنند.

من این غار رو دیدم به یک دفعه دیدنش می ارزه

منم رفته ام خیلی قشنگه

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آشپز آنلاین]

[مشاهده در: www.ashpazonline.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 539]