بررسي سياستهاي توليد محصولا ت سالم كشاورزي در گفت وگو با دكتر عزتيان: وزارت بهداشت مسووليت هاي مغفول مانده خود را دريابد

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: بررسي سياستهاي توليد محصولا ت سالم كشاورزي در گفت وگو با دكتر عزتيان: وزارت بهداشت مسووليت هاي مغفول مانده خود را دريابد
آن چه درپي مي آيد بخشي از پنجمين كارگاه «سياست هاي به كارگيري نيروي متخصص و تدوين استانداردهاي توليد محصول سالم» است كه به موضوع «تدوين استانداردها و آئين نامه هاي توليد محصول سالم» و «نقش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در توليدات سالم» اختصاص داشت.
در اين نشست كه در محل دفتر مطالعات ايسنا برگزار شد، دكتر رضا عزتيان مسوول برنامه بهداشت كشاورزي و مركز محيط كار در حوزه معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به توضيح درباره سياست ها و برنامه هاي اين وزارت خانه در توليد محصول سالم پرداخت.
در اين كارگاه شيوه فعاليت، اهداف و چشم انداز كميته هاي بهداشت كشاورزي مورد بررسي قرار گرفت. وي با بيان اين موضوع كه درحال حاضر رسيدگي به وضعيت سلامت بهره برداران و محيط هاي كاري آنها از وظايف قانوني كميته هاي بهداشت كشاورزي است، افزود فعاليت هاي نوين بهداشتي مانند سنجش باقيمانده سموم محصولات كشاورزي و كيفيت سلامت اين محصولات را به عنوان چشم انداز كاري كميته هاي بهداشت كشاورزي دانست و خاطر نشان كرد، به منظور احقاق اهداف نام برده نيازمند تاسيس و تجهيز آزمايشگاه هاي سنجش باقيمانده سموم و به كارگيري نيروي متخصص در اين زمينه هستيم.
دكتر عزتيان در ارتباط با وضعيت سلامت محصولات كشاورزي و رصدهاي صورت گرفته در اين باره گفت: بر اساس تنها سنجش موردي صورت گرفته درمورد باقيمانده سموم و از سويي سموم به كارگرفته در محصول خيار گلخانه اي در سال 1375 نتايج بدست آمده بيان گر اين موضوع بود كه ميزان سم در محصول نام برده بيش از حدمجاز نبودند اما متاسفانه برخي از سمومي كه مصرف آنها غيرمجاز بود در توليد اين محصول استفاده شده بوده.
درصحبت هاي خود اشاره به مباحثي مانند ارائه خدمات بهداشتي به بهره برداران و هم چنين نظارت برشرايط بهداشتي كارگاه هاي كشاورزي و محيط كار كشاورزان داشتيد، توضيح دهيد كه حوزه فعاليت كميته ها ي بهداشتي تا چه ميزان با توليد محصول سالم ارتباط دارد؟
باتوجه به اين كه كميته بهداشت متشكل از نمايندگان دو وزارت بهداشت و جهادكشاورزي است مي تواند چنين موضوعاتي را در بدنه خود پوشش دهد. خوشبختانه دركميته هاي بهداشت كشاورزي استان و شهرستان نمايندگان بخش هاي گوناگون جهادكشاورزي و وزارت بهداشت حضور دارند و تصميم هاي مناسب را براي اعمال بهداشت در عرصه كشاورزي مي گيرند.
درحال حاضر براساس تفاهم نامه اي كه وجود دارد وزارت بهداشت و وزارت جهادكشاورزي جلسات و نشست هاي مشتركي را برگزار مي كنند بنابراين دورنمايي از سازوكار قانون مند همكاري ميان دو وزارت خانه وجود دارد و تصميماتي كه درارتباط با بهداشت بهره برداران و جنبه هاي گوناگون بهداشت كشاورزي گرفته مي شود مي تواند به وسيله كميته هاي بهداشت كشاورزي هدايت و درنهايت پايش شود. براي پي گيري برنامه هاي بهداشت كشاورزي سازمان ها و دانشگاه هاي علوم پزشكي در استان ها تفاهم نامه هاي دوجانبه امضا كرده اند كه اين موضوع كمك بسيارشايسته اي به پيش برد برنامه هاي بهداشت كشاورزي كرده است. حدود نيمي از مديران دانشگاه علوم پزشكي و سازمان جهادكشاورزي استان تفاهم نامه همكاري امضا كرده اند. بنابراين هنگامي كه بتوانيم وظايف مشخص قانوني را ابلاغ كنيم دورنمايي از سازوكار قانون مند در دسترس خواهد بود.
در اين صورت آيا كميته بهداشت كشاورزي مي تواند بستري براي تعامل ميان وزارت جهادكشاورزي و وزارت بهداشت هم درباره سلامت كشاورز و توليدكنندگان و هم درباره بهداشت فرآيند و توليد محصول سالم باشد؟
در چارچوب مسووليت هاي قانوني كنوني فعاليت هاي اين كميته تنها شامل بهداشت كشاورز و محيط كار آن ها مي شود، به باور من دراين بستر بهداشت و سلامت محصولات را نيز مي توان تعريف كرد. درواقع هدف نهايي كميته هاي بهداشت كشاورزي افزودن فعاليت هاي نوين بهداشتي مانند سنجش باقي مانده سموم محصولات كشاورزي، كيفيت سلامت محصولات كشاورزي و... در اين زمينه است. كارشناسان بهداشت كه برمحيط كاركشاورزي نظارت دارند پس ازنمونه برداري از سطح مزارع نمونه ها را به آزمايشگاه هاي تخصصي كه تحت نظر كميته هاي بهداشت كشاورزي هستند تحويل مي دهند. تمام عناصر و سازمان هاي مرتبط با پايش كيفيت محصولات كشاورزي درجلسات كميته هاي بهداشت كشاورزي مي توانند نظرات و پيشنهادات خود را ارائه دهند و درارتباط مستقيم باهم باشند.
در حال حاضر تشكيل پرونده هاي بهداشت همراه با معاينات ادواري و هم چنين تشخيص عوامل زيان آور محيط كار كشاورزان در دستور كار كميته هاي بهداشت كشاورزي است. همچنين تشكيل پرونده بهداشتي براي دام و ازسويي نظارت و به سازي دامداري هاي كشاورزي از برنامه هاي درحال پيگيري كميته است.
ارائه آموزش هاي فني و بهداشتي به بهره برداران به صورت مكتوب و يا حضوري موضوعي است كه درحال حاضر به آن پرداخته مي شود. براي نمونه قراربود اصناف كشاورزي، موضوع ارتقاي كيفي محصولات كشاورزي را پيگيري كند كه دراين زمينه مسائلي مانند سنجش باقي مانده سموم محصولات كشاورزي، تشكيل بانك هاي اطلاعاتي، حفاظت و جلوگيري از تخريب محيط زيست كه ناشي از روش ها و سازوكارهاي ناصحيح توليد است مورد بررسي قرار گيرد. هم چنين بسته بندي محصولات كشاورزي به منظور ارتقاي سطح سلامت، بازيافت ضايعات و مسائل بسيار ديگر به عنوان پايه گذاري بهداشت كشاورزي تعبيه شده بود.
اين اهداف درسال 1375 تدوين شد; درحال حاضر بسياري از فعاليت هاي رده به وسيله كميته بهداشت كشاورزي پيگيري و انجام مي شود. اهداف كوتاه مدت اين كميته درمرحله اول توسعه كميته هاي بهداشت كشاورزي در سراسر كشور است. البته بايد به اين نكته اشاره كرد:«با وجود آن كه دانشكده هاي علوم پزشكي سعي بر تشكيل و توسعه كميته ها ي بهداشت درسراسر كشورها دارند اما به دليل كمبود امكانات و منابع انساني تا به امروز موفق نشده اند.»
ما اميدواريم كه بتوانيم سراسر ايران را تحت پوشش خدماتي كميته هاي بهداشت كشاورزي قراردهيم و درصورت اجراي اين مهم فعاليت هاي جديد را در اين حيطه اعمال كنيم; براي نمونه ما امسال توانستيم اهميت رعايت بهداشت را در دامداري ها بيان كنيم هم چنين آموزش هايي درارتباط با پسماندهاي كشاورزي داشتيم. خوشبختانه انعطاف پذيري و پذيرفتن فعاليت هاي جديد از ويژگي هاي شايسته نظام بهداشت و درمان كشور است. نظام خدمات بهداشتي درماني ايران به عنوانPHC معروف است كه قابليت پذيرش خدمات جديد را دارد و از انعطاف پذيري مناسبي برخوردار است و مسائل و تكنولوژي هاي نويني كه وارد ادبيات ايران مي شود اگر مرتبط با كشاورزي و بهداشت كشاورزي باشد به راحتي مي تواند جايگاه مناسبي دراين ساختار پيدا كند.
به باورمن ما دراين زمينه نيازمند تشويق و حمايت هستيم و بدون درنظرگرفتن اختلاف سليقه ها بايد هم سو و هم گام حركت كنيم تا بتوانيم موقعيت اين ساختار را حفظ كنيم. بايد درگام نخست فرهنگ پذيرش تغييرات نوين در حوزه كشاورزي و دامداري ايجاد شود و اجتماع پذيراي اين موضوع باشد درغيراين صورت قوانين از ضمانت اجرايي مناسبي برخوردار نخواهند بود. درحقيقت وزارت بهداشت همراه با كاراجرايي به فرهنگ سازي نيز مي پردازد. درحال حاضر هر 6 ماه جدول و يا عملكرد فعاليت هاي انجام شده كشاورزي توسط كميته هاي استاني را دريافت مي كنيم.
درسال گذشته كميته هاي استاني مسووليت هاي زير را برعهده داشتند كه در هر مورد بايد گزارش تعداد فعاليت هاي انجام گرفته را گزارش مي كردند
1- تشكيل جلسات كميته هاي استان كه درواقع بيانگر فعاليت هاي انجام شده و همكاري هاي دوجانبه است.
2- تشكيل جلسات كميته هاي بهداشتي كه شامل جلسات درون بخشي وزارت بهداشت است كه از جنبه هاي گوناگوني مانند بهداشت محيط روستا، بهداشت كاركشاورز، معاينات و... داراي اهميت است.
3- تشكيل كلاس هاي آموزشي كه براي كارشناسان برگزار شده است.
4- شركت كنندگان كلاس هاي تشكيل شده توسط كاردان هاي بهداشتي و يا مروجين كشاورزي.
5- برگزاري كارگاه هاي آموزشي براي پزشكان مسوول تشكيل پرونده كشاورزان.
6- كارگاه هاي آموزشي كه براي به ورزان برگزار شده است.
7- تشكيل كارگاه هاي آموزشي و تعداد بهره برداراني كه دراين كارگاه ها شركت كرده اند.
8- بازديدهايي كه از كارگاه ها، گلخانه ها و واحدهاي دامي انجام شده است.
9- واحدهاي توليدي كه به آن ها پيشنهادات اصلاح و به سازي داده شده است.
10- كارگاه ها و واحدهايي كه به سازي و اصلاح شده اند.
11- تعيين افراد و توليدكنندگاني كه در معرض عوامل زيان آور درمحيط كار بودند.
12- سنجش عوامل زيان آور محيط كار مانند شدت نور، به سازي ديوارها و سقف، ايمني كارگران، استانداردهاي مربوط به سازه هاي واحد توليدي و...
13- آموزش به كشاورزان درارتباط با نوع پوشش و لباس كار، شرايط ايمني محيط كار
كه تمام اقدامات اجرايي نام برده از نظر فرهنگ سازي نيز داراي اهميت بوده بايد بهداشت به شكل جامع وكامل بيان شود; به عقيده من بسيار خودخواهانه است اگر بخواهيم تنها به موضوعاتي همانند باقي مانده سموم يا سلامت محصولات كشاورزي بپردازيم، كه منافع آن تنها شامل حال مصرف كنندگان شهرنشين مي شود; بلكه بايد در ابتدا به مسائل ايمني و سلامت توليدكنندگان اهميت داده شود سپس جنبه هاي ديگر بهداشت كشاورزي پيگيري شود.
در سال 1386 شبكه هاي بهداشتي و درماني به هزاران كشاورز لوازم حفاظت فردي مانند كلاه حصيري، عينك آفتابي، لباس كار مناسب و... اهدا كرد زيرا بسياري از سرطان هاي شايع در بهره برداران به دليل رعايت نكردن مسائل ايمني درهنگام انجام كار درعرصه است. ما بايد درابتدا اعتماد كشاورزان از طريق انجام معاينات پزشكي، تشكيل پرونده هاي بهداشتي و... جلب كنيم سپس از آن ها انتظار توليد ميوه و سبزي سالم را داشته باشيم.
ما رسيدگي به اين موضوعات را در راس برنامه هاي كميته هاي بهداشت كشاورزي قرارداديم. در اين زمينه سعي كرديم با استفاده ازپوسترهاي تبليغاتي و برگزاري كلاس هاي آموزشي، آموزش هاي لازم را به بهره برداران ارائه دهيم و از سويي با انجام معاينات پزشكي و در صورت لزوم معالجات موثر در مراكز بهداشت ودرمان از كشاورزان حمايت كنيم. اين اقدامات به صورت ساليانه در كميته هاي بهداشت كشاورزي انجام شده و مسوولين پيگيري آن را به عهده دارند. به باورمن سنجش باقي مانده سموم درميوه و سبزيجات فعاليت بسيارساده اي است كه به وسيله اين ساختار بهداشتي پوشش داده مي شود.
تقويت ساختارهاي نظارتي مانند استخدام نيروي متخصص و كارشناسان بهداشت و ازسويي تاسيس و تجهيز آزمايشگاه هاي وزارت بهداشت، مي تواند نقش بسيار مهمي را در پيشگيري از سرطان ها و بيماري هاي پوستي و شايع درتوليدكنندگان ايفا كند كه به باورمن از منظر اقتصادي نيز باصرفه تر و منجر به صرفه جويي درهزينه هاي درماني اين گروه مي شود كه ما شاهديم در بسياري از مواقع دولت مسووليت پرداخت اين هزينه ها را عهده دار است; حال باتوجه به موارد بيان شده هنگامي كه طرح يا برنامه جديدي مطرح مي شود نيازمند بازه زماني مناسبي است كه سازمان مديريت جايگاه و اهميت موضوع را درك وسپس اعتبارات لازم را تامين كنند، دراين باره كميته هاي بهداشت كشاورزي نيازمند چه ميزان بودجه و اعتبار براي تامين اين هدف مي باشند؟
باتوجه به محدوده فعاليت هايي كه انجام مي دهيم تا به امروز با كمبود بودجه يا تامين اعتبار دراين زمينه مواجه نشده و با حمايت هاي مناسبي از سوي معاونت سلامت برخوردار بوده ايم. دانشگاه علوم پزشكي نيز مي تواند منابع مالي موردنياز براي انجام فعاليت هاي مرتبط دراين امر را در بودجه هاي ساليانه خود پيش بيني كند. اگر قرارباشد كه درآينده فعاليت هاي جديدي مانند سنجش باقي مانده سموم و كنترل غذا و دارو به اين كميته واگذار شود نيازمند تامين بودجه و اعتباربراي تاسيس و تجهيز آزمايشگاههاي مرتبط و استخدام نيروي متخصص هستيم كه مي توان راهكارهاي جديدي براي پرداخت هزينه هاي مربوطه درنظرگرفت تا فشار مضاعفي به دولت تحميل نشود. باتوجه به آن كه ما تجربه انجام سنجش هاي موردي را درسال 76- 1375 داشته ايم مي توانيم براي انجام محاسبات درسال 1386 از تجربيات گذشته استفاده و هزينه را مشخص كنيم و الگوهاي واقعي تري دراين راستا ارائه دهيم.
باتوجه به آن كه شما دبيراين كميته هستيد آيا پيگيري هاي لازم را درارتباط با نحوه عملكرد اين كميته در سطح ملي انجام داده ايد؟
بله، قراراست تفاهم نامه قابل قبولي كه به ساختارموجود كمك كند از خروجي هاي اين كميته باشد.
آيا شما در جلساتي كه با وزارت جهادكشاورزي داريد مطالبات خود را مانند ابلاغ كردنMRL ها و نيز باركددار كردن محصولات كشاورزي را پيگيري مي كنيد؟
بله.
در صحبت هاي خود به موضوع انجام فعاليت و طرح هاي پژوهشي درارتباط با سنجش باقي مانده سموم شيميايي درعرصه كشاورزي اشاره داشتيد با توجه به تجربيات و آمار كسب كرده در اين زمينه وضعيت سلامت محصولات كشاورزي را در ايران چگونه ارزيابي مي كنيد؟ هم چنين براي خوانندگان توضيح دهيد كه بي توجهي در اين باره مي تواند چه عواقب وتاثيراتي بر سلامت جامعه و ازسويي بازارهاي جهاني فروش محصولات كشاورزي داشته باشد؟
اين موضوع از اهميت بسياري برخوردار است اما نبايد اين نگراني ايجاد شود كه تمام محصولات كشاورزي ايران مسموم هستند و ميزان باقي مانده سموم بيش از حد مجاز است يا آن كه از سموم غيرمجاز در توليد و تيمار محصولات كشاورزي استفاده شده است. براساس نتايج حاصل از مطالعات و بررسي هايي كه در سال 1375 درمورد ميزان سطح باقي مانده سموم در خيارگلخانه اي انجام داديم ميزان سم درمحصول نام برده بيش از حد مجاز نبود.
شنيده ها حاكي از آن است كه برخي از كشاورزان به منظور افزايش توليد و در نتيجه سود بيشتر از سموم گوناگون با دز بالا استفاده كرده و بدون توجه به دوره كارنس اين محصولات را به بازار عرضه مي كنند; باتوجه به افزايش جمعيت و ميزان تقاضاي مصرف كنندگان ونيازي كه در بازار امروز نسبت به محصولات گلخانه اي احساس مي شود و ازسويي نبود مرجع نظارت برتوليدات كشاورزي، هم چنان شما معتقد هستيد كه محصولات كشاورزي سالم و بدون باقيمانده سموم است؟
اين احتمال وجود دارد اما ممكن است حالت عكس اين موضوع نيز باشد. يعني با افزايش آگاهي جامعه بشري نسبت به سلامت غذا و خطري كه از اين جنبه انسان ها را تهديد مي كند ميزان مصرف اين سموم كاهش پيدا كرده باشد. براساس آماري كه وزارت جهادكشاورزي دراين باره اعلام كرده است ميزان مصرف سموم كاهش يافته است. بايد به موضوع مصرف سموم اهميت ويژه اي شود زيرا كه با مصرف محصولات و موادغذايي آلوده روزانه سموم شيميايي وارد بدن انسان ها مي شود كه به طور حتم سلامتي افراد را تحت تاثير قرارمي دهد كه اين امر بسيار نگران كننده است.
ما بايد، با اين موضوع به صورت بنيادي و زيرساختي برخورد كنيم زيرا مسائل مربوط به غذا و دارو هر روز پيچيده تر مي شود.
درحال حاضر حتي الگوي تغذيه مردم درحال تغيير است به طور مثال غذاهاي آماده جايگزين غذاهاي سنتي شده اند كه به طور حتم تاثيرات و پيامدهايي را ايجاد خواهد كرد بنابراين بايد بهداشت به صورت جامع مورد توجه قرارگيرد.
به تازگي شما ميزان باقي مانده سموم و كود شيميايي را رصد نكرده ايد؟
خير به تازگي دراين زمينه مطالعات و پژوهش هايي در وزارت بهداشت انجام نشده است. البته مطالعات متعددي درقالب پروژه هاي دانشگاهي يا پايان نامه هاي دانشجويي هم چنين دربخش هاي تحقيقات وزارت جهادكشاورزي درارتباط با باقي مانده سموم انجام شده است.
درارتباط با مصرف كودهاي شيميايي و تعيين ارزش غذايي محصولات كشاورزي نيز رصدهايي انجام شده است؟
خير.
سه شنبه 29 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 250]