حشره شناسی كشاورزی

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: ● حشرات و اهمیت آنها
علم حشره شناسی كه به آن Entomology گفته می شود یكی از شاخه های علوم بیولوژی است.حشرات در حدود ۳۵۰ میلیون سال در روی كره زمین زندگی می كردهاند و پرجمعیت ترین حیوانات زمین زی هستند . آنها تقریبا ً در تمام نقاط دنیا به غیر از دریاهای آزاد و بعضی از قسمتهای قطب زندگی می كنند. تا كنون نزدیك به یك میلیون گونه حشره شناخته شده و نامگذاری شده اند و شاید م***** از همین رقم هنوز ناشناخته باقی مانده اند.
بعضی از علل پایداری حشرات عبارتند از:
۱- قدمت: Precedence
۲- اندازه: Size
۳- فراوانی: Abandance
۴- قدرت سازش Adaptation:
۵- استقامت Persistence:
۶- داشتن اسكلت خارجی Exoskeleton:
۷- بند بند بودن بدن Segmentation:
۸- قدرت استحاله Metamorphosis:
۹- قدرت پرواز و خاصیت گسترش Dispersion:
● معایب حشرات :
اول – حشرات باعث تخریب و خسارت انواع و اقسام گیاهان میگردند.
۱- جویدن قسمتی از اندام گیاهان مثل ریشه ‏، ساقه ، برگ و.. كه بیشتر در مورد لارو پروانه ها و سخت بالپوشان و حشرات اتفاق می افتد.
۲- با مكیدن شیره گیاهان
۳- با ایجاد سوراخ ، كانال ، حفره ، در داخل میوه ، تنه وسر شاخه درختان .
۴- ایجاد گال و انواع بد شكلی در گیاهان .
۵- از طریق تخم گذاری داخل شاخه و تنه گیاهان.
۶- استفاده از قسمتی از گیاهان برای ساختن لانه و پناهگاه.
۷- تزریق بزاق در داخل نسج گیاهی باعث ایجاد ناراحتی های فیزیولوژیك و بیماریهای توكسی كوژنیك می گردند.
۸- با انتقال عوامل بیماری زای گیاهی از گیاهان بیمر به گیاهان سالم .
۹- موجب ایجاد نژادهاو دورگه هائی در عوامل بیماری زا می گردند و در نتیجه مقاومت گیاهان میزبان را از بین می برند .
دوم- حشرات موجب آزار و ناراحتی انسان و نیز ایجاد خسارت روی جانوران اهلی و وحشی به شرح زیر می گردند:
۱- تغذیه از خون انسان و یا ایجاد زخمهای سطحی
۲- ایجاد صداهای ناراحت كننده
۳- ایجاد بوهای زننده
۴- ورود اتفاقی آنها به دهان – بینی - گوش و غیره
۵- تخم گذاری زیر پوست و داخل گوشت بدن .
۶- نیش زدن و تزریق بزاق سمی یا موهای سمی كه در سطح بدن آنها وجود دارد.
۷- با مسموم كردن جانوران ، وقتی این جانوران به طور اتفاقی آنها را می بلعند.
۸- انتقال عوامل بیماریزای مختلف از افراد مریض به افراد سالم چه در انسان و چه در حیوانات اهلی.
۹- خراب كردن و ایجاد خسارت به مواد انباری.
● محاسن حشرات:
اول – جمع آوری یا تولید بعضی از اقلام اقتصادی:
۱- ابریشم الیافی است كه از بزاق كرم ابریشم تولید می شود و در اصل برای ساخت پیله بكار می رود.
۲- موم كه از ترشحات غده های زیر شكم زنبور عسل می باشد و در داو سازی و در صنایع شمع سازی كاربرد دارد.
۳- لاك كه از ترشحات غده های سطحی بدن بعضی از شپشك ها می باشد.
دوم – بدن حشرات گاهی دارای مواد مفیدی است كه مورد استفاده صنعت پزشكی و غیره واقع می شود.
۱- نوعی رنگ به نام cochineal lac دانه های رنگین بدن نوعی شپشك می باشد كه روی كاكتوس زندگی می كند.
۲- كانتاردین ماده ای است كه در پزشكی مصرف دارد و از بدن گونه هایی از سخت بالپوشان از خانواده Cantharidae استخراج می شود.
۳- عده ای زیادی از حشرات به حالت لاروی برای طعمه ماهیگیری بكار میروند و به همین منظور پرورش داده می شوند و در اختیار ماهیگیران قرار می گیرند.
سوم – حشرات بعضی از مواد با ارزش گیاهی را جمع آوری می كنند ، می پرورانند و برای خود انبار می كنند . مثل جمع آوری گرده و شهد گلها و تولیدعسل
چهارم – حشرات با ایجاد گال كه نوعی تغییر شكل بافت گیاه است محصولات صنعتی و دارویی به وجود می آورند.
پنجم – حشرات با گرده افشانی موجب بهبود كمی و كیفی محصولات كشاورزی می شود .
ششم – حشرات منابع غذایی مهم برای انسان و بعضی از دامها هستند.
۱- ملخ و لارو بعضی پروانه ها مورد استفاده انسان قرار می گیرد و راه تازه ای برای جبران كمبود مواد غذایی می باشد كه در آینده به وسیله بعضی از دانشمندان پیشنهاد شده است.
۲- عده ای زیادی از حشرات خوراك ماهیان هستند و در پرورش مصنوعی ماهی از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
هفتم – عده ای زیادی از حشرات دشمنان طبیعی آفات گیاهان زراعی هستند و به نحو قابل توجهی مانع خسارت آنها می شوند كه به دو دسته تقسیم می شوند:
۱- پارازیت یا انگل ها كه قسمتی یا تمام زندگی خود را در داخل یا روی بدن حشره آفت (میزبان) می گذرانندو باعث ضعف یا اغلب انهدام حشره زیان آور می گردند.
۲- پرداتور یا شكارچی كه حشرات زیان آور را شكار می كنند.
هشتم – حشرات موجب تخریب علف های هرز می شوند .
نهم – حشرات یكی از بهترین مواد آزمایشگاهی هستند و در مطالعات بیولوژیك و بخصوص علم ژنتیك كمك بسیار زیادی می كنند. مثل مگس سركه
دهم – حشرات در از بین بردن لاشه جانوران مرده ، فضولات دامها و در نتیجه كمك به بهداشت محیط اهمیت قابل توجه دارند.
فصل دوم
مورفولوژی ، تشریح و فیزیولوژی
اول - ساختمان خارجی بدن حشرات Morphology:
بدن حشرات از سه قسمت سر ، سینه و شكم تشكیل شده است جلد بدن در حشرات به منزله اسكلت خارجی است و بدن را در برابر عوامل نامساعد طبیعی محفوظ نگه می دارد ، از خیس شدن در آب ، خشك شدن در نتیجه تبخیر زیاد ، حمله عوامل بیماری زا ، صدمات و ضربات خارجی مصون می دارد و به حشره امن زندگی در شرایط بسیار متفاوت محیط خارج را می دهد.
الف – جلد و مشتقات آن :
جلد از دو طبقه كوتیكول و هیپودرم تشكیل یافته است
۱- كوتیكول: یا پوست شامل سه لایه كوتیكول روئی ، میانی و درونی است .
كوتیكول روئی یا خارجی Epicuticule به وسیله غده هیپودرمی ترشح می شود و فاقد كیتین و متشكل از تركیبات گوگردی ، ازته ، مواد چربی و كوتیكولین است و وظایف مختلفی نظیر محافظت ، تزئین و غیره را انجام می دهد. این لا یه شامل : سیمان ، موم ، پلی فنول و كوتیكول می باشند.
كوتیكول میانی Exocuticule معمولا به رنگ تیره و به ضخامت چند میكرون و خیلی سخت است. این طبقه از لایه های كیتین و آرتنوپودین به طور متناوب تشكیل شده است .
كوتیكول درونیEndocuticule در زیركوتیكول میانی قرار گرفته و ماده اصلی تشكیل دهنده آن كیتین است و از نظر ساختمانی شباهت زیادی به كوتیكول میانی دارد با این تفاوت كه در میانی رنگ دانه های تیره و ساختمان متراكم تر وجود دارد.
۲- هیپودرم یا بشره :شامل سلولهای مكعبی است كه در زیر كوتیكول درونی و در روی یك لایه نازك به نام غشاء قاعده ای قرار دارد و محتوی رنگ دانه های مختلف و غده های ترشحی جلدی است كه مواد مختلف نظیر ، موم ، لاك و غیره را ترشح می نماید . و ظایف حسی جلد به وسیله سلولهای حسی اپیدرم و رشته های عصبی انجام می شود. عموماً كوتیكول از قطعات سختی به نام اسكلریت تشكیل یافته كه به وسیله شیارها یا قسمتهای نرم و قابل ارتجاع غشاء بین حلقه ای Coria به همدیگر متصل می شوند و قدرت تحرك در قسمتهای مختلف بدن بستگی به رشد این غشاء دارد ، به طوری كه در جلد ظاهراً حالت مفصلی مشاهده می گردد ، در حلقه های شكم بین اسكلریت ها عریض بوده و در نتیجه قدرت تحرك نامحدود است . وجود غشاء بین حلقه ای در بدن حشرات از نظر حركت قسمتهای مختلف بدن نسبت به هم ، حركات تنفسی ازدیاد حجم شكم و غیره اهمیت دارد. خطوط بین اسكلریت ها را درز Suture می نامند. قطعات كیتینی در داخل دارای تا خوردگیهائی بنام آپودم می باشند كه از نظر اتصال ماهیچه ها و استحكام بدن اهمیت دارند.
۳- تزئینات جلد: سطح خارجی بدن حشرات دارای تزئینات مخصوصی مثل خار، فلس ، دندانه ، برجستگی های كنگره ای و دكمه ای و یا به صورت شاخ است و گاهی این برجستگی ها به رشته های عصبی مربوط بوده و زائده های حسی را به وجود می آورند. رنگهای مختلف بر اساس دو منبع فیزیكی و شیمیایی ایجاد می شود . شدت رنگ فیزیكی به ضخامت جلد كیتینی و عوامل محیطی مثل زاویه تابش نور و رطوبت و غیره بستگی دارد و رنگهای فیزیكی بیشتر در پروانه ها كه سطح بدن آنها از فلس پوشیده شده دیده می شوند . رنگهای شیمیایی در نتیجه وجود رنگدانه ها در لایه كوتیكول میانی و سلولهای هیپودرمی جلد هستند ، از قبیل رنگهای قهوه ای ، سیاه قرمز ، نارنجی سبز و... و متغیر بوده و به عوامل داخلی و خارجی مثل رژیم غذایی و آب و هوا تغییر پیدا می كند. رنگ و نقش و نگارها در بعضی حشرات مثل كفشدوزك مبدا ارثی دارد.
ب – ماهیچه ها : ماهیچه های بدن حشرات بر دو نوع هستند : دسته اول ماهیچه های اسكلت كه معمولا ً از یك آپودیوم كیتینی به دیگری متصل می گردد و سبب انقباض و حركت حلقه ها می شود . دسته دوم ماهیچه های اعضای داخلی كه مركب از رشته های حلقوی و طولی است ، هر رشته ماهیچه دارای یك پوشش به نام ساركولم ((Sarcoleme و در داخل آن ماده قابل انقباض و چند هسته است . ماهیچه ها را با توجه به نوع عمل آنها ماهیچه های انبساط كننده ودور كننده و نزدیك كننده و بالابرنده نامگذاری كرده اند.
پ – ساختمان سر و ضمائم آن :
سر در حشرات به اشكال مختلف كروی ، بیضی ، مثلثی ، استوانه ای و قلبی مشاهده می شود و دارای یك سوراخ دهانی ، محل شروع لوله گوارش و یك سوراخ پشتی كه محل عبور مری و زنجیر عصبی است می باشد . كپسول سر به صورت قطعه واحدی است كه محتوی مغز و ماهیچه های ضمائم سر می باشد. فضای دخلی آن دارای قطعات كیتینی است به نام تانتوریوم كه با لبه های داخلی اسكلریت ها مجموعاً اسكلت داخلی سر را تشكیل می دهند كه دارای یك بازوی عقبی و دو بازوی جلویی است و از نظر اتصال ماهیچه های آرواره های بال و پائین و همچنین انبساط بخش جلوی لوله گوارش اهمیت دارد.
قسمتهای مختلف سر و محل قرار گرفتن آنها
۱- فرق سر Vertex در قسمت فوقانی سر كه دارای یك درز طولی است.
۲- پشت سرOcciput ناحیه ای كه بین سر و گردن قرار دارد.
۳- گلو Galea قسمت تحتانی دهان و بعد از سر.
۴- گیجگاه Tempora قسمت بالایی و طرفین سر و پشت چشم مركب.
۵- گونه Gena قسمت طرفین سر و زیر چشم های مركب.
۶- پیشانی Fornt بین دو چشم مركب و گونه ها كه چشم ساده میانی را در بر می گیرد.
۷- قطعه زیر پیشانی Clypeus بعد از پیشانی و به وسیله شیاری از آن جدا می شود.
۸- اعضاء حسی كه شامل یك جفت شاخك ، یك جفت چشم مركب و ۱-۳ عدد چشم ساده است.
۹- قطعات دهان Mouth parts شامل لب بالا و پایین یك جفت آرواره بالا و پایین
۱۰- گردن Cervix حد فاصل بین سر و قفس سینه واقع شده و ساختمان كیتینی یا غشائی دارد .
از نظر قرار گرفتن سر نسبت به محور بدن و طرز باز شدن دهان به طور كلی سه حالت زیر در حشرات مشاهده می شود:
پروگنات : Prognathus : در این حالت سر متوجه به جلو و دهان در امتداد محور طولی بدن قرار دارد مانند گوش خیزك .
اورتوگنات Orthognathus : دهان در زیر سر واقع شده و سر عمود به محور بدن می باشد مثل راست بالان.
اپیستوگنات Opistognathus : در این حالت سر متمایل به عقب و دهان در زیر سر قرار دارد ، نظیر شته ها و شپشكها.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 361]